Katalog

Pazartesi 18 Haziran 2018 EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: EMİNE BİLGET dizi 13 Sayıştay, faaliyette olan 4 şehir hastanesiyle ilgili denetiminde, yüklenici şirketin kasasının nasıl usulsüz şekilde doldurulduğunu madde madde örnekleriyle anlattı: 1İdare, şirketin tüm borçlarını yetkisiz şekilde üstlendi 2Şirket, sözleşmeyi feshederse dahi devlet cezasını şirkete tazminat olarak ödeyecek 3Tarafların sorumluluk hallerinde eşitlik idare aleyhine bozuldu 4Şantiye halindeki bahçe için idare hizmet bedeli ödedi 5Faaliyete zamanında girmeyen tesis için şirkete yaptırım uygulanmadı 6Şirketin ödemesi gereken damga vergisini idare üstlendi 7Kredi yoluyla özkaynak getiren şirkete, finansman gideri adı altında ödeme yapılacak AKP’nin en büyük projelerinden biri olan şehir hastaneleri açılışları politik şova dönüşüyor. Hükümet tam kadro miting havasında kurdele kesiyor. sermayeninDceevbleitdinoldaecğakilŞbdeoehvrilcreuthiadnsaktvaaensraeglseiısnrididnaeinnc.k.e.rzaedsiı da Sayıştay Başkanlığı, şehir hastanelerine ilişkin yaptığı denetim sonucunda inşaatı ve işletme yi yapan şirketin milyonlarca dolar lık dış kaynaklı kredi borcunun Sağ lık Bakanlığı tarafından yetkisiz şekil de üstlenildiğini tespit etti. Üstelik bu durumun muhasebe kayıtlarında gös terilmeyerek kayıt dı şı bırakıldığını anlatan Sayıştay ekibi, şirketin ödemesi gereken dam ga vergilerini dahi idare nin ödediğini belirledi. ALİCAN ULUDAĞ Sayıştay’ın raporuna göre şehir hastanesini iş leten şirket, ihaleyi hak sız yere feshederse bile idare, her tür lü ceza ve masrafı tazminat olarak yi ne şirkete ödeyecek. Tarafların sorum luluk hallerinde eşitliğin idare aley hinde bozulduğuna dikkat çekilen ra porda, bu durum için “adaletsiz” ifa desi kullanıldı. Raporda, fiilen şanti ye halindeki alanlar için şirkete yer ve bahçe bakım hizmet ödemesi yapıldığı da tespit edildi. Cumhuriyet’in dün ilk bölümü nü verdiği Sayıştay Başkanlığı’nın 58 sayfalık Şehir Hastaneleri raporu nun ikinci bölümünde, bu projenin yü künün nasıl halkın sırtına yüklendi ği gözler önüne serildi. Resmi olarak şehir hastanelerinin yatırım maliyeti nin ne olduğu bu zamana kadar açık lanmadı. Ancak çeşitli kaynaklar, 18 hastanenin toplam yatırım maliyetinin 10.5 milyar dolar, işleten şirkete öde necek kira miktarının ise 30.2 milyar dolar olacağını kaydetmişti. Sayıştay, bu hastanelerin milyarlar ca dolarlık borcunun “idarece yetkisiz üstlenimi taahhüdünde bulunulduğu nu” belirledi. Bu durumu ayrıntılarıy la anlatan Sayıştay, “Şehir hastaneleri sözleşmelerinin eklerinde yer alan hü kümlerden, bu hastaneleri işleten şir ketlerin, yine bu projeler nedeniyle fi nansman sağlayıcılarına ödemekle yü kümlü oldukları anapara, faiz ve ben zeri giderlerin, idare tarafından, yet kisi olmadığı halde, üstlenim taahhü dünde bulunulduğu ve bu işlemin ma li tablolara yansıtılmadığı görülmüş tür” dedi. 4749 sayılı Kamu Finansma nı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un “yetki” ve “Borç üstelimi” başlıklı maddelerine dikkat çeken Sayıştay, şu eleştiride bulundu: Borç üstlenimi kayıt dışı “Sözleşme ve ekinde yer alan bu hükümler dikkate alındığında, yapılan işlemin fiilen, 4749 sayılı Kanun’un borç üstelinimi başlıklı 8/A madesinde tarif edilen borç üstlenimi taahhüdü işlemi olduğu için buna ilişkin yetki; ancak, Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu bakanın teklfi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından kullanılabilir. Kurum tarafından, başkanlığımızca talep edilen bilgi ve belgeler sunul(a)madığından, 4749 sayılı Kanun’da tarif edilen yetkiye ilişkin sürecin takip edildiğine dair herhangi bir kanıta ulaşılamamıştır. Ancak, sözleşme ve eklerinde yer alan imzalardan önce idareden borç üstlenimi ta 18 hastanenin toplam yatırım maliyetinin 10.5 milyar dolar, işleten şirkete ödenecek kira miktarının ise 30.2 milyar dolar olacağı kaydedilmişti. ahhüdünde bulunulduğu anlaşılmak ödeme yapılmazken, kredi ve benze tadır.” ri yollarla özkaynak getiren yüklenici Bu borç üstleniminin muhasebe ka lere finansman gideri adı altında öde yıtlarına alınması gerektiği vurgula me yapılması gibi bir sonuç doğabi nan raporda, “Ancak bu işlemin de ya lecektir. Kredi ve benzeri yollarla öz pılmayarak kayıt dışı yapıldığı tespit kaynak getiren yüklenicilere, finans edilmiştir” denildi. Raporda, şu sonu man gideri adı altında ödeme yapıla ca varıldı: cak olmasının, eşitlik ilkesini zedele “Yukarıda açıklanan nedenlerle, şe yeceği ve yüklenicilere özkaynak te hir hastaneleri sözleşmelerinde yer mininde yabancı kaynak kullanmaya alan hükümlerden, idarenin, yetki teşvik edeceği düşünülmektedir. Öte si olmadığı halde fiilen borç üstlenimi yandan bu şekilde özkaynağın finans taahhüdünde bulunduğu, bu taahhü man riskinin idare tarafından üstlenil de ilişkin hükümlerin yetkili olmayan mesi, mevzuattan kaynaklanan yük makamlarca imza altına alındığı de lenicinin yüzde 20 özkaynak getir ğerlendirilmektedir. Ayrıca, söz konu me yükümlülüğünü de ortadan kaldır su taahhüt işlemlerine ait muhasebe maktadır. Bu yönüyle de mevzuata ay kayıtları da bulunmaktadır.” kırılık teşkil ettiği değerlendirilmekte Cezayı devlet ödeyecek dir. Özkaynağın temin edilme usulünden kaynaklanan risklerin idare tara Raporda, şehir hastanesini işleten fından üstlenilmemesi gerektiği müta şirketin sözleşme hükümlerini ihla ala edilmektedir.” li veya sözleşmeyi haksız feshi halinde idarenin, sözleşmenin erken fes Sigorta geliri finans hine maruz kalınan her türlü ceza ve masrafı şirkete tazminat olarak ödeyeceği açıklandı. Bu durumun, mevzuat ile getirilen özkaynak kuralını manasız hale getirdiği ifade edilen raporda, “Buna göre erken fesih sonucunda maruz kalınan her türlü ceza ve mas sağlayıcıya Rapordaki bir başka skandal da şehir hastanesinin zarar görmesi halinde devreye girecek sigorta gelirlerinin finansman sağlayan sermaye gruplarına aktarılması oldu. “Şe rafın geri ödenmesini karşılayacak tutar, tazminat olarak şirkete ödenecektir. İdarenin, neden bu giderleri ödemek zorunda olduğu anlaşılamamıştır” sorusu soruldu. Sözleşmelerde; özkaynaktan, özkay hir hastanelerine ilişkin sözleşmelere ekli ‘Finansman Sağlayanların Doğrudan Anlaşması’ başlıklı maddesinin, sağlık tesisinin büyük bir hasar görmesi ve şirketin mali gücünün tesisi yeniden inşa etmeye ve kalan nağın finanmanı için yapılan giderlerin de bu durumda şirkete ödenmesini yasaya aykırı kÖurzgkaüynncaeğllaembielesi kredi ödemelerini yapmaya yetmemesi halinde, hasar nedeniyle sigorta sözleşmeleri dolayısıyla el bulan Sayıştay denetim heyeti, şu değerlendirmede bulundu: “Bu durumda, özkaynağın temini için herhangi bir finansman gide öanofkkgilyaydtsöünaauöorrrutğzlcüüıhdlngluiılreenrmualüküşssöğnaeemakizunycnmptkdekee,ölaiaıe“lkşrzyglnKeıntikneıiaoRkmrarasrnk.aalyekameeuMnpnğğstnnuaoaeliuiad,nskrşvytşndıaaniacatriaarurıuukpşnnk,ıtietyırekilayçkdgktuutriiareıunnyılğetnltnigaaçdısfıinnuriviahsiynalıleeğımasaafrdlralaımtbeanieğ,bnmfudaTglaeadynaüauredmnaöıkkryntenkıviagdzrlısöiikpiuzoöslödmalrzvıkazreuroiueamzanknr,rdsomudauıinnnğaielıudiensdsaiuerieyndra,igınkldllöeldmnnleriaarcarenuafmaer”,dlcdaskarbdiaeaıraaunkkesglpykaanıetkioeağtliöhiarioşllntgaaiikonulan sermaye tutarının döviz kuru artışına karşı li sözleşme ri yapmayan yüklenicilere da korunmasının genel kamu uygulamalarına aykırı olduğu düşünülmektedir” denildi. ve eklerinde düzenleme bulunmadığı kaydedildi. Eşitlik idare aleyhinde bozuldu Denetim raporunda, “Tarafların sorumluluk halleri ile ilgili hükümde, taraflar arasındaki eşitliğin idare aleyhinde bozulması” başlıklı bir tespit de yer aldı. Sözleşmenin, tarafların sorumluluk hallerini düzenleyen, tazminat yükümlülüğü maddesinde, birbirine benzer iki durumda şirketin sorumluluğuna gidilmesi için kesinleşmiş mahkeme kararı aranırken, idarenin sorumluluğuna gidilmesi için böyle bir şartın aranmadığı, doğrudan idarenin sorumluluğuna gidilmesine imkân tanındığı anlatılan raporda, “Bu şekildeki bir düzenleme, sözleşmenin tarafları arasındaki sorumluluğun adaletsiz şekilde dağıtılması anlamına gelmektedir. Bu durum, sözleşmelerde hakkaniyet ve eşitlik ilkesine aykırıdır” denildi. Geç giren tesise yaptırım uygulanmadı Raporda, 2017 yılında faaliyette bulunan Adana, Mersin ve Isparta şehir hastaneleri için doğalgazdan elektrik enerjisi üreten trijenerasyon tesisi planladığı anımsatıldı. Bu tesislerde üretilen elektrik enerjisi sayesinde, sağlık tesislerinin elektrik giderlerinde tasarruf sağlanması amaçlandığı savunulan raporda, şu bilgiler verildi: “Bu üç şehir hastanesinde trijenerasyon tesisi, hastane ile birlikte idareye teslim edilememiştir. Bu tesislerin ihale şartnamesinde mi yer aldığı, yoksa projeye sonradan mı dahil edildiğine dair idareden sözlü ve yazılı olarak bilgi istenmesine rağmen cevap alınamamıştır. Bu tesislerin fiilen hizmete girmemiş olmasından dolayı, idarenin geç teslim nedeniyle yaptırım uygulama, trijenerasyon tesisi sayesinde elde edilecek elektrik gideri tasarrufunun şirketçe tanzimini ve tesisin kullanım bedeli hesaplanırken bu tesisle ilgili kısmın hesaplamaya dahil edilmemesi uygulamalarını yapması gerekmektedir. Ancak gecikmeye ilişkin bir yaptırım uygulandığını kanıtlayan herhangi bir belgeye ulaşılamamıştır.” Olmayan bahçeye bakım hizmeti ödenmiş Sayıştay, fiilen şantiye halindeki alanlar için yer ve bahçe bakım hizmet ödemesi yapıldığını tespit etti. Adana ve Mersin şehir hastanelerinin yer aldığı yerleşkelerin bir bölümünün şantiye halinde olması nedeniyle, idare tarafından kullanılamadığı anlatılan raporda, bu alanlarda işçi barakaları ile iş makineleri bulunduğu, bu alanlarda inşaat faaliyetleri dolayısıyla yer ve bahçe bakım hizmetlerinin sunulamadığı ifade edildi. Raporda, “Yerleşkenin, şirket şantiyesi olarak kullanılan bölümünde yer ve bahçe hizmetlerini sunması mümkün olmadığından, hizmet sunulamayan alan oranında kesinti yapılması gerek Hesaplama formülü yönetmeliğe aykırı Bir başka usulsüzlük tespiti ise “kullanım bedelinin hesaplanmasına ilişkin formülün yönetmeliğe aykırı olması ve sözleşmeden sözleşmeye farklılıklar arz etmesi” oldu. Tesislerin kullanımı karşılığında idare tarafından şirkete ödenen kullanım bedellerinin hesaplanmasına ilişkin formülün, yönetmelikle düzenlenmiş olmasına rağmen, sözleşmeden sözleşmeye farklılıklar içerdiği görüldüğü anlatılan raporda, bu konuda Isparta Şehir Hastanesi’nin sözleşmesindeki hesaplama formülü ile Mersin’dekinin farklı olduğuna dikkat çekildi. Bakan onayıyla kullanım bedelinin hesaplanmasında değişiklik yapılabileceğine işaret edilen raporda, “Eğer tarafların yönetmeliğin 2’nci maddesinde formülün tatbiki için başvuruları olmuş ve bakan onayıyla bu formül değişikliğine gidilmişse sözleşmelerdeki formülün, yönetmeliğin ikinci ekinde yer alan formül olması gerekmektedir” değerlendirmesine yer verildi. tiği değerlendirilmektedir” denildi. Şirketin vergilerini devlet ödemiş Şehir hastaneleri için şirkete verilen “kullanım bedeli” ve “hizmet ödemeleri”ne ilişkin olarak şirketin ödemesi gereken damga vergisinin de idare tarafından yüklenildiği denetim sonucunda tespit edildi. Bu ödemelerin şirket tarafından yapılması gerektiğini belirten Sayıştay, şu tespiti yaptı: “Damga Vergisi Kanunu’nun açık hükmüne rağmen damga vergisi tutarının şirkete yapılacak ödemelere eklenmesi suretiyle idare tarafından ödenmesinin kanuna aykırı olduğu ve bu aşamada eklenen damga vergisinin tutarının, ‘hizmet ödemeleri’ne ilişkin hesaplamalarda, katma değer vergisi matrahına da dahil edilmesi suretiyle fazladan katma değer vergisi ödenmesinin idare tarafından fazladan ödeme yapılmasına neden olduğu değerlendirilmektir.” l ANKARA YARIN: Şirkete yüzde 70 hasta garantisi verildi mi? C MY B