Katalog

DİZİ TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN 913 ARALIK 2019 CUMA İnternetsiz ve cep telefonsuz yaşam Dünyanın en büyük stadyumuna kitlesel gösteri için gelen öğrenciler. GÖSTERİ BireylerHER ŞEY, HER ŞEY tek pikselGÖSTERİ Gazete devlet kontrolünde. Turistler için bırakılan gazetelerde ise tek kelime eleştiri yok. Halkın, Amerikan filmi izlemesi ise yasak. Marşlar ise müzikleri... Gizemlerin ülkesi: Kuzey KORE 3Yazı ve fotoğraflar Dr. ceyhun irgil ANSİKLOPEDİK KUZEY KORE Binlerce insan, her gece 3 saate yakın eşsiz bir renk, ses ve görüntü sunuyorlar. 27Temmuz Zafer Günü.. Her sadece bize ve bizimle aynı otelkes çok şık. Koreliler san de kalan birkaç turist grubuna ki bayramlıklarını giymişler. Ka özel gösteri gibi. (Bu arada tüm dınlar geleneksel renkli kurdele turist grupları aynı otelde kalıyo li elbiseleri, erkekler ise kravat ruz. Aynı saatte otele dönüp, sa lı gömlek koyu renk pantolonla bah aynı saatlerde otobüslerle rı (bu arada ülkede kot pantolon topluca hareket ediyoruz. Kruz giyen göremedim. Sanırım Ame gemi seyahati gibi. Akşam gemi rikan kapitalizminin simgesi gö ye (otele) giriyoruz, gece dışa rülüyor) ile sokaklar hareket rı çıkmak yasak. Sabah gemiden li. Sokaklarda, TV’de her yerde (otelden) topluca gezmek için marşlar çalıyor. Rehberlerimiz karaya çıkıyoruz.) bizi öğrencilerin topluca dans ettikleri bir meydana götürdü. Üs 1984’ün canlısı tünde liderlerin resimleri olan Grubumuzdaki başka psikoloji devasa bir duvar panosu önün profesörü ve uzmanın ortak gö deki geniş meydanda yüzler rüşü: George Orwell’in 1984 ro ce kız ve erkek öğrenci, dev am manını canlı yaşıyor gibiyiz ya Opera gösterisinde çoğunlukla liderler, da “ülkece Truman Şov”un içindeyiz. savaşlar ve askeri başarılar anlatılıyor. Ne onaylamak ne de itiraz etmek müm kün. Çünkü neyin gerçek neyin gösteri olduğunu ayırt edemi yorsunuz. Hele önyar gılarınız varsa her şey kuşkulu geliyor insa na. Önyargınız yoksa da android bir yaşam gibi ölçülü, düzenli, disiplinli hep ama hep kontrollü yaşam ve tutumlar tu filerden çalan müzik eşliğin haf gelebilir. de dans ediyorlar. Herkes aynı Neredeyse her bireyin devlet tarzda giyinmiş. Bütünsel olarak ve ideoloji ile bütünleşerek tek renkli ve etkileyici bir gösteri. bayrak, tek vatan potasında eri Aynı otelde kalıyoruz diği benzersiz bir toplum? Çok hamaset, çok tarih, çok savaş, İki şey tuhaf, gençler dans çok inançlı itiat ancak az düşün ederken eğleniyor gibi değil san ce ülkesi. (Tarihsel olarak da ki görev gibi dans ediyorlar. İkin tüm otoriter yönetimler gibi ül cisi, diğer gösteriler gibi bu gös kede “teklik”, “tek tip” birliktelik terileri izleyen, coşku ile alkışla ideolojik bir nirvana hedefi: tek yan yerli Koreliler yok. 1520 iz bayrak, tek vatan, tek lider, tek leyici, 1000 kadar dansçı.. Sanki parti, tek kültür, tek ideoloji.) Genç ve yeni lider halkın ve askerlerin arasında. (müzedeki fotoğraflardan) TEK KORE VAR Dünyanın bildiği vikipedik olarak resmi tarih ba lar kolektif olarak işlenmekte, sanayi işletmelekış açısıyla kısaca Kuzey Kore şöyle tanımlan ri ile iç ve dış ticaret de devlet kontrolünde bulun mış: Kore 25 milyon nüfus ve 120 bin 500 kilo maktadır. metrekare yüzölçümüne sahip bir Uzakdoğu ülke Peki, Kuzey Kore açısından vikipedik bu bilgiler si. Başkent Pyongong’da yaklaşık 4 milyon insan le uyuşmayan, dünyadan farklı “kendi” tarih bil yaşıyor. Çevresinde ise Çin, Güney Kore, Rusya gilerine göre, Kuzey Kore’ye göre barış anlaşma ve Japonya bulunuyor. sı değil, ateşkes anlaşması geçerli. Ülke resmen Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti adıyla 9 Ey hâlâ ABD ve Güney Kore ile savaş halinde. Kuzey lül 1948’de kuruldu. 1910 1945 yılları arasın Kore’ye göre “Güney Kore, ABD işgali altında kuk da yaşanan Japon işgalinin (Kore Kurtuluş Günü) Pyongyang Halk Kütüphanesi. la siyasilerce yönetiliyor. Bu nedenle Kuzey, Güney halkı ve 2. Dünya Savaşı’nın so nın işgal altında zulüm gördü na ermesinin ardından Ko ğü inancında. Halkların sorunu re Yarımadası’nın kuze yok, ancak bir gün ABD işga yi Sovyetler Birliği’nin gü li sonlandırıldığında ve Güney neyi ise Amerika Birleşik Kore de bağımsızlığına kavuş Devletleri’nin (ABD) dene tuğunda Kuzey ve Güney birle timine girdi ve 38. Kuzey şip büyük, güçlü Kore’yi kura Paraleli’nde ayrılan iki top caklar. Ancak buna kapitalist rak parçasının birleşmesi emperyalistler engel oluyor.” konusunda anlaşma sağla Resmi ideoloji bu. namadı. 1948’de Sovyetlerin de Çoğunlukla rakipsiz netimindeki bölgede sos Bu nedenle Kuzey Kore ken yalist bir rejim kuruldu. An dine “kuzey” diye bir ayrım cak bu gelişmeler üzerine yapmıyor ve her yerde “tek Ko ABD’nin Güney Kore’ye çı re var” fikri işleniyor. Kendileri karma yapması savaş teh ne göre Kuzey Kore, “Kore De likesi yarattı. 1950 yılında mokratik Halk Cumhuriyeti.” Kore Savaşı başladı. Kuzey Rehberimizin anlattığına gö Kore Sovyetler Birliği ve re, 5 yılda bir seçim yapılıyor. Çin’den destek alırken Güney Kore; ABD, Birleşik 3 parti var. Ancak seçimleri bugüne kadar hep Krallık ve diğer bazı NATO devletlerinden silah ve devleti yöneten Kore İşçi Partisi kazandı. (Rehbe para desteği aldı. 1 milyon 300 bin kişinin ölümü rimize diğer partilerin aldıkları oy oranını sorduk. ne sebep olan savaş, 1953 yılında sona erdi. “Kesin bilgisi olmadığını, ama çok az oy aldıkları Topraklar kolektif işleniyor nı” söyledi.) Milletvekili ve diğer yönetici adayları “yukarı 1994’te Kuzey Kore’nin ilk lideri olan Kim İl dan” başkanlık belirliyor. Başkan zaten rakipsiz Sung’un ölümünden sonra, ülkeyi oğlu Kim Jong İl ve her daim oyların neredeyse tamamını alarak yönetmeye başladı. 17 Aralık 2011’de ülkenin 70 seçiliyor (!) Milletvekili adaylarının propaganda yaşındaki lideri Kim Jong İl de öldüğünde Kore İş yapma, görüş açıklama, TV ve radyolarda (zaten çi Partisi halka ölen liderin oğlu ve varisi Kim Jong TV ve radyo devlet kontrolünde, başka bir TV izle Un etrafında toplanma çağrısı yaptı. me, radyo dinleme şansı yok) afiş, billboard, bro Planlı ekonomik sisteme sahip ülkede toprak şür basma, dağıtma imkânı yok. 27 Temmuz Zafer Günü öğrencilerin meydanda kitlesel dans gösterisi. Ülkede açıkta satılan gazete göremedim. Ancak metro istasyonlarında herkese açık panolara asılı 2 farklı gazete vardı. Muhtemelen bizim giremediğimiz dükkânlarda gazete vardır. Ancak sokakta elinde gazete okuyan kimseye rastlamadım. Olsa da gazete devlet kontrolünde. (Otelin lobisine bizlerin okuması için bırakılan İngilizce gazetede ise neredeyse hiç köşe yazısı veya eleştirel bir haber göremedim. Tüm haberler Kuzey Kore’nin ve liderin büyüklüğü, başarıları, görkemi ile ilgiliydi. Hatta bir sayısında dünyanın Kuzey Kore liderine barış çabaları için nasıl teşekkür ettiğini, Kore’nin tüm dünyada saygı ve sevgi ile konuşulduğunu anlatan haber vardı.) Otel odasında “zorunlu” seyir için 6 kanal var dendi. Ancak benim göre Turistler için otel lobisine bırakılan İngilizce gazete dışında, gazete gördüğüm yer metro istasyonu. bildiğim 2 TV kanalı çok cızırtılı, karlı, izlenmiyor (Başka kanal aramak olası değil. Frekans arama tuşu yok.) İzleyebildiğim iki Kuzey Kore TV kanalında devamlı liderin haberleri görüntüleri, marşlar, savaş sahneleri, askeri gösteriler, kolektif törenler ve parti toplantılarının görüntüleri var. Birkaç kez de Koreli grupların halk konserlerine ve filme denk geldim. Ancak orada da izleyiciler büyük bir disiplin ve tertip içinde sanki konser değil parti toplantısı gibi izliyorlardı. Filmler ya Kuzey Kore yapımı ya da sansürden geçirilmiş başka ülke sinemalarına ait. ki genellikle aşk filmleri (Her ne kadar liderleri Amerikan filmlerini çok seviyor ve izliyor olsa da, halkın Amerikan filmlerini izlemesi yasak.) Sanat, ideolojik eğitim Şarkılar ve operalar genellikle Kore Japon Savaşı, Kore Savaşı ve Kore halkının (özellikle Kore kadınlarının) kahramanlıkları, fedakârlıkları, çekilen acılar ve tüm bu acılara son veren liderlerin başarılarını konu alıyor. Zaten kulağınıza gelen en yoğun müzik tarzı: marşlar. Sanat, ideolojik eğitimin bir parçası. Çoğunlukla resimler, heykeller, filmler ve müzik ya liderin ya da parti ideolojisinin yüceltilerek anlatılması için bir propaganda aracı. İdeolojik sanatın dışında Kore kültürünü yansıtan eserler de var. Ancak çağdaş sanata ait izler ya çok az ya da bizim gittiğimiz yerlerde yoktu. (Çağdaş sanatın kapitalizmin bir çürümüşlüğü olarak algılanması ve kabul görmemesi de gerekçe olarak söyleniyor, ancak bunu sorup yanıtını alabilecek kimseyle görüşemedik.) Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiş 27Temmuz 2019 akşamı dünyanın en büyük stadyumunda (Pyongyang 1 Mayıs Stadyumu 150 bin kişi kapasiteli adını Pyongyang’ı ikiye bölen Taedong Nehri’ndeki Rungrado adlı adacıktan ve 1 Mayıs İşçi Bayramı’ndan alıyor. Deniz kabuğunu andıran çatısında halka biçimli 16 kemer var ve manolya çiçeğine benziyor) dünyanın en büyük “Arirang Mass” dedikleri gösteri yapılacak. Bu gösteri Guinness Rekorlar Kitabı tarafından “dünyanın en büyük gösterisi” olarak tescil edilmiş. Gurur kaynağı Bu Kore’nin dünyaca ünlü ve herkesçe bilinen, zaman zaman görüntüleri TV’lere yansıyan on binlerce kişi ile yaptıkları renkli dev kitle gösterileri. Ülkenin gurur kaynağı. Aynı zamanda ideolojik propagandanın zirvesi. (Bireylerin birlikteliğinin gücü, kolektif bir tutum ile mükemmele ulaşmanın hem içeriyi hem de dışarıyı etkilemenin en başarılı örneklerinden biri.) SÜRECEK Yüz bin kişi ile yapılan bu kitlesel gösterinin dünyada eşi benzeri yok. İzleyici, göstericiden az 1Mayıs Stadyumu girişine geldiğimizde binlerce göstericinin gruplar halinde geldiğini gördük. Rehberlerimizin verdiği bilgilere göre, 2013 yılından bu yana 6 yıl sonra ilk kez yapılacak. 4 ay önce yönetim yapılma kararı alınca, 7’den 77’ye saptanan binlerce gösterici (ki bu gösteride 95 bin amatör 5 bin profesyonel 100 bin kişi görev alıyor) dört aydır çalışıyormuş. Ekim ayı sonuna kadar her gece yapılacakmış. Gösteri 23 saat sürüyor. Stadyum içinde izleyici sayısı göstericiden az. Yaklaşık yarım saat içinde binlerce (20 bin) öğrenci büyük bir disiplin ile dev bir TV ekranı görevi yapacak karşı tribüne yerleşti. Her insanın “bir piksel” olduğu kartondan oluşan dev ekran bu. 20 bin kişinin mutlak disiplini, 3 saat boyunca bir tek “pikselin” bile kararmadan, bozulma dan çalışması etkileyici. Binlerce insan 2 saat boyunca neredey se bir film, fotoğraf inceliğinde koreografileri, görüntüleri sadece ellerindeki renkli kartonlarla yapıyorlar. İnsan emeğinin dünya üzerinde görülebilecek en görkemli ve ilginç görseli bu olmalı. Böyle bir gösteri için on binlerce insanı 3 ay veya 6 ay, her ne kadarsa bir araya getiren bir “emir” veya otoriter bir yönetim olmadan yapabilmek mümkün değil. Bu salt inançla açıklanabilecek bir gösteri değil. Gösteride ülkenin tarihi, savaşları, başarıları, liderlerin büyüklüğü, efsaneleri ve ülkenin gelişimi, sanayisi, tarımı ve bilimi dans, müzik ve görüntülerle anlatılıyor. Yaşanan coşku, kitlesel mükemmellik ile bu gösteriyi izleyip ülkeye ve devrime olan inancın pekişmemesi mümkün değil.