Katalog

Salı 17 Temmuz 2018 2 Ani’nin dostluk taşları 2016’da UNESCO’nun dünya mirası listesine giren Kars’taki Ani antik kentinin koruma projesinin sergisi “Taşın Şiiri Ani: Kültürlerin Kavşağında Bir Mimarlık Hazinesi”, İstanbul’dan sonra Erivan’da açıldı. Sergi ve Erivan’dan Ani’ye Gürcistan üzerinden getirilen taşlar, uzakları yakın etti Erivan’da hava 40 derecenin üzerinde. Tamanyan Mimar lık Müzesi’nin önünde biri ken kalabalık biraz endişeli. Türkiye’den gelen “Taşın Şiiri Ani: Kültürlerin Kavşağında Bir Mimarlık Hazi nesi” isimli ser ginin açılışı bi NAZAN ÖZCAN razdan başlayacak fakat elektrikler yok. İçeri den klasik mü zik sesleri yükselince, elekt rikler geldi sanılıp heyecan la salona girenler, elektrikle değil ama canlı klasik müzik le karşılaşıyor. Sıcağa rağmen Türkiyeli ve Ermenistanlı yü ze yakın insan sergi salonun da her bir fotoğrafı tek tek, uzun uzun inceliyor, yanında ki açıklamaları detaylıca oku yor. Ermenistanlılar özellikle. Bin yıllık geçmiş Türkiye’de Ani Harabeleri olarak isimlendirdiğimiz Ani antik kenti, Ermeniler için önemli bir mitik kent. Sergiye gelen bir sanatsever, “Ani tarihimizde önemli. Düşün ki, kız çocuklarına Ani ismi koyarız hâlâ” diyor. 2006’dan beri Ani’yi koruma projesinin başında bulunan mimar Yavuz Özkaya, “Ani, Ermenilerin tarihlerinde ilk kez hem sanatta hem de ticarette büyük bir uygarlık seviyesine ulaştıkları dönemin başkenti. Yüzyıllar geçmiş ve hâlâ hafızalarda. Türkler için önemi Anadolu’ya ilk girdikleri kent olması. Alparslan, Bizans’a karşı verdiği, Türklere Anadolu topraklarını açtığı savaştan önce 1064’te önce Ani’yi alıyor” diyerek her iki ülke için farklı anlamları olduğunu söylüyor. Ermeni mimarisinin en çarpıcı örneklerini barındıran Ani, 10.11. yüzyıla tarihleniyor ama daha eskiye dayandığı biliniyor. Ani’nin korunması 1917’de askeri bölge ilan edilen Ani’nin 2006’da bu statüden çıkarılmasından sonra Kültür Bakanlığı hem Türkiye, hem Ermenistan hem de dünya mimarisi için çok önemli bir miras olan Ani’yi korumak amacıyla mimar Yavuz Özkaya’nın başında olduğu bir ekibi görevlendiriyor. Ekip, Ani’de “anıtların ve yapıların güvenliğini sağladıktan” sonra acil temel sorunların “en az müdahale” ile çözümlenme Ani’deki ilk kazılara Rus arkeolog Nicholas Marr 1892’de başladı. Marr’ın kazıları sırasında Marr’ı ziyarete gelenlerin, yıkılmış katedralde yapılan ayinin ve Ani’deki kazı çalışmalarının fotoğrafları St. Petersburg Arşivi’nden bulunarak sergiye dahil edildi. Ani Koruma Projesi ekibinin başındaki iki isim Yavuz Özkaya ve Armen Kazaryan. sine ve “süregiden tahribatın durdurulması” için çalışmaya başlıyor. Yani bu bir “restorasyon” değil, bir “koruma projesi”. Araştırmalar, tartışmalar, incelemeler, bilimsel fikir alışverişleri, dokümantasyon, dünyanın birçok yerine dağılmış ama Türkiye’de bir kişi bile olmayan Ani uzmanlarına ulaşılması derken, ciddi bir emekle geçen 10 yıl var. Ve bu süreç içinde Ermenistan’la ve Ermenilerle devletin yapamadığı işbirliği ve dostluk da Ani sayesinde kuruluyor. Ani üzerine çalışmaya başladıklarında Türkiye’de fazla bilimsel araştırma bulamayınca Özkaya ve ekibi, çareyi ortaçağ Ermeni mimarisi ve Ani üzerine çalışan bilim insanlarıyla temasa geçmekte buluyor. Onlardan biri de şu anda beraber çalıştıkları mimar, sanat tarihi doktoru ve Ani mimarisi uzmanı Ermeni Armen Kazaryan. Kazaryan, kendisini Ana Foto: Berge Arabian Erivan’dan Silivri’ye 13Temmuz’da Erivan’da açılan sergide fiziken uzakta olan Osman Kavala hiç unutulmuyor. Silivri Cezaevi’ndeki Kavala’yı hem Ermeni hem Türk dostları bol bol selamlıyor ve sergiye kattıkları için minnetlerini sunuyorlar. Sanki sergi salonundaki elektrikler de bunun farkında. Açılış konuşmaları elektrikler yokken başlıyor ama Osman Kavala’nın adının geçtiği ikinci seferinde çat diye gelen ışıklar ortalığı aydınlatıyor. Ve herkes o an bir kez daha anlıyor, Osman Kavala, Erivan’da o sergide. dolu Kültür’ün kurucusu Osman Kavala’nın davet ettiğini anlatıyor. Kazaryan, “Ermenistan’la Türkiye arasında ilişki yok ama Ani için yapılan birlikte çalışma ve işbirliği çok önemli. Siyasi ilişki olmayabilir fakat Ani sayesinde diyaloğumuz oluştu. Siyasilerin yapamadığını Ani’nin taşları yaptı. Çünkü Ani, Ermeni ve Türkleri siyasi olmayan bir zeminde birleştirdi. Ani gibi kültürel projeler iki halkın birbiriyle diyalog kurmasında ve birbirini anlamasında bir yol açtı” diyor. Açılan yollar da hikâye dolu. Taşın yolculuğu Ani’deki Surp Amenapırgiç Kilisesi’nin duvarının güçlendirilmesi için gerekli özgün taşın bulunma hikâyesi aslında Kazaryan’ın anlattıklarının bir özeti. Özkaya ve Kazaryan, kilisenin güç lendirilmesi için taş ararken, Kars’taki kapasitenin yetmeyeceğini anlamışlar. Ayrıca bunları işleyecek ustanın da olmadığını. Kazaryan, Erivanlı bir mimar ve taş ustasını tavsiye ediyor. Arayık Avekyan Ani’ye gelince “E, bu taşlar bizde var” diyor, “Ben yontarım da”. Bu sefer ekip hep beraber Erivan’a gidip taş peşine düşüyor. Ama tabii ki bürokrasi Ermenistan’da da aynı. Kavala’nın tavsiyesiyle Kültür Bakanlığı’nda bir yetkiliyle görüşmeye gidiyorlar. Ancak yetkili Ani’de yapılan koruma projesinden haberdar olmadıklarını söylüyor. O zaman Özkaya “Biz size bunu bir sergiyle anlatalım” diyor. Böylece “Taşın Şiiri Ani” sergisinin ilk fikri ortaya çıkıyor. Her iki taraf da kabul edince sergi çalışmaları başlıyor. 2016’da Ani, UNESCO’un Dünya Kültür Mirası liste Fotoğraf: Murat Germen2018 sine girince işler daha da önemli bir hal alıyor. Bu arada taş ustası Avekyan, Ani’de kullanılacak taşları buluyor, yontuyor, hazırlıyor. Ama Ermenistan’la Türkiye arasında sınırlar kapalı, taşlar bile geçemez! Ekip yılmıyor, koca koca taşları kamyonlara doldurup Türkiye’yle sınır ticareti olan Gürcistan üzerinden Kars’a getiriyorlar. Avekyan usta da taşların peşinden geliyor. Ani’de yerlerine yerleştirip yontuyor. Erivan’ın taşları, Türkiye’deki Ani’yi sırtlıyor. Komşuluk ve dostluk böyle değil midir zaten? Ortak çaba Bir taraftan Ani koruma projesi devam ederken bir taraftan da “Taşın Şiiri Ani” sergisi için çalışılıyor. Türkiye’den Ara Güler, Martin Manukyan, Murat Germen, Vedat Akçayöz’ün Ani fotoğrafları yetmeyince, Rusya Bilimler Akademisi Tarih ve Kültür Enstitüsü arşivinden neredeyse 150 yıl önceki nefis Ani fotoğrafları da bulunuyor. Sergi için işin içine Anadolu Kültür, Eurosia Partnership Foundation, Norveç Kültürel Miras Araştırmaları Enstitüsü gibi birçok kuruluş giriyor. Aslında Ani, belki de İpek Yolu’nun üzerinde kurulmuş bir ortaçağ kenti olarak, tıpkı o zamanlar olduğu gibi bir kez daha insanları, kültürleri, coğrafyaları birleştiriyor. Serginin ilk açılışı İstanbul Depo’da Mart 2018’de yapıldı, şimdi ise Erivan’da 29 Ağustos’a kadar açık kalacak. Sonra sırada Oslo var. haber EDİTÖR: NAZAN ÖZCAN TASARIM: İLKNUR FİLİZ Umuda yolculuk 8: Yüzde 41.4 nasıl alındı? Dün, CHP’de olağanüstü kurultay için imza toplanmaya başlandı ve İnce taraftarlarıyla Kılıçdaroğlu taraftarları arasında “kılıçlar çekildi!” Herkes isimler üzerinde değerlendirme yaparken ben mücadele eden taraflara “İdeoloji ve program üzerinden tartışın da toplum ve parti bu mücadeleden yarar sağlasın” diyerek CHP tarihi üzerinden anımsatmalar yapmaya devam ediyorum. HHH CHP’nin birinci yenilenme hareketi Çok Partili Rejime geçiş için erken alınan kararlarla yaşanmıştı. Bu kararların erken alınmasının bedeli, Demokrat Parti’nin Demokrasiyi rafa kaldırmasıyla ödendi. İkinci yenilenme hareketi de Demokrat Parti’nin bu yıkımına karşı, 1961 Anayasası’nın esaslarını oluşturan “İlk Hedefler Beyannamesi” ile yapıldı. Bülent Ecevit ve “Ortanın Solu” hareketi CHP’nin üçüncü yenilenme girişimidir. Değişen Türkiye bu harekete tam destek verdi; Ecevit Başbakan oldu. CHP, böylece üçüncü yenilenme hareketi ile de Türkiye’yi dönüştürme misyonuna devam etti. Kıbrıs Harekâtı’ndan sonra, Türkiye’nin “Demokratikleştirilmesine karşı” sağın birleşik cephe olarak kurduğu Birinci ve İkinci Milliyetçi Cephe Hükümetleri, ülkeyi tam bir kaosun içine attı. Bu kaos CHP’nin dördüncü yenilenme hareketini doğurdu. HHH Ecevit, 1977 seçimlerinden önce, CHP programını, küçük bir grup bilim insanı ile yeniden yazarak dördüncü yenilenme hareketini gerçekleştirdi. Ben de, Cahit Kayra’nın bir araya topladığı o küçük grubun içinde olduğum için o CHP programını iyi bilirim. CHP’yi yeniden iktidara taşıyan o program, klasik Altı Ok ilkesine eklenen altı yeni ilke belirtiyordu: Özgürlük. Eşitlik. Dayanışma. Emeğin üstünlüğü ve bütünlüğü. Gelişmenin bütünlüğü ve etkinliği. Demokratikleşme. 1977 seçimleri sağdan ve soldan eylemci gençlerin teröre kurban edildiği yıllarda yapılmıştı... Seçim sloganı olarak benim bulduğum “Anneler babalar, evlatlarınızı oylarınızla koruyun” çok etkili olmuştu. HHH Bugün CHP’nin ve toplumun önündeki sorun yine bir “Demokratik Rejim Sorunudur.” İnce’yi yüzde 30’un, toplam muhalefet adaylarını 47’nin üzerine çıkaran güç, toplumdaki Demokrasi ve Adalet beklentisinin gücüdür. CHP içindeki iktidar mücadelesinin, “Tek Adam Yönetimi’ne karşı, Demokrasinin ve Hukuk Devleti’nin (Adaletin) yeniden kurulması” üzerinden yapılması, hem CHP’nin hem de toplumun yararına olacaktır! DEMOKRASİ İÇİN... ADALET İÇİN... DİREN CHP! KADIKÖY BELEDİYESİ Hiroşima’ya barış kuşları uçurulacak Kadıköy Belediyesi Sosyal Hizmet Merkezleri, 73 yıl önce Hiroşima’ya atılan atom bombası nedeniyle lösemi hastalığına yakalanan ve 12 yaşında hayatını kaybeden Sadoka Sasaki için anlamlı bir etkinlik düzenliyor. 6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya atom bombası atıldığında 2 yaşında olan Sadako Sasaki, bombanın yaydığı radyasyon nedeniyle 12 yaşındayken lösemi (kan kanseri) oldu ve umutla kâğıtları katlayarak turna kuşu yapmaya başladı. Ancak Sasaki 644. kuşu yaptıktan sonra sayıyı tamamlayamadan yaşamını yitirdi. Ölümünden üç yıl sonra, 1958 yılında, Hiroşima’daki Barış Parkı’na Sadako’nun anıtı yapıldı. Her yıl 6 Ağustos’ta dünyanın dört bir yanından çocuklar, kâğıttan bin turna kuşu yaparak Sadako’ya gönderiyorlar. Bugün Rasimpaşa Mahallesi’nde 10.00 17.00 saatleri arasında “Özgürlüğe ve umuda kanat aç! Kadıköy’den 1000 turna kuşu havalanıyor” etkinliği düzenleyecek. Ayios Yeorgios Rum Ortodoks Kilisesi önünde düzenlenecek etkinlikte çocukların yapacağı bin adet turna kuşu Hiroşima’ya özgürlük ve barış için kanat çırpacak. l İSTANBUL / Cumhuriyet C MY B