Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr 79 HAZİRAN 2019 PAZAR Muhalefete gözdağıSudan’da cunta, oturma eylemine kanlı müdahalesi sonrası gözaltılara başladı Sudan’da askeri yönetimin muhaliflere yönelik baskılarına bu kez gözaltılar da eklendi. Dikkatler Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in önceki gün komşu Sudan’a giderek taraflar arasında başladığı arabuluculuk görüşmelerine çevrilirken ilerleyen saatlerde gündeme sivil yönetime geçiş talebiyle haftalardır eylemlerini sürdüren muhalif oluşumun önde gelen üç isminin güvenlik güçlerince gözaltına alındığı haberi düştü. Yerel kaynaklar, gözaltına alınanların muhalif siyasetçi Muhammed İsmet ile Sudan Özgürlük Hareketi’nden İsmail Jalab ve Mübarek Ardol olduğunu duyurdu. Gözaltıların gerekçesi konusunda ise bilgi verilmediği aktarıldı. Bu kişilerin Ahmed ile görüşen heyette olduğu da iddialar arasında. ‘Konseyde güç paylaşımı’ önerisi Sudan’ın başkenti Hartum’a giderek cunta ile muhalifler arasında görüşme maratonuna soyunan Etiyopya Başbakanı Ahmed, önceki gün ilk olarak Askeri Geçiş Konseyi’nin (AGK) üyeleriyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda bir araya gelmiş, ardından ülkesinin büyükelçiliğinde muhaliflerle buluşmuştu. Her iki tarafla da görüşmelerin iki tur şeklinde gerçekleştiği duyurulmuştu. Görüşmelerde Etiyopya Başbakanı’nın 8 sivil ve 7 asker üyeden oluşacak bir devlet başkanlığı konseyi teklif ettiği de gündeme yansıdı. Görüşmeden sonra AGK’den yapılan açıklamada, “müzakere kapısının açık olduğu” savunuldu. Muhaliflerin çatı oluşumlarından Özgürlük Hareketi Etiyopya Başbakanı Ahmed’in, Sudan’da her iki tarafla da yürüttüğü arabuluculuk maratonundan uzlaşı çıkmadığı belirtildi. ise Ahmed’in arabuluculuğunu ilkesel olarak kabul ettiklerini belirterek basın özgürlüğünün sağlanması, askerin sokaklardan çekilmesinin de aralarında olduğu temel hak ve özgürlüklere yönelik şartların yerine getirildiği takdirde ilerleyen günlerde yeniden görüşmelerin yapılabileceğini belirtti. ‘Katliamı itiraf edin’ Muhalif kanat ayrıca, hafta başında cuntanın Hartum’da oturma eylemi protestolarına yönelik en az 113 kişinin yaşamını yitirdiğini belirttiği kanlı müdahalesini, katliam yap tığını itiraf etmedikçe askerle müzakerelerin başlamasının mümkün olmadığına da dikkat çekti. Talepler arasında katliam için uluslararası bağımsız bir soruşturmanın açılması, siyasi tutukluların serbest bırakılması da sayıldı. Muhalif çatı bünyesindeki Sudan Meslek Odaları da görüşmelerin ardından, “Kapsamlı sivil itaatsizlik kararının arkasında duruyoruz. Bu, Askeri Geçiş Konseyi’nin düşmesi ve devrimin zafer kazanmasına yönelik bir adımdır” açıklaması yaptı. Bunun ardından ise Sudan güçlerinin, muhalif kanada gözaltılara başladığı aktarıldı. Sudan Sağlık Bakanlığı, güvenlik güçlerinin başkentte göstericilere müdahalesi sonucu 61 kişinin yaşamını yitirdiğini kabul etmişti. Ülkede geçen yıl ekonomik kriz nedeniyle başlayan gösteriler rejim karşıtı eylemlere dönüşmüş, ordu 11 Nisan’da yönetime el koymuştu. Diktatör Ömer el Beşir’in 35 yıllık iktidarının sona ermesinin ardından cuntanın, yönetimi sivil muhalefete bırakmak istemediği Sudan’da protesto dalgası genişlemişti. Venezüella sınırı yeniden açıyor ABD destekli muhalif lider Juan Guaido’nun kendini “geçici devlet başkanı” ilan etmesinin ardından siyasi krizin derinleştiği Venezüella’da yönetim, 22 Şubat’tan bu yana kapalı olan Kolombiya sınırını bugünden itibaren açma kararı aldı. Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, “Tachira eyaletindeki Kolombiya sınırımızın açılmasını emrettim. Biz, bağımsızlığımızı ve kendi kaderimizi tayin etme hakkımızı sağlam bir şekilde koruyan bir milletiz” açıklaması yaptı. 4 milyon göç Maduro yönetimi, ABD’nin Venezüella’ya Kolombiya üzerinden geçirmeye çalıştığı “insani yardımların” ülke için tehdit olduğu gerekçesiyle sınırı kapatma kararı almıştı. Bu arada Birleşmiş Milletler’den yapılan açıklamada son 4 yılda Venezüella’yı 4 milyona yakın yurttaşın terk ettiği bildirildi. Öte yandan, Norveç’in başkenti Oslo’da Venezüella’nın hükümet ve muhalefet temsilcilerinin katıldığı müzakerelerle ilgili Guaido’dan açıklama geldi. Guaido, halihazırda yeni bir görüşme planının olmadığını söyledi ve “Müzakereler bizi geçiş hükümeti ve şeffaf seçim hedeflerine yaklaştırmıyorsa gereksiz” ifadelerini kullandı. Rusya Dışişleri Bakanlığı ise önceki gün Venezüella hükümeti ve muhalefetinden temsilcilerin gelecek hafta bir kez daha Oslo’ya gideceklerini duyurmuştu. berlin’den ‘nitelikli işçi’ hamlesi Sığınmacılar ve göçmenlerle ilgili tartışmaların siyasetin ana gündemlerinden birini oluşturduğu Almanya’da koalisyon hükümetinin konuya ilişkin sunduğu yeni tasarılar meclis tarafından kabul edildi. Başbakan Angela Merkel liderliğindeki koalisyon hükümetinin hazırladığı ve oy çokluğu ile kabul edilen yeni düzenleme ile Alman ve Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının istihdam önceliği şartı kaldırıldı ve ülkeye nitelikli işgücünün gelmesinin önü açıldı. DW’nin haberine göre, daha önceki mevzuat işverenlerin, yurtdışından bir işe başvuran kişiyi istihdam edebilmek için, resmi makamlara bu işin bir Alman ya da AB vatandaşı tarafından yapılamayacağını nedenleriyle açıklamasını zorunlu kılıyordu. Yeni yasa, Almanca bilen, öğretimlerini tamamlamış, mesleki yeterlilik belgesine sahip kişilerin, altı ay süreyle Almanya’ya gelerek iş ya da meslek eğitimi imkânı aramasına da olanak veriyor. Yeni düzenlemeyle her iş alanında nitelikli işgücü göçüne izin verilirken, hükümetin Almanya’ya yılda 25 bin kalifiye eleman gelmesini beklediği belirtildi. Sığınmacı yasasına tepki Öte yandan, sığınma talepleri kabul edilmeyenlerin daha hızlı bir şekilde Almanya’dan sınır dışı edilmesini öngören yasa tasarısı da kabul edildi. Antidemokratik olduğu yönünde eleştirilere neden olan tasarıya Yeşiller ve Sol Parti milletvekilleri itiraz etti. Tartışmalı yasa, sığınma başvuruları reddedilen ve gözaltına alınan kişilerin cezaevlerinde de tutulabilmesine imkân tanıyor. Guatemala’dan yola çıkan çoluk çocuk yüzlerce göçmen ABD’ye gitme hedefiyle Meksika’ya zorlu koşullarda giriş yapıyor. Meksika yönetimi izinsiz göçü durdurmak için sınıra 6 bin kişilik asker konuşlandıracağını duyurdu. Anlaşma tamam, ek vergi iptal Adaylık dönemi ve görev süresi boyunca politikasının ana çizgisini, göçmen karşıtlığı üzerine kuran ABD Başkanı Donald Trump, yaklaşık bir haftadır güney sınırına gelen göçmen akınına karşı Meksika’ya karşı çıkardığı “ek vergi” kartını geri çekti. Trump, Twitter üzerinden yaptığı açıklamayla, iki ülke arasında anlaşmaya varıldığını ve Meksika’dan ithal edilecek ürünlere ek vergilerin uygulanmayacağını bildirdi. Trump’ın mesajında, Meksika’nın göçmen akınını durdurmak için güçlü önlemler almayı kabul ettiği belirtildi. Anlaşmaya ilişkin ülkelerden ortak bir açıklama da yapıldı. Meksika’nın kendi sınır bölümünde tüm tedbirle ri alacağı, ABD’nin mevcut sınır güvenliği tedbirlerini genişleteceği kaydedildi. Ayrıca, iki ülkenin Latin Amerika’daki sosyal ve ekonomik projeleri destekleyerek potansiyel göçmen adaylarının kendi ülkelerinde kalmalarını sağlamaya yardımcı olacakları maddesinde de uzlaşıldığı vurgulandı. Meksika’dan ek birlik Trump’ın, Meksika’dan gelen ürünlere yüzde 5 oranında ek vergi uygulaması 10 Haziran’da yürülüğe girseydi, ek gümrük vergilerinin ekim ayına kadar kademeli olarak artırılarak yüzde 25’e çıkarılması planlanıyordu. BBC’nin önceki gün haberinde de Meksika’nın Ulusal Muhafız Teşkilatına mensup 6 bin kişiyi Guatemala sınırında konuşlandıracağı bilgisi gündeme yansımıştı. Güney komşusunun bu adımını değerlendiren ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in, Meksika’nın son önerilerinin olumlu olduğunu, yeterli olup olmadığına ise Trump’ın karar vereceğini söylediği aktarılmıştı. ABD İç Güvenlik Bakanlığı’nın verilerine göre geçen ay ABDMeksika sınırında son 13 yılın en yüksek rakamı olan 132 bin 887 kişi gözaltına alındı. Bunların 84 bin 542’sinin birlikte seyahat eden yetişkin ve çocuklar olduğu, 11 bin 507’sininse yalnız çocuklar olduğu kaydedildi. Trump ile BrexIt İngilteresi ittifakı: Özel ilişkiden asimetrik ortaklığa ABD Başkanı Donald Trump’ın İngiltere’ye bu hafta yaptığı üç günlük resmi gezi kırılgan İngiliz siyasetini gaflarla dolu ucuz bir gösteriye dönüştürdü. Trump, daha gelmeden The Sun gazetesine yaptığı açıklamada görevinden ayrılacağıElçin nı açıklayan İngiltere BaşPoyrazlar bakanı Theresa May’in yerine eski Dışişleri Bakanı Boris Johnson’un gelmesini desteklediğini net biçimde ifade etti. Kendisini boykot eden İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn hakkında “negatif bir güç” yorumunu getirdi. Londra Belediye Başkanı Sadık Khan hakkında ise “tam bir zavallı” ifadesini kullandı. Ziyareti ülke çapında büyük protestolara neden olurken ABD Başkanı, “Ben protesto falan görmedim. Bir sürü insan tezahürat yapıyordu. Bunlar sahte haber” diyerek kendisine eleştirileri elinin tersiyle itti. Temaslarının merkezinde ise İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılma süreci Brexit vardı. Trump İngiltere’nin AB’den anlaşma olmadan çıkmasını, Brüksel’e hiçbir koşulda para ödememesini, hatta AB’yi dava etmesi gerektiğini salık verdi. Üstelik İn giltere devlet mekanizma sını bir yana iterek Bre xit müzakerelerinde aşırı sağcı Brexit Partisi lideri Nigel Farage’ın yer alması ABD Başkanı Trump, Londra’da yoğun protestolarla karşılandı. önerisinde de bulundu. Ekonomi vaadi... ki de ilk ve tek ABD Başkanı oldu. Britanya’nın siyasi küresel etkisi BM Tüm bunlar gerçekleştikten sonra gibi çokuluslu kuruluşlar, AB üyeliği ve Trump’ın vaatleri arasında, ABD ile İngil ABD ile kurulan özel ilişki ekseniyle ta tere arasındaki ticaret hacminin iki, hatta nımlandı bugüne kadar. Trump göreve üç katına çıkacağı vardı. İngiltere AB’den geldiğinden bu yana uluslararası kuru ayrıldığında başka ülkelerle serbest tica luşların küresel politikada etkisini ha ret anlaşması yapabilecek, ancak ABD ile fifletme, var olan uluslararası anlaşma bir dizi ikili ticaret anlaşmasının müzake ları yok sayma, ekonomik anlamda ko re edilip hayat geçmesi 10 yılı bulabilir. rumacı politikalar geliştirme ve ken Büyük olasılıkla bu ticaret anlaşma di çıkarına uygun yeni ittifaklar ya sından elde edilecekler AB ile mev ratma peşinde. AB ve diğer ku cut ilişkinin bitmesinden doğacak rumlardan koparacağı bir İngil maddi kayıpları karşılamayacak. tere ile ticari ve stratejik ilişkiler Trump, Brexit konusunda olum geliştirmek Trump’ın eski müttefi lu fikirlerini başından beri saklamamış kini ciddi anlamda kendisine bağım tı. ABD Başkanı görevine geldikten son lı kılmak anlamına geliyor. Trump’ın çı ra İngiltere siyasetinden ilk kez Farage ile karları İngiltere açısından “özel bir iliş bir araya gelerek durduğu çizgiye yöne kiden” çok asimetrik bir bağımlılığa dö lik mesaj vermişti. Trump İngiltere’de en nüşmesinde yatıyor. Bu asimetrik ortak yüksek seviyede ağırlandı. Diğer yandan lık sadece ABDİngiltere açısından değil resmi ziyareti sırasında ülkenin iç siyase Türkiye’nin de içinde bulunduğu geniş tine, demokratik kurumlarına ve devlet Avrupa açısından yeni dengelere giril işleyişine pervasızca müdahale eden bel mesini mecbur kılabilir. l Londra Kazakistan’da seçim heyecanı Kazakistan halkı, bağımsızlığın kazanıldığı 1991’den bu yana ilk kez, eski Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in adayları arasında olmadığı bir devlet başkanlığı seçimi için sandık başında. Dünyanın en uzun süre görevde bulunan liderlerinden Nazarbayev’in geçen martta beklenmedik şekilde istifasının ardından geçici olarak Devlet Başkanlığı görevine getirilen Kasım Cömert Tokayev erken seçim kararı almıştı. 11 milyon 947 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu ülkede halk, iktidardaki Nur Otan Partisi’nin adayı Tokayev’in de aralarında bulunduğu 7 isim için oy verecek. Ak Yol Partisi’nin gösterdiği Daniya Yespayeva, ülke tarihindeki ilk kadın başkan adayı olurken, Jambıl Ahmetbekov (Komünistler Halk Partisi), Amirjan Kosanov (Millet Kaderi Partisi), Toleutay Rahimbekov (Halk Demokratik Vatansever Partisi), Amangeldi Taspihov (Kazakistan Sendikalar Derneği) ve Sadibek Tugel (Büyük Bozkır Kartalları Hareketi) de yarışacak diğer isimler. Kazakistan’da bugünkü yarışı uluslararası örgütler, yabancı ülkelerden binin üzerinde gözlemci ve 500’e yakın yerelyabancı basın mensubunun izleyeceği bildirildi. NATO’dan Baltık tatbikatı ABD ile Avrupa’dan 18 ülke, Baltık Denizi’ndeki en kapsamlı tatbikatı BALTOPS’u 47’nci kez gerçekleştirecek. AA’nın haberine göre, ABD’nin öncülüğünde 21 Haziran’a kadar sürecek tatbikat, bugün Almanya’nın Baltık Denizi’ndeki Kiel Limanı’nda başlayacak. Tatbikata ittifak üyeleri ABD, Türkiye, Belçika, Danimarka, Estonya, Fransa, Almanya, Letonya, Litvanya, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, İspanya ve İngiltere’nin yanı sıra ortak ülkeler İsveç ve Finlandiya katılacak. 8 bin 600 birlik, 50 gemi ve denizaltı ile 40 uçağın katılacağı tatbikatta, deniz mayınları ve denizaltıları imha etmek, hava savunmasını geliştirmek ve düşman gemileri tarafından olası saldırılara karşı askeri talim ve tatbikat yapılacak. 2014 öncesinde tatbikata katılan Rusya’nın, Ukrayna gerilimi gerekçesiyle bu yıl da davet edilmediği aktarıldı. İsrail ilhakına ABD desteği! ABD’de Trump yönetiminin, Ortadoğu ateşine benzin dökme misali çıkışlarına bir yenisi eklendi. ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, İsrail’in işgali altında tuttuğu Filistin toprakları Batı Şeria’nın bazı kısımlarını ilhak etmeye “hakkı olduğunu” iddia etti. Friedman, New York Times’a verdiği söyleşide, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun 9 Nisan’daki seçim öncesi “Batı Şeria’da yasadışı Yahudi yerleşim birimlerinin ilhak edileceği sözü verdiğinin” hatırlatılması üzerine “Mevcut şartlar altında İsrail’in hepsi olmasa da Batı Şeria’nın bazı kısımlarını elinde tutmaya hakkı olduğunu düşünüyorum” ifadesini kullandı. Friedman’a sert tepki gösteren Filistin’in başmüzakerecesi Saeb Erakat, “İşgal edilmiş toprakların ilhak edilmesi uluslararası yasalara göre savaş suçudur” dedi. Hamas’tan da “Friedman’ın açıklamaları kabul edilemez, bu ABD’nin sömürgeci zihniyetini yansıtıyor” çıkışı geldi. İade tasarısına protesto Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde “şüp helilerin ana karaya iadesine” yönelik tartışmalı yasa tasarısına protestolar sürüyor. Pekin yönetiminin Hong Kong üzerinde baskısına karşı olduklarını belirten eylemciler, dün yine meydanlara çıktı. Elleri zincirli protesto yapan grup, şüphelilerin yargılanmak üzere Çin ana karaya gönderilmesine izin verecek şekilde değişiklik yapılmasına ilişkin tasarının geri çekilmesi çağrısı yaptı. Yüzlerce hukukçu da önceki gün tasarıya karşı sessiz bir yürüyüş gerçekleştirmişti. 3 Nisan’da meclise sunulan tasarının, suçluların Çin ana karası, Çin’in Makao Özel İdari Bölgesi ve Tayvan’a iadesini kolaylaştırdığı belirtiliyor. Muhalifler, iade yasasında yapılacak bu değişikliğin, Hong Kong’un özgürlüklerini ortadan kaldıracağını, Hong Konglu yetkililer ise bir cinayet zanlısının Tayvan’a iadesi için bu değişikliğin yapılması gerektiğini savunuyor. ‘ABDÇinŞi: Trump arkadaşım derinden bağlı’ ABD ile ticaret savaşındaki Çin’in Devlet Başkanı Şi Cinping, St. Petersburg’da düzenlenen Uluslararası Ekonomi Forumu’ndaki konuşmasında iki ülkenin de “ilişkilerin kopuş noktasına gelmesini istemeyeceğini” söyledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Birleşmiş Milletler Genel Sekrerteri Antonio Guterres’in de dinlediği konuşmasında “ABD ve Çin birbirlerine derinden bağlı, en yüksek ticaret hacmine sahip iki ülke” ifadelerini kullanan Şi, “Trump arkadaşım. İki ülkenin birbirlerinden tamamen kopmalarını istemediğine eminim” şeklinde konuştu. Trilyon dolarlık “KuşakYol” projesine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Şi, yaklaşık 130 ülke ve 30 uluslararası kuruluşla bu girişime yönelik anlaşma imzaladıklarını kaydetti.