Katalog

14 8 HAZİRAN 2019 CUMARTESİ DOLAR avro sterlin FAİZ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA ALTIN CUMHURİYET EkonoMi ALTIN 24 AYAR 5.8050 6.3 kuruş 6.5780 2.1 kuruş 7.4090 1.7 kuruş 23.42 0.58 puan 93.809 3463 puan 1682.85 19.34 lira 250.87 2.34 lira Ülke faize çalışıyorYurttaşlar, kamu ve şirketler bankalara; bankalar TCMB, yabancılar ve mudilere yüksek faiz ödüyor Yurttaşlar ve şirketler bankaların yüksek kredi faizle rinden şikâyet ederken, bankaların toplam faiz gider leri 2019’un ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68.7 artarak 91.4 milyar TL’ye yükseldi. Son bir yılda döviz kurları ve kredi faizlerindeki artış, yurttaşları, şirketleri, devleti ve verilerine göre, Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşunun toplam finansman giderle bankaları borçfaiz bataklığına sü ri 2018’de bir önceki seneye gö rükledi. Yurttaşlar ve re yüzde 172 artarak 35.1 mil şirketler bankalara; yar TL’den 95.8 milyar TL’ye çı bankalar mudilerine, karken, her 100 TL’lik faaliyet Merkez Bankası’na kârının 88.9 TL’si borç geri öde (TCMB) ve yabancı melerine gitti. emre deveci bankalara; devlet de Bankaların giderleri sıçra borçlandığı kurumla dı: Yurttaşlar ve şirketler ban ra giderek artan oranda faiz ödü kaların uyguladığı yüksek kre yor. Tüm kesimlerin faiz harca di faizlerinden şikâyet etse de, maları artarken, ülkenin kaynak bankaların da faiz giderleri hız ları boşa harcanıyor. la artıyor. BDDK verilerine göre, İşte kısırdöngüye dönüşen bankaların toplam faiz giderle mekanizma ve rakamlar: ri 2019’un ilk dört ayında geçen Ücretleri ve kârları yuttu: yılın aynı dönemine göre yüzde TCMB verilerine göre geçen se 68.7 artarak 54.1 milyar TL’den ne mayıs ayında ortalama yüz 91.4 milyar TL’ye yükseldi. Aynı de 18 seviyelerinde olan banka dönemde bankaların toplam faiz ların tüketici kredisi faizleri, 24 gelirleri ise yüzde 44.7 artarak Mayıs 2019 itibarıyla yüzde 29’a 96.3 milyar TL’den 139.4 milyar dayandı. Kredi faizleri artınca TL’ye yükseldi. Böylece banka yurttaşların ücretleri ve şirketle ların faiz gelirlerindeki artış, fa rin kârları faize gitti. Bankacılık iz giderlerindeki artışın çok ge Düzenleme ve Denetleme Kuru risinde kaldı. mu (BDDK) verilerine göre, yurt Bankaların en büyük fonlama taşların ve kurumların banka kaynağı olan mevduat için öde lara ödediği toplam kredi faizle diği toplam faiz de yüzde 67.6 ri 2019’un ilk dört ayında geçen artarak 37.2 milyar TL’den 62.4 yılın aynı dönemine göre yüzde milyar TL’ye yükseldi. Yatırım 36.2 artarak 78.7 milyar TL’den yapmak yerine parayı mevduata 107.2 milyar TL’ye yükseldi. ya da dövize yatırmak daha ca İstanbul Sanayi Odası (İSO) zip hale geldi. Bankaların, ağırlıkla yurtdışındaki bankalardan aldığı kredilere ödediği faizler yüzde 70.9 artarak 5.8 milyar TL’den 9.9 milyar TL’ye, TCMB’ye ödediği faiz de yüzde 197.7 artarak 2.1 milyar TL’den 6.2 milyar TL’ye ulaştı. Bankaların net faiz gelirleri söz konusu dönemde 500 milyon TL azalarak 34.1 milyar TL’ye geriledi. Çünkü faiz ve kurdaki sıçramayla birlikte kredi borçlarını geri ödeyemeyenler artınca bankaların takipteki krediler için ayırdığı karşılıklar da 7.5 milyar TL’den 13.9 milyar TL’ye yükseldi. Net faiz gelirleri düşen bankaların kârı da düştü. ocaknisan döneminde bankaların net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 azalarak 16 milyar 166 milyon TL oldu. Dolar bazındaki düşüş çok daha sert oldu. Geçen sene ocakmart döneminde 4 milyar 670 milyon dolar kâr açıklayan bankacılık sektörü, bu sene aynı dönemde 2 milyar 719 milyon dolar kâr açıkladı. Düşüş yüzde 41.7 oldu. Bütçede delik büyüdü: Merkezi yönetim faiz giderleri 2019’un ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51.4 artarak 25.3 milyar TL’den 38.4 milyar TL’ye yükseldi. Dış borç faiz giderleri aynı dönemde yüzde 53.8 artarak 6.2 milyar TL’den 9.6 milyar TL’ye yükseldi. Geçen yıl ocaknisan döneminde 23.2 milyar TL olan bütçe açığının bu yılın aynı döneminde 54.5 milyar TL’ye fırlamasında faiz giderlerindeki bu artış da etkili oldu. Bayramda 5.66 seviyelerine kadar gerileyen kur, tekrar 5.86’yı gördü Dolar tatilden döndü Albayrak G20’ye gitmiyor iddiası Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın bugün ve yarın Japonya’nın Fukuoka şehrinde gerçekleşecek olan G20 Hazine ve Maliye Bakanları ile Merkez Bankası Başkanları Zirvesi’ne katılmayacağı, zirvede Türkiye’yi Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Bülent Aksu ile Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya’nın temsil edeceği öne sürüldü. Gazeteci Murat Yetkin kişisel blogunda, Albayrak’ın kararı için “Bakanlık kaynakları tarafından, Nisan ayında Washington’da uluslararası mali çevrelerle ‘zaten görüşmeleri olmasına’ ve liderler zirvesi öncesi ayrı bir maliye bakanları toplantısına katılacak olmasına bağlanıyor” bilgisini paylaştı. Yetkin, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise “2829 Haziran tarihlerinde Osaka’daki G20 Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılmasının beklendiğini” aktardı. Yetkin, “Resmen açıklanmamakla birlikte kaynaklar, Hazine ve Maliye Bakanları Zirvesi’ne yardımcısını gönderen Albayrak’ın bu ziyarette Erdoğan’a eşlik edeceğini söylüyor” dedi. l Haber Merkezi TİSK’in ödülü Coca Cola’ya Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) geleneksel “TİSK Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Ödül Töreni” İstanbul’da yapıldı. Büyük Ödülü Coca Cola Türkiye’nin “Geleceğin Tarımı” projesi aldı. Yenilikçilik Ödülü’nü Kredi Kayıt Bürosu “Sesli Soru Bankası”, Etkililik Ödülü’nü Danone Türkiye “İyi ki Annem Çalışıyor!”, Kapsayıcılık Ödülü’nü MercedesBenz Türk “Her Kızımız Bir Yıldız”, İyi Uygulama Ödülü’nü Borçelik “Kadına Güç İş Yok”, Sürdürülebilirlik Ödülü’nü ise Türk Traktör “Bilinçli Çiftçi, Güvenli Tarım” sosyal borumluluk projeleriyle kazandı. Diğer kategorilerle beraber toplam 12 şirkete ödül verildi. l Ekonomi Servisi En önemli risk ‘yavaşlama’ Aon tarafından iki yılda bir yapılan “Aon Global Risk Yönetimi Anketi”nin 2019 yılı sonuçlarına göre, firmalar “ekonomik yavaşlama” riskini yeniden bir numaralı risk olarak görmeye başladı. Önceki ankette bu risk ikinci sıradaydı. 2022 için ilk 10 risk öngörüsünde de ilk sırada yer alan bu risk, şirketlerin kârlılığını ve rekabetçi gücünü tehdit eden ve sigortalanamayan risklerin de başında geliyor. Ayrıca ÇinABD arasında ki ticaret savaşları, Brexit gibi olaylar ile dijital üretim, blockchain ve yapay zekâ gibi gelişmelerin, 2017’deki ankette 38’inci sırada olan “piyasa faktörlerinin hızla değişmesi” riskini bu yıl üçüncü sıraya taşıması da, risk yöneticilerinin son iki yılda değişen algısını dikkat çekici şekilde ortaya koyuyor. 60 ülkede 33 farklı sektörde faaliyet gösteren küçük, orta ve büyük ölçekli şirketlerdeki 2 bin 672 risk yöneticisinin katılımıyla gerçekleşti rilen anketle ilgili rapora göre ilk 15 risk arasında dördüncü sırada yer alan “iş kesintisi” dışında geri kalan 14 riskin 7’sinin hiçbir şekilde sigortalanamadığını hatırlatan Ano Türkiye Eş Üst Yöneticisi Selda Oknas, “Dünyadaki tüm kurumlar, sektörler ve ekonomiler daha önce hiç olmadığı kadar çok riskle karşı karşıya. Buna rağmen, pek çok organizasyonun bu riskler için yeterince hazırlıklı olmadığını görüyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi ABD’nin Türkiye’yi S400 alımından vazgeçirmek için attığı adımlar TL’ye değer kaybettirdi. Türkiye piyasalarının kapalı olduğu bayram tatili sırasında 5.66 ile yaklaşık iki ayın en düşük seviyesini gören dolar/TL, dün 5.86 seviyelerine kadar yükseldi. ABD’nin 31 Temmuz itibarıyla Türkiye’nin F35 savaş uçağı programına katılımını askıya alacağına ilişkin haber, TL’deki değer kaybında etkili oldu. Bir bankacı, “Bu sabahki yükselişte lokal döviz talebinin de etkili olduğunu düşünüyorum” dedi. Fed iyimserliği ABD tarım dışı istihdam verisi mayısta beklentilerin oldukça altında artarak Fed’in (ABD Merkez Bankası) bu yıl faiz indirimi yapacağı beklentilerini artırırken, dolar endeksi 26 Mart’tan bu yana en düşük seviyeye geldi. Bu haberle dolar/TL tekrar 5.80 seviyelerine çekildi. Borsa İstanbul’da BIST100 endeksi yüzde 3’ün, bankacılık endeksi de yüzde 6’nın üzerinde yükseldi. Yabancı fonların Güney Afrika Randı’na karşılık TL alım işlemleri ve Fed’den faiz indirim beklentileri ile dolar/TL, salı günü yaklaşık iki ayın en düşük seviyesi olan 5.6605’e kadar gerilemişti. l Ekonomi Servisi Arçelik Pakistan’daki ilk mağazasını açtı Pakistan’daki ev aletleri üretimi Dawlance’ı 2016’da satın alan Arçelik, ülkedeki ilk mağazasını Peşaver kentinde açtı. 2019 içerisinde Karaçi, Lahor ve Islamabad/Rawalpindi olmak üzere 3 lokasyonda daha Dawlance mağazası açılması planlanıyor. Arçelik Türkiye Pazarlama Direktörü Mehmet Tüfekçi, Pakistan pazarının gelecekte hızlı bir büyüme yaşayacağını belirterek, “Biz de ülkenin pazar potansiyeli doğrultusunda Türkiye’deki perakende uygulamalarımızı, bilgi ve tecrübelerimizi Dawlance markasına taşıyarak Pakistan’da da ilklere imza atacağız. Dawlance markamız Pakistan’da en son teknolojiye sahip üretim tesislerimizle yeniliğin öncüsü olacak” dedi. l Ekonomi Servisi OPEC kısıntıyı uzatacak Suudi Arabistan Enerji Bakanı anlaşmışlardı. Üretici ülkeler süresi bu Khalid elFalih, Pet ay sonunda dolacak rol İhraç Eden Ül olan üretim kısıntı keler Örgütü’nün sını uzatıp uzatma (OPEC) üretim kısın ma kararını vermek tısını uzatmak için üzere önümüzdeki anlaşma sağlamak haftalarda toplana üzere olduğunu, an Khalid elFalih caklar. cak OPEC üyesi olmayan ülkelerin üretim kısın Akaryakıtta indirim tısına nasıl katkı yapacakla Benzinin pompa litre fiya rı sorusunun henüz cevaplan tında 17, motorinin pompa madığını belirtti. litre fiyatında 21 kuruş indi OPEC ülkeleri ve Rusya rim yapıldı. Açıklama Enerji başta olmak üzere OPEC üye Petrol Gaz İkmal İstasyonları si olmayan ülkeler 1 Ocak’tan İşveren Sendikası’ndan (EP itibaren altı ay süreyle pet GİS) yapıldı. İstanbul’da mo rol üretimini 1.2 milyon varil torin fiyatı 6.25 liraya, benzin azaltmak üzere aralık ayında fiyatı 6.73 liraya geriledi. Kesenin ağzı açıldı Ev için, Fatih Karagümrük çarşısı içinde, 1520 dakika kadar süren ufak tefek işlere dönük dolanıyordum.. Telaşlı yürüyüş içinde bir o kadar gürültülü yapılan telefon konuşmalarına istemeden kulak misafiri oldum. İçeriklerinden çok net çıkan anlam karşılıklarıyla AKP il ya da ilçe yetkilileriyle yapılan konuşmalardı.. Yine her üçünün içeriklerinden çok net çıkan anlam karşılıklarıyla ilçe ya da il belediye hizmetlerinden sorumlu, talimat alınmış işlerin gidişatına ilişkin bilgilendirmede tamamlanamamış hizmetlerden söz ediliyordu.. “Öğleden sonra yanınıza geleceğim, faturanın karşılığını alıp gereğini yerine getireceğim..” türünden, karşılıklı bilinen içeriğinin dillendirilmediği hizmetlere ilişkin özet bilgiler veriliyordu... Bayram günleri ile çakıştığı için evlere dağıtılacak armağanlar da, araçlarla seçmenlerin taşınacağı geziler de içerikleri olabilirdi.. Bayram günlerinin doğrudan parti örgütü ile bağlantılandırılmış hizmetleri kapsamında ne kadar yoğunlaşılmış olduğunun göstergeleri tanıklıklarımı kimselerle paylaşamadan, buruk bir gülümsemeyle tahmin toto oynuyordum.. Dün sabah uyandığım haberler içinde kimi karşılıkları olabileceklerle yüzleşmiştim bile.. Belgrad Ormanları’nda çok büyük kalabalığın katıldığı bir piknik sofrasının mangalının yakılmasının ilk dersini bir AKP milletvekili canlı yayında veriyordu. Şen şakrak kameralar karşısında yöneltilen sorularda sofralara yerleşmiş seçmenlere hafif yollu sitemlerini bile yaptı.. “Hizmetlerde en küçük bir eksiğimiz olsa, hemen yüzümüze vurulur.. Hizmet istenir de istenir. Ne zor işler olduğu, karşılığı hiç sorgulanmaz..” Mangalda pişecek etleri bekleyen seçmen kalabalığını göstererek “Hepsini siz mi pişireceksiniz” sorusunu yönelten kameramana ise gülümsemesini sürdürürek “Tabii ki ilk servisleri annelere yaptıktan, mangal pişirmenin inceliklerini anlattıktan sonra ben gideceğim, gerisini kalanlar yapacak..” yanıtını verdi.. HHH Yazı günleri gazetede olmayı yeğlediğimden, elektronik postalarımı geldiğimde öğlen saatlerine doğru açmış oldum. Üst üste gelmiş İmamoğlu cephesine yardım etmeye çalışanlardan, yurtiçi yetmemiş, yurtdışından benzer uyarılarla yüzleştim.. Ortak gündem besbelli onları telaşlandırmış, AKP içinden sızdırılmış aynı provokatif içerik üzerindendi.. Besbelli, Türkiye’nin gerçekten demokratik bir parlamento ağırlığı sonucu alınmış 7 Haziran 2015 seçim sonuçlarının Başkan Erdoğan tarafından sindirilemeyip yenilenmesi ve cephesine dönük çok başarılı tepetaklak edilmesi gerçeğinin unutulamamış olması bilinçaltlarına kaygı olarak kazılmıştı.. YSK’nin Saray odaklı baskılanması, yürürlükteki seçim hukukuna uyulması kaygıları rafa kaldırılıp, kılıfına uydurulmuş bir dizi zincirleme kurgulanmış çelişkili kararlar zinciri üzerine oluşturulmuş, 23 Haziran sadece İstanbul Belediye Başkanlığı seçimi dayatmasına dönük “İmamoğlu’na tuzak” algısı üzerinden bir yaygın uyarı kampanyasına dönüşüvermişti. Tek kaynaktan çıktığı içerik benzeşmesi ile sabit, çok kaynaklı uyarılarda, sadece İmamoğlu’ndan değil, Millet İttifakı’nın tüm taraflarından acil önlem ve güvenlikli açıklamalar isteniyordu. AKP’nin seçim kazanma taktiklerinde anahtarın, bir önceki seçime katılmamış seçmenlere dönük tek tek yapılacak nokta hedef çalışmalar olacağının altı çiziliyordu.. İstanbul’dan uzakta olan seçmenler tek tek belirlenerek, isteklerine, koşullarına bağlı olarak ya uçak ya da otobüslerle taşınacak, isterlerse geldikleri yerlere de geriye teslim edileceklerdi. Yine tek tek seçimde oy vermeye dönük istekleri alınacak, gereken sözler inandırıcı olabilecek içeriklerle verilecekti.. İstanbul’dan ayrılmamış seçmenlere dönük de aynı içeriklerle çalışmalar bayram öncesinden başlatılmış olarak seçim gününe kadar katlanmış yoğunluklarıyla uygulamaya sokulacaktı.. Değirmenin suyu mu? Eldeki kamu gücü, kaynakları sonuna kadar kullanılıyor, katlanabiliyor olarak kullanılacaktı.. Elbette ittifak yapılması beklenen, zorunlu görülen sonuçlardan her daim pay alacak sermaye gücüne de dayanılabildiği kadarı ile dayanılacaktı.. İnanılmazı, müthiş bir zamanlama ile ben bu yazıyı yarıladıktan sonra canlı yayında verilen dünün ilk anlamlı demecinde, Başkan Erdoğan’a sorulan doğrudan bir soruya yanıt olarak geleniydi.. Başkan Erdoğan da cuma namazı sonrası, aynı kaynaktan çıkmış haberlerde de yer alan, oy kullanmamış ve İstanbul dışına çıkmış seçmenler üzerinde tek tek yapılan parti çalışmalarının ağırlığından, öneminden söz etti. “Minimize etmek, sıfıra yakın getirmek en büyük hedefimizdir..” cümlesini kurdu.. Korkmalı mı? Yoksa panik, icraatlarıyla, cephe adına yaratılan çelişkiler, haksızlıklar, hukuksuzluklar yumağında, daha bir akılcı kafa yormalı, insandan, seçmenden yana önlemler aranmalı mı? KISA... KISA... l ABD menşeli beyazlatılmamış kraftlayner kâğıtların ithalatında uygulanan dampinge karşı kesin önlem, 9 ay süresince geçici olarak durduruldu. Ticaret Bakanlığı’nın ilgili tebliği dün Resmi Gazete’de yayımlandı. l Standard&Poor’s, TL’nin değerinin temel olarak çok düşük olmasının ihracat odaklı sektörlere destek vereceğini belirtti. Kuruluşun kıdemli direktörü Frank Gill, “İhracat son derece iyi bir seyir izledi ve bu devam ediyor” dedi. l ABD’nin ekonomi politikalarını değerlendiren IMF, ticaret anlaşmazlıklarının tırmanması ya da mali piyasalarda ani darboğazın, ABD ekonomisinde azımsanamayacak bir risk yaratacağı uyarısı yaptı.