Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE [email protected] Amerikan basınında denemenin ABD ve Avrupa’ya mesaj olduğu yorumlarına yer verildi ‘İran’dan füze denemesi’ 727 TEMMUZ 2019 CUMARTESİ Gerilim sürerken, ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’dan, “Halka gerçekleri anlatmak için İran’ı ziyaret edebileceği” açıklaması geldi. ABD’nin İran’la yapılan nükleer anlaşmadan (JCPOA) çekilmesi ve bu ülkeye yaptırımlarını ağırlaştırmasıyla BatıTahran hattında patlak veren gerilimin sahalarından biri haline gelen Hürmüz Boğazı’nda tansiyon dinmiyor. CNN’nin üst düzey bir ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) yetkilisine dayandırdığı haberine göre, İran, Hürmüz Boğazı’nda balistik füze denemesi gerçekleştirdi. Haberde, yetkilinin “denemenin İran Devrim Muhafızları’nın balistik füzelerinin menzilini ve isabet oranını artırma amacının bir parçası olduğu” ifadelerine yer verildi. Pentagon yetkilisi, fırlatılan Şahab3 füzesinin bölgedeki ABD üslerine ya da deniz taşımacılığına tehdit oluşturmadığını da kaydetti. Kimi yorumlarda ise füze denemesinin Tahran, Hindistanlı mürettebattan 9’unu serbest bıraktı Hindistan Dışişleri Bakanlığı, İran’ın 14 Temmuz’da alıkoyduğu Panama bayraklı MT Riah gemisindeki Hindistanlı 12 personelden 9’unu serbest bıraktığını duyurdu. İran Devrim Muhafızları’nın 19 Temmuz’da alıkoyduğu İngiliz petrol tankeri Stena Impero’nun Hindistanlı 18 çalışanının ise Hindistan konsolosluk yetkilileri ile görüşmesine izin verildiği bildirildi. İran’ın İngiltere Büyükelçiliği, benzer bir iznin tankerdeki farklı uyruklardan diğer beş kişiye ABD, USS John Murtha amfibik çıkarma gemisinin aralarında olduğu üç gemiyi geçen ay bölgeye gönder mişti. çıkması için çalışmaların sürdüğünü belirtti. Tahran ve Londra arasındaki gerilim, İran gemisi Gra ce 1’in İngiltere’ye bağlı Cebelitarık yönetimi tarafından Avrupa Birliği’nin Suriye’ye petrol yaptırımlarını ihlal ettiği gerekçesiyle alıkonması ile yükselmişti. İddiaları yalanlayan İran geminin serbest bırakılması çağrısı yapmış, İngiltere’ye karşılık vereceğini duyurmuştu. Ardından Tahran hükümeti, Stena Impero adlı İngiliz tankerine uluslararası hukuku ihlal ettiği gerekçesiyle el koymuştu. ABD ve Avrupa’ya bir mesaj olduğu yorumları yapıldı. Fox News, İran’ın güneyinden fırlatılan füzenin yaklaşık bin kilometre mesafe kat ederek başkent Tahran yakınlarındaki çöle düştüğünü aktardı. İkinci santral yolda Öte yandan, ABD’nin petrol ticareti de dahil ekonomik yaptırımlarını delmek için Avrupa ülkeleriyle kurulacak alternatif ödeme sisteminin tam olarak hayata geçme diği gerekçesiyle geçen ay nükleer uzlaşıda taahhüt ettiği uranyum zenginleştirme limitini aştığını duyuran Tahran’dan yeni bir çıkış daha geldi. İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi, ülkenin ikinci nükleer santralının temelinin gelecek ay atılacağını söyledi. Yeni nükleer santralın da ilki gibi Buşehr eyaletinde inşa edileceği belirtildi. Salihi ayrıca, uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin yapıldığı Arak reaktöründeki yenileme çalışmaları nın ABD’nin JCPOA’dan çekilmesinden sonra İngiltere ve Çin’in işbirliğinde yolunda gittiğini sözlerine ekledi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Bloomberg’e verdiği söyleşide, “gerekirse İran halkına gerçekleri anlatmak için gerekirse bu ülkeyi ziyaret edebileceğini” söyledi. “Propaganda yapmak için değil, artık halka zarar vermeye başlayan İranlı yetkililerin yaptıkları hakkında gerçekleri söyleyeceğim” ifadelerini kullandı. Kahire’de Doğu Akdeniz zirvesi Doğu Akdeniz’de sondaj gerilimi sürerken önceki gün gözler Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen doğalgaz forumundaydı. Doğu Akdeniz Gaz Forumu toplantısına üyeler İsrail, İtalya, Yunanistan, Mısır, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Filistin ve Ürdün’ün enerji bakanlarının yanı sıra ABD Enerji Bakanı Rick Perry, AB Komisyonu Enerji Genel Müdürü Dominique Ristori ile Fransa ve Dünya Bankası’ndan temsilcilerin de katıldığı bildirildi. ABD basınında ise toplantıda Türkiye’nin Kıbrıs adası açıklarında yürüttüğü arama faaliyetlerinin ele alındığı haberleri gündeme düştü. Öte yandan, daha önce Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetlerine “yasadışı, GKRY’nin egemenliğinin ihlali” diyerek karşı çıkan ülkeler arasında yer alan Rusya’dan işbirliği sinyali geldi. AA’ya konuşan Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, “Eğer ticari açıdan tüm tarafların yararına projeler olursa, Rus şirketleri Doğu Akdeniz’de Türkiye ile işbirliğine yönelik kararlar alabilir” dedi. BMGK tepkisi Bu arada BM Güvenlik Konseyi, Barış Gücü Misyonu’nun adadaki görev süresinin 6 aylık bir dönem için yenilenmesine karar verdi. Ankara’dan yapılan açıklamada, “Karar alınırken BM’nin yerleşik uygulamalarına aykırı bir biçimde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) rızasının alınmamasının önemli bir eksiklik olduğu” belirtildi. Kararda, “Kıbrıs meselesinin çözümüyle ilgili yazımların farklı çözüm seçeneklerini tartışmayı kısıtlayıcı biçimde kaleme alınmış olmasının, Genel Sekreter’in önceki yıllarda yeni fikirlere duyulan ihtiyaç vurgusu ile bir tezat teşkil ettiği” kaydedildi. Avrupa Birliği’nden yine ‘müzakere yok’ mesajı Johnson’a Brexit resti Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış sürecinin tamamlanmasına yaklaşık iki ay kala yönetimin değiştiği İngiltere’de Başbakan Boris Johnson’ın görev başındaki ilk gününde “boşanma anlaşmasının” yeniden müzakere edilmesi gerektiği yönündeki mesajı, Brüksel’in tepkisine neden oldu. AB Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, Johnson’ın, eski İngiltere Başbakanı Theresa May ile varılan anlaşmayı tekrar müzakere isteğinin “kabul edilemez” olduğunu söyledi. Birlik üyesi temsilcilere gönderdiği epostada Barnier, Johnson’ın “AB’yi baskı altına almak için anlaşmasız çıkış planına öncelik vermesi” durumuna hazırlıklı olunması uyarısında bulundu. AB Komisyonu Başkanı JeanClaude Juncker’in de önceki gün Johnson’la yaptığı telefon görüşmesinde anlaşmanın değiştirilemeyeceğini, ancak siyasi deklarasyonun dili konusunda müzakere yürütülebileceğini söylediği kaydedildi. Johnson’ın ise Kuzey İrlanda ile ilgili “tedbir maddesi”nin kaldırılması gerektiği yönündeki pozisyonunu tekrarladığı bildirildi. AB, Johnson’ın başbakanlık koltuğuna oturmasını tebrik ederken Brexit anlaşmasının müzakereye kapalı olduğunu duyurmuştu. Johnson önceki gün Avam Kamarası’nda gerçekleştirdiği ilk konuşmasında, uzun yıllardır İngiltere’de yaşayan ve suça karışmamış 500 bin kayıtsız göçmene af getirilmesini desteklediğini açıkladı. Johnson, bu konudaki vaadini Londra’nın belediye başkanıyken yapmıştı. Johnson’ın söylemlerine Fransa’dan da tepki geldi. Fransa’nın AB Bakanı Amelie de Montchalin, Paris ve diğer Avrupa başkentlerinin varolan çıkış anlaşmasını yeniden görüşmeye açık olmadıklarını söyledi. Montchalin, “Bundan sonra müzakere edilecek tek şey gelecek ilişkiler” dedi. May’in anlaşmayı parlamentoda kabul ettirememesinde önemli faktörlerden birini oluşturan tedbir maddesi, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda arasına Brexit sonrasında fiziki sınır girmesini önlemeyi amaçlıyor. BM yetkilileri İdlib’de son on günde 26’sı çocuk 100’den fazla kişinin yaşamını yitirdiğini açıklamıştı. iBçMin İudylaibrdı Suriye’nin büyük oranda cihatçıların kontrolündeki vilayeti İdlib’de Şam ve müttefiki Rusya’nın geçen nisan ayında yoğunlaştırdığı kuşatma operasyonuna ilişkin sivil ölümleri haberleri gelmeye devam ederken Birleşmiş Milletler (BM), “saldırıları durdurun” çağrısı yaptı. BM İnsan Hakları Komiseri Michelle Bachelet, Rusya destekli Suriye ordusunu bombardımanlarda hastaneleri, okulları ve pazar yerlerini hedef almakla suçladı. ‘Savaş suçu’ Bachelet, “Bunlar sivil hedefler ve bu saldırıların sıklığı ve şiddeti dikkate alındığında tesadüfî olması tamamen olasılık dışı görünüyor” ifadelerini kullandı. Sivillere yönelik hedefli saldırıların cezai soruşturma gerektiren savaş suçları olduğunu belirten Bachelet, uluslararası toplumun İdlib’de sivillerin yaşadığı acıya duyarsız kaldığını söyledi. Türkiye, Rusya ve diğer güçlerin çatışmaların sona ermesi ve savaşan tarafların da masaya oturması için nüfuzlarını kullanması gerektiğini vurguladı. Londra merkezli, muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, İdlib’de dün düzenlenen bombardımanda iki sivilin yaşamını yitirdiğini, 8 sivilin ise yaralandığını açıkladı. İdlib vilayeti büyük ölçüde El Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam’ın kontrolünde. Geçen eylül ayında Astana ortakları Rusya ve Türkiye’nin arabuluculuğunda alınan ateşkes kararı hayata geçirilememişti. BM yetkilileri, İdlib’de son on günde 26’sı çocuk 100’den fazla kişinin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu. İnsan Hakları Gözlemevi’nin verdiği bilgilere göre ise hava saldırıları ve çatışmalarda nisan ayından bu yana 180’den fazlası çocuk olmak üzere 740’dan fazla sivil hayatını kaybetti. Nijerya’da kaçırılan 4 Türk kurtarıldı Batı Afrika ülkelerinden Nijerya’da kimliği belirsiz silahlı kişilerin kaçırdığı 4 Türk vatandaşı operasyonla kurtarıldı. AA’nın haberine göre, başkent Abuja’ya yaklaşık 500 kilometre uzaklıktaki Kwara eyaletinde geçen hafta silahlı kişilerce kaçırılan Yasin Çolak (33), Şener Paşa (40), Ergün Yur dakul (35) ve Seyit Emre Çelik (25), polis ve askerlerin işbirliğinde düzenlenen operasyonla özgürlüğe kavuştu. Nijerya açıklarında silahlı kişiler, 13 Temmuz’da bir Türk gemisine saldırarak 18 kişilik Türk mürettebattan 10’unu kaçırmıştı. Gemicilerin kurtarılması için çalışmalar sürüyor. Havaalanında oturma eylemi Çin’e bağlı Hong Kong’da, zanlıların Pekin’e iadesine yönelik tartışmalı tasarıdan geri adım atılmasına rağmen protestolar dinmiyor. Geçen hafta maskeli, beyaz kıyafetli, demir sopalı bir gru bun Yuen Long metro istasyonunda demokrasi yanlılarına saldırıp onlarca kişiyi yaralaması, tepkileri büyüttü. Pekin yanlısı aşırı muhafazakâr milletvekili Junius Ho’nun istasyonun dışında çete üyeleriy le el sıkışırken videosu da ortaya çıkmışken, Başyönetici Carrie Lam’in hesap vermesini isteyenler Hong Kong Uluslararası Havaalanı’nda oturma eylemi düzenledi. Siyah giyen demokrasi yanlılarına uçuş görevlileri ve havaalanı çalışanları da katıldı. Pankartlarda “Turistlere uyarı: Polise ya da hükümete güvenmeyin” yazısı dikkat çekti. Seul’e füzeli tepki Kuzey Kore önceki gün gerçekleştirdiği iki füze denemesinin Güney Kore için bir uyarı olduğunu açıkladı. ABD Başkanı Donald Trump ise füze denemeleri ile ilgili olarak, “Bu tarz füzeleri herkes deniyor” ifadesini kullandı. Kuzey Kore kamu yayın kuruluşlarında, Güney Kore’nin silah envanterine yeni, modern silahlar kattığı belirtilerek, füze testlerinin bu duruma gösterilen bir tepki olduğu belirtildi. Devlet Başkanı Kim Jongun’un da katıldığı testte fırlatılan iki füzenin, yeni nesil, güdümlü taktik füzeler olduğu bildirildi. ABD Başkanı Trump ise Fox News kanalına yaptığı açıklamada Kuzey Kore’ye yönelik ılımlı ifadeler kullandı. Kim Jongun ile aralarında iyi ilişkiler olduğuna değinen Trump, “Aslında küçük füzelerden başka bir şey denemediler. Bunlar herkesin test ettiği şeyler” dedi. İsrail’den anlaşma tehdidi Filistin’in İsrail ile yapılan tüm uluslararası anlaşmaları askıya alma kararına Tel Aviv’den, “bu karardan Filistin halkının zararlı çıkacağı” yanıtı geldi. İsrail Ekonomi ve Sanayi Bakanı Eli Kohen, “Mahmud Abbas şimdi ne yapacak? Okullarda İsrail’e kışkırtmalarda bulunmaya mı geri dönecek? Yoksa operasyon düzenleyenlerin ailelerine maaşlarını ödemeye mi devam edecek? Aslında o bunları her zaman yapıyor zaten” ifadelerini kullandı. Kohen, Abbas’ın terörü kışkırttığını savunarak, anlaşmaları askıya almasının bedelini Filistin halkının ödeyeceğini söyledi. İsrail, hafta başında işgal altındaki Doğu Kudüs’te Ayrım Duvarı’nın devamı olan tel bariyerlere yakın olduğu gerekçesiyle Filistinlilere ait bazı evleri yıkmaya başlamıştı. Abbas’ın kararı yıkımın ardından geldi.