Katalog

Akaryakıta ceza Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 30 akaryakıt şirke EKONOMİ tinetoplam7milyon915bin lira ceza verdi. DOLAR 4.4910 8.1 kuruş AVRO 5.3000 9.2 kuruş FAİZ BORSA 18.14 0.08 puan 98.623 1.966 puan 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY TL’ye Merkez dopingi ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 1255.51 26.24 lira 187.39 3.72 lira Cuma 8 Haziran 2018 Merkez’in beklentileri aşarak 125 baz puan faiz artışı ardından lira yüzde 2 değer kazanırken, borsa da yükseldi. Türkiye 17.75 ile en yüksek faiz veren dördüncü ülke oldu Merkez Bankası, son bir ayda ikinci kez faiz artırımı kararı alarak politika faizini 125 baz puan artırdı. Böylece politika faizi yüzde 17.75’e yükseltilirken, karar sonrası dolar kuru 4.57’den 4.45’e kadar geriledi. Bankanın beklentilerin de üzerinde, piyasalarda “güven tesisi” ve bankanın kredibiliteye ilişkin soru işaretlerine son verebilecek artışın ardından lira dolar karşısında yüzde 2’ye yakın değer kazandı. Bankanın 2017 başından bugüne gerçekleştirdiği faiz artışı bugünkü adımla 950 baz puana ulaştı. Amaç, fiyat istikrarı Merkez’in açıklamasında, “Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 16.5’ten yüzde 17.75’e yükseltilmesine karar vermiştir. Son dönemde açıklanan veriler iktisadi faaliyette dengelenme eğilimine işaret etmektedir. Dış talep gücünü korurken iç talep daha ılımlı seyretmektedir” ifadeleri yer aldı. Son karar sonrası Türkiye dünyada en yüksek faizi veren dördüncü ülke konumuna yükseldi. Türkiye’nin önünde yer alan Arjantin, yüzde 40, Venezüella, yüzde 21.7 ve İran da yüzde 18 civardında faiz veriyor. l Ekonomi Servisi YSüekrsteakretnışflgaestyirodni EmgbtblhmsAiıakeaiişnrriednmlscoasfdateaalrilluanleeykkıihenzrriıro,nuasbaıiyan1nnzşkeaeMro2iakatrdyngm5ıaellıerifeetltnılrağibmtannkksinetasemğteaıorlyzlilbzelbenpieoe’ypirieilmrnn,yoaudkbuedayrnlaaleedüğyietnvrhlrıuıkinimslellramı.ibstıtkmnieefEtatsaiiaesskykz.isgimeıaoPvynamöörtnaöikdtsyzdaraoniateabdnareetiı,lrr.i loTenklcnbttTmlvryAçreaıaıüaeaCCeetlıiearrismnraklıkskknnşnargntMMemyayişaoöeblşbasenosseaaoBBıpnyGBEatiseçblnnşrkfıYıl’,lgıonnmktunreüatenıanbıny3aiilmlvkvşd;irknildrddueiüznta0eadşealüteaunmıaBkeydkır0akirrfzrlğt.msnpıaaagereeeiiUmEEulbkeKlttirişenrkeryeızilnrıztlaerilaen,niiraankeEmışufaBzcaainmkepdsnrdraiksermGanıplioalidaaitenelnyoınşçıiıuyhin;nsünannnaşi;rnoıyaeaQşoıcdEgısdaGso:nakthönrmüıameikşaNaotMymCınenlngntdoıtnlıböbBnpkiı;eMeümlüea.isnraeptiüimŞsytarrhyfLteSFnoiktiizakoeFniaynaosüslie:mölieireoea2siıizn.renunksbznasnrgivddaımg,ıdhsieafyntleireraöpeaitsxası.srirşifiı:i Moody’s 17 bankanın notunu düşürdü Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, 17 Türk bankasının notunu düşürdü. ABD merkezli kuruluş ayrıca, bu 17 bankayı da kapsayan toplam 19 finansal kurumu daha fazla not indirimi için izlemeye aldı. Moody’s kararını 3 gerekçeye dayandırdı: “Çalışma ortamındaki bozulma ve bu bozulmanın bankaların kredi gücü üzerindeki etkisi, yabancılara ait bankaların iştiraklerindeki değişimler ve Moody’s’in 1 Haziran’da Türkiye’nin ‘Ba2’ seviyesindeki kredi notunu, gelecek dönemdeki makroe konomik politikalara yönelik belirsizlik gerekçesiyle izlemeye aldığını açıklamasının ardından hükümetin destek kapasitesindeki zayıflama.” Kuruluş ayrıca, altı Türk bankasının ihraç ettiği ipotekli tahvillerin de not düşürme için izlemeye alındığını açıkladı. Bu bankalar: Akbank, Garanti Bankası, Şekerbank, Türkiye Vakıflar Bankası, Yapı ve Kredi Bankası ile Türkiye İş Bankası. Moody’s, önceki gün yaptığı açıklamada da 11 Türk şirketinin kredi notunu indirim için izlemeye aldığını duyurmuştu. Faiz maliyeti arttı Merkez Bankası’nın ağırlıklı ortalama fonlama faizi 25 Nisan’dan önce yüzde12.75 seviyesindeydi. Ekonominin, kısa vadede fiyat istikrarını ve döviz girişini sağlamak adına sırtlanması gereken ek bir faiz yükü var artık. Reel sektörün her 100 baz puanda sırtlanması gereken 10.5 milyar TL’lik ek finansman maliyeti toplamda 52.5 milyar TL oldu. Kur, ihracatı zorladı Şehriban Kıraç, ödülünü EGD Başkanı Celal Toprak’ın elinden aldı. Cumhuriyet’e EGD’den özel ödül Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) tarafından bu yıl 10.’su verilen ‘Ekonomi Basını Başarı Ödülleri’ törenle sahiplerini buldu. Cumhuriyet Gazetesi Ekonomi Editörü Şehriban Kıraç ‘Kurtlar Vadisi nakit sıkıntısında’ haberiyle Esen Salihoğlu Özel Ödülü’ne layık görüldü. Türk Telekom ana sponsorluğunda, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) katkıları ve Petronet’in desteğiyle ‘Yaza Merhaba’ etkinliği kapsamında gerçekleştirilen ödül töreninde konu şan Celal Toprak, jürinin ödül alacaklarını belirlerken çok zorlandığını, yarışmaya çok önemli çalışmaların başvurduğunu söyledi. 250 civarında eserin başvurduğu Ekonomi Basını Başarı Ödülleri’nden Ekonomi Haberi (Yazılı Basın) kategorisinde Sabah’tan Metin Can, TV kategorisinde CNN Türk’ten Sinem Yöndem, Halil Kahraman alırken Nezih Demirkent Özel Ödülü ise Dünya’dan Selenay Yağcı’ya verildi. l Ekonomi Servisi Global, Küba’da liman işletecek Dövizle sorun yaşayan ihracatçıların oranı yüzde 36.4’ten yüzde 43.5’e çıktı. Yüksek kur lojistik ve enerji maliyetlerini zorluyor Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) İhra catçı Eğilim Araştırması’na göre, ihracatçıların yaşa dığı en büyük sorun döviz kurları oldu. Buna göre ih racatçı firmaların 2018’in ilk çeyreğinde artış göste ren döviz kurlarıyla ile ilgi li yaşadığı sorunların oranı yüzde 36.4’ten yüzde 43.5’e yükseldi. TİM Başkanı Mehmet Bü yükekşi, kurdan sonraki sorunları lojistik maliyetleri, hammadde ve aramalı fiyat Büyüme yavaşlayacak Gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) bu yı rım Ekonomisti Serkan Gönençler, “PMI endeksinin ları ile enerji maliyetleri olarak sıraladı. Tahmin 4.32 lira Kur riskinden korunma yöntemlerinin bilinirliğinin ise sınırlı olduğuna dikkat çeken Büyükekşi, firmaların ikinci çeyrek sonunda doları 4.32 TL, Avro’yu 5.24 TL olarak tahmin ettiklerini aktar lın ilk çeyreğinde yüzde 7, yılın tamamında yüzde 4.5 büyümesi bekleniyor. Reuters’ın 14 ekonomistin katılımı ile yaptığı ankete göre ilk çeyrek beklentileri yüzde 68; 2018 sonu için büyüme beklentileri yüzde 3.55.5 oldu. Büyümeye ilişkin “Yılın ikinci yarısında hızlı bir yavaşlama olacak gibi duruyor” yo gerilemesi, kur gelişmelerinin de etkisiyle tüketici ve reel sektör güven endekslerinde gerilemeler beklentilerde bozulmaya işaret ediyor” dedi. QNB Finansbank Ekonomisti Burak Kanlı da, “İkinci çeyrekte yüzde 5’lerde bir büyüme görebiliriz ve bu aslında ekonominin yavaşladığı anlamına geliyor” diye konuş dı. Firmaların ihracata her rumunu yapan Şeker Yatı tu. l Ekonomi Servisi geçen gün daha fazla önem verdiğini dile getiren Bü de” diye konuştu. Diğer yan da ihracatın payı yüzde 62.6 yükekşi, “Bu artışta elbette dan araştırmanın sonuçla iken, 2018’in ilk çeyreğinde kurlardaki yükselişin de et rına göre 2017’nin son çey bu oran yüzde 66.2’ye çıktı. kisi var, ancak mikro düzey reğinde firmaların ciroların l Ekonomi Servisi ÖZLEM YÜZAK nelik anlaşma önceki gün Uzun yıllar süren ambargonun kalkma Küba Dış Ticaret ve Yatırımlar Bakan Yardımcısı Iliana Nuñez Mordoche sı ile küresel pazarlara açıl ve Global Yatırım Holding maya başlayan Küba ile Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye arasında ekonomik Mehmet Kutman arasında ilişkiler giderek artıyor. Ha İstanbul’da imzalandı. vana Kruvaziye Liman işlet Aynı zamanda DİEK Türkiye meciliğini 15 yıllığına dev Küba İş Konseyi Başkanı olan ralan Global Yatırım Hol Kutman, “Küba benim ikinci ding şimdi de Karayipler’de ülkem, iki haftada bir gidiyo 6 ada ülkesinde toplam rum. Havana Limanı’nı geliş 200300 megavatlık güneş tireceğiz, halen günde 2 gemi enerjisi santralı kurmaya yanaşırken bunu 6’ya çıkara hazırlanıyor. cağız. Kübalılardan tek dile Global Yatırım Holding’e ğin kültürlerini, dostlukları bağlı kuruluşlardan Glo nı, içtenliklerini kaybetme bal Ports Holding’in Hava meleri” diye konuştu. na Kruvaziye Liman Kübalı Bakan Mordoc İşletmesi’ni he ise, “Liman anlaşması 15 yıllığı iki ülke arasında ekonomik na dev ilişkileri geliştirme isteği ralma mizin en büyük göstergesi sına oldu. Türkiye ile işbirliğini yö sağlık, sanayi, gıda, inşa at, ve tarım gibi sektörler de geliştirmeye karar ver dik. Daha çok şirketin bu iş ortaklığında yer alma sını sağlayacağız” dedi. Mehmet Kutman Iliana Nuñez Mordoche Kaynak: DİSKAR DİSKAR’a göre 2002’den bugüne emekli aylıkları asgari ücret karşısında yüzde 29 eridi. Emekliden ‘örnekli’ yanıt MUSTAFA ÇAKIR Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “az sayıdaki istisna haricinde asgari ücretin altında emekli maaşı alan bulunmuyor” açıklamasına DİSK’e bağlı EmekliSen örneklerle yanıt verdi. SGK verilerine göre 1.5 milyon emeklinin asgari ücretin altında emekli maaşı aldıklarına dikkat çeken EmekliSen Genel Başkanı Veli Beysülen, “1.5 mil yon insan nasıl istisna olabiliyor” diye sordu. Beysülen, asgari ücretin altında emekli maaşı bağlanan iki emekli örneği de verdi. Veli Beysülen, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a verdiği yanıtta, “Cumhurbaşkanı’nın emeklilerin, ne kadar maaş aldığından ve hangi şartlarda yaşadıklarından haberi yok. Cumhurbaşkanı’nın söylediklerini duyunca, insanın yoksa biz bu ülkede yaşamıyor muyuz diyesi ge liyor” dedi. Beysülen, yeni bağlanan emekli maaşlarından 2 de örnek verdi. 1 Mayıs 2018’de maaş bağlanan Gülhan Ünal 826 lira 81 kuruş maaş, 41 lira 34 kuruş ek ödeme olmak üzere toplam 868 lira 15 kuruş alacak. 1 Haziran 2018 tarihinden itibaren kendisine maaş bağlanan Cemiyinur Ateş 616 lira 46 kuruş maaş, 30 lira 82 kuruş ek ödeme olmak üzere toplam 647 lira 28 kuruş alacak. l ANKARA Zafer Havaalanı ve tabandaki vergiler Zafer Havaalanı, AKP iktidarının, YapİşletDevret (YİD) yöntemiyle yaptırdığı projeler arasında vergilerimizi en fazla çarçur eden yatırımlar arasında ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’nin ilk bölgesel havalimanı (KütahyaAfyonUşak) olarak tanıtılan projeyi 50 milyon Avro yatırım bedeliyle 3. Boğaz Köprüsü’nün iki ortağından biri olan İçtaş yaptı. Zafer Havalimanı’nı işleten İçtaş ile yapılmış YİD sözleşmesi 2044 yılında sona erecek. HHH Bir buçuk yıl önceki bir yazımda, Zafer’deki yolcu sayısının, devletçe garanti edilen sayının yüzde 10’una bile ulaşmadığını belirttim. Sayıştay raporuna göre, şirkete garanti bedeli olarak 5 milyon Avro ödendiğini yazdım. O rakam 2015’e ilişkindi. TGRT yayınına çıkan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in “Vergileri tabana yayacağız” dediğini okuyunca, bizim tabandan bir grup müteahhit hesabına aktarılan vergi verilerini güncelleme zamanının geldiğini fark ettim. HHH Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) 2016 yılı hesaplarını denetleyen Sayıştay’ın hazırladığı denetim raporu durumun giderek vahimleştiğini belgeliyor. 2012’de hizmete açılan Zafer Havalimanı’nda, devletin garanti ettiği yolcu ile gerçekleşen yolcu sayısı arasındaki fark uçuruma dönüşmüş. Bu uçurum da müteahhit firma İçtaş’a devletçe ödenen faturanın kabarması anlamına gelmiş. HHH Rapordan aktaracağım şu tablo, iç ve dış hatları içeren toplam verilerden oluşuyor: Zafer Havalimanı için müteahhide garanti edilen yolcu sayısının, sadece yüzde 4’ünün gerçekleşmiş olmasının ne kadar büyük bir öngörüsüzlük olduğu apaçık ortada. Kim bilir öngörüsüzlük, belki de nazik bir ifadedir. Devlet aygıtını yönetenlerin halkın aleyhine sonuçlanacak bir tahmini bu kadar kolay yapamaması gerekir çünkü. Düşünün ki, 20122016 sonuna kadar 4 milyon 73 bin 181 yolcu garanti edeceksiniz. Fakat bırakın milyonları, yüz binleri, bu sürede oradan seyahat eden yolcu sayısı sadece 70 bin 534’te kalacak. Ve bunun karşılığında sanki tersini başarmış gibi İçtaş’a yaklaşık 21 milyon Avro ödeyeceksiniz. Zaten Sayıştay raporunda da bu rakamlarla ilgili şöyle denilmiş: “...Zafer Havalimanı’nın henüz gerektiği gibi çalışmadığını ortaya koymaktadır. Bu durumun süreklilik arz etmemesi için gerekli çalışmalar yürütülmeli ve kademeli olarak uçak ve yolcu trafiğinin artırılmasına yönelik teşvik edici ve özendirici tedbirler alınmalıdır.” Cevap olarak DHMİ’den ne mi gelmiş? Efendim, ilk işletme yıllarında trafikler henüz oturmamış, yörenin bir yolcu potansiyeli varmış ama bu potansiyel havayolu şirketlerinin “hat açma” düzeyine henüz varmamış. Bu düzeye de iki şekilde varılırmış: Nüfus artış hızı ve “hükümetimizin” termal turizm politikaları sayesinde. Biraz Nasrettin Hoca fıkrası gibi ama olsun değil mi? Nasıl olsa “taban”ın ÖTV’yi, KDV’yi ödememe gibi bir seçeneği yok. Hükümet termal turizmi geliştire dursun, biz vergilerimizi az daha tabana yayıp, iç hat yolcu başına 2, dış hat yolcu başına 10 Avro için İçtaş’a çalışmaya devam edelim. Tesla, beş yıl içinde kompakt araç üretecek Elektrikli otomobil üreticisi Tesla’nın Üst Yöneticisi (CEO) Elon Musk’tan 3 gün önce yeniden yönetim kurulu başkanlığına seçilmesinin ardından yeni araç üretimi duyurusu geldi. Hissedarlar toplantısında açıklama yapan Musk, 5 yıl içerisinde kompakt bir aracı piyasaya çıkaracaklarını söyledi. Musk’a göre Tesla’nın çıkaracağı bu araç, Volkswagen Golf, Ford Focus ve Opel Astra gibi araçlara rakip olacak. Kompakt (Golf ebatı) ve yarıkompakt (Ford Fiesta ebatı) araçlarla ilgili bir hissedar sorusunu yanıtlayan Musk, Model 3’ten haftada 5 bin adet üretme hedefinin de haziran sonu itibarıyla gerçekleşebileceğini söyledi. Üretim kapasitesi şu an için haftada 3 bin 500 araç seviyesinde bulunuyor. l Ekonomi Servisi C MY B