Katalog

DİZİ TASARIM: İLKNUR FİLİZ 99 HAZİRAN 2019 PAZAR Dünyaya örnek olacakÇinli yetkililer, ‘mesleki eğitim merkezleri’nin terörle mücadelede etkisi konusunda iddialı: Hüseyin hayatsever Çin hükümeti, geçen yıllarda ayrılıkçı ve köktendinci terör olaylarıyla gündeme gelen, son dönemde ise “mesleki eğitim merkezleri” olarak adlandırılan kamplarla uluslararası kamuoyunda tartışılan Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne bir medya gezisi düzenledi. Çinli yetkililer, “terörle mücadelede önleyici strateji” kapsamında “radikal düşüncelerden etkilenerek suça karışan, ancak ciddi bir suç işlememiş olan” kişilerin “mesleki eğitim merkezleri”nde eğitim gördüğünü belirtiyor ve bu yolun dünyaya terörle mücadelede “örnek” oluşturabileceğini savunuyor. Sincan’dan Suriye’ye terör Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde ayrılıkçı ve köktendinci terör 1990’lı yıllardan başlayarak yakın döneme kadar etkinliğini sürdürdü. Bölgedeki terörün başlıca faili 1989 yılında Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin bağımsızlığı hedefiyle kurulan ve Çin başta olmak üzere birçok ülkenin terör örgütü olarak kabul ettiği Doğu Türkistan İslami Hareketi. Çin’de birçok sivilin yaşamını yitirdiği çok sayıda terör saldırısını üstlenen El Kaide bağlantılı terör örgütü, daha sonra Türkistan İslam Partisi adını kullanmaya başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da 2015 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’ne gerçekleştirdiği iki günlük resmi ziyaret kapsamında mevkidaşı Şi Cinping ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada Türkiye’nin Doğu Türkistan İslami Hareketi’ni uzun zamandır terör örgütü olarak kabul ettiğini belirtmişti. 2011’de Suriye savaşının başlamasının ardından örgüt, etkinliğini Suriye’ye kaydırdı. 2017 yılında uluslararası haber ajanslarında yayımlanan haberlerde en az 5 bin Türkistan İslam Partisi militanının Suriye’de savaştığı belirtilmişti. Türkistan İslam Partisi, Suriye’de El Kaide bağlantılı Nursa Cephesi içinde yer aldı. Suriye’deki Türkistan İslam Partisi militanlarının halen yoğun olarak İdlib kırsalında bulunduğu bildiriliyor. Çin hükümeti, mart ayında açıkladığı raporda 2014 yılından bu yana Sincan’da yürütülen terörle mücadele operasyonlarında 12 bin 995 kişinin tutuklandığını, 2 bin 52 patlayıcı maddeye ve 345 bin 229 “yasadışı dini materyale” el konduğunu açıklamıştı. ‘İnanma ve inanmama özgürlüğü’ Ziyaretin kapsamında gazeteciler Sincan İslam Enstitüsü’ne de götürülüyor. Sincan İslam Enstitüsü Müdürü Abdülrakip Tümniyaz, enstitünün üniversite seviyesinde 5 yıllık eğitim verdiğini, burada Kuranı Kerim ve hadis gibi İslam içerikli müfredatın yanı sıra anayasa, hukuk, Çin’in geleneksel kültürü ve Sincan bölgesinin tarihinin öğretildiğini anlatıyor. Enstitüden mezun olanlar, Çin’deki camilerde imamlık yapıyor. Enstitünün Urumçi’deki merkezinde bin 100, Kaşgar’daki şubesinde bin 900 olmak üzere toplam üç bin öğrenci eğitim görüyor. Tümniyaz, ayrıca enstitüde kısa süreli kurslar da olduğunu, Sincan bölgesindeki imamlara cuma namazı eğitimi verildiğini söylüyor. Bu kapsamda bugüne kadar 3 bin imama eğitim verilmiş. Gazeteciler bölgede din özgürlüğü olup olmadığını, ibadet edilirken bir zorlukla karşılaşıp karşılaşmadıklarını soruyor. Tümniyaz bu soruya, “Çin hükümeti din özgürlüğüne önem veriyor. Anayasamızda inanç özgürlüğü var; yani her vatandaşın bir dine inanma ya da inanmama özgürlüğü var. Biz dine inanan ve inanmayan vatandaşların eşit olarak yaşamasını istiyoruz. Herkes inançlarını istediği gibi yaşayabiliyor. Bizim amacımız, inanan ve inanmayanların birlikte yaşamalarını sağlayabilmek” yanıtını veriyor. Vsaehrşgeitsi Medya turunun en çarpıcı ziyaretlerinden birini Urumçi’deki Hongguangshan Uluslararası Kongre ve Sergi Merkezi’nde bulunan “Sincan’daki Başlıca Terör Saldırıları ve Şiddet İçeren Suçlar” başlıklı sergi oluşturdu. Sergide 1990’lı yıllardan 2017’ye kadar Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde meydana gelen terör saldırılarının fotoğrafları ile bölgedeki operasyonlarda ele geçirilen teröristlere ait el yapımı patlayıcı, kesici aletler ve silahlar yer alıyor. Fotoğraflarda hem silahlı, bıçaklı terör saldırısı na uğramış kurbanların hem de teröristlerin ölü bedenleri açık seçik sergileniyor. İç organları ortaya çıkmış kanlı bedenlerin yer aldığı fotoğrafların hemen yanında bir ekranda Suriye’de çeşitli terör örgütleri saflarında savaşan Uygurların yaptığı infaz videosu sansürsüz bir şekilde gösteriliyor. Sergiyi dolaşan gazetecilerin düştüğü dehşet yüzlerinden okunurken bir gazetecinin ağzından “bir nevi vahşet pornografisi” sözleri dökülüyor. Bu arada sergi, sadece grup olarak ziyaret edilebiliniyor. Çin’in ‘önleyici stratejisi’ Gezi kapsamında “mesleki eğitim merkezleri” ve Çin’in terörle mücadele stratejisi konusunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan en yetkili isim ise Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi Daire Başkanı Du Bin oldu. Çin’in terörle mücadelede “önleyici stratejisini” anlatan Bin, “ABD’de yaşanan 11 Eylül saldırısına, yakın zamanda Sri Lanka’da olanlara bakın. Bu şiddet ve terör eylemlerine karışan saldırganlar yargılandı ve yargılanacaklar. Fakat bu saldırılarda yaşamını yitirenleri düşünelim, onlar geri gelecek mi? Bu neden le Çin hükümetinin aldığı önleyici tedbirlere vurgu yapıyoruz. Önleyici tedbirler, terörle mücadedelenin en önemli parçasını oluşturuyor” diye konuştu. Terör saldırısı gerçekleştikten sonra faillerin yargılanmasının gerçek adaleti getirmediğini söyleyen Bin, “Gerekli önlemleri alırsak ve eyleme geçirirsek böylece saldırıların gerçekleşmesini önlemiş oluruz. Bu yolla da hem saldırganın, hem ailesinin hem de kurbanların yaşamlarını kurtarmış oluruz. Çin hükümetinin önleyici tedbirleri, dünyada da giderek büyüyen bu (terörizm) soruna et kili bir çözüm üretiyor” dedi. Bin, “Çin hükümeti, insanları işleye ceklerinden şüphelendiği suçlar dolayısıyla mı kamplara alıyor?” sorusu üzerine ise “Böyle söyleyemeyiz. Fakat burada eğitim alanlar, hukuku ihlal etme emareleri gösteren kişiler” yanıtını verdi. Bin, bir kişinin “mesleki eğitim merkezine” alınıp alınmayacağına sadece polisin değil, mahalle ya da köydeki yerel yöneticilerin de bulunduğu bir heyetin karar verdiğini, bu kararın da bir üst yerel yönetim birimi tarafından onaylanması gerektiğini kaydetti. ‘KuşakYol’un kalbi Sincan Çin hükümeti, Çin’in küreselstratejik projesi olan KuşakYol İnisiyatifi kapsamında özel önem verdiği Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin ekonomik olarak kalkınması için tüm olanakların seferber edildiğini, bu kapsamda verilen teşviklerle bölge ekonomisinin son dönemde yüksek oranda büyüdüğüne vurgu yapıyor. Türkiye ile Çin arasında ‘Uygur’ krizi Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi, son dönemde dünya medyasında burada yaşayan Uygurlara yönelik insan hakkı ihlali haberleriyle gündeme geliyor. Türkiye’de de zaman zaman bu bölgeyle ilgili haberler yapılsa da konu kamuoyu gündeminde Türk Dışişleri Bakanlığı’nın 9 Şubat’ta yaptığı açıklamayla birlikte geniş yer buldu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, 9 Şubat’ta “Uygur Türkleri’ne yönelik ağır insan hakları ihlalleri ve halk ozanı Abdurrehim Heyit’in vefatı” hakkındaki bir soruya cevaben yaptığı açıklamada Çin’in son dönemde Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde “insan haklarını ihlal eden uygulamaları yoğunlaştırdığını” dile getirerek, “21. yüzyılda toplama kamplarının yeniden ortaya çıkması ve Çin makamlarının Uygur Türklerine yönelik sistematik asimilasyon politikası insanlık adına büyük bir utanç kaynağıdır” ifadelerini kullanmıştı. Aksoy’un açıklamasında Uygur halk ozanı Abdurrehim Heyit’in cezaevinde vefat ettiği yönünde bir ifade de yer almıştı ancak Çin Dışişleri Bakanlığı, bu açıklamanın ardından Heyit’in sağ olduğunu gösteren bir video yayınladı. Aksoy’a o dönem yanıt veren Çin’in Ankara Büyükelçisi Urumçi kent merkezi Deng Li, Aksoy’un açıklamasında yer alan “toplama kampı” ifadesiyle ilgili “Bunlar toplama kampı değil, hafif suçlar işlemiş ya da hukuka aykırı davranışlarda bulunmuş insanlar için kurulmuş mesleki eğitim merkezleri” yanıtı vermişti. KuşakYol ve Sincan Çin’in en geniş idari bölgesi olan Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin yüzölçümü Türkiye topraklarının yaklaşık iki katı büyüklüğünde. Fakat bölge, Taklamakan Çölü ile Tanrı ve Pamir Dağları’nın da yer aldığı zorlu bir coğrafyada bulunuyor. Bölgenin nüfusu ise 24 milyon civarı, nüfusun yarısından fazlasını Uygurların oluşturduğu belirtiliyor. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkenti Urumçi, 3.5 milyon nüfuslu, geniş bir alana yayılmış, etrafında yüksek apartmanların, merkezinde gökdelenlerin yükseldiği modern bir şehir görünümünde. Genel olarak Sincan Uygur Özerk Bölgesi, özel olarak da Urumçi, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in açıkladığı “Bir Kuşak Bir Yol” inisiyatifinin önemli bir noktasını oluşturuyor. Eski İpek Yolu’nun doğu ucundaki Urumçi, modern İpek Yolu’nun da kritik noktasında bulunuyor. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde gittiğimiz tüm şehirlerde 2020 yılına kaç gün kaldığını gösteren geri sayım tabelaları, Çin’in 1 Ocak 2020 için hedeflediği yoksulluğu bitirme hedefine ne kadar kaldığını gösteriyor. Çin’in bölgeler arası eşitsizliği giderme stratejisi kapsamında Sincan bölgesine yatırım teşvik ediliyor. KuşakYol inisiyatifi sayesinde bölgeye yatırım yapan şirketler, Avrupa yönüne ihracatlarının arttığını söylüyor. Çin’in yoksullukla mücadele stratejisi kapsamında ekonomik olarak gelişmiş bölgeler, ekonomik olarak gelişmekte olan bölgelere yardım ediyor. Bu kapsamda örneğin Guangdong bölgesi hükümetinin desteğiyle KuşakYol inisiyatifinin başka önemli bir noktası Kaşgar’da serbest ticaret bölgesi kurulmuş. Gezi kapsamında Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde gazetecilerle görüşen yerel yönetimlerden ve Çin Komünist Partisi’nden yetkililer ve girişimciler, Çin’in küresel stratejik projesi olan KuşakYol inisiyatifi için Sincan’ın önemini anlatıyor. Bölgenin ekonomisinin gelişmesi için siyasi istikrarın da olması gerektiğini, terör tehlikesinin olduğu bölgede yatırım yapılamayacağından söz ediyorlar. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkenti Urumçi’den başlayan gezi boyunca güvenlik önlemleri dikkat çekti. l URUMÇİ BİTTİ Ekrem İmamoğlu  avucumuzun içidir! İstanbul’da seçimin AKP dayatmasıyla yenilenmesine iki hafta kala, Ekrem İmamoğlu’nun Karadeniz’de estirdiği fırtına, bizde yıllar önceki bir Ege Denizi anısını canlandırdı... Türkiye ile Yunanistan arasında Ege Denizi’ni paylaşma mücadelesinin çok yoğun olduğu 1980’li yıllar... Kamuoyunda Hora1 diye de bilinen Piri Reis araştırma gemisi Ege Denizi’ne açılacak. Muhtemel Yunan hücumbotları taciz edecek, buna karşılık verilecek... Piri Reis’in Ege seferine Urla İskelesi’nden üç gazeteci katıldık; Celal Başlangıç, Hüseyin Yoldaş ve ben.  Aylardan mart. Hava bir kapandı, açılmak bilmiyor. Gökte kara bulutlar, denizde azgın dalgalar, öğle vakti neredeyse günbatımı gibi. Birkaç günümüz böyle geçti. Dördüncü gün mü neydi; ikinci kaptan, “Haydi gözünüz aydın” dedi, “Birkaç saat sonra gökyüzü pırıl pırıl olacak.” Havada bunu doğrulayan hiçbir belirti göremiyorduk.  Birkaç saat sonra bütün kara bulutlar dağıldı. Seyirlik bir gökyüzü vardı.  İkinci kaptan durumu şöyle açıkladı: “Böyle bir havada gökyüzünde avuç içi kadar bir açıklık belirirse, esen rüzgârla birlikte kara bulutlar oradan yırtılır, dağılır...” HHH Ekrem İmamoğlu, estirdiği umut fırtınasıyla birlikte, Türkiye’nin geleceğinde avuç içi kadar bir açıklık yarattı. O açıklığı adım adım genişletip, yeni bir gelecek sunmayı başardı. İmamoğlu, gökyüzündeki o avuç içidir... İmamoğlu, Türkiye üzerine titreyen milyonlarca insanın kalbinin üstüne götürdüğü elinin avuç içidir... Bu, çok büyük bir güç, çok büyük bir sorumluluk. CHP’nin 2017’de anayasa referandumu sürecinde oluşturduğu dilin, ete kemiğe bürünmüş halidir. İmamoğlu’nun dili, milletle kucaklaşma yöntemleri CHP’nin içindeki bütün yelpazeyi birleştirdi. Bu anlamda CHP içinde “çatlak ses” bekleyenler, çatlayacak hale geldi! İmamoğlu CHP’de yarattığı bu pozitif havadan sonra AKP tabanına da nüfuz etmeye başladı.  İstanbul seçimi artık, bir yerel seçimden daha fazlası. Sonuç ne olursa olsun, İstanbul seçimi yeni sonuçlar doğuracak.  Sonuç ne olursa olsun! HHH İmamoğlu’nun estirdiği bu fırtına ile birlikte her şey aynı havada, deyim yerindeyse güllük gülistan mı seyredecek? Elbette değil... 6 Mayıs günü YSK’nin İstanbul seçimini yenilemeye mecbur olduğunu açıklamasının ardından  şu soru öne çıkmıştı: AKP, nasıl bir seçim stratejisiyle yürüyecek? Buna ilişkin olasılıkları mayıs ayı boyunca paylaştık. Mayısın ortasında her şey açığa çıkmıştı: AKP’nin birinci maddesi İmamoğlu’nu yıpratmak! Seçimlere iki hafta kala, başka bir madde yaratamadıklarını görüyoruz; varsa yoksa İmamoğlu’nu yıpratmak, sendeletmek, itibarını sarsmak... Her yöntemi deneyerek bunu yapmak istiyorlar.  Ama olmuyor... Zaten böyledir; başarıya yürüyen bir kişiye yönelik saldırılar, bir aşamadan sonra zayıflatıcı değil, güçlendirici etki yapar. AKP de bunun farkında... O nedenle bayram tatili sonrası başka yöntemler zorlayacaktır. İşte bu nedenle İmamoğlu, yaşamının tümüyle camdan bir ortamda geçtiğini hesaplamak durumunda. Bu sürece inanan herkes İmamoğlu’na katkı sağlamak durumunda... İmamoğlu’nun şahsında son düzlüğe girildi: 23 Haziran’a kadar her şeyi hesap ederek fırtına estirmek, 24 Haziran’da “Asıl mücadele şimdi başlıyor” demek... Türkiye yeni bir umut yakaladı... Gelecek avuçlarımızın içindedir... ‘Makas’ faciası: 3’ü çocuk 4 ölü TEM Otoyolu Maslak mevkiinde seyreden Nurullah Eray’ın kontrolündeki hafif ticari araç ile “makas atarak” ilerlediği iddia edilen otomobil çarpıştı. İçinde 14 kişinin bulunduğu ticari araç yola savrulurken diğer otomobil bariyerlere çarparak durabildi. Ticari araçta bulunan Hiranur (9) ve Yahya Özçelik (8) olay yerinde, Seyhan Özçelik ile Yusuf Eray (8) ise kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. Yaralı 10 kişi hastanede tedavi altına alındı. Makas atarak kazaya neden olduğu ileri sürülen sürücü Yusuf Arıkboğa’nın arkadan gelen babasının otomobiliyle olay yerinden kaçtığı tespit edildi. Sürücünün evine yapılan operasyonda kanlı tişörtü, 1 adet tabanca ve 26 adet mermi bulundu. Öte yandan, bayram tatilinin 7’nci gününe kadar meydana gelen kazalarda 69 kişi yaşamını yitirdi, 531 kişi yaralandı. l DHA