Katalog

4 9 TEMMUZ 2019 SALI EDİTÖR: ALPER İZBUL TASARIM: İLKNUR FİLİZ HABER Önce ekmek mi, yoksa özgürlük mü? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan cumayı cumartesiye bağlayan gece yarısı kararıyla, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’yı görevden alıp, yerine yardımcısı Murat Uysal’ı atadı. Reuters’ın adı açıklanmayan bir hükümet yetkilisine atfen bildirdiğine göre, Murat Çetinkaya Cumhurbaşkanı ve Damat Bakan’ın “istifa et” önerisine karşı çıkınca, dört yıllık görev süresinin dolmasına on ay kala, 375 sayılı KHK’nin ek 35. maddesi gereğince görevinden alınmıştır. Hukukçuların, kanunun açıkça düzenlediği alanlarda Cumhurbaşkanı kararnamesi çıkarılamayacağını belirtmeleri Cumhurbaşkanı’na engel olamamıştır. Bir süredir eski Merkez Bankası Başkanı’nın, faizleri düşürmemekte direndiği için, Cumhurbaşkanı ve Damat Bakan’ın aralarının açık olduğu bilinmekteydi. Son olarak daha geçenlerde “yüzde 24 faiz olmaz, kesin çözüm bulacağız” derken, düşündüğü başkanı görevden alma kararının haberini önceden veriyordu. HHH Hukukçular gibi ekonomistler de Cumhurbaşkanı’nın son kararını olumsuz karşıladılar. Mahfi Eğilmez, Merkez Bankası Başkanı’nın sonunda faizlerle ilgili inadı yüzünden görevinden alınma kararının yanlış olduğunu vurgularken, fon yöneticisi Paul McNamara daha da ileri giderek şunları söylemiştir: Olağanüstü aptalca bir adım. TL, pazartesi çok kötü değer kaybedecek. Genellikle iktisatçıların McNamara gibi ve faizlerin TL’nin durumu dolayısıyla arttığını düşündüklerini, faizlerin bugünkü ekonomik durumun sebebi değil, sonucu olduğunu ileri sürdüklerini hatırlatalım. Bu olaylar, Türkiye’nin asıl sonuçlarını önümüzdeki günlerde daha da ağır şekilde hissedeceğimiz bir ekonomik bunalıma kafadan daldığı bir dönemde yaşanmaktadır. Herkes, bu durum karşısında duruma müdahale edilerek yapısal reformlar yapılmasının zorunlu olduğunu düşünüyor. İktidar kanadı bu konuda ilk adım olarak Merkez Bankası’nın özerkliğine müdahale ederek, onun kendi politikaları doğrultusunda davranarak faiz indirmesini istiyor. Uzmanlar ise yapılacak en büyük yapısal reformun, iktidarın her alandaki keyfi müdahalelerine son vermesi olduğu kanısında. Burada bir kez daha gündeme AKP’nin yumuşak karnı demokrasi konusu giriyor ve ekonominin düzelmesi için demokrasinin kurulması zorunluluğu öne çıkıyor. Artık demokrasi ile ekonomi bir arada yürüyor. Yıllardır süren, “hangisi öncelikli ekmek mi, yoksa özgürlük mü” tartışması çağımızda geride kalmıştır. Artık kural her ikisinin de bir arada olduğudur ve yeni formül “ekmek için özgürlük, özgürlük için ekmek”tir. HHH Daron Acemoğlu’nun “Ulusların Düşüşü” adlı yapıtında vurguladığı güçlü bir ekonomi için demokrasinin aksaksız işlemesi gerektiği gerçeğini AKP’ye anlatmak mümkün olamamıştır. AKP yıllarca, “millet önce ekmeğe bakar, özgürlüğe değil” düşüncesiyle demokrasi çağrılarına kulak tıkamıştır. Ne var ki, seçmen içinde bulunulan ekonomik bunalımın uyarıcı etkisinin de katkısıyla, demokrasi ekonomi koşutluğu gerçeğini kavramıştır. 23 Haziran’da, İstanbul’da sandığa yansıyan olay işte budur. Artık, anlaşılmıştır ki, yargıya, eğitime, yasamaya, ekonomiye sürekli keyfi müdahalelerde bulunan tek adam iktidarının faizleri düşürmek için yaptığı müdahaleler, faizlerin düşmemesinin ana nedenlerinden biridir. Önümüzdeki dönem, AKP’ye karşı hem özgürlük hem de ekmek savaşını bir arada yürüten toplumsal bir mücadele verilecektir. AKP ve MHP’li başkanlar gelmedi İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun ilçe belediye başkanlarıyla yaptığı toplantıya Cumhur İttifakı’nın kazandığı 25 ilçenin belediye başkanı katılmadı. İmamoğlu başkanlığında dün Yenikapı Avrasya Gösteri Merkezi’nde düzenlenen toplantıya CHP İBB Meclis Grup Başkanvekili Doğan Subaşı’nın yanı sıra CHP’li 12 ilçe belediye başkanı katıldı. Daha önce sadece 8 belediye başkanının mazeret bildirmesine karşın AKP’li ve MHP’li başkanların toplantıya katılmaması dikkat çekti. Toplantıda konuşan İmamoğlu, “Bizler, 16 milyon İstanbullunun, İstanbul’u yönetme sorumluluğu verdiği kişiler olarak bir araya gelemeyeceksek, İstanbul’un bugününü, yarınını birlikte konuşamayacaksak, İstanbul’u nasıl dünya kentleri arasına sokacağımızı paylaşamayacaksak, İstanbul’da insanların kucaklaşmasını, mutlu olmalarını nasıl sağlayacağız?” tepkisini gösterdi. İBB bünyesinde iki koordinasyon merkezi kurulacağını belirten İmamoğlu, “Birincisi, ‘Belediye Başkanları Koordinasyon Kurulu’ olacak. İkincisi de ‘Bölge Koordinasyon Masaları’ olacak” ifadesini kullandı. İmamoğlu, İstanbul’un çalışma bölgesi olarak 10’a ayrılacağını söyleyerek “Bu bir taslak öneridir. Gelen, gelmeyen herkesi davet etmeye devam edeceğiz” dedi. l İç Politika IBB enkaz altında!İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı İmamoğlu devraldığı vahim tabloyu paylaştı İBB Başkanı İmamoğlu, temmuz ayında kullanılması gereken Maliye katkı payının ülke tarihinde ilk defa, 15 gün önce, yani kendileri göreve gelmeden önce İBB’ye ödendiğini belirterek “980 milyon lira 1 haftada bitirilmiş” diye konuştu. İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu devraldığı vahim mali tabloyu dün açık ladı. Milyarlarca lira borcu olan bele diyenin kasasında 7 mil yon TL kaldığı ve 5.8 mil yar TL vadesi geçmiş ve ödenmemiş borcu oldu hazal ocak ğu belirtildi. İmamoğlu 2015’ten beri belediye gelirlerinde herhangi bir ar tış olmadığını ancak buna rağmen yatırıma yönelme olduğunu belirte rek “Yani olmayan parayı yatırmış lar. Sonra da yatırımların yavaş ilerle mesi, kur farkından dolayı maliyetle rin katlanarak artmasıyla bütçeye çok ağır bir yük binmiştir. Buna yatırım denmez, buna ‘batırım’ denir” dedi. Saraçhane’deki İBB binasında dün Temmuz ayı meclis toplantılarının ilki tartışmalar eşliğinde gerçekleşti. Top lantıda İmamoğlu’nun “Meclis toplan tılarını iki günde toparlayabiliriz” sö zü tartışıldı. AKP Grup Sözcüsü Fa ruk Gökkuş, eylül ayında gerçekleşe cek meclis toplantılarının 5 gün olma sına ilişkin teklifini sundu. İmamoğ lu, meclis toplantılarının başkanlık ta rafından belirlenebileceğine dikkat çe kerek mevzuatı okudu. İmamoğlu da ha sonra, “Beş gün boyunca toplanacak diye bir kural yok. Bunu belirlemek de sizin hakkınız değildir. Bence beş gün boyunca toplanmasına, belediye kori dorlarının kulise dönmesine gerek yok. Gündem bittiyse toplantıyı sürdürme nin anlamı yok” dedi. Tartışmaların ar dından İmamoğlu teklifin kanuna uy gun olmadığını belirterek oylama yap madı. AKP Grup Başkanvekili Tevfik Göksu, İmamoğlu hakkında suç duyu rusunda bulunacaklarını söyledi. ‘Mirasyedi bütçesi’ İBB’nin mali durumuyla ilgili bir sunum yapan İmamoğlu “İBB Meclisi’nin onayladığı bütçe, gerçek gelirler ve gerçek ihtiyaçlara göre yapılmış bir bütçe değildir. Planlanan bütçeye göre gelirlerle giderler arasında eski parayla 3.2 katrilyon liralık, yeni parayla 3.2 milyar liralık fark vardır. Paranın, emeğin, üretimin, hak ederek kazanmanın önemini, değerini bilen hiç kimse, kendi bütçesini bu anlayışla yapmaz. Bu, sırtını merkezi hükümete yaslamanın, sorgulanmadığını bilmenin rahatlığı içinde hazırlanmış, tam bir mirasyedi bütçesidir” dedi. Bütçe yapılırken 78 milyarlık bir fon bulunmasının öngörüldüğünü ancak bu yıl içinde herhangi bir kredi ya da fon yoluyla borçlanmaya gidilmediğini anlatan İmamoğlu, şöyle devam etti: “Kasada vergi ve maaşlar için para bırakmak gerekirken, Belediyeyle iş yapmış kişilerin geçmişe dair borçlarını kapamak öncelenmiştir. Bütçeyi yöneten aklın ve ahlakın, 16 milyon İstanbullu’yu öncelemediği apaçık ortadadır. Her ne kadar planlanan bütçede gelir gider farkı 3.2 milyar lira olsa da toplam gelirler ilk altı ayda planlanandan 2 milyar TL daha az gerçekleşmiş durumda. Bu farkın yıl sonunda en az 4 milyara ulaşacağı görülüyor. 4 milyar TL’lik ge tebrik ziyaretleri SÜRÜYOR İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’na dün KKTC İstanbul Başkonsolosu Fahri Yönlüer, Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen ve eski İBB başkanlarından Nurettin Sözen Saraçhane’deki İBB binasına gelerek tebrik ziyaretinde bulundu. İmamoğlu’na önce Yönlüer ardından da Büyükerşen ile bir araya geldi. Büyükerşen, “Tekrar tekrar hayırlı uğurlu olsun. Büyük bir mücadele, büyük bir zafer. Çağımızın, milenyum döneminin zaferi oldu bu. Demokrasi deneyimimizde büyük bir zafer. İstanbul fevkalade önemli şehir. Bütün Eskişehirlilerin de tebrik ve dileklerini getiri yorum size” dedi. Büyükerşen’e teşekkür eden İmamoğlu da “Başkanımızın bize kattığı ve katacağı tecrübeleri, değerleri önemsiyoruz. Bugünkü gelişiyle insan kendini daha güçlü hisseder. İş hayatına çok genç başladım. Çok zorlukların olduğu günlerde insan bir büyüğünü, babasını görür rahatlar. Onun için bize bir rahatlık veriyorsunuz. İyi ki varsınız. Zorluklar yaşayacağız. Zorlukları aşarken de aşan insanlar hafızamıza gelecek, ‘Demek ki oluyormuş’ diyeceğiz” diye konuştu. İkiliye daha sonra eski İBB Başkanı Nurettin Sözen de dahil oldu. Sohbetin bundan sonrası basına kapalı devam etti. AKP’Lİ BAŞKANLARDAN ZİYARET İstanbul’daki AKP’li ilçe belediye başkanları, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu makamında ziyaret etti. Görüşmeye İBB Başkanvekili Göksel Gümüşdağ da katıldı. lir kaybına karşılık giderleri düşürmek amacıyla hiçbir çalışma yapılmamış olduğu için giderlerde bir gerileme olmayacak. Bu nedenle bütçe açığımız an itibarıyla 7.2 milyar liradan az değildir. İstanbul Belediyesi’nin gelirleri ve giderleri arasındaki fark, 2008 krizinde bile bu kadar açılmamıştı.” İBB yönetiminin seçim zamanlarında mevcut hükümeti korumak istediğini belirten İmamoğlu, “Ekonomik krizi yönetemeyen hükümetin daha fazla zorlanmaması için, yükü vatandaşın sırtına yüklemiştir” dedi. İmamoğlu fiilen 7.2 milyar olan gelirgider farkı, önceden alınmış olan kredilerin ödemesiyle birlikte 9.8 milyara kadar çıkacağını ifade etti. İmamoğlu 2015’ten beri belediye gelirlerinde herhangi bir artış olmadığını ancak buna rağmen yatırıma yönelme olduğunu belirterek “Yani olmayan parayı yatırmışlar. Sonra da yatırımların yavaş ilerlemesi, kur farkından dolayı maliyetlerin katlanarak artmasıyla bütçeye çok ağır bir yük binmiştir. Buna yatırım denmez, buna ‘batırım’ denir. İstanbul Belediyesi istikrarlı bir biçimde batırılmaktadır. Bu gidişatı durduracağız” dedi. ‘Hile yapmışlar’ İlk 6 aylık sürede devletten beklenenden çok daha az gelir geldiğini söyleyen İmamoğlu özetle şöyle devam etti: “Yani, ilk 6 ayda devlet İBB’ye ödemesi gereken tüm rakamları ödememiştir. Ayrıca iştiraklerden beklenen kâr payları da şirket performanslarının çok üzerinde öngörülmüş ve performaslarını artırıcı hiçbir stratejik adım atılmaması nedeniyle kârlılıklar dibe vurmuştur. Bütün bunlar İBB’nin hizmetlerini aksatmasına neden olmuştur. İBB elindeki gayrimenkulleri satarak durumu idare etmeye çalışmaktadır. Günü kurtarma zihniyeti İstanbul’un geleceğini ipotek altına almaktadır.” İmamoğlu ayrıca İBB yönetiminin giderlerin çoğunu öteleyip yüzde 60’ını ikinci altı aya bıraktığını açıklayarak “Gider bütçesinin 1.7 Milyar TL’lik yedek ödeneğinin tamamının ilk altı ayda tüketildiğini tespit etmiş bulunuyoruz. Bugün burada doğru adımları atmaz, gereken kararları almazsak, yakın gelecekte gider bütçesinde revizyonlar yapılması gerekecektir” dedi. İmamoğlu İBB’nin finansal yapısının neden bu denli bozulduğuna ilişkin tespit ettikleri 7 nedeni anlatarak özetle “Hile yapılmış, kamu maliyesinin bilinen tüm kuralları çiğnenmiş ve korkunç bir israfa yol açılmış. Örneğin, normalde temmuz ayında kullanılacak olan Maliye katkı payı İBB’ye, ülke tarihinde ilk defa, 15 gün önce, yani biz yönetime gelmeden önce ödenmiş! Maliye’den gelen ve Temmuz ayında kullanılması gereken 980 Milyon liralık tüm nakit 1 hafta içerisinde kullanılıp bitirilmiş” dedi. Kasada 7 milyon lira var İBB’yi devraldığında kasasında sadece 7 milyon TL olduğunu açıklayan İmamoğlu “Buna karşılık, kasa teslim alındığında 5.8 milyar TL vadesi geçmiş ve ödenmemiş ödeme bekliyordu. (Müteahitlere, şirketlere, iştiraklere, firmalara, şahıslara) Bu 5.8 milyarlık vadesi geçmiş borcun 1.5 milyarlık kısmı iştiraklere olan borçtur. İştirakler ödeme alamadıkları için taşeronlara ödeme yapamıyor. Bu ise hizmetlerde aksaklıklara neden oluyor” diye konuştu. İBB’nin borç yükünün 2014 yılında 7.6 milyar TL iken, 3.8 kat artarak 2019 yılının ilk altı ayında 28.8 milyar TL olduğunu belirten İmamoğlu, “Ancak belediyenin hizmetlerini yerine getirebilmesi, çalışanların maaşlarının ödenebilmesi için bütçede öngörülen en az 3.2 milyar TL’lik ilave finansman ihtiyacı bulunmaktadır. Ayrıca 28 milyar TL’lik borç kadar da gelecekte ödenecek olan, anlaşması imzalanmış yatırım projeleri bulunmaktadır. Plansız, hesapsız yatırımlarla ağır taahhütlerin altına girilmiştir. Aralık sonuna kadar beklediğimiz gelirlerin toplamı 6.2 milyar liradır. Oysa ki Aralık sonuna kadar yapılması gereken ödemelerin toplamı 10.7 milyar liradır. Ayrıca, vadesi geçmiş borçlar toplamı ise 5.8 milyar TL’dir” diye konuştu. İmamoğlu “Mevcut 28.8 milyar TL gerçekleşmiş borcun yanı sıra; devam eden, ihalesi ve sözleşmesi yapılmış projelerden kaynaklanan yükümlülüklerle birlikte toplam yükümlülüğümüz 52 Milyar TL’ye ulaşmaktadır” dedi. Belediye meclis üyelerine çağrıda bulunan İmamoğlu son olarak borçlanma yetkisi talep ederek “Ortaya çıkan toplam net borçlanma ihtiyacı 7,2 milyar TL’ye yükselmiştir. Bu rakama kredi geri ödemelerini de eklersek, gerçek borçlanma ihtiyacı 9,8 milyar TL’ye ulaşmaktadır. Fakat, biz öncelikle alacağımız etkin tedbirlerle borçlanma ihtiyacını azaltmayı planlıyoruz. Hedefimiz 9.8 milyar TL yerine 6.5 milyar TL’lik bir borçlanma ile bütçe hedeflerini tutturmaktır. Mevcut şartlarda bu önemli bir bütçe başarısı olacaktır. Biz bu meclisten bu borçlanma ihtiyacının minimum 2.2 Milyar TL’si için, bakiyesi için Eylül meclisinden onay almayı planlıyoruz’ diye konuştu. İmamoğlu’nun sunumunun ardından söz alan AKP Grup Başkanvekili Tevfik Göksu, “Bu kadar uzun uzun anlatmanıza gerek yoktu. Bize gelip anlatsaydınız ‘evet’ derdik. Acil ihtiyacınız varmış. Biz borçlanma yetkisi talebinize şimdiden ‘evet’ diyoruz” dedi. KILIÇDAROĞLU’NDAN EKONOMİ PAKETİ TEPKİSİ: Yandaşı kurtarıyorlar MAHMUT LICALI CHP Merkez Yönetim Kurulu’nun (MYK) dünkü toplantısında, Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın görevden alınmasına bağlı olarak ekonomide yaşanan gelişmeler ile birinci yılında Çorlu’da meydana gelen tren faciasına ilişkin yargı süreçleri ele alındı. Toplantıda, SETA’nın gazetecileri fişlediği raporunun da endişe verici olduğu kaydedildi. Toplantı sürerken TBMM’ye ekonomik sorunları çözüme yönelik sunulan pakete ilişkin bilgilendirmeler yapıldı. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun paket konusunda, “Bu düzenlemeler yandaşı kurtaracak düzenlemelerdir. Vatandaşı kim kurtaracak? Bu tür yaklaşımlar bizim açımız dan kabul edilemez. İktidardan vatandaşın işini, borcunu ve bunların yol açtığı sorunları çözecek yaklaşımlar bekliyoruz” ifadelerini kullandığı belirtildi. ‘Ucube bir sistem yarattılar’ CHP Sözcüsü Öztrak, MYK toplantısına ilişkin özetle şunları dile getirdi: İlk defa oldu: Görevden alma işlemi 1937’den bu yana ilk defa yaşandı. Tek adam parti rejiminde bu ucubeliği de yaşadık. Askeri darbelerin yapamadığını bu rejim yaptı. Bunu yapanlar da yaptıklarının normal olmadığının farkındalar. Piyasalar kapalıyken, gece yarısı operasyon yapıldı. Sonuçları yıkıcı olacak: Bugünden sonra göreve gelecek hiçbir MB başkanı, koltuğunda kalmak istiyorsa Saray’ın emir lerinin dışına çıkamaz. Orta ve uzun vadede ciddi ekonomik sonuçları olacaktır. Saray’ın tutsağı olan MB ekonominin tekrar hızla baş aşağı çakılmasına neden olacaktır. Sonuçları yıkıcı olacaktır. Görev süresi tamamlanmadan MB başkanını alma yetkisi ABD başkanında bile yoktur. ErdoğanBahçeli ikilisinin icat ettiği bu ucube sistemde Saray’ın kibirlisi hiç çekinmeden bunu yapabilmektedir. Karar geri çevrilebilir: Özel kanunla düzenlenmiş bir hususu genel düzenleme yapan KHK kapsamında değiştiriyorlar. Cumhurbaşkanlığı’nın kendi yasasına aykırı olarak bu işlem yapılıyor. Görevden alınan Merkez Bankası Başkanı’nın mahkemeye başvurması durumunda bu kararın geri çevrilmesi muhtemel. l ANKARA Farazmand Kılıçdaroğlu İran Büyükelçisi ile görüştü CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dün parti genel merkezindeki makamında İran İslam Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçisi Mouhammad Farazmand ve Azerbaycan Beyaz Hareket Partisi Genel Başkanı Hürrü Aliyev ile bir araya geldi. Görüşmelere CHP Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz eşlik etti. l ANKARA/Cumhuriyet