Katalog

Klima satışı yüzde 50 arttı Eticaret platformu n11.com, klima satışlarında geçen yı EKONOMİ lınmayısayınagöreyüzde DOLAR 4.6390 50 artış gözlendiğini açıkladı. 5.1 kuruş AVRO 5.4640 6.5 kuruş FAİZ 16.95 0.07 puan Çarşamba 23 Mayıs 2018 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Lira yalnız kaldı lb2ir4iraigmdeeiliiğşçeeinrndyüeitlksireaddipeacrea Erdoğan’ın ekonomiye müdahalesine işaret eden Fitch ve S&P’den not uyarısı geldi. Kurda ‘sessizce’ yeni rekorlar kırıldı Türk Lirası erimeye, Merkez Bankası (TCMB) ve rattığına işaret eden Fitch, Türkiye’deki para politikası hükümet izlemeye devam edi nın siyasi sınırlamalara ma yor. Pazartesi gününü yüzde ruz kaldığı ancak merkez 4.5757 seviyesinde tamamla bankasının bağımsızlığının yan Dolar/TL, 4.6641 ile rekor tazeledi. Avro/TL de 5.4958 ile tarihi zirvesini yeniledi. Yarım EMRE DEVECİ sınırlanmasının politika etkinliğini ve karar alma ortamındaki riskleri artırdığı be dolar ve yarım Avro’nun topla lirtilerek “Erdoğan’ın faizle mından oluşan kur sepeti, 5.0783 ile ilgili açıklamaları sadece para politi tarihi zirvesini gördü. Altının gram kası değil genel ekonomik politika fiyatı da rekor tazeleyerek 190.6 nın da seçim sonrası öngörülebilirli TL’ye ulaştı. TL’nin değer kaybetme ğini azaltıyor” denildi. sinde etkili olan petrol (Brent) fiyatları da dün tekrar 80 doları aştı. Bozulma hızlanabilir Dolar Endeksi’nde ve ABD Hazi Raporda ayrıca “Para politikası ne tahvili faizlerindeki düşüşe bağ nın bağımsızlığının daha fazla zede lı olarak gelişen ülke para birimleri lenmesi özellikle ülkenin dış finans dün değer kazanırken, TL’nin değer man üzerindeki baskılara ve mak kaybında kuruluşu Fitch’ten gelen roekonomik ortamdaki bozulmaya açıklama etkili oldu. katkıda bulunması ya da daha geniş Fitch’ten not uyarısı ekonomi politikası oluşturma kredibilitesine ve ülkenin iş ortamına Küresel finansman koşullarının zarar vermesi halinde, Türkiye’nin zorlaştığına ve Türkiye’nin dış fi kredi notu görünümü üzerinde daha nansman ihtiyacının kırılganlık ya fazla baskı oluşturacaktır” denildi. Bir başka kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor’s, Türkiye ile ilgili dünkü değerlendirmesinde “Türkiye’nin mali durumunda bozulma, TL’nin düşüşüne karşı bir hamle olmazsa oldukça hızlı olabilir” dedi ve “Türkiye’nin kredi notunda durağan görünümü, piyasa üzerinde baskı azalmazsa yeniden gözden geçirilebilir” ifadelerini kullandı. Londra merkezli Societe Generale stratejisti Phoenix Kalen, Güney Afrika Randı’nın Türk Lirası’nın üzerinde performans göstermeyi sürdürebileceğini belirtti. Kalen, olumsuz yurtiçi gelişmelerle (siyasi müdahale, TÜFE’deki yükseliş, enflasyon beklentilerindeki sert bozulma) mücadele etmeye yönelik güçlü adımların yokluğunun TL’nin düşüşünü hızlandırabileceğini belirtti. Rabobank EM stratejisti Piotr Matys, TL’deki düşüşün şirketlerin önemli miktarda döviz borcu olması nedeniyle finansal istikrar için risk oluşturduğunu ifade etti. Türkiye Afrika liginde Piyasalar Türkiye’yi ‘en azgelişmiş’ ülkelerden biri olan Senegal’den daha riskli görüyor. Türkiye’den kalkınma yardımı alan Senegal’in borçlanma maliyeti Türkiye’ye göre düşük Benzine üç günde ikinci zam geldi Petrol fiyatları ve kur artışından kaynaklı bir akaryakıt zammı daha yapıldı. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) 22 Mayıs gece yarısından itibaren benzinin 25 kuruş, motorinin 23 kuruş ve Otogaz LPG’nin 9 kuruş zamlandığını duyurdu. Rafineri çıkış fiyatlarından kaynaklanan değişim ÖTV düzenlemesiyle karşılacağı için pompa fiyatlarına yansımayacak. Bakanlar Kurulu, ürünlere gelecek zam oranı kadar ÖTV oranında indirim yapılacağını duyurmuştu. Akaryakıta gelen bu zam özel tüketim vergisinde düzenlemeye gitmesinin ardından akaryakıt fiyatlarına ikinci zam da geldi. l Ekonomi Servisi Beyaz eşyada satışlar geriledi Beyaz eşya satışları, 2017 Şubat’ta başlayıp eylüle kadar devam eden vergi indirimlerinin bitmesinin ardından toparlanamıyor. Nisandaki beyaz eşya satışları yüzde 20 düşerken, beyaz eşya üretimi de yüzde 10 geriledi. Üretim, OcakNisan döneminde yüzde 4 düştü. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği’nin verilerine göre, sektörün nisanda ihracatı yüzde 4’lük artışla 1.59 milyon birime ulaştı. Verinin kapsadığı 6 beyaz eşya arasında buzdolabı, dondurucu, çamaşır makinesi, (2k01u7r)utucu, bulaşık makinesi ve ocak yer alıyor. l Ekonomi Servisi Yapı(2017) ruhsatlarında yüzde 23.5 düşüş Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜ ydninagke:cDoünnoymaia2cBsç0a.nıc1kko8lama’İsidKını)ğiolıkcyaaçkpeyımrizeaiğnritnisddtöeantgiesemtçikienlneeryiilnıilşıenkgianöyre, nı dönemine kıyasla belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 23.5, yüzölçümü yüzde 32.9, daire sayısı yüzde 41.9 düştü. Yapı sahipliğine göre, özel sektör 23 milyon metrekare ile en büyük payı aldı. Bunu 7.5 milyon metrekare ile devlet sektörü ve 0.4 milyon metrekare ile yapı kooperatifleri takip etti. l Ekonomi Servisi Kartta komisyon yüzde 6’ya indi Yemek kartlarıyla ilgili uzun süredir beklenen düzenleme yapıldı. Daha önce yüzde 12’ye çıkan komisyon oranları yüzde 6’ya düşürüldü. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik’te yaptığı değişikliği göre, işverenlerin, yemek kartı şirketlerinin karşılıklı ödemelerine de süre sınırı konuldu. Bundan böyle bir ay içerisinde ödemeler yapılacak. Ancak, yemek kartı şirketleri ile işverenler iskonto isteyemeyecek. İşverenler de bu kuruluşlardan iskonto ya da başka bir menfaat talep edemeyecek. l MUSTAFA ÇAKIR / ANKARA Türkiye kalkınma yardımı verdiği Senegal kadar olamadı. Cum hurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘düşük faiz’ söylemi ve Merkez Bankası’nın yükselen kur ve enflasyon karşısında ki hareketsizliği piyasa larda güven erozyonu na sebep olurken ülke nin borçlanma maliye ti Afrika ülkesi Senegal’i PELİN ÜNKER geçti. Bloomberg verilerine göre Türkiye, Birleşmiş Milletler’in en az gelişmiş ülkeler sınıflandırmasın da yer alan Senegal’den daha yüksek maliyetle borçlanıyor. Bu, piyasaların Senegal’e Türkiye’den daha fazla gü vendiği anlamına geliyor. Konuya ilk Bloomberg dikkat çekti. Erdoğan etkisi Bloomberg analistlerinin yaptığı hesaplamada, Türkiye’nin en uzun vadeli tahvil olan Şubat 2034 vadeli tahvilinin getirisi, Senegal’in benzer vadeli GSYH düşük, borç yüksek 4 2016 verilerine göre Senegal’in GSYH’si 14.77 milyar dolar iken Türkiye’nin 857.7 milyar dolar. Öyle ki Türkiye’nin ekonomisi Senegal’den 60 kat büyük. 4 Türkiye’de borçların milli gelire oranı yüzde 28.23. Senegal’de yüzde 68.85. 4 İşsizlik oranı Senegal’de yüzde 15’i geçerken Türkiye’de yüzde 10.6 seviyesinde bulunuyor. 4 Türkiye’nin S&P’den aldığı not BB, Moody’s’ten aldığı not Ba2 seviyesinde. Senegal S&P’den B, Moody’s’ten Ba3 notunu almış. Bu notlar her iki kuruluş için de Türkiye’nin notunun bir basamak altında yer alıyor. faizinin 52 baz puan üzerinde çıktı. Bloomberg bunu Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ekonomiye yaklaşımına bağlarken ‘Bunun nedeni Erdoganomics’ ifadesini kullandı. Bir ülkenin tahvil faizlerindeki artış, o ülkenin daha yüksek faizle, daha maliyetli borçlanacağı anlamına geliyor. Devlet tahvilleri, fon ihtiyacını karşılamak, bütçe açıklarını kapatmak için bir borçlanma yöntemi olarak kullanılıyor. Tahvil faizindeki yükseliş tahvil fiyatında düşüşü yani devlet kağıdının değersizleştiğini gösteriyor. İflas riski arttı Türkiye’nin kredi iflas takası primini gösteren CDS’leri de bunu teyit eder nitelikte. “Batık Borçlar İçin Sigorta Primi” olarak da adlandırılan CDS’lerde, ülkenin dış piyasalarda sattığı tahvillerin ve bonoların ana paralarının veya faizlerinin, ülkenin güç duruma düşmesi nedeniyle ödenememesi riski sigorta ediliyor. CDS satanlar, ülkenin iflas etme ihtimali yüksekse daha yüksek prim talep ediyor. Reuters verilerine göre Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri 287.4 puan seviyesinde. Beş yıllık CDS’ler temerrüte düşen Arjantin için 351, Brezilya için 194, Çin için 57.5,Endonezya için 124, Rusya için 136 puanda bulunuyor. Öte yandan Senegal, Türkiye’nin en az gelişmiş ülkelere yaptığı res mi kalkınma yardımlarından yararlanıyor. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’na göre (TİKA) Türkiye, Senegal’e 2016’da 780 bin dolar, 2015’te 7.5 milyon dolar yardım yaptı. 2014’te ise 2.9 milyon dolar ile Senegal, Türkiye’nin en fazla yardım yaptığı 12. ülke oldu. Senegal, Türkiye’den 2013’te 2.52 milyon doları acil yardım olmak üzere 5.06 milyon dolar kalkınma yardımı alırken, 2012’de ülkenin aldığı toplam yardım 2.22 milyon dolar oldu. Ülkenin 5 yılda aldığı toplam yardım 21 milyon doları buldu. Türkiye’den her yıl kalkınma yardımı alan Senegal’in borçlanma maliyetinin Türkiye’den düşük olması piyasalardaki güven erozyonun boyutlarını gösteriyor. Erdoğan ile Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall, en son Mart 2018’de bir araya gelmişti. KKTC liradan kaçma peşinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Tufan Erhürman, Türk Lirası’ndan farklı bir para birimine geçiş konusunun Türkiye ile görüşüldüğünü söyleyerek, “Radikal sayılabilecek adımlar gündeme gelebilir” dedi. KKTC basınının haberine göre TL’deki değer kaybı, dövizin yükselmesi ve petrol fiyatlarının artmasıyla karşı karşıya olduklarını ifade eden Erhürman, “Bu durum KKTC ekonomisine doğrudan etki yapıyor. Ancak bizim bunlara etki etmemiz mümkün değil. Bu konuda koordine bakanlık olarak sürekli toplantılar düzenliyoruz. Vahim sonuçlar doğurması kabul edilemez. Türkiye ile de görüşmelerimiz sürüyor” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Borçlu çiftçi kendini yakmak istedi Malatya’da çiftçi Metin Çelik, borcunu erteleme talebini kabul etmeyen bankanın önüne bir römork tütün döküp kendini yakmaya çalıştı. dogansehir.net’ten Eren Aslan’ın haberine göre olay Doğanşehir Yeni Mahalle Ziraat Bankası önünde gerçekleşti. İlçede de tanınan bir çiftçi olan Metin Çelik traktörü ile getirdiği tütünleri Ziraat Bankası önüne attı ve getirdiği benzini üstüne dökerek kendini yakmaya çalıştı. Bu esnada “Ne dediysem kabul etmedin. Para getir dedin durmadan. ‘Beni kayısıya kadar idare et’ dedim etmedin. Müdür, gel beraber yanalım. Al bu para, al sana para müdür sana para getirdim. Borcumu getirdim. Borcumdan düş, kendimi yakarım. Al sana para müdür yeter yeter. Memleketin en büyük çiftçisiydim aracı oldum” ifadelerini kullandı. Çelik olay yerine gelen po lisler tarafından gözaltına alındı. Polisler basın mensuplarının görüntü almasına da engel olmaya çalıştı. CHP’den tepki Görüntüleri sosyal medya hesabından paylaşan CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, “Dolar 4.62, Türkiye ekonomisini çökerttiler... 453 Milyar Dolar Dış Borç... 55 Milyar Dolar Cari Açık... 240 Milyar Dolar Bir Yıl İçinde Finasman İhtiyacı... Ve en çok desteklememiz gerekenler... Yani üreticiler... Kendini yakmaya çalışıyor... 24 Haziran 2018’de bu kâbus bitecek” diye yazdı. l Haber Merkezi BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 103.327 1.070 puan 1291.62 17.14 lira 192.80 2.7 lira 11 Ekonomide doğrular ve yanlışlar A KP ekonomi idaresinin almış bulunduğu makro iktisadi kararlar ve yürütmekte olduğu dışa bağımlı, çarpık büyüme stratejisi çok ciddi yanlışlıklar içermekte ve ulusal ekonomimizi istikrarsızlığa sürükleyerek, tahrip etmektedir. Söz konusu yanlışlar dizisi ve tahribat, önceleri “cari işlemler açığı finanse edildiği sürece sorun değildir” söylemi ile uygulanmış ve Türkiye ekonomisi kronik olarak dış dengelerinde bozulmaya itilmiştir. Daha sonra Cumhuriyet tarihimizin en derin krizlerinden birisi olan ve ulusal ekonominin yüzde 6.5 daraldığı 2009 krizinin dersleri görmezden gelinerek, “krizin Türkiye’yi teğet geçtiği” savlanmış ve Türkiye yeniden ve çok daha kararlı bir biçimde bir “ithalat cennetine” dönüştürülmüştür. Günümüzde de “enflasyonun asıl nedeninin yüksek faizler olduğu” gibi gerek iktisat bilimi, gerekse de iktisadi tarihin deneyimlerine tamamen zıt bir saplantıda ısrar edilerek enflasyonla mücadele politikası ağır derecede tahribata uğratılmıştır. HHH AKP’nin 2003’ten bu yana geliştirdiği ekonomik politikaların ana dayanağı dövizin her ne pahasına olursa olsun ucuz kılınması ilkesine dayanmaktadır. 2003’ten 2009 küresel krizine değin geçen sürede, AKP hükümetleri (ve Merkez Bankası yönetimi) dövizi ucuz tutarak bir yandan enflasyonist baskıları hafifletmeyi, diğer yandan da ithalat maliyetlerini düşürerek tüketim ve yatırım harcamalarını kamçılamayı öngörmekteydi. Ucuz döviz (aşırı değerli Türk Lirası) sayesinde dolar bazında ifade edilen milli gelir rakamlarımız da sanal bir biçimde olduğundan çok daha yüksek gözüküyor, bu da kamuoyunda bir AKP mucizesi olarak pazarlanıyordu. AKP’nin bu ilk dönemi küresel ekonominin de sanal ve istikrarsız bir büyüme içinde olduğu genişleyici bir konjonktüre denk düştü. Amerikan ekonomisi Avrupa ve Uzak Asya ile olan ticaretinde ciddi açıklar veriyor ve bu açıkları da yüksek hacimlerde dolar basarak ve küresel piyasalara tahvil ihraç ederek finanse ediyordu. Dolayısıyla, tüm dünyada faizler hızla düşerken, ucuz dolara dayalı döviz bolluğu dünya ticaret hacmini genişletiyordu. Ancak “yerçekimini yadsıyan” bu kendi kendine değer kazandırma hayali, reel ekonomilerin gerçekleriyle yüzleştiği noktada kriz patlak vermişti. Türkiye de bu dönemde göreceli olarak çok yüksek reel faizler sunarak küresel ekonomide dolaşan bu finansal kâğıtları ve ucuz dolara dayalı sıcak parayı ulusal ekonomiye çekme uğraşı içerisindeydi. Söz konusu dönemde sıcak paraya dayalı büyümenin istikrarsızlık kaynağı olduğu ve ulusal sanayiyi tahrip ederek yapısal bir işsizlik tehdidi yarattığı yönündeki uyarılar “dövizin sıcağı soğuğu olmaz, cari açık finanse edildiği sürece sorun olmaz” türünden akıl ve bilim dışı bir retorik ile susturuluyordu. AKP bu dönemde uluslararası işbölümünde yüksek faiz sunan, bir ucuz ithalat cenneti olarak yer bulurken, yükselen piyasa ekonomisi unvanına layık görülüyordu. Bugün yaygın söylem ile 20032008 arası AKP’nin uyguladığı faiz politikasını betimlersek, en uygun sözcük “faiz lobisinin, AKP ekonomi idaresinin bizzat kendisi olduğudur.” HHH İktisada Giriş derslerinde bir ulusal paranın değerini ise üç biçimde tanımlanmaktayız: (1) faiz oranı; (2) ulusal paranın (burada Türk Lirası’nın) dövizler karşısındaki değişim değeri; ve (3) enflasyon oranının tersi. Para piyasasının “dengesi” bu üç tanımın uyumlu olmasından geçmektedir. Paranın değerini veren bu tanımlar arasındaki herhangi bir tutarsızlık, para piyasasında dengenin yitirilmesine ve bu dengesizliğin reel ekonomi kesimine de sıçramasına neden olacaktır. Dolayısıyla, enflasyon, faiz ve döviz kurunun aşınması birbirine bağlı olarak ilişki içindedir. Paranın bu üç tanımı arasındaki iktisadi ilişkiler herhangi bir “nedensebepsonuç” ilişkisi içermez, sadece bu üç öğenin birlikte hareket ettiğini belirtir. Nitekim enflasyon, özünde işgücü piyasalarındaki katılıkların ve dengesizliklerin para piyasalarına yansımasının bir ürünüdür. Enflasyonla mücadele ulusal ekonominin yapısal nitelikli sorunlarının çözümünden geçer, Merkez Bankası’nın günlük (kısa vadeli politika) faizlerinin düşürülmesinden değil. Yineleme pahasına yeniden vurgulayalım: AKP ekonomi idaresinin izlemekte olduğu bilimdışı enflasyon politikası ve yürütmekte olduğu dışa bağımlı, inşaat betonuna dayalı büyüme stratejisi ulusal ekonomimizi istikrarsızlığa sürükleyerek tahrip etmektedir. Havana Kruvaziyer Limanı’nı Global işletecek Global Yatırım Holding’in bağlı ortaklığı Global Liman İşletmeleri (Global Ports), Küba’nın başkentindeki Havana Kruvaziyer Limanı’nın işletilmesine yönelik Küba’da “Aries S.A” ile 15 yıllık bir anlaşma imzaladı. Global Yatırım Holding’den KAP’a yapılan açıklamaya göre anlaşma 21 Haziran 2018’den başlayacak. l Ekonomi Servisi C MY B