Katalog

EKONOMİ TASARIM: İLKNUR FİLİZ Fitch: Riskler sürüyor‘Yüksek dış finansman ihtiyacı ile denge ve kontrol mekanizmasındaki aşınma sorun’ Fitch Ratings, Türkiye’nin kredi notunu ‘BB’ olarak teyit ederken not görünümünü “negatif”ten “durağan”a çevirdi. Türkiye’nin notunu ‘yatırım yapılabilir’ seviyenin üç basamak altında ve “spekülatif” seviyede tutmaya devam eden kurum, görünümü durağana çevirmesinin nedeni olarak, ekonomide dengelenme ve istikrar kazanma konusunda kaydedilen ilerlemeyi gösterdi. 2019 için büyüme tahminini yüzde 0.8’e yükselten Fitch, 7 yıl sonra Türkiye ekonomisi hakkında not görünümüne yansıyan olumlu bir değerlendirme yapmış oldu. Olumlu gelişmeler olarak cari dengedeki gelişmeye, döviz rezervlerindeki artışa, enflasyondaki düşüşe, 10 puanlık faiz indirimine rağmen Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin 3 basamak altında ve spekülatif seviye olan “BB”de tutmaya devam eden Fitch, görünümü “negatif”ten “durağan”a çevirdi. TL’deki göreceli istikrara, küresel finansal koşullardaki daha destekleyici koşullara ve Suriye bağlantılı ABD yaptırımlarının kaldırılmasına dikkat çeken Fitch, şu risklere işaret etti: 170 milyar dolar n Türkiye’nin dış finansman ihtiyacı (2020’de 170 milyar dolar) yüksek seviyede kalmaya ve bir kırılganlık kaynağı olmaya devam ediyor. n Cari açıktaki düzelme büyük oranda ithalattaki düşüşten kaynaklandı. İç talepteki toparlanmayla birlikte ca ri açığın 2019’da milli gelirin yüzde 0.3’üne, 2020’de yüzde 0.9’una, 2021’de yüzde 1.8’ine yükselmesini bekliyoruz. n Yüksek enflasyon, zayıf dış finansman, enflasyonda hedeflerle gerçekleşmeler arasındaki farklar, para politikasınının güvenilirliğindeki zayıflık ile sınırlı Merkez Bankası bağımsızlığı ve ekonomik oynaklık Türkiye’nin zayıf özellikleri. Siyasi ve jeopolitik riskler de kredi notu üzerinde baskı oluşturuyor ve ekonomik dengelenmeyi engelleme riski taşıyor. l Ekonomi Servisi yüksek enflasyon sürecek n Denge ve kontrol mekanizmalarının aşındığı bir ortamda hükümetin etkinliği ve politika öngörülebilirliği hakkındaki kaygılar artıyor. n Enflasyonun 2020 sonunda yüzde 12, 2021 sonunda yüzde 10 ile görece yüksek seviyede kalmaya devam etmesini bekliyoruz. Birol Küle Rekabet’in yeni başkanı Küle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan imzasıyla, dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan atama kararlarına göre, Rekabet Kurulu Başkanlığı’na Birol Küle, ikinci başkanlığa ise Arslan Narin getirildi. Hacettepe Üniversitesi İktisat mezunu olan, iş hayatında sırasıyla Albaraka Türk, Bank Asya, Kuveyt Türk ve TMSF’de görev yapan Küle, en son Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) üyesiydi. Ankara Üniversitesi Hukuk mezunu olan Narin ise avukat olarak başladığı meslek hayatında RTÜK, Maliye Bakanlığı gibi yerlerde görev yaptı. 2015Haziran 2019 arası yine Rekabet Kurulu’nda ikinci başkandı. l Ekonomi Servisi Mısır 1250 TL’ye satışta Toprak Mahsulleri Ofisi’nce (TMO), üreticiden satın alınan mısırın Ocak 2020’den itibaren ton başına 1250 lira fiyatla iç piyasaya satışının planlandığı bildirildi. Gıda ve hayvancılık sektörünün en önemli hammaddelerinden birisi olan mısırın üretiminde verimli bir yıl yaşandığını belirten TMO, 9 Ağustos’ta hasat başlamadan önce mısır alım fiyatını ton başına 1150 lira olarak duyrulduğunu hatırlatarak alımların sorunsuz sürdüğü ifade etti. Yine açıklamada bu yıl için 6 milyon ton üretim beklendiğine işaret edildi. ‘Rayiçte haksız rekabet bitecek’ Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, tapu harçlarına yönelik düzenlemeye ilişkin, “Burada hakkaniyet, adalet olması adına gerçekten satış fiyatı, gerçek değeri neyse bu değere ilişkin tapu harcının da o değer üzerinden alınmasına ilişkin bir düzenlemedir. Bu sayede ortadaki adaletsizliği, haksızlığı gidermiş olacağız” dedi. Kurum, halen bu konuda haksız bir rekabet olduğunu, konutunu 300 bin liraya satan birinin, emlak rayiç değeri, beyan değeri ne ise onu gösterebildiğini belirtti. ABD’nin borcu 23 trilyon dolar Hazine Bakanlığı, ulusal borçların 23 trilyon doları aştığını açıkladı. ABD Hazine Bakanlığı’nın verilerine göre, 31 Ekim itibarıyla ülke borcunun 23 trilyon doları aştığı belirtildi. Peter G. Peterson Vakfı’nın açıkladığı özel rapora göre ABD’nin ulusal borcuna ödenen faizin önümüzdeki on yılda yaklaşık 6 trilyon dolar olacağını duyurdu. Ayrıca ABD’nin ulusal borcunun hane başına 179 bin dolar veya kişi başına 70 bin dolar olduğunu hesapladı. 2020’de Merkez’den çok para bekleniyor Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan (ortada) sonuçları Denizli’de açıkladı. İhracat yüzde 1.5 düştü ithalat yüzde 11 arttı Türkiye’nin toplam ihracatı ekim ayında yüzde 1.5 azalarak 16 milyar 336 milyon dolara gerilerken, ithalat ise yüzde 10.8 artışla 18 milyar 179 milyon dolara yükseldi. Dış ticaret açığı ekimde 1 milyar 843 milyon dolar oldu. Ocakekim döneminde toplam ihracat yüzde 2.1 artışla 148 milyar 842 milyon dolar olurken, ithalat yüzde 13.2 düşüşle 172 milyar 71 milyon dolara geriledi. Bu dönemde dış ticaret açığı 23 milyar 223 milyon dolar oldu. İhracatta ekim ayının lideri, 2.8 milyar dolarlık ihracat ile otomotiv sektörü oldu. Otomotivi, 1.9 milyar dolar ihracat ile kimyevi maddeler ve 1.5 milyar dolar ihracat ile hazırgiyim ve konfeksiyon sektörleri takip etti. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, geçen senenin ilk 10 ayında verilen dış ticaret açığının 52 milyar 347 milyon dolar olduğunu hatırlatarak bu seneki açığın geçen seneye göre yüzde 55.6 daha az olduğuna dikkat çekti. Pekcan, 10 ay itibarıyla ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 73.6’dan yüzde 86.5 seviyesine çıktığını belirtti. Küresel piyasalarda korumacılık rüzgârlarının etkilerini sürdürmeye devam ettiğini söyleyen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, “Ekim ayında Avro dolar paritesinin etkisi negatif yönlü 302.4 milyon dolar olurken, yılın ilk 10 ayında pariteden kaynaklanan negatif etki 4.2 milyar dolar oldu” dedi. l Ekonomi Servisi ING’den ekonomiye 47 milyar TL’lik destek ING Türkiye, eylül sonu itibarıyla toplam 47.1 milyar TL yon Bazlı ATM Masrafsızlık uygulaması oldu. Sektörde ön kredi desteğiyle ekonomiye cü olacak bu uygulama ile ING kaynak sağlarken, bankanın Mobil’de Şube ATM Bulucu’ya sermaye yeterlilik oranı yüzde giriş yaparak 1 km. yakında 25.43’e ulaştı. Üçüncü çeyrek ING ATM’si bulamayan müşte sonu itibarıyla konsolide ak rilerimiz, yakınındaki tüm di tif toplamı 64.9 milyar TL, ilk ğer banka ATM’lerinden üc 9 aylık vergi öncesi kârı 1 mil retsiz para çekebiliyor” de yar 684 milyon TL olan ban di. Bankanın toplumsal cinsi kanın özkaynakları da 8.4 mil yet eşitliği alanında da önemli yar TL’ye ulaştı. Bankanın kre bir yatırıma imza attığını söy di desteğinin 38.7 milyar TL’si leyen Abay, “ING, toplumsal nakdi kredilerden oluşur cinsiyet eşitliğinin güçlen ken, mevduat hacmi ise mesine ve kadının eko 37.1 milyar TL’ye yüksel nomiye eşit katılımı di. Bankanın 9 aylık ver na verdiği destek pa gi öncesi kârı, geçen yı ralelinde Türk Eğitim lın aynı dönemine göre Vakfı (TEV) ile işbir yüzde 37.7 arttı. liğine imza attı. ING ING Türkiye Ge Eşit Gelecek Fo nel Müdürü Pınar nu adıyla oluştu Abay, “Bu dö rulan burs fonu nemde de mü ile mühendislik kemmel müş eğitimi alan kız teri deneyimine öğrencilerimize sürekli yatırım destek sağlaya yapmaya devam cak olmaktan ettik. Bu konuda büyük memnu ki son örnekler niyet duyuyoruz” den biri hayata ge dedi. l Ekonomi çirdiğimiz Lokas Pınar Abay Servisi Hükümet, yeni yılda kamu bankalarından elde edilecek temettü gelirlerini 45.3 milyar lira olarak bütçeye koydu. Bu paranın neredeyse tümü Merkez Bankası’ndan elde edilecek. SERHAT ALİGİL kez Bankası’nın artan kârlılığı ve Ekonomik kriz ve artan harcamalar nedeniyle Merkez ihtiyaç akçesi operasyonuyla bu bankadan ilk 9 ayda edilen gelir 80 milyar liraya yaklaştı. Öte Bankası’ndan Hazine’ye devre yandan, 2019 yılı bütçe cetvel dilecek 2018 yılı kâr payını, ni lerinde 2020 yılı için gelir 9 mil san ayı yerine 31 Mart’taki ye yar lira, 2021 için 11 milyar li rel seçimler öncesi tahsil eden, ra öngörülmüştü. Hükümet, son yeni bir yasal düzenleme ile bu düzenlemeler çerçevesinde yeni bankanın yedek akçesini (ke bütçede bu rakamları çok yükse fen parası) de azaltarak 40 mil ğe çekmiş görünüyor. yar liralık kısmını geçen temmuz ve ağustosta bütçeye ka Faiz ve kambiyo tan hükümet, yeni yılda da Mer Bütçedeki 2020 yılıyla ilgili kez Bankası’ndan yüksek gelir tahmini yorumlayan Bürümcek bekliyor. çi Araştırma ve Danışmanlık’tan 2021’de azalacak ekonomist Haluk Bürümcekçi, şunları belirtti: “Öngörülen ra TBMM’ye sunulan 2020 yı kam gerçekçi gibi duruyor. lı Merkezi Yönetim Bütçe Çünkü ekim sonu itiba Kanun Teklifi’ne göre, rıyla realize olan kâr gelecek yıl kamu ban yaklaşık 38 milyar li kalarından elde edile ra. Bu 50 milyar lira cek temettü gelirleri ya çıkabilir. Banka 45.3 milyar lira tah nın finansal perfor min edildi. Bu rakam mansını faiz gelirle 2021 yılı için 25 milyar lira, 2022 yılı için de 20 milyar lira olarak Haluk Bürümcekçi ri, swap gelirleri, kur farkı, döviz pozisyonunun artı olan kısım öngörüldü. Bilindiği gibi ka ları olumlu etkiliyor. 2021 mu bankalarından elde edilen te yılındaki daha az temettü geli mettü gelirlerinin neredeyse tü ri öngörüsünün önemli nedenle mü Merkez Bankası’ndan elde rinden biri ise düşen faizler diye edilen kâr payından oluşuyor. düşünüyorum.” 2019 yılı başlangıç bütçesin Ekonomist Uğur Gürses de, de kamu bankalarından elde edi 2020 yılı temettü geliri tahmi lecek temettü gelirleri 20 milyar ni için Merkez Bankası’nda po lira öngörüldü. Ancak döviz pi tasiyel olduğunu, bankanın yük yasasındaki dalgalanma, yükse sek ve kambiyo gelirlerinin bunu len faizler gibi nedenlerle Mer desteklediğini vurguladı. Turkcell’den son üç ayda 526 bin yeni mobil abone Turkcell’in üçüncü çeyrekte grup bazında gelirleri 6.6 milyar TL olurken, şirket net kârı geçen yılın aynı dönemine göre üçe katlanarak 801 milyon TL’ye ulaştı. 2019’un ilk dokuz ayında Turkcell Grubu yüzde 17.8 büyümeyle 18.5 milyar TL’lik ciroya ulaşırken, şirketin net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artarak 2 milyar 491 milyon TL oldu. Şirket, üç ayda 526 bin yeni mobil müşteri kazandı. Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan, “Türkiye’deki toplam abone sayımız 37.3 milyona ulaştı. Sabit genişbant müşteri sayımız 29 bin yeni fiber müşte ri artışıyla toplamda 2.2 milyon oldu” dedi. Öte yandan Turkcell, 12 bin metrekare beyaz alana sahip, Türkiye’nin en büyük veri merkezini Ankara Temelli’de açtı. Yeşil bina ve çevreye uyumlu olduğunu belgeleyen “Leed Gold” sertifikasına sahip olan veri merkezi, ihtiyaç duyduğu enerjinin bir kısmını portatif solar sahalar ile kendi üretiyor. Gelecek yıl Çorlu’daki veri merkezinin devreye girmesiyle birlikte Turkcell’in veri merkezlerine yaptığı toplam yatırım 2 milyar TL’yi aşacak. Açılışta konuşan Erkan, “Türkiye’nin verisini Türkiye’de tutmaya talibiz” dedi. l Ekonomi Servisi 113 KASIM 2019 PAZAR Vergi adaletsizliği daha da artacak TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen, Dijital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi, Değerli Konut Vergisi, gelir vergisi tarifesine yeni dilim ve oran eklenmesi gibi düzenlemeleri de içeren kanun teklifi, Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri öncesi eleştirilere konu oldu. DW Türkçe’ye konuşan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, Türkiye’de dolaylı vergilerin toplam vergiler içindeki oranının yüzde 65 olduğunu vurguladı. Çerkezoğlu, “Toplam vergilerin dörtte üçünü dar gelirliler ödüyor. Kurumlar vergisi toplam vergi içinde düşük bir oran oluşturuyor. Son kanun teklifiyle onu da aşağı çekiyorlar. Bu, adaletsizliği daha da artırır” dedi. Yüzde 7.5 yüksek Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl de, Dijital Hizmet Vergisi’nin yeni teknolojiler ve işyeri tanımının değişmesiyle birlikte doğru bir düzenleme olduğunu belirterek, ancak yüzde 7.5’luk oranın çok yüksek olmasının olumsuz olduğunu belirtti. Bu vergi fiyatları da artıracak. Vergi hukuku uzmanı Dr. Bumin Doğrusöz ise bu konuda farklı bir noktaya dikkat çekerek “Yurtdışı merkezli hiçbir firma konsolide bilançolarını Türkiye’ye vermez. Dolayısıyla erişim engellenmesi kesinlikle olacaktır” dedi. Doğrusöz ayrıca, kayıtdışının yüksek olduğu bir ekonomide vergi dilimlerinde değişikliğin sonuç vermeyeceğini düşünüyor. Maltepe Belediyesi ile çalışanlar uzlaştı Maltepe Belediyesi’nde işçilerin toplu iş sözleşmesinin uygulanması ve işten çıkarılan işçilerin geri alınması talebiyle başlattıkları oturma eylemi, 8. gününde uzlaşmayla sonuçlandırdı. Sendika ve belediye yönetimi arasında uzlaşma sağlanırken, belediye işten çıkarılan işçilerin geri alıncağını belirterek işçi ücretlerine 310 lira net zam yapılacağının ve idari maddelerin uygulamaya konulacağının kaydetti. Kazanımların önemli olduğunu ifade eden işçiler, önümüzdeki dönem toplu sözleşme sürecine birliklerini daha da güçlendirerek giderek kazanımları artıracaklarını söyledi. DİSK Genelİş Sendikası’nda örgütlü işçiler, “Birlikteliğimizi gösterdik. 2020 yılında toplusözleşme var. Daha kararlı örgütlü ve bilinçli olarak hareket edersek bu protokolle alamadıklarımızı, toplusözleşmede alabiliriz” dediler. l İç Politika Mobilya sektörü yeni fuarda buluşacak Dünyada 200 milyar dolarlık bir pazara dönüşen mobilya, ev tekstili ve dekorasyon sektörü, yeni CNR İMOB OBJET İstanbul Mobilya, Ev Tekstili, Tasarım, Dekorasyon ve Aydınlatma Fuarı’nda bir araya geliyor. 510 Kasım tarihleri arasında CNR Expo İstanbul Fuar Merkezi’nde düzenlenecek fuara, aralarında İtalya, Almanya, Avusturya, İsviçre, Rusya, ABD, Suudi Arabistan, Irak’ın olduğu 100’ü aşkın ülkeden profesyonel alıcının katılması, 500’ün üzerinde markanın ürünlerini sergilemesi bekleniyor. l Ekonomi Servisi Brisa katma değerli ürünler için çalışıyor Sabancı Holding ve Bridgestone Corporation iştiraki olan Brisa’nın, yılın ilk 9 ayında gösterdiği performans ile yurtiçi ve uluslararası pazarlardaki başarısını bir kez daha kanıtladığı açıklandı. Şirketin toplam cirosu, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artışla 2.7 milyar liraya ulaşırken, FAVÖK büyüklüğü de 456 milyon TL oldu. Brisa Üst Yöneticisi Cevdet Alemdar, “Şirketimiz, 2 bin 700 çalışanı, İzmit ve Aksaray’da en yeni teknolojilerle donatılmış fabrikalarında ortaya koyduğu yerli üretim ve ArGe gücü, yurtiçi ve yurtdışında katma değerli ürün ve hizmetleriyle iş dünyasının öncüleri arasında yer alıyor” dedi. l Ekonomi Servisi Cevdet Alemdar