Katalog

DUNYA CARACAS’TA GAZETECİLER GÖZALTINA ALINDI Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro’ya yönelik suikast girişiminin ardından gözaltı operasyonları devam ediyor. Ulusal Gazeteciler Birliği, cumartesi günü başkent Caracas’ta bir askeri tören sırasında bomba yüklü üç İHA ile gerçekleştirilen suikast girişiminin ardından 11’i aşkın medya çalışanının gözaltına alındığını duyurdu. Bunlar içerisinde Arjantinli ve İspanyol iki yabancı gazetecinin yanı sıra bir AFP ajansı çalışanının da bulunduğu belirtildi. İran’a yaptırımSalı7Ağustos2018 [email protected] EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: EMİNE BİLGET 7 ABD Başkanı Trump, Tahran karşıtı baskıyı kuşatmasıartırıyor Washington’ın iki aşamalı ambargosunun ilk ayağı yürürlüğe girdi. Hedefte dolar, altın ticareti var ABD, Başkan Donald Trump’ın geçen mayısta İran ile 2015’te P5+1 ruhani: KAOS PEŞİNDE ülkeleri (ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya) ile ABD yaptırımlarına Tahran’dan sert tepki varılan nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından çıkardığı iki aşamalı yaptırım kartının ilk bölümünü yükseldi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD’nin psikolojik savaş yürüttüğünü, hedefinin ülkede kaos yaratıp İran halkını bölmek olduğunu söyledi. ABD Başkanı bugün itibarıyla devreye Donald Trump’ın geçen hafta “Ruhani soktu. Yaptırımların ilk ile önkoşul olmadan görüşmeye hazır kısmı ticaret ve döviz işlemlerini hedef alıyor. olduğu” önerisini dün de sürdürmesine ise “güvenilirlilik sorusuyla” yüklendi. “Her zaman diplomasi ve müzakere Altına darbe leri tercih ederiz. Ama bunun için dürüstlük gerekli” diyen Ruhani, bu çer Bu çerçevede İran hü çevede ABD’nin nükleer uzlaşıdan çe kümetinin, ABD Doları sa kilmesine atıf yaptı. Trump’ın poli tın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklanıyor. Çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomo tikalarının ABD iç siyasetine yönelik olduğunu savundu. İran Dışişle ri Bakanı Cevad Zarif de “ABD, Suudi Arabistan ve İsrail, İran düşmanlığı politikalarında tek baş tiv sektörü yaptırımların he larına” dedi. Müzakerelerde İran’da halk ekonomik krizin gölgesinde zor bir dönemden geçiyor. ceği, eylemlerin yayılabileceği belirtiliyor. ABD yönetimi daha önce İran halkının ayaklanma “ciddi sonuçlarla karşılaşacağı” ifadesi de dikkat çekti. İran Cumhurbaşkanı Hasan defi oluyor. Tahran’a sivil ha ABD’nin ciddiyetine kim sını destekleyecek propaganda Ruhani’ye yönelik geçen haf vacılık yaptırımları da pakette. Bu ise İran’ın yolcu uçakla senin inanmadığını söyledi. ya medya da dahil yoğun destek ta doğrudan görüşme öneren, vereceğini açıkça duyurmuştu. ardından bugün de yaptırımla rı ve uçak parçası ithalatının engellenmesine neden olacak. İran’ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulanacak. ABD’ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı da yasaklar arasında. yaptırımlara uyma zorunluluğu getiriyor. Washington, İran’ın petrol ihracatının kasım ayına kadar sıfırlanması talebini açıklamış, İran’dan buna “Eylemimiz Hürmüz Boğazı’nı kapatmak olacaktır” yanıtı gelmişti. İran ge aTrltuınmdpa’tnasnoapbaa ABD Başkanı Trump, yaptırımları yeniden yürürlüğe sokan kararnameyi dün imzalarken “İran rejiminin önünde iki seçenek olduğunu” söyledi. “Ya tehdit, istikrarsızlık içeren dav rı devreye sokan Trump’ın dün “Rejimin balistik füze programından teröre sunduğu desteğe kadar pek çok konuyu içeren daha kapsamlı bir anlaşmaya varılmasına sıcak baktığını” söylemesi ise “pazarlık kapısı aralıyor” yorumlarına yol açtı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Gözler Hürmüz’de Yaptırımların 4 Kasım’da çen hafta Hürmüz Boğazı’nda gövde gösterisi niteliğinde bir tatbikata başlamıştı. ranışlarını değiştirip küresel ekonomiyle uyumlu olacak ya da izolasyon sürecek” dedi. Bu Pompeo da ABD yönetiminin ilişkilerde ilerlemeye açık olduğunu savundu. yürürlüğe girmesi beklenen ikinci bölümü ise finans ve enerji sınırlamalarını içeriyor. ABD, İran’la ticaret gerçekleştiren üçüncü taraflara da bu Yaptırımların, uzun süredir ekonomik krizle mücadele eden ve yer yer kriz kaynaklı protesto gösterilerine sahne olan İran’ı olumsuz yönde etkileye çerçevede tüm ülkelere gerekli adımları atması çağrısında bulundu. Trump’ın yaptırımlar çerçevesinde İran’la ekonomik bağlarını azaltmayan ülkelerin Bu arada İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesi Trump ile Ruhani’nin gelecek ay BM Genel Kurulu zirvesinde bir araya gelebileceklerini öne sürdü. ŞİRKETLER KORUMA ŞEMSİYESİNDE Washington’ın yaptırımları yeniden yürürlüğe sok masına Avrupa Birliği, Fransa, İn giltere ve Almanya’dan ortak tep ki yükseldi. İran nükleer uzlaşı ya uyduğu sürece işbirliğinin devam edeceği belirtildi. “AB hukuku ve BMGK kararı uyarınca İran ile meşru ticaret yürüten Avrupalı firmaları koruma konusunda kararlıyız” denildi. İran’la ticaret yapan Avrupalı firmaları yaptırım İran ile uluslararası güçler arasında 2015’te nükleer uzlaşıya varılmıştı. ABD’nin Obama döneminde ya AB’den isyan bayrağıpılan tarihi anlaşmaya yönelik Trump’ın seçim kampanyasından bu yana muhalefeti biliniyor. lardan korumak için 1996’da ka bul edilen Engelleme Mevzuatı adlı yasanın tekrar etkin hale geti Trump yönetiminin Riyad liderliğindeki Şii ğil, küresel güç mücadelesin Türkiye’yi zor kararlar ve karşılaşabideki Çin ve Rusya faktörleri leceği restler bekliyor. ABDTürkiye rildiği belirtildi. Düzenlemeye gö Körfez bloku ve İsrail ittifak de göz önüne alınınca şaşa tarihinin en ağır diplomatik kırılma re, ABD yaptırımlarının hayata ge lığıyla Tahran’ı kuşatma adı bilir. Ticari savaşa soyundu sının son halkası olan Washington’ın çirilmesini öngören mahkeme ka mını sadece bölgesel hesap ğu Çin’le AB, daha geçen ay ABD’li rahip Brunson davasını gerek rarları tanınmayacak. Avrupalı şirketlerin zararları tazmin edilecek. Öte yandan İran Air yeni yaptırım dalgasından önce, Fransız merkezli ATR şirketinden sipariş ettiği 5 adet ATR 72600 modeli uçaklarını önceki gün teslim aldı. laşma olarak değil, gelenek sel Transatlantik ittifaklığının bu aralar sıklıkla geçtiği MİNE ESEN zorlu sınavlardan biri olarak da okumak gerekiyor. ABD’nin yaptırımına karşı haliha zırda İran’la 2015’teki nükleer uz laşının sürmesinden yana olan Av güçlü ekonomik işbirliği için ortak metne imza attı. Pekin’deki hava ABD yaptırımlarına karşın İran’dan petrol ithalatını sürdüreceği yönünde. Rusya’ya gelirsek... Almanya’da Merkel yönetiminin, ABD başta olmak üzere Batı yaptırımlarının he çe göstererek iki Bakana yaptırım kararı getirmesinin Ankara’ya İran mesajı olduğu yorumları ortada. Washington, İran’ı nefessiz bırakma hedefiyle Türkiye’nin yaptırımlara uyması peşinde. Ankara’dan şu ana kadar gelen mesajlar ise “uymayacağız” yönünde. Bu çerçeve döviz kurulu yetkilisi rupa Birliği’nden (AB) isyan bayrağı çıkarken lokomotif Berlin’den “bu ülkeyle ticaret yapmak isteyen şirketlere destek sürecek” resti dik defindeki Rusya ile enerji işbirliği Trump’ın tehditlerine karşın sürüyor. Türkiye için zor dönem de gözler, İran’a yönelik yaptırımları delme suçlamaları çerçevesinde ABD’de tutuklanıp yargılanan Rıza Sarraf ile Halk Bank’ın eski genel gözaltında İran’da ekonomik krize yönelik tepkiler sürerken dün döviz yolsuzluğuna yönelik operasyonda gözaltılar olduğu gündeme yansıdı. İSNA’nın haberine göre, İran Merkez Bankası Döviz Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmed Arakçi gözaltına alındı, 3 kişi hakkında da yolsuzluk suçlamasından işlem yapılacağı duyuruldu. kat çekici. Her ne kadar ABD’nin ağır yaptırımlarının İran’la iş yapacak Avrupalı şirketleri vurabileceği kaygılarıyla kimileri çekilme kararı alsa da, nükleer uzlaşı sonrası büyük uğraşlarla girdikleri, bölgesel, ekonomik çıkarlarla dolu sahayı Trump istedi diye tümüyle terk etmeleri öyle kolay değil... Diğer yandan, NATO, BM gibi II. Dünya Savaşı sonrası düzende ABD liderliğinde kurulan örgütlere desteğini çekme tehdidiyle yaşlı kıtayı kendince dize getirme arayışındaki Trump’ın hesapları sadece AB de Rusya, Suriye’de Şam yönetimine yönelik Tahran’la ittifaklıkta, ama bölgesel güçler dengesinde İsrail’e karşı dengeli tutumda olduğunu da gözardı etmemek gerek. Bu nedenle de sahadaki büyük, küçük tüm oyuncuların siyasi, eko nomik çıkarlara yönelik beklentilerinin farklı konularda farklı ittifaklıklarla ortaya çıktığını da... Tüm bu hesaplaşmalar içinde İran’ın komşusu olarak halihazırda dolar, Avro’ya karşı her geçen gün para birimi rekor değer kaybeden müdür yardımcısı Hakan Atilla’nın davası ile iki ülke arasında yaşanan gerilimde. ABD’nin İran’a hamlesine Türkiye’nin destek vermemesi halinde diplomatik yaptırımına ekonomi ayağını da ekleyebileceği kaygıları piyasalarda uzun süredir hâkim. Manevra alanı daraldı FETÖ’den Suriye’de YPG’ye desteğe, F35 uçaklarının verilmesinin engellenmesine Türkiye’nin ABD’ye yönelik şikâyetleri aleni. Washington ise Ankara’nın Rusya’dan S400 fü Irak’ta elle oy sayımı tamamlandı Irak’ta ekonomik krize karşı protestolar sürerken Basra’daki eylemlerde İran’da geçen hafta sonu bir din okuluna saldırı düzenlenmesine de tepki gösterildi. ze savunma sistemi satın almasına tepkili. ABD’nin İran’a yaptırımlarının hedefindeki altın, ham petrol ve petrol ürünleri, doğalgaz ticareti Türkiye’yi de doğrudan ilgilendiri Irak’ta 12 Mayıs’taki genel seçimlere ilişkin hile id yor. Türkiye ham petrol ihtiyacının diaları nedeniyle elle sayılmasına karar verilen oy yarısından fazlasını İran’dan karşı ların sayım işleminin bittiği bildirildi. Seçim Komis lıyor. ABD’nin açıkladığı ilk yaptırım yonu sonuçlarda geçen ay Bağdat’ta bir oy depo ayağında enerji kısmının olmaması sunda çıkan yangındaki pusulaların dahil olmadığını da açıkladı. Meclis, ilk kez elektronik seçim sistemi kullanılan ülkede, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) başta olmak üzere bir çok bölgede gündeme gelen şaibe iddialarının ardından, elle sayıma karar vermişti. Seçimlerin galibi, Şii din adamı Mukteda el Sadr liderliğindeki Sairun Koalisyonu ise hükümet kurma çalışmalarına devam ediyor. Ankara’ya yeni hamleler için biraz olsun zaman sağlıyor ama son dönemde Batı’yla gerilimlerde Rusya ile yakınlaşma kartı ile dengeleme siyasetindeki Ankara’nın Suriye’de de zorlu kararlar arifesinde olunduğu düşünülürse manevra alanının daraldığını gözden kaçırmamak gerek. KARADAN DENİZDEN ABLUKA İsrail, Gazze Şeridi’ne yönelik ablukasını sıkılaştırırken Savunma Bakanlığı, deniz kıyısına yapmakta olduğu deniz ve denizin altından geçen “bariyerin” görüntülerini ilk kez paylaştı. Akdeniz kıyısında yer alan Zikim sahilinde üç katmanla inşa edilen ve yapımına yaklaşık iki ay önce başlanan “bariyerin denize doğru 200 metre kadar uzanacağı” belirtildi. Uzunluğu 50 metre, yüksekliği 6 metre olarak açıklanan bariyerin birinci katmanı suyun altında, ikinci katmanı su üzerinde toprak ve taştan oluşacak. Üçüncü katman ise su üzerindeki dikenli tellerden meydana gelecek. Bu arada İsrail ordusunun, TRT Arapça kanalına hizmet veren Filistinli muhabir Ibrahim Rantisi’nin gözaltına aldığını belirtti. RiyadOttawa hattı gerildi Veliaht Prens Muhammed de eden Kanada Dışişleri Babin Selman’ın “ılımlı İs kanlığı Sözcüsü, “Kanada’nın lam reformları kapsamında başta kadın hakları olmak kadınerkek eşitliği” adına at üzere her türlü insan hakkı tığı adımlar nedeniyle ulusla için mücadele etmeye devam rarası kamuoyunda imaj taze edeceğini” kaydetti. leyen Suudi Arabistan’da bazı Diğer yandan Riyad’ın ka kadın hakları aktivistlerin tu rarına, müttefik ülkeler tuklu bulunması, RiyadOtta Bahreyn ve Birleşik Arap wa arasında diplomatik gerili Emirlikleri’nden destek ge me sebep oldu. Suudi Arabis cikmedi. Bahreyn Dışişleri tan ülkedeki insan hakları du Bakanlığı’ndan yapılan açık rumunu eleştiren Kanada’nın lamada, “Bahreyn Krallığı, Su büyükelçisini istenmeyen ki udi Arabistan Krallığı ile tam şi ilan ederek ülkeyi 24 saat dayanışma içerisindedir” ifa içinde terk etmesini istedi. deleri yer aldı. BAE yöneti Elçi geri çağrıldı mi ise “Egemenlik hakkını koruyan Suudi Arabistan’ın Resmi Suudi Arabistan yanındayız” açıklama haber ajansı Ottawa bü sı yaptı. yükelçisinin de merke Suudi Arabistan’da ze çağrıldığını bildirdi. kadınlar, haziran ayın İki ülke arasındaki ti da ilk kez ehliyet ala caret anlaşmaları rak araba kullanma nın dondurula özgürlüğüne sahip cağına da haber Samar Badawi olmuşlardı. Ka de yer verildi. Ri dınlara direksiyon yad yönetiminin bu hamlesi, özgürlüğünün tanınmasın Kanada’nın bazı insan hak dan sadece bir ay önce, nisan ları savunucularının gözaltı ayında insan hakları aktivis na alınmasından “derin kaygı ti gözaltına alınmıştı. Gözal duyulduğu” açıklamasından tına alınanlar arasında Suudi sonra geldi. Kararın ardın Arabistan ve ABD vatandaşı dan Riyad’ın son tutumunun kadın hakları savunucusu Sa “endişe verici” olduğunu ifa mar Badawi de bulunuyor. Güney Sudan’da barış rüzgârları Güney Sudan’ın 2011’de bağım sızlığını ilan etmesin den yalnızca iki yıl sonra başlayan iç sa vaş sona erdi. Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir ile muha lifler arasında önceki Savaşın sonlanmasına yönelik gün barış anlaşması uzlaşı sokaklarda kutlandı. imzalandı. Yetki paylaşımı dığı ülkede 2015 Ağustos’unda taraflar arasında barış an Salva Kiir ile muhaliflerin laşması imzalanmış ancak lideri Riek Machar arasında 2016 yazında çatışmalar ye imzalanan anlaşma ile ülke niden başlamıştı. Reuters’e de 2013’ten beri devam eden konuşan başkent Cuba’nın çatışmalar son buldu. Kiir ve kimi sakinleri artık barış is Machar yaptıkları anlaşmada tediklerini vurgularken bu “yetkiyi paylaşma” kararı al uzlaşının da diğer anlaşma dı. Salva Kiir, yardımcısı Ri lar gibi çökmesinden endişe ek Machar’ı kendisine karşı li. Güney Sudan, 2005’te va darbe planladığı gerekçesiyle rılan barış anlaşması gere görevden almış, ordu güçleri ği, 2011’de yapılan referan ile Machar’ın taraftarları ara dumda halkın yüzde 98’inin sında çatışmalar çıkmıştı. oyuyla Sudan’dan ayrılmış, 9 Nüfusun üçte birinin evle Temmuz 2011’i bağımsızlık rini terk etmek zorunda kal günü ilan etmişti. Oğul Trump itirafı ABD Başkanı Donald Trump, oğlu Trump Jr’ın 2016’daki başkanlık seçimi öncesinde Rus lamak üzere yapılan bu toplantı siyasette her zaman gerçekleştirilmekle beraber tamamen yasal avukat Natalia Veselnitskay’la, ra dı ve daha da ötesine geçmedi” kibi Hillary Clinton hakkında bil ifadesini kullandı. Bu ifadeler, gi toplamak üzere görüştüğünü Trump’ın seçim kampan kabul etti. Geçmişteki ifadelerinde yapılan görüşmenin Rus çocuklarının ABD’de evlat edinebilmesi hakkında olduğunu kaydeden Trump, önceki gün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Bir rakip hakkında bilgi top yasında Rusya’dan des tek alıp almadığını araş tıran Özel Yetkili Savcı Robert Mueller’in yürüt tüğü soruşturma kap samında kritik bir rol oynayabilir. Trump Jr. ABD ortak devriye için temkinli Haftalık basın toplantısında soruları yanıtlayan ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Rob Manning, Türkiye ve ABD’nin Mınbiç’te gerçekleştireceği ortak devriyeler konusunda hazırlıkların devam ettiğini belirterek, “Düzenlemeler zaman alıyor. Olgun luğa eriştirmeden ortak devriyeler düzenleyerek güvenliği tehlikeye atmayacağız” dedi. CENTCOM masası sözcülerinden Eric Pahon ise ortak devriye için eğitim ekipmanının Türkiye’ye vardığını, eğitimlerin 4 ile 6 hafta içinde başlamasını beklediklerini kaydetti. C MY B