Katalog

Çarşamba 4 Nisan 2018 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY TEK HANE HAYAL ekonomi 11 TÜFE, mart ayında yüzde 0.99 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 10.23 oldu. Uzmanlara göre enflasyonda en iyisi geride kaldı. Nisanda kur etkisi ve enerji zamları endekse girecek Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) martta aylık bazda yüzde 0.99 (beklenti yüzde 0.95) artarken, yıllık bazda enflasyon yüzde 10.23 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 Mart ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (YİÜFE) yüzde 1.54 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 10.23, yurtiçi üretici fiyatlarında yüzde 14.28 oldu. Mart ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 11.14, yurtiçi üretici fiyatları yüzde 15.35 arttı. Enflasyonda baz etkisi kaynaklı gözlenen düşüş sınırlı devam ederken, kurda rekor seviyelere gerçekleşen yükseliş önümüzdeki dönemde enflasyonda baskı yaratabilir. Odeabank notunda gıda fiyatlarının martta aylık baz Eiynifglaesryidoendkaalednı Udsslyaieeosvnygkzye,omaioreylnendaınlcdınaıe.eraldNartkajreıii.ksanzçTahagienfiamyötkdyirshlahaaeialrak.gnıenuEeeenernrndfleiflidealteaesksknkiaf pAtrycnzlADiitğaigdnülnemeknukBıtfSdtciniöeiizaıkeridynnnaaenyeütsevdrrdiidrencuydrenşnılüaeynkeeedaaksıürdçalotaalCnenekaa“l1nökyeıPzt1lYbiik..bsrvud’ssmiaürlofBaiııeikieŞmüaur’Tlpzblznryüeearnes,eğÜdtataGıhellyckonkdefanatuenFueöoeluiarbnyoapenEzkşrıd1yğrcrnauikel’uin0uduln,yEiaikegdnilmAtn.bmaieekvğa2lvniceuaaelhreounct0ıeee”çaşzÖyayçekrnd’Mrrğşiafdlgıeşimleezkoalbfetedbieekuntttcsırimeşğunierzodeirllioemrhadeedlhtkiinkii.tnyğdsi.raükeetalaTlgueiAieıznrn.üianlir da yüzde 2 ile mevsimsel ortalamalarının üzerinde artarken enflasyon görünümündeki iyileşmeyi sınırladığı belirtilerek “Önümüzdeki dönemde, toplam talep koşulları genel enflasyona sınırlı ölçüde aşağı yönlü baskı yapabilecek olsa da döviz kurları ve maliyet unsurlarındaki gelişmeler ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmadan dolayı temel enflasyon dinamiklerinde belirgin bir iyileşmenin zaman alabileceğini düşünüyoruz. Ancak yıl sonuna doğru genel enflasyonun baz etkisiyle tek haneli seviyelere inebileceğini öngörüyoruz” denildi. Gıdada büyük artış Ana harcama grupları itiba rıyla aylık en yüksek artış yüz de 2.03 ile gıda ve alkolsüz içe cekler grubunda gerçekleşir ken, sağlıkta yüzde 1.90, giyim ve ayakkabıda yüzde 1.05, eği timde yüzde 0.94 ve lokanta ve otellerde yüzde 0.83 artış ger çekleşti. Alkollü içecekler ve tütün grubunda aylık değişim gerçekleşmezken, martta en dekste düşüş gösteren bir grup olmadı. Yıllık bazda ise en faz la artış yüzde 15.41 ile ev eşyası grubunda gerçekleşti. Yoksul daha da yoksullaştıRevizegelebilir Merkez Bankası’nın 2018 enflasyon beklentileri orta noktası yüzde 7.9 seviye Yüzde 10’un altına inmez Birleşik Metalİş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Mart sinde bulunuyor. Şu anda bu hedeften oldukça uzağız. TCMB beklentilerinin üst noktası ise yüzde 9.3 seviyesinde ve üst noktanın da üzerinde bulunuyoruz. Enflasyon bu şekilde devam etmesi durumunda üst bandın çift haneli rakamlara revize edilmesi sürpriz olmayacak. l Ekonomi Servisi AhrKaaŞaknnkPEauorGuiaeçrsrtbyrrldmotliıemaadifköaCıornktnekıtanatnzHTğeaı1nhkahas’e0oıünPdmnlifalyıat’ar.rdlBuaunıyai.hktElmKmaarna,ebesÇaiketıyrn“şayslliakoııüam”iDneşknlaoşblandndhıdat’odıendnrounokıuaneeğnaandeüdrernmsyddaYtutdgeaüiteaaaalimeaimakg.döadryrnsykreEivteakireesıaukda.ılearczâhnkinenpdıytdgiimnafnnveemıhloSlieolsenmaerdanhceğoıddinesnzkefılemeedsirieyll”klğniiaunezıslkuoeeeesiyafmAişiçm,nnllkynmüzmaia“yıltkooif2uzoyskzrllimdan0yralşiluığaçlrkseo1aatln7ieyafşnm,totıınz.yYo2nıkdna0lddsueb1oagimfuaueçlya2yl8içd3ö2idnlynlmlıaş0uoieaa.rn6uanD2ıeb’krşnydg7t.ldd38iıöiıiodçönaekErrhaae.nokki2anrainnhrinöledelsesente1faangbmısilzunnişlrafsböeceueiidilfa,lmlsyealeumrnedRyakayyyaerkgeüeaasoyaeeıto,ygiinznyppannnynklToaeyddofotnüalÜgkrrılıiheyyunlaratğzlçrsıİeoügueın.dusKeış2uyTrekz’syephkln0lüNaÜdaarstvlollauaçzr’a2aereupeüFnlardşıneirrş.llnEfkc2la7atyekuytıyyaı’ıskfümi0d7rklüsü.üıeom2ednze’eu’zzBzlanyş8ıisand.dkeesu2ieeın ki artış, işteki duruma göre ise en çok yüzde 3.11 ile çalışmayanları etkiledi. Ücretsiz aile işçilerinin yıl başından beri hissettiği enflasyon yüzde 3.08 oldu. Mesleğe göre enflasyon ise yıl başından bu yana nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları için yüzde 3.33 olarak gerçekleşti. Enflasyon sepetinde en çok ağırlığı olan araba fiyatlarının yüzde 20’nin üzerinde artmasının etkisi ile yüksek gelir gruplarının enflasyonu arttı. En yoksul yüzde 20’lik dilim için araç alımı ve işletiminin sepetteki ağırlığı yüzde 18.1 iken, en yoksul için bu oran yüzde 7.5. En yoksul yüzde 20’lik kesim ile çalışmayanlar enflasyonu yüzde 1.01 olarak hissetti. En zengin yüzde 20’lik kesim için ise mart ayı enflasyonu 0.91 olarak hesaplandı. ‘Batarlarsa batsınlar diyecek halimiz yok’ Türkiye’nin milli geliri: Nereden nereye?.. Konumuz “milli gelir”, daha teknik ifadesiyle gayrı safi yurtiçi hasıla (GSYH). İktisada Giriş derslerinin belki de en ilginç ve popüler konusu. (Yanılıyor olabilirim). GSYH bir yılın içerisinde bir ülkede üretilen mal ve hizmetlerin piyasa fiyatlarıyla toplam değerini veriyor. Türkiye’nin 2017 yılında milli geliri yüzde 7.4 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK’in) verileri söz konusu büyümenin ardında yatan ana unsurların özel ve kamu tüketim harcamalarındaki hızlı artış, sabit sermaye yatırımlarındaki sıçrama ve (net) ihracatın (ihracat eksi ithalat) olumlu etkileri olduğunu belirtiyor. Bu büyüme performansının sağlıklı ve sürdürülebilir nitelikte olup olmadığını görmemiz için söz konusu harcamaların nasıl finanse edildiğine ve nereye harcandığına bakmamız gereklidir. Büyümenin sürdürülebilir olması için ise yapılan harcamaların üretkenlik ve teknolojik (ve kurumsal) gelişmeyi sağlayacak bilgi sermayesi ve eğitim harcamalarına dayandırılması esastır. İlk tespitimiz Türkiye ekonomisinin dış sermaye girişlerine bağımlı olduğu ve yurt dışından sermaye girişleri sürdüğü sürece büyüyen, aksi durumda küçülen bir konumda görüldüğüdür. Bu bağımlılığın en önemli sonucu Türkiye’nin dış borçlarının hızla artması olmuştur. Türkiye’nin dış borçları 2006’da 206 milyar dolardan on bir yılda 450 milyar dolara çıkmış ve milli gelir üretiminin üstünde bir artış göstermiştir. Biriktirilen dış borç ise bilgi sermayesi ya da eğitime öncelik yerine, döviz bağımlılığını artırıcı biçimde körüklenen inşaat yatırımlarına yönelmektedir. Milli gelirimizin yıllar boyunca her iki sektör arasındaki dağılımına baktığımızda, inşaat harcamalarının nasıl da eğitim sektörünün önüne geçmiş olduğunu görmek mümkündür. Bunun da ötesinde konuya yeni sabit sermaye yatırımları açısından bakıldığında, inşaat sektörünün payının eğitime ayrılan yatırım payının 2.5 misli bir tempoda sürdürüldüğü görülmektedir. Dolayısıyla, Türkiye’nin birikim öncelikleri üretkenlik ve inovasyon sağlayıcı faaliyetlerden ziyade, bir saman alevi gibi parlayıp sönen ve gelir yaratma sürekliliği bulunmayan inşaat yatırımlarına yöneltilmiştir. Aşağıda eğitim ve inşaat sektörlerinin gerek milli gelir, gerekse yatırımların dağılımı içerisindeki paylarını gösteren tablo bu gözlemlerimizi haklı çıkarmaktadır Erol Bilecik İmalat sanayii ve perakende sıçrama yaptı Beş yıl içinde çalışan sayısı ve cirodaki artışını iki katına çıkararak büyük şirket statüsüne ulaşıp ‘sıçrama yaptığı’ kabul edilen şirketler, imalat sanayii, perakende ve ticaret sektörü oldu. Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Rekabet Forumu ile Sabancı Üniversitesi tarafından hazırlanan ‘Sıçrama Yapan Şirketler’ raporunda, 2015 itibarıyla cirosu 40 milyon TL’yi bulan şirketler sıçrama yapmış kabul edildi. Sıçrama yapan şirketlerin ağırlıklı olarak İstanbul ve Ankara’da yoğunlaştığına dikkat çeken çalışma, sıçramanın şirketlerdeki toplam faktör verimliliğini artırdığını da ortaya koydu. Raporda ciro açısından sıçrama yapanların aynı zamanda teknoloji yoğunluğu en yüksek olan şirket grubu olduğu görüldü. Raporda ortaya konan bir diğer çarpıcı bulgu ise yaşlı şirketlerin mali kaynaklara erişim kolaylıkları sayesinde sıçrama yapma şanslarının daha yüksek olduğu. TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik, raporun KOBİ’lerin dönüşmesine yönelik değerlendirmelere ışık tutacak önemli veriler sağladığını belirterek, “Türkiye sanayisi sıçrama yapmak için, antrenmanını KOBİ’lerle yapmalıdır” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Bakan, gazetemizin Cengiz, Limak, Kolin, Kalyon Ortak Girişim Grubu’nun 3. havalimanının 1 milyar Avro’luk kira bedeli için iki yıl öteleme istemesiyle ilgili haberi üzerine açıklama yaptı ALKKOEPLEYNAKSLAEĞR IİNNAECKEAKRŞI Hükümetin gece saat 22.00’den sonra alkol satışını yasaklamasına tepki gösteren Türkiye Tekel Bayileri Platformu, eylem kararı aldı. Dört bin üyesi bulunduğu belirtilen platform, alkol satışı yasağının 22.00’den 24.00’e çekilmesini talep ediyor. Cumhuriyet’e konuşan bir platform üyesi, her gün bir tekel bayisinin 42 bin TL’lik cezayla karşılaştığını dile getirdi. Ceza ve baskıların dayanılmaz hale geldiğini belirten platform üyesi, tüm tekel bayilerinin 26 Nisan’daki eyleme destek vermesini beklediklerini belirtti. Öte yandan, eylem afişleri tekel bayilerin camlarına asılmaya başlandı. l Ekonomi Servisi Çelik üreticileri ‘koruma’ istedi Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD), dünyada artan koruma tedbirleri nedeniyle 2018’in Türk çelik sektörü için zor geçeceğini, 2017’nin üretimde ve ihracatta sağlanan olumlu gelişmelerin sürdürülmesinin güç olacağını gösterdiğini bildirdi. TÇÜD, “Çelik tüketicisi sektörlerin ihti yacı olan çelik ürünlerini iç piyasadan tedarik etmelerinin özendirilmesi ve ihracatımız için önemli olan dış pazarların kapanmakta olduğu bir dönemde, iç piyasamızın telafi edici vergi soruşturmaları ve dış ticaret politikası araçlarıyla acilen korunması büyük önem arz etmektedir” dedi. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, 3. havalimanında konsorsiyumda bulunan firmaların kira bedelini öteleme taleplerine ilişkin, “Batarlarsa batsınlar diyecek halimiz yok. Kamu tarafı olarak bu büyük projenin sağlıklı işlemesinin de sorumlusuyuz” dedi. Cumhuriyet gazetesinin gündeme getirdiği borç ötelemeyle ilgili TRT Haber’de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Arslan, “Yalnız kira ötelemesi yaptığımızda bugünkü parayla 10 yıl sonra 20 yıl sonra ödemeyecek, yasal faizi de dahil olmak üzere olacak” ifadelerini kullandı. Öte yandan, Bloomberg, 3. Havalimanı’nı yapan İGA’nın, 1 milyar Avro daha borç almak için bankaların kapısını çaldığını yazdı. l Ekonomi Servisi Türkiye ekonomisinin yakın tarihimiz boyunca bu tür dış borçlanmaya dayalı büyüme senaryolarını sıkça izlediğini hatırlatmakla yetinelim. Yurt içinde katma değer üretmek yerine, dış borçlanmaya dayalı ve ithalata bağımlı bu tür büyüme süreçlerinin her defasında dış ticaret açıkları, işsizlik ve yüksek enflasyon ile birlikte yaşandığını unutmayalım. “Bu sefer herşey değişik” diye geçiştirilen sorunlar her defasında sürdürülemez dengelerin yarattığı krizler ile son bulmuştur, unutmayalım. Türkiye bir kez daha sürdürülemez bir Lale Devri heyecanı içine sürüklenmiş gözüküyor. Reelin döviz açığı 16 yılın zirvesinde Ocak ayında finans dışı firmaların net döviz pozisyon açığı 221.5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Böylelikle reel sektörün döviz açığı 2002 Ocak ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Hükümet bir dönemdir reel sektörün döviz cinsinden borçlanmasına yönelik kısıtlamalarla ilgili çalışmalar yürütüyor. Ekonomiden so rumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, büyük şirketlerin dövizle borçlanmasına sınırlama tedbiri getirilmesine ilişkin, “Yasal altyapıyı biz hazırladık. Merkez Bankasının yetkisi var. Şu anda 2 bin 118 büyük şirkete ilişkin veriler toplanıyor. Bunlar toplam döviz borcunun yüzde 84’üne tekabül ediyor. Bunlara ilişkin analiz ve değerlendirme devam ediyor” ifadelerini kullanmıştı. l Ekonomi Servisi C MY B