Katalog

Salı 17 Temmuz 2018 EDİTÖR: ALPER İZBUL / ASLAN YILDIZ TASARIM: EMİNE BİLGET 3 yıl daha haber ‘OHAL5’ OHAL kaldırılıyor ancak AKP’nin, Meclis’e sunduğu yasa teklifi OHAL’i aratmayacak. Taslakta, valilere geniş yetkiler getiriliyor, MİT ‘sır küpü’ oluyor, gözaltı süresi uzatılıyor, kamudan ihraçlar devam edecek 15Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edi dar yüz binlerce kişinin yaşamını etkileyen ihraç yetkisi 3 yıl süre ile doğrudan ba len ve bugüne kadar tam 7 kanlara tanındı. Darbe ve te kez uzatılan olağanüstü hal rör suçları ile sınırlı olmak (OHAL) uygulaması, 18 Temmuz gecesi sona ererken, ik SELDA GÜNEYSU tidarın yeni yasama döne üzere toplu suçlarda gözaltı süresi ise “hâkim tarafından dinlenilmek” koşulu ile minde Meclis’e sunduğu yasa tekli 12 güne kadar uzatılabilecek. Tek fi “OHAL’i aratmıyor.” “Terörle mü li suçlarda ise 6 güne kadar uzatı cadelede zafiyet ortaya çıkmaması labilecek. Pasaport sınırlama yetki gerekçesiyle” hazırlanan teklifle” si ise OHAL’de olduğu gibi devam OHAL döneminde Cumhurbaşka edecek. Böylece OHAL KHK’leri ile nı başkanlığında toplanan Bakan alınan ve binlerce kişinin yaşamını lar Kurulu kararı ile bugüne ka etkileyen idari tedbirlerin 3 yıl da Meslekten ihraç sürecek 2yıllık OHAL dönemi boyunca Cumhurbaşkanlığı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’nun onayı ile hayat bulan ihraç yetkisi teklifin yasalaşması halinde sadece Cumhurbaşkanı’na karşı sorumlu bakanların tekil onayına bağlı olacak. Tek bakana bağlı ihraç yetkisi 3 yıl boyunca devam edecek. Askerlerin ihraçları ise Milli Savunma Bakanı’nın onayına bağlı olacak. n ‘TAZMİNAT TIRPANI: Teklif, devlet kurumlarından OHAL döneminde ihraç edilip yeniden görevine dönenlerin “tazminat hakkını” da elinden alacak. atamalarda büyük il yasağı Teklifte; yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için YÖK Başkanlığı’na bildirilme zorunluluğu geliyor. Bu kişilerin görevine iade edilmesine karar verilmesi halinde ise eski kadro veya pozisyonlarına atanması esas kabul ediliyor ancak bu hüküm müdür yardımcısı veya daha üstü ile eşdeğer yöneticilik görevinde bulunanlar için tümüyle uygulanmayacak. Müdür yardımcısı veya daha üstte olan kişiler için söz konusu yöneticilik görevlerinden önce bulundukları kadro ve unvanlar atamalarda dikkate alınacak. Ayrıca; Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı’na bildirilen atama teklifleri, Ankara, İstanbul ve İzmir illeri dışında ve 2006 yılından sonra kurulan yükseköğretim kurullarına öncelik verilmek kaydıyla yapılacak. GÖZALTI SÜRESİ UZATILDI Anayasaya göre toplu olarak işlenen suçlarda 48 saatle sınırlanan gözaltı süresi OHAL döneminde önce 30 güne çıkarılmış daha sonra da 14 güne indirilmişti. Yasa teklifi ile toplu olarak işlenen suçlarda anayasadaki günlük gözaltı süresi 4 güne çıkarıldı. Ancak sanığın “hâkim tarafından dinlenmesi koşulu” ile 4 günlük gözaltı süresinin 2 kez daha uzatılması ile 12 günlük gözaltı süresinin önü açıldı. Tekil suçlarda ise yine “hâkim tarafından dinlenme” koşulu ile Anasaya’daki 2 günlük sürenin 2 kez daha uzatılması ile 6 güne kadar çıkartılması sağlanacak. Teklifin yasalaşması halinde gözaltı süresi ile ilgili tüm bu düzenlemeler 3 yıl boyunca geçerli olacak. Bu düzenleme, Anayasa’da yer alan “bireysel suçlarda 48 saat, toplu suçlarda ise 4 gün” hükmüne aykırılık taşıyor. Anayasada yer alan maddede, “Bir kişinin yakalanması veya tutuklanması halleri dışında kimse hürriyetinden yoksun bırakılamaz” hükmü bulunurken gözaltı sürelerine ilişkin yapılan yeni düzenleme ile hâkim tarafından verilecek iki kez uzatma kararına iktidar, “hâkim kararı nedeniyle anayasaya aykırılık teşkil etmediğini” iddia ediyor. PASAPORT İPTALİNE DEVAM OHAL süresince ihraç edilen kişiler ve ailelerinin pasaportlarına sınırlama koyma yetkisi getiren düzenleme teklifle birlikte 3 yıl boyunca devam edecek. Buna göre 3 yıl boyunca sadece Cumhurbaşkanına karşı sorumlu olan İçişleri Bakanı’nın onayı ile ihraç edilen kamu personelinin kendisi ve eşinin pasaportuna İçişleri Bakanı’nın onayı ile iptal kararı verilebilecek. mit yine ‘sır küpü’ Yasa önerisiyle MİT’in “Bil gi Edinme Yasası” kapsamından çıkarılacağı hüküm altına alındı. Buna göre MİT’in uygulamaları hakkında “bilgi edinilemeyecek.” Ayrıca, MİT’in taraf olduğu hukuki uyuşmazlıklarda “arabuluculuk” uygulanmayacak. Ancak Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu OHAL işlemlerini bilgi edinme hakkından zaten muaf tutmuştu. ‘İlanihaye olmayacak’ AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan, OHAL’in kaldırılmasının ardından yapılacak düzenlemelere ilişkin kanun teklifinin TBMM’ye sunulması öncesinde değerlendirmelerde bulundu. Turan, “İstiyoruz ki OHAL’deki terörle mücadele aynı kararlılıkla devam etsin” dedi. Turan, “OHAL 18 Temmuz itibarıyla Türkiye’nin gündeminden kalkacaktır. Bu süre içerisinde aldığımız bazı tedbirlerin yine anayasal düzen içerisinde, Avrupa başta olmak üze re uluslararası hukun öngördüğü evrensel hukukun zemini içerisinde bir kanun teklifi hazırladık” dedi. OHAL’den sonra demokratik bir adım attıklarını ve eski yasalara döndüklerini anlatan Turan, “Çok az bir istisna getirerek bunların da anayasaya uygun olduğunu ifade etmek istiyoruz. Bunların da hepsinin bir süresi var. Geçen kanun nihaye olacak değil, üç yılı geçmeyen bir süreden bahsediyoruz” ifadelerini kullandı. l ANKARA Bülent Turan ha devamı sağlanacak. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, seçimlerden sonra yaptığı ilk görüşmede OHAL’in kaldırılması noktasında uzlaşmaya varmış, ancak MHP kanadı, “Türkiye’de hâlâ terör tehlikesinin bulunduğu” gerekçesiyle, OHAL’deki bazı düzenlemelerin “yasal hale getirilmesini” talep etmişti. Hükümetin bu yönde beklenen çalışması dün Meclis Başkanlığı’na sunuldu. “OHAL’in kaldırılmasıyla terörle mücadelenin zaafiyete uğramaması” gerekçesiyle hazırlanan teklif 25 maddeden oluşuyor. Fransız modeli örnek alınan teklifte, başlıca, TSK İç Hizmet Yasası, İl İdaresi Yasası, Sahil Güvenlik Komutanlığı Yasası, Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Yasası, Türk Ceza Yasası gibi yasaların bazı maddelerinde düzenlemeler yapılıyor. Bu düzenlemelerle de “ilgili yöneticilere” geniş yetkiler veriliyor. Yasa teklifinde yer alan ve “OHAL’i aratmayacak” düzenlemeler ise şöyle: n Valilerden kişilere girişçıkış yasağı: Düzenlemenin birinci maddesi, valilere, “kamu düzeni veya güvenliğin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hallerde, 15 günü geçmemek üzere, ildeki belirli yerlere giriş ve çıkışı sınırlama yetkisi” veriyor. Bununla birlikte valiler, ildeki belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçlarının seyirlerini düzenleyebiliyor veya kısıtlayabiliyor. Ruhsatlı da olsa her çeşit silah ve merminin taşınması ve naklini de yasaklayabiliyor. n Özel eşyalara arama: Teklif ‘askeri mahalle’leri de yeniden düzenliyor. Buna göre, askeri mahallelerde, sulh ceza hâkiminin kararı veya askeri komutanın emri üzerine kişilerin üstü, araçları, özel eşyaları ve özel kâğıtları, “suç delilleri koruma altına alınacak” şekilde aranabilecek. “Suçlu görülen” kişiler ile ilgili de Ceza Muhakemesi Yasası’nın ilgili hükümleri uygulanacak. n ‘Duyarlı kapı zorunluluğu’ geldi: Askeri mahallelerde, asker kişiler dahil, askeri mahalleye giriş ve çıkışlar için de “duyarlı kapı zorunluluğu” getirildi. Bu kişilerin üstleri, duyarlı kapının ikaz vermesi halinde, metal dedektörle kontrol edilebilecek. n Er ve erbaşa arama: Teklifle, Sahil Güvenlik, jandarma ve jandarma hizmet binalarında, sulh ceza hâkimi kararı veya “gecikmesinde sakınca bulunan hallerde” birlik komutanının ya da kurum amirinin yazılı emri üzerine “er ve erbaşların üst ve eşya” yapılabilmesinin de önü açılıyor. n Gösteri yürüyüşlerine ‘akşam’ koşulu: Öneri, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası”nda da değişiklik öngörüyor. Buna göre, açık alanlardaki toplantılar ile yürüyüşlere “gece vaktinin başlamasıyla birlikte dağılacak şekilde” denilerek, “süre” getirildi. Kapalı yerlerdeki toplantıların süresi ise “saat 24.00” olarak yeniden düzenlendi. Toplantı ve yürüyüşlerin uzatılması ise ancak “vatandaşların huzur ve sükunet içinde istirahatini aşırı ve katlanılamaz derecede zorlaştırmamak ve kamu düzenini, genel asayişin bozulmasına neden olmamak şartıyla” saat 24.00’e dek uzatılabilecek. n ‘Komutanların kovuşturmasına’ özel izin: Teklifle, bölgede yetkili kılınan “komutanın kovuşturma yapabilmesi” izne bağlanıyor. Buna göre Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve bakanlar hakkında Cumhurbaşkanı, milletvekilleri hakkında TBMM, general ve amiraller hakkında Genelkurmay Başkanı, bakan yardımcıları hakkında ilgili bakanlar, valiler ve kaymakamlar için de İçişleri Bakanlığı’ndan izin alınacak. n ‘Kolluk’ ifadeye çağıracak: Bir şüpheliyi yeniden ifade almaya cumhuriyet savcısının emri ile kolluk çağrılacak. Tutukluluğa itiraz ve tahliye talepleri de dosya üzerinden karara bağlanabilecek. Tahliye talepleri en geç 30 gün üzerinden karara bağlanacak. Daha önce hâkim kararıyla aranan şüpheliye ait bilgisayar araması da savcı kararıyla yapılabilecek. n Adli kolluklara arama yetkisi: Askeri bölgelerde arama da “Cumhuriyet savcısının nezaretinde askeri makamların da katılımıyla adli kolluk görevlileri tarafından” yerine getirilecek. l ANKARA TBMM Başkanı Binali Yıldırım’ın başkanlık ettiği dünkü genel kurul birleşiminde bir ilk yaşandı. TBMM’de birleşimin başında üç milletvekiline gündem dışı söz verme teamülü dünkü birleşimde yapılmadı. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel’in bu duruma tepki göstermesi üzerine Yıldırım söz isteyen vekillere bir dakika yerinden söz verirken, gündem dışı konuşma taleplerinin bundan sonra yerine getireceğini ifade etti. Eski bakanlara makam TBMM’de yasama ve denetleme faaliyeti gerçekleştiren 18 ihtisas komisyonu için cısı Hakan Çavuşoğlu, Milli Savunma Komisyonu Başkanlığı’na eski Milli Eğitim Bakanı İsmet siyasi partilerin belirlediği üyeler dün TBMM Yılmaz, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Genel Kurulu’nda oylanarak kabul edildi. Ka Başkanlığı’na eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik bul edilen üye dağılımının ardından ihtisas ko Bakanı Jülide Sarıeroğlu seçildi. misyonlarının yeni üyeleri dün ilk kez toplan Diğer komisyon başkanlıklarına da AKP’li tı yaparak komisyonların başkanlık divanını da isimler seçildi. Bu kapsamda, Adalet Komis belirledi. Yeni dönemde milletvekili sayısının yonu Başkanlığı’na Hakkı Köylü gelirken, AB 600’e çıkmasıyla birlikte komisyonlarda gö Uyum Komisyonu Başkanlığı’na Kasım Gül rev yapacak üye sayıları da artırılmıştı. Bu kap pınar, Bayındırlık İmar Ulaştırma ve Turizm samda, Dilekçe Komisyonu 12, Plan ve Bütçe Komisyonu 30, Yeni dönemde Komisyonu Başkanlığı’na Tahir Akyürek; Çevre Komis KİT Komisyonu 35, Güvenlik ve kabinede olmayan yonu Başkanlığı’na Muham İstihbarat Komisyonu 17 üyeden oluşurken, diğer komisyonlar ise 26 üyeden oluştu. bakanların büyük bir kısmı, komisyon met Balta, Dışişleri Komisyonu Başkanlığı’na Volkan Bozkır, Dilekçe Komisyonu Başkanlığı’na Genel kurulun dünkü birleşiminde komisyon üyeliklerinin yanı sıra Meclis Başkanlık Divanı üyeleri de oylanarak ka başkanı olarak görev yapacak. Yeni Belma Satır seçildi. Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu Başkanlığı’na Selami Altınok, başkanlara makam İçişleri Komisyonu Başkanlığı’na bul edildi. Buna göre, TBMM Başkanvekili görevini AKP’den Mustafa Şentop, CHP’den Le odaları ve araçlar da tahsis edilecek Celalettin Güvenç, KİT Komisyonu Başkanlığı’na Mustafa Yavaş geldi.Plan ve Bütçe Komis vent Gök, HDP’den Mithat San yonu Başkanlığı’na Sadi Bilgiç; car, MHP’den Celal Adan yürütecek. TBMM’de Sağlık, Aile Çalışma ve Sosyal İşler Komisyo dün 18 ihtisas komisyonu için yapılan seçim nu Başkanlığı’na Şenel Yediyıldız; Sanayi, Ti lerde eski bakanların komisyon başkanlığı caret, Enerji Tabii Kaynaklar Bilgi ve Teknolo na getirilmesi dikkat çekti. Buna göre Anayasa ji Komisyonu Başkanlığı’na ise Mustafa Elitaş Komisyonu Başkanlığı’na eski Başbakan Yar seçildi. Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyo dımcısı Bekir Bozdağ, Milli Eğitim Komisyonu nu Başkanlığı’na Yunus Kılıç, NATO Parlamen Başkanlığı’na eski Kültür ve Turizm Bakanı Nu ter Asamblesi Başkanlığı’na ise eski Gençlik ve man Kurtulmuş, İnsan Hakları İnceleme Ko Spor Bakanı Osman Aşkın Bak seçildi. misyonu Başkanlığı’na eski Başbakan Yardım l ANKARA /Cumhuriyet C MY B