Katalog

10 9 TEMMUZ 2019 SALI DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ BORSA ALTIN CUMHURİYET EkonoMi ALTIN 24 AYAR 5.7320 9.5 kuruş 6.4320 10.7 kuruş 7.1810 12.3 kuruş 19.12 0.14 98.695 940 puan 1723.94 34.93 lira 257.25 5.9 lira ‘Sorunlar yokmuş‘Yenidenyapılandırmalarlakredilerdekisorunlarertelendi’ gibi davranamayız’ ekhoantoamlı iişçyoakpiayni cezalandırılsın n Ekonomide bugün bir tıkanıklık var. Öncelikle bu tıkanıklığın açılması gerekiyor. Şirket bilançoları döviz cinsinden yüksek borçluluk nedeniyle sıkışmış durumda. Yeniden yapılandırmalarla kredilerdeki sorunlar ertelendi, bugüne gelindi. Daha fazla uzatalım ve sorun yokmuş gibi davranalım diyemeyiz. Artık ödenemeyecek sorunlu kredilerin sistemden temizlenmesi gerekiyor ki verimli alanlara taze kaynak akışı sağlansın. n Geçen yıl kurda yaşanan aşırı oynaklığın ardından bankalar belli bir yük altına girdi. Takipteki kredi oranları tartışma konusu oldu. Burada batan bir gemi varsa, belki de batması gerek. En çok dikkat edilmesi gereken konu, “Moral Hazard” diye tabir edilen ahlaki çöküşten korunmak. Ha talı iş yapan, hesapsız yatırım kararları alanların cezasını, ihtiyatlı iş yapan, kararlarını doğru veren, vergisini düzgün ödeyen kesimler ödememeli. Tedbirini almış, ona göre işini ihtiyatlı büyütmüş, harcamalarında aşırıya kaçmamış olanlar cezalandırılmamalı. Simone Kaslowski ‘Merkez bağımsız olmalı’ n Merkez Bankası bağımsızlığı makro ekonomik istikrar için şarttır. Kanunlarımıza göre, Merkez Bankası, hükümetle birlikte karar verilen hedeflere ulaşmak amacıyla araç kullanma bağımsızlığına sahip. Faiz indirip indirmeyeceğine Merkez Bankası yönetimi karar verir. Dünyada bize benzer ülkeler arasında en yüksek enflasyona sahip ülke olarak Merkez Bankası bağımsızlığına fazlasıyla özen göstermeliyiz. Finansal istikrarı sağlamak için enflasyon hedeflemesi yapan bağımsız bir Merkez Bankası’na ihtiyacımız var. Bu çok net. n Yurtdışında bir miktar gevşemeye gidilmesi TL üzerindeki bas kıyı azaltacak. Bu da bize döviz borcu sorununu çözmek için zaman kazandırır ama bu genişleme, büyüme tarafına çok büyük bir destek vermeyecek, çünkü bizim borç azaltma döneminde olmamız gerekiyor. Dışarıdan daha fazla borçlanmak değil, mevcut borcumuzun maliyetini düşürmek ve geri ödemeyi kolaylaştırması açısından faydalı olacak. n Rekabete dayalı serbest piyasa ekonomisine sadık kalınması gerekiyor. AB üyelik sürecini yeniden canlandırmalıyız. Hukuk sistemimizdeki sorunları biran önce çözmeli ve uluslararası standartta işlerliği olan, öngörülebilir bir hukuk düzenine kavuşmalıyız. TÜSİAD Başkanı Simone Kaslowski: Hatalı iş yapan, hesapsız yatırım kararları alanların cezasını, ihtiyatlı iş yapan, vergisini düzgün ödeyen kesimler ödememeli. Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Simone Kaslowski, iş dünyası için zorlu koşullar ve risklerin devam ettiğini söyledi. Türkiye’nin önünde 4 yıllık seçimsiz sürecin bulunduğuna işaret eden Kaslowski, bu döneme dair en büyük beklentilerinin finansal istikrar ve yapısal reformlar olduğunu söyledi. AA’ya konuşan TÜSİAD Başkanı Kaslowski’nin açıklamalarının satır başları şöyle: n Kurumların güçlendirilmesi, yönetim şekilleri ve sahip oldukları itibarla ekonomiye daha fazla katkı yapacak hale gelmesi gerekiyor. n Türkiye’deki yeni yönetim sistemi değişikliğinin belki bazı sakıncalarını da uygulamada fark ettik diyebiliriz ama bu sistemde bazı sorunlar olduğu hepimizin malumu. Enflasyon düşürülmeli n Hem bu sakıncaları gidermeye odaklı anayasal değişikliklerin hazırlanmasını bekliyor, hem sistemi yeni denge ve kontrol mekanizmalarıyla destekleyecek değişiklikler görmeyi umuyoruz. n Finansal istikrarın ilk koşulu enflasyonun kalıcı şekilde düşürülmesidir. Bunun da koşulu sıkı para ve mali politikalardır. Bugün bütçenin geldiği nokta Türkiye’nin geçmiş mali disiplin karnesiyle örtüşmüyor. Bütçedeki sorun artık bir kerelik gelirlerle idare etme boyutunu aşmış durumda. l Ekonomi Servisi 500 milyar dolar ihracat unutuldu Türkiye’nin 20192023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onayının ardından dün Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu. Plana göre, 2023 yılında gayri safi yurtiçi hasılanın 1 trilyon 80 milyar dolara, kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi, ihracatın 226.6 mil yar dolara, ithalatın ise 293.5 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor. Ancak geçen aylarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir kez daha açıkladığı gibi, daha önce 2023 yılı ihracat hedefi 500 milyar dolar olarak ilan edilmişti. Yine plana göre işsizlik oranının yüzde 9.9’a düşürülmesi, bu dönemde 4.3 milyon ilave istihdam yaratılması hedefleniyor. Para politikasın da fiyat istikrarını ve finansal istikrarı esas alan politika çerçevesine devam edilecek ve güçlendirilmiş politika koordinasyonu altında enflasyon yüzde 5 hedefine kademeli şekilde inecek. Plan dönemi sonunda GSYH’ya oranla kamu kesimi borçlanma gereği yüzde 1.7, genel devlet açığı yüzde 1.8, merkezi yönetim bütçe açığı ise yüzde 2’ye inecek. l Ekonomi Servisi Yüzde 33.3 3544 yaştaki katılımcı payı 103 bin 92 kişi Sistemden emekli kişi sayısı Ekonomik kriz ve otomatik BES’le ilgili tartışmalar etkili oldu Gönüllü BES eriyor Gönüllü bireysel emeklilik sistemi katılımcı sayısı, son 1 yılda net 175 bin kişi azalarak 6.8 milyon kişiye geriledi. Türkiye’de 2003 yılı sonunda başlatılan ve 2013 yılında devreye giren yüzde 25 devlet katkısıyla büyük ivme kazanan gönüllü bireysel emeklilik sistemi (BES), son dönemde dikkat çekici bir kan kaybı yaşıyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) verilerine göre, 28 Haziran itibarıyla Gönüllü BES’teki katılımcı sayısı 6 milyon 809 bin 71 kişi oldu. Oysa bu sayı geçen yıl 30 Haziran itibarıyla 6 milyon 984 bin 44 kişiyle en yüksek seviyesine ulaştı. 31 Aralık 2018 itibarıyla da 6 milyon 878 bin 224 kişiydi. Buna göre Gönüllü BES’teki katılımcı sayısı, net olarak son 1 yılda 174 bin 973 kişi, son 6 ayda ise 69 bin 153 kişi azaldı. Ayrıca 28 Haziran 2019 tarihindeki net katılımcı sayısı, 30 Haziran 2017 tarihindeki 6 mil yon 811 bin 854 net katılımcı sayısının da gerisine düşüldüğünü gösteriyor. Artış bekleniyordu Oysa sektör temsilcileri, özellikle ekonomik kriz nedeniyle kötü geçen 2018 yılının ardından, yılın başında 2019 sonu için 100 bin net katılımcı artışı öngörüsünde bulunuyordu. Ancak ekonomik krizin artarak devam eden etkileri, insanları gönüllü BES’teki birikimlere yönlendirdi. Ayrıca 2017 yılında devreye giren otomotik BES’le benzer ürün yapısına sa hip olması, zaten 2017’den buyana gönüllü BES’te ivme kaybına yol açıyordu. Ancak geçen aylarda, hükümet tarafından mevcut kıdem tazminatı sisteminin değiştirileceği ve otomatik BES’le entegre Kıdem Tazminatı Fonu’na geçileceğiyle ilgili açıklamalar bu ivmeyi büyüttü. Bu tartışmalar otomatik BES’in “zorunlu” hale geleceği endişelerini artırarak, gönüllü BES’e yeni katılımları olumsuz etkiliyor. Bu tartışmalar ve kriz nedeniyle belirsizliğin devam etmesi bekleniyor. Fon büyüklüğü 100 milyar lira Katılımcıların Gönüllü BES’teki fon büyüklüğü ise 28 Haziran itibarıyla devlet katkısı dahil 100 milyar lirayı aştı. Katılımcıların fon büyüklüğü 87 milyar lira olurken, devlet katkısı 13.1 mil yar liraya yükseldi. Katılımcıların fon büyüklüğü 2018 yılı sonunda 11.6 milyar lirası devlet katkısı 88.6 milyar lira, 2017 yılı sonunda 10.1 milyar lirası devlet katkısı 77.8 milyar liraydı. SEKTÖRDEN l IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş., en büyük konteyner limanı olan Mersin Limanı’nın sigorta brokeri oldu. Şirket, 5 milyar TL bedel ile 3 yıl boyunca Mersin Limanı’nın risklerini üstlenecek. l NN Hayat ve Emeklilik, mobil uygulamasını “NN Senin Mobilin” adıyla yeniledi. Şirket bu kapsamda başlattığı yeni kampanya ile kullanıcılarına 50 TL’lik D&R hediye kartı kazanma fırsatı sunuyor. l Acente ve brokerlerini Güney Fransa’ya götüren Unico Sigorta Genel Müdür Vekili Özer Özcan, “En önemli satış kanalı olan acentelerimizin ve brokerlerimizin motivasyonu bizler için çok önemli” dedi. AnadoluMehmetAbacı Sigorta Silikon Vadisi’nde Anadolu Sigorta, dijitalleşme fırsatlarını daha yakından araştırmak ve bu doğrultuda en hızlı şekilde yeni iş modelleri geliştirmek amacıyla ABD’de bulunan Silikon Vadisi’nde teknoloji ofisi açtı. Şirket bu ofisle başta yapay zekâ olmak üzere, nesnelerin interneti, insuretech gibi konulardaki gelişmeleri yakından izleyerek yeni ürün ve hizmetler geliştirecek. Dijitalleşmenin yüksek müşteri memnuniyeti, verimli iş modelleri, hızlı hareket yeteneği gibi pek çok avantaj sunduğunu belirten Anadolu Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Abacı, şunları anlattı: “Yapay zeka, blokzincir ve bulut gibi konulara büyük teknoloji şirketleri çok ciddi yatırımlar yapıyor. Bu teknolojiler aslında her sektörü etkiliyor, fakat sigortacılığın en fazla etkilenen sektörlerden birisi olduğunu düşünüyorum.” Ayhan Barut Karpuz tarlada kaldı CHP Adana Milletvekili, TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ayhan Barut, tarlada fiyatı 10 kuruşa kadar gerilediği için üreticilerin hasat etmeden karpuz tarlasını sürdüğünü söyledi. Karpuz tarlalarındaki tabloyu yerinde inceleyen Barut, “Hem üreticinin hem tüketicinin mutlu olacağı, birlikte kazanacağı bir sistem için tarımsal faaliyetlerin ve çiftçilerin mutlak suretle desteklenmesi gerekiyor” dedi. Barut, “Üretici karpuzunu hasat etmeden tarlayı terk etti. Traktörlerle tarlalarını sürüyor. Diğer taraftan yoksul insanlar tarlalarda kalan karpuzu topluyor. Tarlada kilogramı 10 kuruş olan karpuz büyükşehirlerde marketlerde 1 liranın üzerinde satılıyor. Üretici ürettiğinden zarar etmiş, nakliyesini bile karşılamadığı için ürünü toplamadan tarlasını sürüyor. Tüketici ise yüksek fiyattan karpuz almak zorunda kalıyor” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Türkiye AVM şampiyonu Cushman & Wakefield raporuna göre, Avrupa’daki alışveriş merkezi pazarı 2018’de 2.6 milyon metrekarelik yeni arzla 168.1 milyon metrekareye ulaştı. Geçen yıl AVM arzında başı 525 bin metrekareyle Türkiye çekerken, Türkiye’yi, 436 bin metrekareyle Rusya, 298 bin metrekareyle Polonya, 237 bin metrekareyle Fransa ve 164 bin metrekareyle Finlandiya izledi. 20192020’de açılacak yeni AVM’lerde de liderliği Türkiye’nin çekeceği öngörülürken, bu dönemde Türkiye’de 1.6 milyon metrekare büyüklüğünde yeni AVM açılacak. Ayrıca mevcut AVM’lere 7 bin metrekarelik ekleme yapılacak. Söz konusu dönemde Avrupa’daki en büyük AVM de 180 bin metrekareyle Kayseri’de açılacak İnşaat halindeki AVM büyüklüğü açı sından Orta ve Doğu Avrupa’da ilk 5’te yer alan şehirler ise İstanbul, Moskova, Ankara, Varşova ve Bratislava. Öte yandan AVM ciro endeksi, mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 23.1 artarak 303 puana ulaştı Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’ne göre, endeks sonuçlarını yeniden enflasyonun üzerinde seyrettiğini görmek son derece umut verici. Türkiye geneli AVM metrekare verimliliği 1157 TL olarak gerçekleşti. Mayısta geçen yılın aynı dönemine göre ziyaret sayısı endeksinde yüzde 1.1 düşüş yaşandı. l Ekonomi Servisi Goodyear ile Axa anlaştı Goodyear’ın Axa Sigorta ve Axa Partners Türkiye işbirliği ile tüketicilerine sunduğu hizmet kapsamında, anlaşmalı bayilerden, aynı anda 4 adet Goodyear veya Sava marka lastik alanlar, “goodyearyanimda.com” adresinden aktivasyon işlemini tamamlayarak, 1 yıl süresince “Yol Yardım Hizmetleri”nden faydalanabilecek. “Goodyear Yanımda” hizmetinden tüketiciler 30 Nisan 2020 tarihine kadar yararlanabilecek. Bu hizmet lastik değişimi, konaklama ve ulaşım hizmetlerini kapsıyor. Örneğin lastikle ilgili sorunlarda stepne değişimi ya da araç çekimi teminatı 236 lira, konaklamada 3 geceye kadar günlük 236 lira. Aksigortalı anneye özel çocuk paketi Aksigorta, yeni uygulaması ile “Aksağlık” ürününe sahip kadın sigortalılar için doğum teminatına sahip olmasalar dahi yeni doğan bebeklerini güvence altına alıyor. Bu uygulamadan, 1 Nisan tarihi itibarıyla herhangi bir planda ürün sahibi olan annelerin yeni doğan bebekleri yararlanacak. Genel Müdür Yardımcısı Tolga Tezbaşaran, şu bilgileri verdi: “Aksağlık Smart Ailem paketinde Yatarak Tedavili, Standart ve Ailem Plus olmak üzere üç farklı plan seçeneği bulunuyor. Çocuklara ebeveynlerinden bağımsız sigorta imkânı sunan Aksağlık Çocuğum paketinde ise çocukluk çağı rutin aşıları ücretsiz olarak karşılanıyor.” ‘Sağlık’ta enflasyon geriledi Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜK) verilerine göre, 2019 Haziran ayında enflasyon (TÜFE) önceki aya kıyasla aylık olarak; yangın, hırsızlık ve diğer afetler sigortalarında yüzde 0.63, kasko ve zorunlu trafik sigortalarında yüzde 0.05 artarken, sağlık sigortalarında değişim olmadı. 6 aylık enflasyon yangın, hırsız lık ve diğer afetlerde yüzde 12.9, kasko ve zorunlu trafikte yüzde 1.9 olurken, sağlıkta yüzde 41.5 geriledi. Yıllık bazda ise yangın, hırsızlık ve diğer afetler sigortalarında yüzde 13.7, kasko ve zorunlu trafik sigortalarında yüzde 24.1’e yükselirken, sağlık sigortalarında yüzde 29.6’ya geriledi.