Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 113 TEMMUZ 2019 ÇARŞAMBA Hazine’yi kefil yaptılarHazinegarantisialtındayerliveyabancıbankalardan2.4milyardolarkredisağlandı Köprüden, tünele kadar kamuözel sektör işbirliği kapsamında yürütülen projeler için verilen borç üstlenim taahhüt tutarı 15.4 milyar dolara ulaştı. Hazine’nin herhangi bir sorun çıkması halinde borcu üstlenme taahhüdü verdiği rin desteklenmesi amacıyla bütçeden yapılan harcamaların kısmi finansmanına yönelik olarak Avrupa kredilerin ayrıntıları belli oldu. Hükümetin köprü ve otoyol projeleri için MUSTAFA ÇAKIR Yatırım Bankası’ndan 150 milyon Avro tutarında kredi kullanıldı. Hazine milyarlarca dolarlık kre KOBİ’lerin finansman ihti dilere borç üstlenim taahhü yacının karşılanması ve ener dü verdi. Enerji projeleri, Devlet ji projelerinin finansmanında Su İşleri (DSİ) ve Orman Genel kullandırılmak üzere de Hazi Müdürlüğü’nün faliyetleri için ne geri ödeme garantisi altında de dışarıdan milyonlarca dolar Avrupa Yatırım Bankası, Asya kredi kullanıldı. Altyapı Yatırım Bankası, Kara Cumhurbaşkanlığı Strateji ve deniz Ticaret ve Kalkınma Ban Bütçe Başkanlığı 2018 Yılı Ge kası, Dünya Bankası ve Ko nel Faaliyet Raporu’nda, ulusla re Eximbank’tan toplam 2 mirarası kuruluşlardan sağlanan lar 392 milyon dolar kredi sağ finansman ile Hazine ve Maliye landı. Ayrıca, Ulaştırma ve AltBakanlığı tarafından borç üstle yapı Bakanlığı’nın yürütmek nim taahhüdü verilen projelerin te olduğu Marmaray Projesi’ne ayrıntıları da yer aldı. Geçen yıl ek finansman amacıyla Avrupa DSİ ve Orman Genel Müdürlüğü Yatırım Bankası’ndan 183 mil tarafından yürütülen faaliyetle yon dolar tahsisli kredi alındı. Borç 15.4 milyar dolar Kamuözel sektör işbirliği (KÖİ) modeli kapsamında yürütülen projeler için verilen borç üstlenim taahhüt tutarı 15.4 milyar dolara ulaşırken, borç üstlenim taahhüdü verilen kredilerin ayrıntıları da şöyle: n Avrasya Tüneli Projesi: Toplam proje maliyeti 1.2 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi miktarı 960 milyon dolar. n Kuzey Marmara Otoyolu Projesi OdayeriPaşaköy (3. Boğaz Köprüsü dahil) Kesimi: Bu proje için 13 Mayıs 2014 ve 11 Mart 2016 tarihli olmak üzere iki borç üstlenim anlaşması imzalandı. Projenin toplam maliyeti 3.4 milyar dolar. İlk anlaşma için borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 2.3 milyar dolar. İkincisi için ise 420 milyon dolar. n GebzeOrhangaziİzmir (İzmit körfez geçişi) Otoyolu: Toplam proje maliyeti 6.3 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 4.9 milyar dolar. n Kuzey Marmara Otoyolu KınalıOdayeri Kesimi: Toplam proje maliyeti 1.3 milyar dolar. Taahhüt verilen kredi tutarı 1 milyar 40 milyon dolar. n Kuzey Marmara Otoyolu KurtköyAkyazı Kesimi: Toplam proje maliyeti 2.2 milyar dolar. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 1.6 milyar dolar. n ÇanakkaleMalkara Otoyolu (1915 Çanakkale Köprüsü dahil): Toplam proje maliyeti 3.1 milyar Avro. Taahhüt edilen kredi miktarı 2.7 milyar dolar. n AnkaraNiğde Otoyolu: Toplam maliyet 1.4 milyar Avro. Borç üstlenim taahhüdü verilen kredi tutarı 1.3 milyar dolar. l ANKARA Sülük, hacamat ve çıkıkçı uygulamalarının bedellerinin SGK taraından ödenmesi gündemde. Hacamatla borç kapanmaz Dr. Ergün Demir ve Dr. Güray Kılıç, Sağlık Bakanlığı’nın çok ciddi borç yükü altında olan ve finansal sürdürülebilirlikleri sıkıntılı kamu hastanelerine yeni kaynak arayışı içine girdiğini duyurdu. Demir ve Kılıç, “Bu amaçla geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile estetik amaçlı yapılan sağlık hizmetlerinin Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve eki listelerinde yer alması, teşhis ve tedavi bedellerinin ise Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından karşılanabilmesi için çalışma başlattı. Hastanelerin finansal sıkıntılarını ‘SUT eki listelerde bulunmayan işlemlerin’ listeye alınması ile çözemezsiniz. Hastaneleri döner sermaye uygulamaları ile döndüremezsiniz” diye konuştu. Demir ve Kılıç tarafından yapılan değerlendirmede, Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü’nün geçtiğimiz günlerde “SUT Değişikliği Talepleri” hakkında duyuru yayımladığı anımsatılarak şu ifadeleri kullandı: n Son yıllarda hayatın her alanına müdahale eden AKP iktidarı, sağlık alanında gericileştirme uygulamalarını bilimsel ve kanıta dayalı tıp uygulamaları yerine geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını önceleyerek ve yaygınlaştırarak yapmaktadır. n Mayıs 2019 istatistik bilgilerine göre toplam 67 geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulama merkezi, 21 eğitim merkezi Sağlık Bakanlığı, devlet üniversite ve vakıf üniversite hastanelerinde açıldı. İlaçta sorun n SGK, 5510 sayılı Kanun hükümleri gereğince “geleneksel”, “tamamlayıcı”, “alternatif tıp” uygulamalarını kanıta dayalı tıp uygulamaları olarak kabul etmediğinden bedelini ödemiyor. Bu hizmetlerin bedelinin tamamını hizmet alan kişiler ceplerinden ödüyor. n Sağlık Bakanlığı, borç batağında olan kamu hastaneleri ile batma noktasına gelen üniversite hastanelerine yeni kaynak yaratmak için insanların inançları, duyguları ve acıları istismar edilerek “sülük, hacamat, sinek larvası, arı, bitkisel ilaç, hipnoz ve çıkıkçı” uygulamalarının SUT eki listesine alınması ve bedellerinin SGK tarafından ödenmesi için gayret gösteriyor. n Hastanelerin finansal sıkıntılarını “SUT eki listelerde bulunmayan işlemlerin” listeye alınması ile çözemezsiniz. Genel sağlık sigortasından sağlanan ve sağlık hizmetleri dışında başka bir amaçla kullanılmaması gereken genel sağlık sigortası fonunun 5510 ve 5502 sayılı kanunlara aykırı olarak sosyal sigorta fonu açıklarını kapatmak için kullanılmamalı. n SUT’ta bulunan hükümlerin/kısıtlamaların kaldırılarak finansal sıkıntı yaşayan hastanelerin sorunlarının acilen çözülmesi gerekiyor. Yoksa hastanelerin borçlu olduğu tıbbi malzeme, medikal ve ilaç firmaları kapıdan eksik olmayacağı ve gerekli olan tıbbi malzeme ve ilaçların temin edilemeyeceği günler çok uzak olmayacak. l Haber Merkezi Çelik üretimi yüzde 10 azaldı Türkiye’nin ham çelik üretimi, ocakmayıs döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 azalışla 14.3 milyon ton olarak gerçekleşti. Türkiye Çelik Üreticileri Derneği’nden (TÇÜD) yapılan açıklamaya göre, ham çelik üretimi mayısta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8 azalarak 3.1 milyon ton oldu. Türkiye’nin çelik ürünleri ihracatı mayısta miktar bazında yüzde 30.3 artışla 2.1 milyon tona çıktı. Çelik ürünleri ihracatı, ocakmayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 20.4 artarak 9.8 milyon tona ulaştı. Türkiye’nin çelik ürünleri ithalatı ise mayısta geçen yılın aynı ayına göre miktar bazında yüzde 45.4 azalışla 974 bin tona, değerde yüzde 40.9 gerileyerek 865 milyon dolara düştü. l Ekonomi Servisi Mevduata garanti 150 bin lira Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Başkanı Muhiddin Gülal, mevduata sigorta limitini yüzde 50 artışla 150 bin liraya yükseltmek için çalışma başlattıklarını ve eylül prim dönemi itibarıyla gerçekleşmesini beklediklerini söyledi. Gülal, bunun yastıkaltı parayı sisteme çekme açısından limite duyarlı mevduat sahipleri noktasında bankacılık sektörüne katkı sağlayacağını düşündüklerini aktardı. Gülal, TMSF olarak kayyım atadıkları şirketler arasında kendilerini en çok zorlayan sektörün inşaat olduğunu ve işlerin hayal ettikleri gibi gitmediğini, kayyımla yönetilen inşaat şirketlerinin Fi Yapı, İnanlar ve Dumankaya olduğunu aktardı. l Ekonomi Servisi Ticaret Bakanlığı: 6 aylık dış ticaret açığı 13.9 milyar dolar oldu İhracatta büyük düşüş Otomotiv pazarı yüzde 45 daraldı Geçen yıl başlatılan ve iki kez uzatılan vergi indirimleri, otomotiv sektöründeki daralmanın önüne geçemedi. Otomobil ve hafif ticari araç satışları yılın ilk altı ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44.7 azalarak 195 bin 144 adete geriledi. Otomotiv Distribü törleri Derneği (ODD) verilerine göre, haziranda satışlar geçen yılın aynı ayına göre 12.62 azalarak 36 bin 24 adet oldu. Öte yandan, Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER), 30 Haziran’da sona eren ÖTV ve KDV indirimi uygulamasının bir süre daha devam etme sini istediklerini bildirildi. OYDER, “Bugün tamda uçurumun kenarında durmaktayız, bu desteklerin azalması sektörün dengesini bozar, desteklerin artarak devam etmesi ise bizi uçurumun kenarından almasa da düşmemize engel olur” dedi. l Ekonomi Servisi Haziranda ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14.8 düşüşle 11.6 milyar dolar oldu. Haziranda Türkiye’nin ihracatı, uzun bayram tatilinin etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14.86’lık düşüşle 11 milyar 597 milyon dolar oldu. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ithalat aynı dönemde yüzde 22.81 düşüşle 15 milyar 86 milyon dolara geriledi. Dış ticaret hacmi haziranda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.55 düşüşle 26 milyar 683 milyon dolar, dış ticaret açığı yüzde 41.10’luk düşüşle 3 milyar 489 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 76.9 olarak gerçekleşti. 13.9 milyar dolar açık Ocakhaziran dönemindeki toplam ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.18’lik artışla 88 milyar 207 milyon dolara yükseldi. 6 aylık dış ticaret açığı 13 milyar 963 milyon dolar oldu. Türkiye’nin enerji ithalatı, ocakhaziran döneminde 21 milyar 258 milyon dolar oldu. l Ekonomi Servisi İBB’nin indirim talebine ret Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki (FSM) çalışma nedeniyle oluşan trafiğe çözüm olarak “Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile Avrasya Tüneli’nde geçiş ücretleri düşürülsün” önerisine yeşil ışık yakmadı. Ulaştırma Bakanlığı, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün bazı şeritleri ni, rutin bakım ve onarım amacıyla 27 Haziran’dan itibaren kapattı. Çalışmalar, 17 Ağustos’a kadar devam edecek. Bakım onarım çalışmaları, sürücüleri çileden çıkaran yoğun trafiğe yol açtı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Ulaştırma Bakanlığı’ndan, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki çalışma nedeniyle oluşan trafiğe çözüm ola rak “Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile Avrasya Tüneli’nde geçiş ücretleri indirilsin” talebinde bulunacaklarını açıkladı. Habertürk’ün ulaştığı Ulaştırma Bakanlığı kaynakları “İndirim gündemimizde yok” mesajı verdi. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, köprüdeki trafik nedeniyle vapur ve metrobüs seferlerini artırdıklarını açıklamıştı. l Ekonomi Servisi Sonuçları Fortune Türkiye ekibi açıkladı. Finansman giderleri yüzde 126 yükseldi Fortune 500 Türkiye’nin 2019 sonuçları, ekonomik krizin özellikle borç ve kâr üzerindeki olumsuz etkisinin ortaya koyuyor. Fortune 500’deki şirketlerin 2018 yılı toplam net satışları 2017’ye göre yüzde 31.8 artışla 1.6 trilyon liraya ulaşırken, finansman giderleri yüzde 125.8 artarak 139.2 milyar liraya çıktı. Bu artış 2017’de 2016’ya göre sadece yüzde 22.5’ti. Finansman giderindeki artış üretim şirketlerinde yüzde 163, hizmet ve ticarette yüzde 83.3 ve inşaatta yüzde 90 oldu. Net kâr toplamı ise yüzde 16.6 düşerek 54 milyar lira oldu. Ayrıca Fortune 500 Türkiye’deki şirketlerin toplam satışları (329.9 milyar dolar), Fortune 500 ABD listesinin birincisi Walmart’ın satışlarının (514.4 milyar dolar) yüzde 64’üne ulaşabildi. Bu rakam geçen yıl yüzde 66 idi. Fortune 500 Türkiye’de, listenin ilk sırasında 88.5 milyar liralık net satışıyla TÜPRAŞ yer alıyor. Bu şirketi 63.8 milyar liralık satışla Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) ve 62.8 milyar liralık satışla THY izliyor. “Venezüella ile altın ticareti” tartışmaları nedeniyle gündeme gelen Ahlatçı Holding’in listeye ilk kez ve iki şirketiyle 11 ve 12’nci sıradan girmesi ise dikkat çekti. l Ekonomi Servisi Sanayicinin sorunu para ve korumacılık KPMG Türkiye’nin hazırladığı “Endüstriyel Üretim Sektörel Bakış 2019” raporu, 2019’da Türkiye’nin sanayi üretimini bekleyen zorlukları sıraladı. Rapora göre yurtiçindeki finansman koşullarında görülen sıkılaşma ve talepteki zayıflamanın yanı sıra, küresel ticaretteki korumacı eğilimler ve Brexit kaynaklı belirsizlikler, sektörün görünümünü olumsuz etkiliyor. Küresel ticaret ve jeopolitik gerilimlerin kritik önem taşıdığını vurgulayan KPMG Türkiye’den Hakan Ölekli, “Bu iki konuda özel olarak Türkiye’yi etkileyecek ilave bir olumsuzluk yaşanmazsa yılın ikinci yarısıyla birlikte sanayi üretiminde toparlanma görülebilir” dedi. l Ekonomi Servisi Yeni otel yapılmasın eskileri yenilensin Konaklama yatırımlarında yılın ilk 4 ayında proje sayısı azalırken, toplam yatırım tutarı TL bazında arttı. Antalya, İstanbul ve Muğla, en fazla yatırım talebi gören ilk üç il oldu. Toplamda 1 milyar 227 milyon TL harcanarak tamamlanacak olan 41 yeni yatırım sonrasında sektöre 2 bin 397 yeni ek istihdam sağlanacak. Türkiye Otelciler Birliği’ne (TÜROB) göre OcakNisan 2019 döneminde ülke genelinde toplamda 16 şehirde 41 yeni otel projesi teşvik belgesi aldı. TÜROB Başkanı Müberra Eresin, “En fazla yatırım yapılan İstanbul, Antalya ve Muğla, yatırımlarda yine en fazla talep çeken şehirler. Buralarda artık yeni yatırımlardan çok renovasyona, yani yenilemelere önem verilmesi gerektiğini ısrarla belirtiyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Müberra Eresin Geçici indirim değil yüzde 8 KDV olsun İşbir Yatak Türkiye Satış Müdürü Tufan Boynuyoğun, mobilya sektöründe geçen yıl kasımda başlatılan KDV indiriminin etkisiyle sektörün yeniden ivme kazanmaya başladığını anlatarak, KDV oranında geçici indirim yerine, yüzde 8 civarında kalıcı bir oranın belirlenmesine ihtiyaç olduğunu söyledi. Taksit sayısının 18 aya çıkarılmasının, tüketici açısından satın alma yönünde, tek başına bir etki yaratmayacağını anlatan Boynuyoğun, “Uygulamaların, tüketiciye ve satışlara kalıcı olarak yansıması gerekiyor. Dönemsel hareketlilikle yılsonunda istediğimiz etkiyi yaratmak oldukça güç. KDV oranında yüzde 10 eşiği, tüketici harcamalarında belirleyici bir oran” dedi. l Ekonomi Servisi ABD’den vergi tehdidi Uçak üreticilerine verilen sübvansiyonlar nedeniyle Avrupa Birliği (AB) ile anlaşmazlık yaşayan ABD, AB’den ithal 4 milyar dolar değerinde ürüne ek gümrük vergileri getirmekle tehdit ederek Avrupa üzerindeki baskıyı artırdı. Ek vergiye tabi ürün kalemleri arasında zeytin, İtalyan peyniri ve İskoç viskisi de bulunuyor. Böylece nisan ayında açıklanan 21 milyar dolarlık ek gümrük vergisi alınacak ürün listesine 4 milyar dolarlık ürün daha eklenmiş olacak. l Ekonomi Servisi