Katalog

Cumartesi 30 Haziran 2018 EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: SERPİL ÜNAY haber 13 yargılGanamzeateencdileişredseiOobraxtsfaıonyradarçÜaıknşativırrdemırsaistıesi Çile zamanı Halife sultanlığa sonunda ulaştı. Ülkeyi tek başına saraylardan yönetme gücüne ulaştı. Unuttuğu bir şey var: Meclis’te çoğunluğunu yitirdi. Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana parlamenter sistemle yönetilmiş bir ülkede Meclis’in bir çırpıda devre dışı kalabileceğini sanıyorsa, yanılıyor. Hiç ummadığı anda, ummadığı tepkilerle karşılaşacak, kafasına estiği gibi davranamayacaktır. Şimdiye değin alıştığı gibi davranamamak, onu çileden çıkarabilir. Siyaset sözlüğü Dünya siyaset sözlüğü hazırlansa, Türkiye maddesi şöyle yazılır: “Bedava kek uğruna nüfusunun yarısı cumhuriyetten meşruti monarşiye geri dönerek başına padişah seçen ülke.” Ne başarısı? Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçim sonrası yaptığı açıklamaya bakılırsa, CHP’li başarılı olmuş. Ortada bir başarı filan yoktur. Geleneksel CHP seçmeni, Kılıçdaroğlu’nun kendi seçmenini aşağılayıcı deyişiyle “tıpış tıpış” gitmiş, başka seçeneği olmadığı için partisine sahip çıkmıştır, o kadar. O oylar, Kılıçdaroğlu ve çevresindeki delege ağası, makam düşkünü profesyonel siyasetçilere rağmen verilmiştir. Kılıçdaroğlu ve ekibinin “demokrasi âşıklığı” gerekçesiyle listelere yerleştirdiği sağcı, gerici adlar bilinmesine rağmen verilmiştir. Sol partiler dışlanırken, sağcı partilerin Meclis’e girmesi için CHP’nin ve CHP milletvekillerinin payanda edildiğine tanık olunmasına rağmen verilmiştir. Kılıçdaroğlu ve yönetimi; sırt döndükleri CHP ilkeleri ve seçmeni üzerinden Meclis’e kendilerini yeniden seçtirmişlerdir. “Başarı” dediklerinin özeti budur. İkinci ördek Kemal Kılıçdaroğlu ve çevresi, Muharrem İnce’nin başarısını küçümsemeye çalışıyor. Çünkü, onlar da biliyor ki, ırmaklar tersine akıtılamaz. İnce’ye yönelen toplumsal ilgi ve destek karşısında siyaseten durmaları çok zor görünüyor. Saray için söylediği “topal ördek” nitelemesi Kılıçdaroğlu’nun kendisi için de geçerlidir artık. Gürsel Erol’un savunması CHP’den atılmak istenen Elazığ milletvekili Gürsel Erol’a neden parti yönetiminin istifasını istediğini sorduk. “Biz yıllardır kazanılamayan seçim sonuçlarını hep başarı gibi gösterdik. Artık toplumda bir umut ve heyecan yaratmak gerekir” dedi. Kendisine CHP içinden yöneltilen suçlamalara karşı savunması da şöyleydi: “Bir dönem önce milletvekili çıkarılamamış Tunceli’den, bu kez de 41 yıldır milletvekili çıkarılamamış olan Elazığ’dan partinin oylarını yüzde 100 artırarak milletvekili seçilmiş olmamı kimse unutmamalı.” Gürsel Erol’un tek suçu, parti yönetiminin tek işlevinin kendisini milletvekili seçtirmek değil, partiyi iktidara taşımak olduğunu söylemesi… AKP’yi kemirecek olan MHP’nin seçimlerde sürpriz yaptığı yolunda bir algı yaratılıyor. MHP, doğuda sandıkların doldurulması, batıdan da oy almaya devam etmesi sayesinde Kasım 2015’teki oy oranını tutturdu. MHP’den ayrılıp İYİ Parti’yi kuranlara gelince… Bugüne değin MHP benzeri bir siyaset yürütmediler. Kendilerini yalnızca MHP’nin rakibi gibi görmediler. AP, DYP çizgisinde “merkez sağ” bir politikaya yakın durdular. Seçimlerde de başta AKP olmak üzere CHP dahil çeşitli partilerin içinde erimiş olan merkez sağ oylara yöneldiler. AKP’deki oy düşüşünün önemli nedenlerinden biridir İYİ Parti. Bundan sonra yürütecekleri muhalefetin dozunu iyi tutturabilirlerse, AKP’yi kemiren en önemli unsur olacaklardır. Oxford Üniversitesi Reuters Institute for Study of Journalism (Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü) tarafından yayınlanan araştırmada, Türkiye’deki gazetecilerin tamamının insan hakları ihlali haberi yaparken “yargılanma” korkusu yaşadığını ve otosansürün zirveye yerleştiğini gösterdi. Araştırma OHAL ilanı ile birlikte insan hakkı ihlallerinde yaşanan artışa zıt biçimde basında ihlal haberlerine haberlerinin önemli azaldığını ortaya koydu. Araştırma kapsamında incelenen gazeteler içinde sadece Cumhuriyet’in insan hakkı ihlali haberlerine ayırdığı yer ve haber sayısı OHAL döneminde arttı. Gazetemiz muhabiri Kemal Göktaş’ın Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü gazetecilik araştırma programı kapsamında hazırladığı araştırmada gazetecilerin OHAL koşullarında insan hakları ihlallerine ilişkin haberlerle ilgili yaklaşımları ve gazetelerde ihlal haberlerinde yaşanan değişim ele alındı. 133 gazeteci ile yapılmış anket ve 4 gazetenin OHAL ilanından önce ve sonra insan hakkı ihlalleriyle ilgili yaptıkları haberlere ilişkin analiz yer aldı. Google soru formu üzerinden yaklaşık 300 gazeteciye gönderilen ankete 10 Aralık 2017 ve 13 Şubat 2018 tarihleri arasında 133 yanıt geldi. Gazetecilerin yüzde 53’ü gazete, 17’si web sitesi, 16’sı televizyonda, geri kalanı ise ajans, radyo, dergi vb. kuruluşlarda çalıştıklarını belirtti. Anketi yanıtlayan gazetecilerin yüzde 41’i muhabir, yüzde 22’si editör, yüzde 6’sı köşe yazarı, yüzde 6’sı genel yayın yönetmeni, yüzde 5’i temsilci, yüzde 5’i haber müdürü, yüzde 5’i yazıişleri editörü, yüzde 2’si stajyer, yüzde 1’i ombudsman ve yüzde 3’ü haber sunucusu oldu. İhlal haberleri yetersiz Doğan Medya Grubu’nun Demirören Grubu’na satışından önce gerçekleştirilen ankette, gazetecilerin yüzde 46’sı çalıştıkları kurumu “genellikle muhalif”, yüzde 29’u “genellikle tarafsız” ve yüzde 19’u da “hükümet yanlısı” olarak niteledi. Gazetecilerin yüzde 94’ü Türkiye’de yaygın insan hakkı ihlalleri yaşandığını düşündüklerini belirtirken bu görüşe katılmayan gazetecilerin oranı sadece yüzde 1.5 oldu. Yüzde 4.5 oranında gazeteci bu görüşe “bazen katıldıklarını” belirtti. Medyanın insan hakları ihlallerine yeterince yer verip vermediği sorusuna yüzde 61.7 “Kesinlikle yeterli değil”, yüzde 27.1 “çoğunlukla yeterli değil”, yüzde 10.5’u “nadiren yeterli” ve yüzde 0.8’i “kesinlikle yeterli” yanıtını verdi. Gazetecilerin sadece 3’te 1’i insan hakları ihlallerine ilişkin haber yaparken kendilerini özgür hissettiklerini, 3’te 2’si ise sıklıkla veya her zaman özgür hissetmediklerini belirtti. İnsan hakları ihlallerine ilişkin haber yaparken yargılanmaktan korktuğunu belirten gazetecilerin oranı ise dikkat çekici biçimde yüksek çıktı. Gazetecilerin yüzde 43.6’sı bu korkuyu “çok sık” duyduklarını belirtirken yüzde 31’i “sık”, yüzde 14’i “bazen”, yüzde 10.5’u ise “nadiren” yargılanmaktan korktuğunu belirtti. “Yargılanmaktan hiç korkmuyorum” seçeneğini işaretleyen gazeteci ise olmadı. Hak ihlali haberleri nedeniyle işini kaybetme korkusu ise ankete katılanların yarısının muhalif gazetelerde çalışması nedeniyle daha düşük oranda çıktı. İşini kaybetme korkusunu “her zaman, sık veya bazen” hissedenlerin oranı 3’te 1 çıkarken, hükümet yanlısı medya organlarında bu oran yüzde 81 oldu. İşsiz kalan gazetecilerin yeni iş ararken insan hakkı ihlallerine ilişkin haber yapmış olmalarının iş bulmalarını olumsuz etkileyeceğini düşünenlerin oranı yüzde 97 oldu. Otosansür zirvede “Gözlemlerinize göre, insan hakkı ihlalleri ile ilgili haberlerde otosansür ne sıklıkla yapılmaktadır?” sorusuna yüzde 32.3 ‘çok sık’, yüzde 41.4 ‘sık’, yüzde 13.5 ‘bazen’, yüzde 9 ‘nadiren’ ve yüzde 3.8 ‘hiçbir zaman’ yanıtını verildi. Gazeteciler, insan hakkı ihlalleriyle ilgili haberlere engel olan nedenleri ise şöyle sıraladı: Yüzde 95.5 politik bastı, yüzde 74.4 medyadaki sahiplik yapısı, yargı baskısı yüzde 64.7, işini kaybetme korkusu yüzde 59.4, editoryal baskı yüzde 37.4, kamuoyunun negatif tepkisi yüzde 18 ve habercilerin ihlal haberlerine ilgisizliği yüzde 18. İnsan hakları ihlallerinin hangi durumlarda haberleştirilmemesinin meşru olacağı sorusuna yüzde 72.2 oranında “hiçbir durumda” yanıtı gelirken gazetecilerin yüzde 10’u terörle mücadele, yüzde 8.3’ü FETÖ darbe girişimi ile mücadele, yüzde 8.3’ü ‘ulusal çıkarlar’, yüzde 7.5’u iç barışı korumak, yüzde 7.5’u dini kurallara saygı ve yüzde 3’ü kamu yararı nedeniyle ihlal haberi yapmaktan kaçınılabileceği yanıtını verdi. Gazetecilerin medyada insan hakları ihlalleri ile ilgili çıkan haberlere güven oranı ise şöyle oldu: “Asla güvenmiyorum” yüzde 7.5, “sıklıkla güvenmiyorum” yüzde 18, “bazen güveniyorum” yüzde 47.4, “çoğunlukla güveniyorum” yüzde 32, “her zaman güveniyorum” yüzde 4. Ulusal insan hakları örgütlerine (İHD, Mazlum Der gibi) “her zaman” veya “sıklıkla” güveniyorum diyenlerin oranı yüzde 68.4, BM ve AB’nin insan hakları raporlarına her zaman veya sık güvenenlerin oranı 59.4 olurken Uluslararası Af Örgütü ve HRW (İnsan Hakları İzleme örgütü) gibi uluslararası insan hakları örgütlerine her zaman veya sıklıkla güveniyorum diyen gazetecilerin oranı ise 76.7 oldu. Araştırmada ayrıca olağanüstü halin insan hakları ihlallerine ilişkin haberlere etkisi de araştırıldı. Hürriyet, Sözcü, Cumhuriyet ve Sabah gazetelerinin 2015 yılı Ocak ayı ile 2017 yılı Ocak ayı sayılarında insan hakları ihlallerine ilişkin haberler tarandı. Buna göre istisnasız bütün ulusal ve uluslararası insan hakları örgütlerinin insan hakları ihlallerinde artış olduğunu belirttiği OHAL döneminde, tersine medyada yer alan insan hakkı ihlalleri haberleri, Cumhuriyet gazetesi dışında, azaldı. Ocak 2015’de Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan haberlerin yüzde 6.5’u ihlallere ayrılmışken Ocak 2017’de bu oran yüzde 12 oldu. Gazetede haberlere ayrılan alan ise yüzde 6.5’dan yüzde 8’e yükseldi. Hürriyet gazetesinde 2015 Ocak ayında ihlal haberleri sayısının oranı yüzde 3.8 iken 2017 Ocak ayında yüzde 2.1’e düştü. İhlal haberlerine ayrılan alan ise yüzde 3.4’den 1.2’ye düştü. Sabah’ın, 2015 Ocak’ta “konusu insan hakkı ihlali” olan haber sayısı toplam haberlerinin içinde yüzde 2.2 olurken 2017 yılı Ocak ayında bu oran sadece yüzde 0.9 oldu. İhlal haberlerine ayrılan alan ise yüzde 2.48’den yüzde 0.6’ya kadar indi. Sözcü’nün 2015 Ocak’ta ihlal haber sayısı oranı yüzde 3 iken, 2017 yılının aynı ayında yüzde 1.9’a düştü. Sözcü’nün ihlal haberlerine ayırdığı alan ise yüzde 3.27’den yüzde 1.6’ya geriledi. OHAL ayarı OHAL dönemi koşullarının ihlal haberlerinin sayısının yanı sıra haberlerdeki söylemi de etkilediği ortaya çıktı. Buna göre OHAL öncesi dönemde, 2015 yılı Ocak ayında Hürriyet’teki ihlal haberlerinin yüzde 67’sinde hak ihlaline vurgu yapılırken bu oran 2017’de yüzde 53’e düştü. Devleti veya hak ihlali failini savunan haberler ise yüzde 2.1’den 6.5’a yükseldi. “Nötr bir dil kullanılmaya çalışılan” haberler de yüzde 31’den yüzde 40’a çıktı. Sabah’da ise daha çok FETÖ üyesi polis veya kamu görevlilerinin işlediği insan hakları ihlallerine yer verilen 2015 yılında hak ihlallerine vurgu yapılan haber yüzdesi 73.5’dan yüzde 28.6’ya indi. Devletin veya hak ihlali failinin savunulduğu haberlerin oranı yüzde 10’dan yüzde 42’ye çıkarken nötr haberlerin oranı da yüzde 16’dan yüzde 28.6’ya çıktı. Cumhuriyet gazetesinde hak ihlaline vurgu yapılma oranı yüzde 72.4’den 87.2’ye çıkarken devletihak ihlali failini savunan haber oranı ise yüzde 1 ile aynı kaldı. Nötr bir dil kullanma oranı ise yüzde 26.7’den yüzde 12’ye düştü. Sözcü Gazetesi’nde 2015’te yüzde 66 olan hak ihlali vurgusu 2017’de yüzde 73’e yükseldi. DevletiHak ihlali failini savunma oranı yüzde 5’den yüzde 1.7’ye inerken, nötr dil kullanma oranı yüzde 29’dan yüzde 27’ye geriledi. 30 HAZİRAN 2018 SAYI: 33869 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına MEHMET Orhan Erİnç İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay Genel Yayın Yönetmeni MURAT SABUNCU Yazıişleri Müdürü Bülent Özdoğan Yazıişleri Müdürü (Sorumlu) Haber Koordinatörü Faruk Eren Aykut Küçükkaya Dijital Medya Koordinatörü Bülent Mumay Reklam Direktörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Görsel Yönetmen: Hakan Akarsu l Ekonomi: Olcay Büyüktaş l Dış Haberler: Mine Esen l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Yurt Haberler: Selin Görgüner l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Erdem Gül Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Okur Temsilcisi: Güray Öz [email protected] Yayın Kurulu: Orhan Erinç (Başkan), Güray Öz (Bşk. Yrd.), Ali Sirmen, Hikmet Çetinkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Hakan Kara. l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Demirören Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 03:28 03:21 03:54 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 05:28 13:14 17:12 05:16 12:58 16:55 05:44 13:21 17:14 Akşam 20:47 20:28 20:46 Yatsı 22:38 22:15 22:28 KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] [email protected] TELEVİZYON 09.00 Sağlık Kontrolü 10.00 Hafta Sonu 11.20 Teknoloji Her Yerde 12.55 Spor Bülteni 13.10 UEFA Başkanı Özel 14.10 Can’lı Tatlar 18.00 Ana Haber 20.00 5N1K 21.15 Yeşil Doğa 22.00 Gündem Özel 00.00 Gece Haberleri 07.30 Hafta Sonu Sabah 11.00 Gündem Özel 13.00 Haber 17.00 Yerel Gündem 18.00 Sinevizyon 19.00 Hafta Sonu Haber 21.00 Fatih Ertürk’le Türkiye Nereye? 00.00 Hafta Sonu Haber 08.00 Güne Başlarken 08.45 Canlı Hava 09.15 Geri Sayım 10.40 Kupa Bülteni 13.00 Öğle Bülteni 15.30 Her İşe Çeyrek Saat 16.00 Günün İçinden 17.45 Kupa Bülteni 20.00 Ana Haber  21.00 Bugün Yarın 23.00 Haber Bülteni 08.00 Burası Haftasonu 10.15 Şehir Hikâyeleri 11.15 HT Sağlık 13.00 Haber Bülteni 14.45 Spor Bülteni 14.55 Hava Durumu 16.15 Tadında Hikâyeler 18.55 Hava Durumu 19.00 Ana Haber 21.00 Gündem 07.00 Hayatımın Aşkı 09.40 Magazin D 13.00 Vitrindekiler 14.00 Film: Macera Avcıları Hindistan’da 16.00 Çarkıfelek 18.30 Ana Haber 20.00 Film: Ejderha Ateşi 22.30 Film: Hayat Sana Güzel 00.30 Galip Derviş 01.45 Hayati ve Diğerleri 07.30 Haber Turu 09.00 Forum 10.30 Spor Bülteni 13.30 Doğa Konuşuyor 14.00 Haber Turu 16.30 Spor Bülteni 18.00 Ayna/Kültür Sanat 19.00 Ana Haber 20.00 Yerel Gündem 21.00 Analiz 23.30 Spor Bülteni 01.00 Forum 07.00 Dizi: Fazilet Hanım ve Kızları 09.30 Dizi: Kiralık Aşk 12.00 Sabit Kanca 2 13.45 Avanak Apti 15.45 Dizi: Erkenci Kuş 18.45 Star Haber     20.00 Film: Açlık Oyunları 2 22.45 Dizi: Kalbimin Sultanı 08.00 Hafta Sonu 10.00 Başkent’te Sağlık 12.30 Haber 14.00 Misakı Milli 17.00 Sağlıklı ve Formda Sohbetler 18.00 Genç Düşünce 20.00 Ana Haber 21.30 Tarihin Bilinmeyen Yüzü 08.15 Kendine İyi Bak 08.30 Çalar Saat 10.00 Cumartesi 11.15 Mutfakta Sürprizi 12.00 Yaparsın Aşkım 13.00 Yerli Film: 14.45 Dizi: Şevkat Türkler Çıldırmış Olmalı Yerimdar 15.15 Çocuktan Al 16.45 Film: Asteriks Haberi ve Oburiks Gizli Gö 18.45 Ana Haber revde 20.00 Güldür Güldür 19.00 Ana Haber Show 20.00 Badem Şekeri 2 23.30 Film: Barbar 22.15 Tolgshow Conan 00.30 İlk Buluşma BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SAĞA: 1 Ç A R L İ S T O N 1/ Dindarları dinden saptırmak için kıyametten önce 2 AR İ EL EBE 3 R İ SK ALAF 4 L EKENDE E 5 İ L N E MU S 6 S AD DEM 7 T E L EME MA ortaya çı 8 O B A U M M A N kacağına inanılan 9 NEFES AN İ kişi... Kuzu sesi. 2/ Yüce, yüksek... Bir şeyin kalite sini garanti eden işaret. 3/ Mersin ağa cının, nohut büyüklüğünde ve morumsu renkli meyvesi. 4/ Yeniçeri ocağına yeni girmiş delikanlı. 5/ Buyurucu... Tokat’ın bir ilçesi. 6/ Orta Asya’da yaşayan bazı Türk boyları arasında yaygın bir fal türü. 7/ “ durmadan çiçek açar içimiz de” (A.H. Tanpınar)... Bir nota. 8/ Boru sesi... Mısır’ın plaka imi... Güneydoğu Anadolu’da daha çok kadınların çeşitli yerlerine yaptırdıkları bir tür dövme. 9/ Âşık olmaktan duyulan korku. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Bin yıl boyunca dünyayı zalimce yöneten, İran efsane kahramanlarından biri... Uzaklık işareti. 2/ Bir göz rengi... Bir yerde oturan. 3/ Küçük ve tatlı bir karpuz cinsi. 4/ Erkek kardeş. 5/ “Yan gın kavmindeniz / Ne giysek ” (Hulki Aktunç)... Yunan mitolojisinde, Apollon ve Artemis’in annesi olan kadın. 6/ Püre haline getirilmiş patatesle yapılan bir tür salata. 7/ İnce saç örgüsü... Bir nota. 8/ Eğitici öykü ya da masal... Tanrı. 9/ Yabancı... Yapılarda kullanılan, işlenme si kolay bir taş. C MY B