Katalog

12 5 Ocak 2019 CUMARTESİ EDİTÖR: GÜRER MUT TASARIM: SERPİL ÜNAY hafta sonu TÜRK SANATININ BİR DÖNEMİNE BAKARKEN: Ünlü ressamların gizli aşk yarışı Hale Asaf’ın ‘İstanbul’un yelkenlileri’ tablosu Şampiyonluk değilFaruk Eczacıbaşı ile filedeki başarılı Türk kadınının toplumdaki yerini konuştuk: kadınları kazanıyoruz Aslında ‘futbol dışındaki branşlarda başarılı olmak, uluslararası standartlara ulaş mak, Türk sporuna farklı bir cephe den bakılmasını sağ lamak’ için kurulmuş lardı 1966 yılının ilk aylarında. Böyle açık lıyordu Türk ilaç sa Arif kızılyalın nayiinin devleri Nejat ve Şakir Beyler Eczacıbaşı’nın kuru luşunu o günlerde... Bir şirket ciddiyetinde, doğru adımlar atılacak, voleybol, bas ketbol ve satrançta efsaneleşe cekti Eczacıbaşı ailesi... Kuruluştaki misyonlarına ulaş mışlardı. Üstelik Eczacıbaşı’nın pe şinden spor sponsorluğu da patla mıştı Türkiye’de. Arçelikler, Efesler, Filamentler, Beslen Makarnalar, Çukurovalar... Peki sonraki adım neydi? 1980’lerin sonu, 1990’ların ba şında Eczacıbaşı’nın üst yönetimi bir karar verdi: Sadece kadın vo leyboluna devam edeceğiz... Bu salt sportif bir karar değil di. Türk kadınının voleybol saye sinde toplumdaki yerini sağlam laştırmak, günün birinde belki de mümkün olacak kadınerkek eşitliğine sporla, voleybolla ön cülük etmek? İşte bu hassas konuyu Eczacı başı Spor Kulübü Başkanı ve Ec zacıbaşı Topluluğu Yönetim Ku rulu Başkan Yardımcısı Faruk Eczacıbaşı’yla konuştuk. Kadınların neler yapacağını gösterdik n Niçin kadın voleybolu? Spora ilk adım Şakir Bey zamanında atılmış, 52 yıllık bir serüven bu. Spora girme kararımızla yola çıkılmış. O zamanlar temel hedefimiz Türkiye’de futbol dışındaki bazı sporların çıtasını yükseltmek, Avrupa seviyesine çıkmakmış; bu ilk adımdı. 2025 yılda bu işlerde başarılı olduk, voleybol erkekler, kadınlar, basketbol ve masatenisinde bayrağı en önde taşıdık. Örneğin 17 yıl üst üste kadınlar voleybolda şampiyonluğumuz var. Sonra rakipler çıktı. Ki, bence rakiplerin bize yetişmeye çalışması aslında bizim başarımızı ortaya koyuyordu. Bu noktada önderlik yaptık (burada bir süre tereddüt ediyor, diğer firmaları üzmek istemiyor belli ki). Rakipler çoğalınca her dalda mücadele ağır bir yük oluşturdu. Bu noktada misyonumuzu tamamladığımızı düşündük ve tercihimizi kadın voleybolunda karar kaldık. n Peki niçin böyle bir karar alındı? Bizim sporun dışına taşan bir misyonumuz olduğunu düşündük. Türk kadının toplumda farklı bir noktaya çıkmasıydı bu. Voleybolla bir Faruk Eczacıbaşı likte yeni misyonumuz bu oldu. ta atıldığını görüyoruz. 5 kuşak Spor kanalıyla, voleybolla Türk demeyelim, 4 kuşak diyelim (gü kadınının neler yapacağını gös lüyor, yaşımız ortaya çıkıyor di termek istedik. Kadın bir erkeğin yor). Benim konuşmaktan zevk yaptığını yapabilmeli, kadın ken aldığım, çok başarılı insanlar. dine güvenmeli. Biz kadın voley n Eczacıbaşı forması giymek boluna ağırlık verirken bu nokta için sportif yeterlilik şart mı, da çok hassastık. örneğin etik kurallara pek de n Uluslararası Olimpiyat Ko uymayan bir oyuncu takımı mitesi IOC’nin binlerce genç nızda yer bulabilir mi? kıza voleybol oynama imkânı Bu soruya sondan cevap ver sunması ve kadınların spor mek istiyorum. Nejat Bey’in bir daki varlığını artırmaya yö sözü vardı, “meraklı insandan nelik çalışmaları nedeniyle korkmayacaksın” diye. Siz bir Eczacıbaşı’na verdiği ‘Dünya konuyla ilgili, meraklıysanız ve Ödülü’nün yansımaları nasıl iyi yapmaya çalışıyorsanız, kafa oldu? Arjantin’deki törende ne nız farklı şeylere gitmez, Çünkü ler hissettiniz? Çok hoşumuza giden bir ödül dü. En büyük ödülü kazandık. Kadınların olduğu bir yapı içinde spor kulübü olarak, kurumsal BİR BAKIŞTA ECZACILI yaptığınız işten tatmin oluyorsunuzdur. Bu noktaya gelmek için çok çalışıyorsunuz demektir. Değerleri olan, vizyonu olan, engellerle mücadele eden bir profili olarak bu ödülü aldık. Bu bir ilk oldu dünyada. Demek ki olimpi KIZLAR niz var demektir. Disiplinden, takım oyunundan, gezdiğiniz dün yat camiası bizim kadın voleyboluna ve kızlarımıza verdiğimiz desteği çok iyi özümsemiş. Eğer TMOK bizi aday göstermeseydi, kadınlara yönelik ne kadar çaba harcamış olursak olalım bu süreç yaşanmayacaktı. TMOK’a 4 28 Türkiye Şampiyonluğu (17’si üst üste) 4 8 Türkiye Kupası 4 3 Cumhurbaşkanlığı Kupası 4 2 Süper Kupa 4 Avrupa Kupaları’nda 12 kez 4’lü final ya coğrafyasındaki yerlerden etkilenirsiniz. Yukarıya, (A) takıma geldiğinizde bir şekle girmişsinizdir. Çok ters yapıda bir sporcuyu etik yapıya uymayan sporcuyu zaten tercih etmeyiz, altyapıdan gelen çocuklarımız çok teşekkür ediyoruz. Kadın 4 Türkiye’ye kazandırılan ilk da Nejat Bey’in tarif ettiği çizgi kuruluşları dahil birçok kesim Kupa Galipleri Kupası (1999) den geldikleri için formamızı la den tebrik aldık. ‘Kendine güveni olan bireyler olacaksınız’ n Minik evlatlar hangi evrelerden geçerek yıldız olur, kaç bin kişiden bir yıldız çıkar? 4 Avrupa Şampiyonlar Ligi Kupası (2015) 4 2 Dünya Kulüpler Kupası Şampiyonluğu 4 Avrupa Kupaları’nda iki 2.lik, üç 3.lük, 5 4.lük 4 1 CEV Kupası yıkıyla giyer. Büyük bir yetenek de olsa, ortalığı birbirine katmış bir sporcunun Eczacıbaşı’nda yeri olamaz. n Kadın voleybolunda bir numarasınız, Eczacıbaşı grubunda kadın çalışanların oranı ne? Sporculuğa adım anne ve babadan başlar. Bu aşama aşama giden bir süreç. Okul çalışmalarına rağmen spora vakit ayıran kız evlatlar geliyor, çok sıkışık zamanlar yaşıyorlar. Üst takımlara geçerken elenenler oluyor. 1520 kişi sporcu olabilecek noktaya erişiyor. Her yıl 3 iyi sporcu çıkarırsak başarılı sayıyoruz kendimizi. Son yıllarda okullarımıza 3 bin kişi geldiğini düşünürseniz, binde bire denk geliyor. n Peki üst düzey sporcu olamayan evlatlar? İşte Eczacıbaşı’nın Türk kadını için attığı adım burada başlıyor. Biz 3 bin kişi ile her yıl yola çıkarken bu işi Kovan şirketi ile Evet, o minicik kızlara özgüven aşılıyoruz. Karşınızdakinin çekinmeden gözüne bakın diyoruz, asansörde, metroda, vapurda kaç kadın karşısındakinin gözüne bakabiliyor. Bu durum, aman bana dokunmayın demek. İşte biz bununla mücadele ediyoruz. Toplumda varım mesajı veriyoruz. Amaç bu aslında. Bizim okullarımıza gelen kız evlatlar çok başarılı voleybolcu olamasalar bile bu özgüveni yakalıyor. Elbette çok az kişi dünyanın en iyi sporcuları arasında yer alabilir, ama toplumda yeri olan birey olmalarını sağlıyoruz. Sporcuları rol Bir endüstri şirketi ile bir reklam şirketinin çalışan profili bir değil. Ama bizim kadın çalışan konusunda beyaz yakalılarda yüzde 40’a yakın bir orana sahibiz, pozitif ayrımcıyız. Hedefimiz yüzde 50, bu zaten bir şirket politikası. İki eşit arasındaki tercih her zaman kadından yana. n Kulüpte aile içi veya toplumda şiddete rastladınız mı? Ne yazık ki dönem dönem rastladık, direkt cevap vermek istemiyorum, ama yöneticilerimiz bu konuda çok duyarlı. Biz kolay bir iş yapmıyoruz, genç kızların eğitimi, sporu, bu işlere gönül vermek lazım. Üstelik de tam yoğrulma dönemlerinde yapıyoruz ve her çocuğa açılışta, aynı soruyu soruyorum, “Büyüyünce ne olmak istiyorsun” diye. İstisnasız “en iyi voleybolcu olmak istiyorum” diyorlar. Elbette bu imkânsız, ‘Hepinizin çok iyi voleybolcu olmasına imkân yok. Fakat siz burada, ileride herkesin gözüne bakarak konuşabilen, kendine güveni olan, hayatta sağlam adımlarla yürüyen bireyler olacaksınız. Sizi görmek istediğim yer orası. İlla voleybolcu olamayabilirsiniz, başarılı bir Türk kadını olacaksınız” diyorum. n Bir nevi özgüven yani? model seçiyorlar nEczacıbaşı kaç kızımıza değdi? Bu soruya cevap vermek güç, ama toplumun her katmanındaki pek çok başarılı kadına dokunduk. Mesela deplasmana gidiyoruz, maçtan sonra bizim kızlarla fotoğraf çektirmek isteyen genç kızları görün; bu da bir dokunuş. Kendilerine rol model seçiyorlar Eczacıbaşılı sporcuları ki bu toplum için çok kıymetli bir kazanım. 50 yılda ablalarımız, akranlarımız, küçük kardeşler olmuş, kızlarımız olmuş, şimdi torunlarımızın voleybol oynadığını, onların başarılı olduğunu, toplumda ayakları üzerinde duran kadınlar olarak haya bizlerle beraber oluyorlar. Detay vermek istemem ama farklı koşullardan gelenler var. Bu eğitimin sonunda Eczacıbaşı’nı kulübü, evi gibi görüyorlar, farklı bir sıcaklık sağlıyoruz. Bazen göz göre göre elden kayıp giden evlatlar oluyor, çünkü anne baba baskısı olabiliyor. n Günün birinde kadın erkek eşitliği gelirse Eczacıbaşı’nın rolü? Kadın erkek eşitliğinde istenen noktaya varmak için herkes kendi etkili olduğu alanda nasıl adım attığını gösterir. Kadın atom fizikçi yetiştirmek gibi bir hayalimiz yok, halterci, yüzücü de yetiştirme amacımız yok. Biz faaliyet gösterdiğimiz tüm al Evelallah bizim kızlar sağlamdır! anlarda kadınları nereye taşıyabilirizi hedefliyoruz. Eğer, Türkiye’de n Ailesinde alamadıkları eğitim ve birikimi mi kazanıyorlar? O yaşta liderliği, takım çalışmasını öğreniyorsanız, rekabeti öğreniyorsanız, dayanmayı öğreniyorsanız, zaten birçok silahla donanmış oluyorsunuz. Tarih, coğrafya bilgisin ötesinde bir şeyler veriyorsunuz bu evlatlara; birey olma yolunda adımlar atılıyor. Pek çok alanda başarılı olan kadınların röportajlarında günün birinde bunu yaşayacaksak Eczacıbaşı önemli bir yerde olacaktır. Cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldırmak ‘Eczacıbaşı altyapısında oynadık’ sözü karşımıza çıkıyor. için atılan tüm Zaten hedeflerimizden biri de bu. adımları destekli Bir de evelallah bizim kızlar sağlamdır. (Eczacıbaşılı yor ve çabamız voleybolcu dayak yemez diyoruz gülerek) Biz örnek teşkil ediyor kadınlarımızın başarı öyküleriyle haber olmasını isti sa bu bizim içinger yoruz ve bunu da sağlıyoruz. çekten büyük bir onurdur. A. CELAL BİNZET böylesi görüntünün çok uzağın Zaman, yaşananların üzerine bir sis perdesi gibi çökerek bi da. En azından görünüş bakımından oldukça ayrı düşen iki model. Söz konusu ayrımın sanatçı linmezliğe iter. Bir dönem, coş larımızın sanatsal yönlerine iliş kusuyla, sevinci ve üzüntüsüy kin bir değerlendirme ya da sı le kanlı canlı ortalarda gezinen nıflandırma anlamına gelmedi kimseler geçen zamanla birlik ğini ekleyelim hemen. Dillendiri te unutulup gidiyor. Ondan son len şeyin sanatsal bağlamla ilgisi rası kâğıt üzerinde kimi sözcük yok burada. Yalnızca aynı çevre lerin arasına sıkıştırılmış bir öy deki bu gençler arasında duygu küden ötesi değil artık. Nedendir üzerinden ortaya çıkan bir yarış bilinmez, en çok da yıl bitimlerin ma. Birbiriyle aynı dünyayı payla de, önce geçmişle he şan sanatçıları insanca saplaşma duygusu ar duygularıyla gösteren dından da ileriye dönük bir yaklaşım. mutluluk dilekleri ağır Hale Asaf kısa süre basar. Zamanın kesinti sonra bir İtalyan’la ya siz akıp gidişini düşün şamını birleştirerek ar mez kimseler. İnsanla kadaş grubuyla yollarını rın kendince dilimledi ayıracaktır. Bu süreç de ği saat, ay ve yıl benze uzun sürmez. 1938 yı ri bölümlemelere ayrı lında yaşamdan ayrılır. anlamlar yüklemesi de Nurullah Berk O günden beri Paris’in böylesi bir kaygıdan ol topraklarında uyumak malı. O nedenle her yerde, biten ta. Yaşananların yoğunluğuna yılı kapsayıcı hesaplaşma notları bakılırsa her şey birbirinin içi ortalığı kaplar. ne geçmiş gibi. Konuyu daha faz Bir yerde iyi de oluyor galiba. la dağıtmama adına yığınla ay En azından belli bir süreçte ya rıntı görmezlikten gelindi. Örne şanan olumlu ya da olumsuz ğin Nurullah Berk 1928’de yurda olaylar anımsanıyor. dönmüştü. 1932 yılında yeniden Belleğin kendini tazelemesi bu Paris’e gittikten sonra 1933’te D işte... Grubu’nun kurucu üyeleri arasın Hazır yeni bir yıla başlamışken da yer aldı. şöyle bir geriye uzanmakta yarar var. Elbet konumuz sanat ol Nâzım için ayrıldı duğuna göre bakacağımız pence 1939’da Berk, Güzel Sanatlar re de orası olacak. Yalnız bu kez, Akademisi Resim Bölümü Baş sanat olgusu yerine asıl oyuncu kanı Léopold Lévy’nin önerisiyle ların yaşadıklarını gündeme ala öğretim kadrosuna katılır. lım. Zaman hızla akıp geçer. Berk, Hemen ekleyelim, geçmişte, bu kez de karşısına çıkan bir biten bir yılın son günü ülkesin başka kadınla yaşamını birleş den ayrılan Fikret Muallâ 1 Ocak tirir. 1939’da Fransa’dadır. Kadının adı: Münevver Andaç. Yoksulluk içinde geçecek ya 5 yıl süren evlilikten bir kızla şamın son bölümü orada tamam rı olacaktır. Yine ayrılıklar gün lanır. deme gelir. Münevver, Bur Platonik bekleyiş sa Cezaevi’nde yatan hala oğlu Nâzım Hikmet’e sevdalanın Gitmeden öncesinin ca 1949 yılında eşin olayları oldukça karışık. den ayrılıp Nâzım’la İşin içinde politika var, evlenir. parasızlık var. Sanatçı Artık çok gerilerde ya özgü düşünce siste kalmış eski günler ki minin yarattığı uyum mi olayları unutturmuş suzluk da cabası. Üs gibidir. tüne üstlük gönül işle Geçmişte bir ara ri istediği gibi yürümez. ya gelmiş onca sanat Bunların tümü üst üste geldiğinde ortaya çıka Hale Asaf çının her biri bir yana savrulmuştur. Herke cak ruhsal durumu anlamak da se başka yollar açmıştır yaşam. ha kolaylaşacak galiba. Öğrenim Bu arada Nurullah Berk’in hazır yıllarının geçtiği Almanya günle ladığı “İstanbul Resim ve Hey rinde orada bulunan Hale Asaf’a kel Müzesi” adını taşıyan kitabı vurgundur sanatçı. Berlin Güzel Ocak 1972’de yayımlanır. O sü Sanatlar Akademisi’nde Arthur reçte dikkati çekmeyen ayrıntı. Kampf’ın atölyesindeki dönem Ama bir yerlerde eskinin yaraları de başlayan arkadaşlıkları zaman depreşir sanki. Hemen ertesi yıl içinde tek yanlı, karşılığı olmayan Mahmut Cuda “Kılavuzun Böy bir duyguya dönüşür. Elbet Hale lesi” broşürüyle çıkar ortaya. yanıt vermeyecektir arkadaşına. Amaç söz konusu kitapta gördü Öylece kalakalan iç kırıklığı. ğü yanlışlar üzerinden sanatçıyı Bir süre sonra Hale Asaf 1927 eleştirmekten başkası değil. Za yılında arkadaşlarını görmek için ten kitapçığın kapağına elleriyle Paris’e gidecektir. çizdiği figür de eleştirinin boyu Kimler arkadaşı? tunu göstermesi bakımından ay Resmimizin en önemli adları rı bir anlam taşıyor. İki usta sa hep orada: Refik Epikman, Cevat natçı arasında geçmişte kalmış Dereli, Mahmut Cuda, Nurullah gizli yarışın su yüzüne vurması Berk, Ratip Aşir Acudoğu, Mu sayabiliriz bu çekişmeyi. hittin Sebati, Ali Karsan, İsmail Sonuçta, insan olmanın doğal Hakkı Oygar, Ali Hadi Bara, Fah uzantısı yaşa rettin Arkunlar ve Şeref Akdik. nanlar. Kar Gizli çekişme maşık ilişkiler, duygu O yıllar Paris sanatın merkezi. Birçok ülkeden gelen sanatçılar buradaki atölyelere devam ediyor. Hale Asaf da bu kervana katılanlar arasında. Akademide André Lhote’un öğrencisi olur. Buradayken İsmail Hakkı Oygar ile nişanlanır ama uzun sürmez bu ilişki. Çünkü bir yığın hastalıkla boğuşan sanatçının duygusal yönü de iniş çıkışlıdır. Çevresindeki sanatçı arkadaşlarından kimilerinin ona karşı yakınlık duyduğu bilinen bir gerçek. Özellikle Nurullah Berk ile Mahmut Cuda arasındaki yarışma örtülü şekilde sürmektedir. İlk sanatçımız, o günlerde tam da aranan salon beyefendisi modeline uyan bir görüntü sergiliyor. Günün moda danslarını bilen, davranışlarıyla birçok kesimce aranan kişilik. Cuda ise sal yönelmeler, kırgınlıklar ve coşkularla yüklü yaşamlardan geriye kalan nedir diye sorulsa yanıtı boşluk Mahmut Cuda, ta kalır. ‘Kılavuz’un Böylesi’ Yalnızca kitabıyla Nurullah şunu bili Berk’i eleştiriyor. yoruz ki, kısacık zaman aralığına gizlenmiş onca öykünün üzeri bilinmezlerle örtülü kalmış. Şimdilerde insan olarak, sanatçının iç dünyasına gizlenmiş çapraşık duyguların ağırlığı altında yitip gitmiş yaşantılar yok ortalarda. Bir serüven dizisini kıskandıracak denli yoğun ve ilgi çekici değil mi? C MY B