Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 1114 AĞUSTOS 2019 ÇARŞAMBA 11 milyon kadınTürkiye’deki kadın nüfusunun yüzde 13’ü ev işleriyle meşgul. Yüzde 41’inin güvencesi yok ev işine mahkum Evin de hayatın da yükü iş hayatına katılmayan kadınların sırtında. İş hayatına katılmayan kadınların yüzde 46’dan fazlası, 15 yaş altı çocuk ya da yaşlı bakımıyla uğraşmak zorunda. Türkiye’de işgücüne dahil olmayan 20 milyon 310 bin kadı kadınlar büyük oranda “ev kadınlığı”nı tercih ediyor. Kadınların işgücüne da nın 11 milyon 56 bini ya ha fazla dahil edilmesi ge ni yüzde 54.4’ü ev işleriyle meşgul. Nisan 2019 itibarıyla 15 yaş üstü Türki ŞEHRİBAN KIRAÇ rektiği konusunda uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütlerinin ye nüfusunun 30 milyon 990 bi uyarıları sürse de resmi verileni kadınlardan, 30 milyon 270 re göre 2002’den beri tablo ne bini erkeklerden oluştu. Bu ka redeyse değişmedi. Yıllar için dınların da yüzde 46’dan fazlası de Türkiye’deki kadın nüfusu 15 yaş altı çocuk ya da yaşlı ba artsa da işgücüne katılım ay kımıyla uğraşmak zorunda. nı oranda artmıyor. 2002 yılın Türkiye’de 2018 yılında, er da Türkiye’de 12 milyon kadın kek nüfus 41 milyon 139 bin ev işleriyle meşgul olduğu için 980 kişi olurken kadın nüfus işgücüne dahil edilmezken bu 40 milyon 863 bin 902 kişiden rakam 2008’den beri 11 milyo oluştu. Bu rakamlara göre Tür nun üzerinde kalmayı sürdü kiye toplam nüfusundaki kadın rüyor. İstihdam oranı son ların yüzde 13’ten fazlası ev iş verilere göre kadınlar leriyle meşgul. Ekonomik faali da yüzde 29.2 iken er yete göre istihdam edilen 9 mil keklerde bu oran yüz yon kadının 2 milyonu ücretsiz de 63.2’ye çıkıyor, işgücü aile işçisi olarak çalışıyor. ne katılım oranı ise kadınlar Türkiye İstatistik Kurumu’nun da yüzde 34.5 iken erkek (TÜİK) Nisan 2019 verilerine gö lerde bu oran yüzde 71.8’i re, iş hayatındaki 9 milyon kadı buluyor. nın yüzde 59’u yani 5 milyondan fazlası hizmetler sektöründe ça İzin almada sorun lışıyor. İş hayatındaki kadınların Yaşam memnuniyeti araştıryüzde 41’inin herhangi bir sosyal ması sonuçlarına göre; 2018 yı güvenlik kurumuna kaydı yok. Türkiye’de kadınlar halen er kekler kadar kolay iş bulamazken, iş bulduklarında da daha düşük ücretlerle çalışmaya de lında ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışanlardan çalışma saatleri içerisinde kişisel veya ailevi konularla ilgilenmek için bir veya iki saat izin almada sorun ya vam ediyor. Eğitime göre işsiz şayanların oranı yüzde 9.2 iken lik oranındaki fark kadınlara yö bu oran erkeklerde yüzde 8.8, nelik ayrımcılığı teyit ederken kadınlarda yüzde 10.3 oldu. İŞ KUYRUĞU UZUYOR Nisan 2018’de yüzde 12.3 olan kadın işsizliği 2.9 puan artarak Nisan 2019’da yüzde 15.2 seviyesine yükseldi. Tarım dışı ka dın işsizliği ise yüzde 18.9’a tırmandı. Haziran 2019 itibarıyla İŞKUR’a kayıtlı ve iş bekleyen toplam 4 milyon 417 bin kişi nin 2 milyon 231 binini kadınlar oluşturdu. İŞKUR’dan iş bekleyen kadınlar arasında 380 doktor, 11 bin yüksek lisans, 385 bin lisans ve 255 bin ön lisans mezunu var. Madenci istediğini alamadı Sağlık turistinden 2 bin dolar gelir Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, sağlık turizmi için ülkeye gelen bir ziyaretçinin, normal turistin üç katından daha fazla para harcadığını belirterek, “Geçen yıl Türkiye’ye sağlık ve tedavi amacıyla gelen 551 bin 748 ziyaretçi, kişi başı ortalama 2 bin 13 dolar seviyesinde harcama gerçekleştirdi” dedi. Uluslararası alanda, kişi başı sağlık turizmi harcamasının 6 bin 500 dolar seviyesine, medikal sağlık turizmi pazarının oluşturduğu büyüklüğün ise 100 milyar dolar düzeyine ulaştığını belirten Bağlıkaya, Türkiye’ye sağlık turizmi kapsamında en çok turistin Azerbaycan, Almanya, İngiltere, Gürcistan ve İran’dan geldiğini dile getirdi. TÜRSAB Başkanı, Türkiye’nin sağlık turizmi alanındaki gelirlerinin geçen yıl itibarıyla yaklaşık 2 milyar dolar seviyesinde olduğunu ifade etti. l Ekonomi Servisi Türkiye’de 57 otel zinciri var Türkiye’de zincirinde üç ve üzeri otel bulunan toplam 57 otel zinciri faaliyet gösteriyor. Türkiye Otelciler Birliği’nin (TÜROB) araştırmasına göre, 44’ü yerli, 13’ü yabancı zincirlere bağlı 628 tesiste, 145 bin 450 adet oda yer alıyor. Hem yerli hem yabancı zincir otellerin sahip olduğu otel sayısı ve kapasitesi her geçen yıl artıyor. Önceki yıllarda ağırlıklı olarak büyük şehirlerde otel açan zincirler, artık resort bölgelerin yanı sıra Anadolu şehirlerine de ilgi gösteriyor. 11 bin 160 odası olan Wyndham Hotels, zincirindeki 76 otel ile tesis sayısında ilk sırada yer alıyor. Yerli zincirlerin yurtdışı faaliyetleri de giderek artıyor. Türk otelciler, 21 ülkede toplam 33 otelin sahibi ya da işletmecisi konumunda bulunuyor. l Ekonomi Servisi Dolar, tatil dinlemedi: 5.63 TL’ye çıktı Cuma gününü 5.49 ile kapatan dolar/TL kuru, dün 5.63 seviyesine kadar yükseldi. Bayram tatiline 6.15 seviyesinden giren Avro/TL kuru da dün 6.32’yi gördü. TL’deki değer kaybında, Arjantin’de IMF destekli hükümetin ön seçim yenilgisinin ardından gelen ekonomik sarsıntı etkili oldu. Dolar/Arjantin Peso’su kuru, cuma günü 45 seviyesinde iken önceki gün yüzde 37’lik artışla rekor kırmış ve 62 seviyesine kadar yükselmişti. Merval borsasındaki günlük kayıp yüzde 40’a yaklaşırken, ülkenin iflas riski yüzde 75’e ulaştı. Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, “Bugün (ekonomideki çalkalanma) olan şey, gelecekte olabileceklerin sadece göstergesi” sözleriyle sol muhalefetin iktidara gelmesi durumunda ülkenin daha kötüye gideceğini öne sürdü. Arjantin’deki durum, Türkiye gibi diğer gelişen ülke para birimlerinde de değer kaybına neden oldu. l Ekonomi Servisi Almanya’da işgücü açığı arttı Alman ekonomisinde etkili olan yavaşlamaya rağmen şirketlerin boş kadroları doldurmakta güçlük çektiği belirtiliyor. İş Piyasası ve Meslek Araştırmaları Enstitüsü’nün (IAB) verilerine göre yılın ikinci çeyreğinde Almanya’da işgücü açığı 1 milyon 390 bin olarak kaydedildi. İşgücü açığının yılın ilk çeyreğine göre 9 bin kişi, ve geçen yılın aynı dönemine göre 175 bin kişilik artış gösterdiği bildirildi. İşgücü açığının özellikle sağlık ve konaklama hizmetleri alanında etkili olduğu belirtiliyor. IAB işgücü piyasası uzmanı Alexander Kubis, inşaat sektöründe de yüksek işgücü açığının sürdüğünü ve ikinci çeyrekte rekor düzeye ulaşıldığını belirtti. l Ekonomi Servisi Kamu işçisine verilen zam madencileri memnun etmedi. GMİS Başkanı Yeşil: Yerüstü işçileri için talep ettiğimiz ücreti alamadık. Çerçeve anlaşması pazarlık gücümüzü zayıflattı. 74 İLİN BORCU VAR Türkiye’de yılın ilk yarısında toplam mevduatı kullandırdığı kredi miktarını karşılayan sadece 7 il bulunurken, 74 ilin kredi/mevduat oranı yüzde 100’ün üzerine çıktı. Bu illerin başında da Siirt, Erzurum ve Kahramanmaraş geliyor. Kredi/mevduat oranı Siirt’te yüzde 346.4, Erzurum’da yüzde 285.5, Kahramanmaraş’ta yüzde 263.1 ve Ardahan’da yüzde 251.8 düzeyinde gerçekleşti. Mevduatı borcuna yeten iller arasında ise ilk sırada yüzde 69.6 ile Tunceli gelirken, bunu sırasıyla yüzde 88.9’la Aksaray, yüzde 90.4’le Isparta, yüzde 91’le Zonguldak, yüzde 94,1’le Muğla, yüzde 94.3’le Nevşehir ve yüzde 95’le Erzincan takip ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 2019’un ilk yarısında toplam mevduatı, toplam nakdi kredisini karşılayan il sayısı 7 olarak kayıtlara geçti. l Ekonomi Servisi ALİ AYAROĞLU Türkİş Genel Başkanı Ergün Atalay ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’un bayramdan önceki gün bir araya gelerek kamu işçilerinin aldığı ücretlerde uzlaşması maden işçileri arasında buruk karşılandı. Çerçeve anlaşmasına göre yeraltı ve yerüstü işçilerine 2019 için yüzde 8+4 ve seyyanen 150 TL zam yapılacak. ‘Gözardı edildik’ Genel Maden İşçileri Sendikası (GMİS) Genel Başkanı Hakan Yeşil, çerçeve anlaşmasının en fazla maden işçilerini olumsuz yönde etkilediğini belirterek, “İstediğimiz ve talep ettiğimiz ücret bu değildi. Beklediğimizi alamadık. Özellikle yerüstü işçileri için talep ettiğimiz ücreti alamadık. Çerçeve anlaşması pazarlık gücümüzü zayıflattı” dedi. GMİS Merkez Şube Mali Sekreteri Sertan Bayrak, ha rici servislerde çalışanların mağduriyetlerinin giderilmediğine dikkat çekti. Bayrak, “Türkİş Genel Başkanı apar topar çağrılıp toplu sözleşmenin imzalanması düşündürücüdür. Türkiye Taşkömürü’nde en çok harici servislerde çalışanlar mağdur. Eşit işe eşit ücret yok. Bunu iki yıldır herkese anlattık, toplusözleşme sürecinde çözüleceğine dair söz verildi. Bu toplusözleşmede de gözardı edildik, satışa getirildik. İmzalanan taslakta seyyanen alınan zammın yansıması için brütün 3 bin 500 TL’yi geçmemesi gerekiyor. Harici servislerden vergi kesildiğine göre bunun maaşımıza yansıması 10 liradır” dedi. l ZONGULDAK Hakan Yeşil Çin’e ek vergi ertelendi Trump’ın kararları AB’ye yarayacak ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), “sağlık ve bazı diğer faktörler” nedeniyle bazı Çin ürünlerine yönelik yeni ek gümrük vergilerinin 15 Aralık’a kadar erteleneceğini bildirdi. USTR, mayıs ayında yayınlanan ve “sağlık, güvenlik, ulusal güvenlik ve başka faktörlere sahip” bazı Çin ürünlerine uygulanacak olan ek gümrük vergilerinin ertelendiğini duyurdu. Açıklamada, “USTR’nin kamuya açık yorum sürecinde ek gümrük vergilerinin 15 aralık’a ertelenmesine karar verildi” denilirken, vergilerin ertelendiği ürünlerin arasında cep telefonu, di züstü bilgisayar ve video oyun konsollarının yer aldığı belirtildi. ABD Başkanı Donald Trump, erteleme kararına ilişkin yaptığı açıklamada “Bunu Noel sezonu için yapıyoruz, ek gümrük vergilerinin ABD müşterileri üzerinde bir etkisi olma ihtimaline karşılık” dedi. Trump birkaç hafta önce 300 milyar dolar değerindeki Çin ürününe 1 Eylül’den itibaren yüzde 10’luk ek gümrük vergisi getirileceğini açıklamıştı. ‘Siparişler arttı’ İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birli ği (İHKİB) Başkan Yardımcısı Özkan Karaca, ABD’nin 1 Eylül’den itibaren en büyük tedarikçisi konumundaki Çin’den ithal edeceği hazır giyim ürünlerine yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulamaya başlayacağını hatırlatarak “Bunu fırsata çevirmek istiyoruz. Nitekim daha şimdiden ABD’den gelen siparişlerde bir artış gözlemliyoruz. Ek siparişlerle birlikte gelecek 5 ayda çok daha iyi bir performans sergileyerek bu yıl ABD’ye ihracatımızı 700 milyon dolara çıkaracağımızı öngörüyorum” dedi. l Ekonomi Servisi Almanya’nın Ekonomi Araştırma Enstitüsü (Ifo), ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin 300 milyar dolarlık Çin ithalatına yüzde 10 ek gümrük tarifeleri uygulaması halinde, Avrupa Birliği’nin (AB) fazladan 1.5 milyar Avro’luk ihracat geliri elde edeceğini duyurdu. Trump’ın Çin’e karşı ek gümrük tarifeleri uygulaması halinde Çin’in ABD’ye yaptığı ihracatta 24.8 milyar Avro’luk kayıp olacağı kaydedilen açıklamada, ABD’nin 1.8 milyar Avro ilave gelir elde edeceği aktarıldı. l Ekonomi Servisi Enerjide finansal belirsizlik sürecek Denetim ve danışmanlık şirke ti KPMG’nin Türkiye Enerji ve Doğal Kaynaklar Sektör Lideri Ümit Bilirgen, enerji sektörünün sağlıklı bir yapıda faaliyetlerini yürütebilmesi açısından kredi yapılandırmaları ve sorunlu kredilerin fona devri gibi konuların öne çıktığını söyledi. Gelecek dönemde enerji talebinde kademeli bir toparlanma beklendiğini ancak sektörün finansal görünümüne ilişkin belirsizliklerin azalmasının biraz daha zaman alabileceğinin öngörüldüğünü belirten Bilirgen, “Sektörün mevcut kredilerinin yaklaşık dörtte birinin geri ödenmesinde zorluklar gözleniyor. Hükümetin YEP kapsamında kurulacağını açıkladığı Enerji Girişim Sermaye Fonu’nun (EGSF), aktarılacak projelere bağlı olmakla birlikte 2 milyar dolar civarında bir büyüklükte olabileceği düşünülüyor” dedi. l Ekonomi Servisi Aon: Şirket alırken siber risklere bakın 2018’de dünyada 3.8 trilyon dolara ulaşan şirket birleşme ve satın alma işlemlerinde patent, marka ve teknoloji gibi fikri mülkiyet statüsündeki gayri maddi varlıklar, en belirleyici etken olarak kabul ediliyor. Sigorta ve danışmanlık şirketi Aon’un Financial Times ile birlikte hazırladığı “Şirket Birleşmeleri ve Satın Almaları Raporu”, büyük verinin hâkim olduğu günümüzde, satın alıcı şirketlerin siber risk ve fikri mülkiyeti gözeten daha bütüncül bir risk yaklaşımı geliştirmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Aon Türkiye Eş CEO’su Selda Oknas Tanbay, “Tüm dünyada şirketler, hız kazanan dijitalleşmeyle birlikte, büyük bir siber tehdit tehlikesiyle karşı karşıya olmasına rağmen, çok az şirket, birleşme ve satın alma gibi stratejik bir karar alırken, siber güvenlik risklerini kapsamlı bir şekilde inceletiyor” dedi. l Ekonomi Servisi