Katalog

Cuma 30 Mart 2018 EDİTÖR: EMRE DEVECİ TASARIM: SERPİL ÜNAY Tüketerek büyüdük ekonomi 9 Türkiye ekonomisi iç tüketimin sürüklemesiyle 2017’de yüzde 7.4 büyüdü ve milli gelir 3 trilyon lirayı aştı. Ancak dolar bazında milli gelir yüzde 1.4 azaldı 2017’nin üçüncü çeyreğinde yüzde 11.3 büyüyen Türkiye ekonomisi, dör düncü çeyrekte yüzde 7.3 büyü dü. 2017’nin tamamında büyü me hızı yüzde 7.4 oldu ve son dört yılın en yüksek oranına ulaşıldı. Üretim yöntemine gö re cari fiyatlarla gayri safi yurti çi hasıla (GSYH), 2017’de bir önce ki yıla göre yüzde 19 artarak 3 tril yon 104 milyar EMRE DEVECİ 907 milyon TL oldu. Ancak TL’deki değer kaybı nede niyle 2016’da 863 milyar dolar olan GSYH, 2017’de 851 milyar dolara geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırıl mış büyüme hızı dördüncü çey rekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.8 oldu. 15’ten yüzde 22.7’ye yükseldi. 2017 genelinde net dış talep büyümeye 0.1 puan gibi çok küçük bir katkı yaptı. Dördüncü çeyrekte sanayi yüzde 8.8, imalat sanayi yüzde 8.2 büyüdü. Sanayinin büyümeye katkısı 1.8 puan oldu. Aynı çeyrekte tarım sektörü yüzde 6 büyümeyle 0.3, hizmet sektörü ise yüzde 9 büyümeyle 2.3 puanlık katkı sağladı. Finans ve sigorta sektörü yüzde 1.8, inşaat yüzde 5.8 büyümeyle genel büyüme oranının altında kaldı. 2017’nin tamamında sanayi yüzde 9.2, inşaat yüzde 8.9, hizmetler yüzde 10.7 büyürken tarımda bu oran yüzde 4.7’de kaldı. Türkiye 2017’deki yüzde 7.4’lük büyüme performansıyla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nde (OECD) ikinci sırada yer aldı. İlk sırayı yüzde 7.8 büyüme oranıyla İrlanda, üçüncü sırayı yüzde 5’lik oranla Slovenya aldı. Kaynağı tüketim Faturası ağır Dördüncü çeyrekte yüzde 6.6 artan hanehalkı tüketimi, 4.1 puan katkıyla büyümenin sürükleyicisi oldu. Devletin tüketim harcamaları son çeyrekte hızlandı ve yıllık yüzde 7.4 artışla büyümeye 1.1 puan katkıda bulundu. Makineteçhizat yatırımları son çeyrekte yüzde 8.3 arttı ancak yılın tamamında oran yüzde 0.7’de kaldı. İnşaat yatırımlarında yıllık artış yüzde 12 oldu. 2017’de yatırımların büyümeye katkısı 2.2 puan oldu. Son çeyrekte ithalatın hızlanması, büyümeyi olumsuz etkiledi. Üçüncü çeyrekte yüzde 17.3 olan ihracat artışı, son çeyrekte yüzde 9.9’a gerilerken, aynı dönemde ithalat artışı yüzde Kredi Garanti Fonu aracılığıyla sağlanan krediler ile vergi indirimleri ve teşvikler, büyümenin temel kaynağını oluştururken, yüksek büyüme beraberinde enflasyonda son 14 yılın rekorunu getirdi. Kasım 2017’de enflasyon yüzde 12.98’e çıktı ve yılı yüzde 11.92 ile tamamladı. Tüketim odaklı büyüme, ithalatı da kamçılarken cari açıkta 47.1 milyar dolara ve cari açığın milli gelire oranında yüzde 5.5’e ulaşıldı. Yüksek büyüme oranına rağmen işsizlik oranı 2017’de 2016’ya göre değişmeyerek yüzde 10.9 oldu. Dahası, toplam işsiz sayısı 124 bin kişi artarak 3 milyon 454 bin kişiye çıktı. Yurttaş borçlandı TÜKETİCİ KREDİLERİ ülke büyüdüYÜZDE17.7 ARTTI Halkın AKP dönemlerinde hep, elinde hiç dolar olmadığı halde, dolar cinsinden yüksekli büyüme trendi sergileyen kişi başı gelirle avutulduğunu dile getiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, 2013’te 12 bin 480 dolar olan kişi başı gelirin, 2016’da 10 bin 883 dolara kadar gerilediğini hatırlatarak, geçen yıl liranın değer kaybının da etkisiyle 10 bin 597 dolara indiğini belirtti. Büyüme verilerini Cumhuriyet’e değerlendiren Kozanoğlu’nun belittiği satırbaşları özetle şöyle; n Büyümenin ilk etapta işsizliği önlemesi beklenir. Gerçekten 2017 işsizlikte göreceli bir düşüş gerçekleşti. Gelgelelim işsizlik ortalama yüzde 10.4’le, çift hanede demirlemeye devam etti. n Hane halkı tüketim haracamalarında yüzde 6.1 artış gözlendi. Gelirler reel anlamda böyle bir sıçrama yapmadığına göre, bu talep ivlenenmesi nasıl gerçekleşti. Tabii ki borçlanmayla. n Tüketici kredileri 2017’de yüzde 17.7 genişledi. Büyüme, sade yurttaşı boçlandırma pahasına elde edildi. Sermaye nemalandı n Sade bir vatandaş ekonomi pastası büyüyorsa mutluluk duyar. Pe Hayri Kozanoğlu ki bu büyüme sade yurttaşın satın alma güçlerini artırıyor mu, istihdam olanaklarını genişletiyor mu, borçlarını azaltmalarına fırsat tanıyor mu noktalarından değerlendirilmesi gerekir. n İsterseniz somut rakamlarla yüzde 7.4’lük büyemenin tipik yurttaşlarımızın yaşamına nasıl yansıdığına bakalım: n 2017’de tüketici enflasyonu yüzde 11.1 olmuştu. yüzde 7.4’ün bileşik etkisini hesaba katınca, yurttaşların ortalama gelirlerinin yüzde 19.3 artması beklenirdi. n Gelgelelim, TÜİK’e göre geçen yıl işgücü ödemeleri yüzde 12.9 artmış. Nitekim TÜİK’e göre, kârlar yüz de 26.2 sıçramış, büyümeden asıl ‘sermaye’ nemalanmış görünüyor. Ücretler çok yaraLANDI Büyüme verilerini Cumhuriyet için değerlen cak olursak öyle olmadığı görülüyor. diren Prof. Dr. Seyfettin 4 İki şey önemli: bir, ki Gürsel, yüzde 7.4 büyü şi başı gelir 200 dolar düş menin sürpriz olmadığını tü. İki, işgücü ödemeleri belirterek, dikkat edilme nin milli gelir içindeki pa si gereken noktaları sırala yı 2016’da yüzde 38.5 iken, dı. Gürsel’in vurgu yaptığı geçen yıl yüzde 34.5’e ge başlıklar özetle şöyle; riledi. Bu da ücretlerin çok 4 Büyüme, teşvikler ve yara aldığını gösteriyor. ondan kaynaklanan iç tü 4 2018 için durum biraz ketimle geldi. kritik, net ihracatın son 4 Net ihracat verileri çeyrekteki gibi devam önemli. İlk üç çeyrekte ha etmesi muhtemel. Ay fif pozitif olan veriler son rıca, hükümet teşvikle çeyrekte ciddi bir bozul ri biraz kısmak istiyor ama ma gösteriyor. Çünkü son seçim nedeniyle ne ya çeyrek kıyaslamala pacağı belli olmasa da rında ihracat yüzde maliye’yi zorlayan 9.3, ithalat yüzde bir durum. Bu yıl 22.7 oldu. Bu mu ki büyüme yüzde azzam fark, bu yıl 45 civarı olabi için hiç de iyi değil. lir. 5 olması bizim 4 Bu büyüme ile için iyi çünkü iş gelirlerin yüzde 6 sizliği önleyici ola artmış olmalı. Pe bilir, ama 4 civa ki, herke rında kalırsa se yaradı işsizlikte mı diye sıkıntı ya baka şanır. Seyfettin Gürsel Yan etkileri: Faiz, kur, enflasyon ve cari açık Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Tarkan Kadooğlu: Yatırımlardaki artışın 2018’de büyümeyi destekleyeceğini söyleyebiliriz. Ancak cari açık, ekonomimizin yumuşak karnı olarak görülüyor. QNB Finans Yatırım Başekonomisti Burak Kanlı: Yüksek büyümenin yan etkilerini, yükselen faizler ve enflasyon, adeta uçuşa geçen cari açık ve akran ülke para birimlerine göre zayıf seyreden TL olarak gördük. Önümüzdeki dönemde Türkiye ekonomisi için normalleşme zamanı. İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu: Geçen yıl büyümesinde bir önceki yılki yüzde 3.2 oranındaki düşük büyümenin yarattığı baz etkisi, başta KGF olmak üzere ekonomiyi destekleyen teşvikler ve ihracat etkili oldu. Bu yıl teşvik paketlerinin katkısının azalması ile büyümede 2018 için yüzde 4.5’e bir ivme kaybı bekliyoruz. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek: 2016’nın son çeyreğinden itibaren hayata geçirdiğimiz teşvikler ve Hazine Destekli Kredi Garanti Sistemi yoluyla reel sektörün finansmana erişiminin kolaylaştırılması yüksek büyüme performansında belirleyici oldu Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci: Öncü göstergeler 2018’de de ciddi bir büyümeye işaret ediyor. 2018 için OVP’deki yüzde 5.5 hedefinin yakalanabilir. Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı: Özel tüketim ve yatırım harcamalarında iyileşmeye kamu harcamalarının eşlik etmesi, geçen yılın güçlü büyüme performansında ana unsurlar. Odeabank Ekonomik Araştırmalar Müdürü İnanç Sözer: Reel olarak eşsiz büyüme başarısına rağmen, TL’deki belirgin değer kaybı nedeniyle dolar bazında milli gelir 2017’de 2016’daki 862.7 milyar dolardan 851.0 milyar dolara geriledi. İnşaat maliyetleri yükseldi TÜİK verilerine göre ocakta inşaat maliyet endeksi (İME) aylık yüzde 4.91 ve bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.22 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 1.93, işçilik endeksi yüzde 11.79 arttı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise malzeme endeksi yüzde 17.29 ve işçilik endeksi yüzde 14.06 arttı. Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 5.20, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.15 yükseldi. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 1.99, işçilik endeksi yüzde 12.34 arttı. Ayrıca, bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 17.27, işçilik endeksi yüzde 13.93 arttı. l Ekonomi Servisi Mehmet Kutman Luis Alberto Amoros Nunez Küba: Türkiye’de ilaç üretebiliriz Küba İş Konseyi’nin düzenlediği ve dört yıl boyunca günlük hayattan çekilen fotoğraflardan oluşan ‘Küba, 20132016 Fotoğraf Sergisi’ açıldı. Serginin açılışı nedeniyle Küba Ankara Büyükelçisi Luis Alberto Amoros Nunez’in katılımıyla iş ve sanat dünyası mensuplarına bir davet veren DEİK TürkiyeKüba İş Konseyi Başkanı ve Global Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kutman, “Küba ile ticaretimiz potansiyelinin altında seyrediyor. Rakamlar hâlâ mütevazı olmasına rağmen 2017’de ihracatımız, 2016’ya göre yüzde 158 artış göstererek 7.9 milyon dolardan 20.4 milyon dolara yükseldi” dedi. Küba’nın Türkiye için asıl öneminin Türk iş dünyası için başta turizm olmak üzere önemli yatırım fırsatları barındırmasından geldiğini söyleyen Kutman, “Direkt uçuşlar iki ülkenin kültürel ve ekonomik ilişkilerinde çarpan etkisi yapıyor” şeklinde konuştu. Küba Ankara Büyükelçisi Luis Alberto Amoros Nunez de “Türkiye’de ilaç üretimi bizim için mümkün. Bunu yaptığımız ülkeler var. Türkiye’deki bazı saygın kuruluşlarla ortak ilaç üretimi için görüşmeler yapılıyor” diye konuştu. Nunez, sağlık turizminde de Türkleri Küba’ya beklediklerini belirtti. l Ekonomi Servisi Bankalar şubatta 8.4 milyar kâr yazdı Bankacılık sektörü şubat ayında 8 milyar 384 milyon TL net kâr elde etti. Geçen yılın aynı döneminde kâr 8.45 milyar TL seviyesinde bulunuyordu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (BDDK) yapılan açıklamaya göre, Şubat 2018 döneminde Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 3 trilyon 296 milyar 123 milyon TL oldu. Sektörün aktif toplamı 2017 yıl sonuna göre 38 milyar 281 milyon TL (yüzde 1.2) arttı. Şubat 2018 döneminde en büyük aktif kalemi olan krediler 2 trilyon 144 milyar 609 milyon TL, menkul değerler 403 milyar 25 milyon TL oldu. 2017 yıl sonuna göre sektörün aktif büyüklüğü yüzde 1.2, krediler yüzde 2.2 oranında arttı, menkul değerler toplamı ise yıl sonu değerini korudu. l Ekonomi Servisi Birleşme haberleri üzerine Renault hisseleri yüzde 8.3 yükledi, piyasa değeri arttı. Nissan ve Renault birleşme kararı aldı Nissan ve Renault’un birleşerek yeni bir şirket kurmak üzere görüşmeler yürüttüğü bildirildi. Renault şu anda Nissan’ın yüzde 43’ünü elinde bulundururken, Japon Nissan ise Fransız Renault’ta yüzde 15 paya sahip. Görüşülen anlaşmaya göre iki şirketin hissedarları, kurulacak yeni şirkette de paya sahip olacak, şirketin Japonya ve Fransa’da merkezleri bulunacak. Renault hisseleri dün sabah yüzde 8.3 artarken, şirketin piyasa değeri 36 milyar dolara ulaştı. Nissan’ın piyasa değeri 43 milyar doları buluyor. Öte yandan Renault’da yüzde 15 hissesi bulunan Fransa hükümetinin anlaşmaya sıcak bakmayabileceği belirtiliyor. l Ekonomi Servisi Yaşlı ve engellilere 7.5 milyarlık destek Yaşlı ve engellisine bakan vatandaşlar için verilen “Evde Bakım Yardımları” ile muhtaç ve kimsesiz yaşlılara sağlanan maaş uygulaması kapsamında, geçen yıl toplam 7 milyar 486 milyon liralık ödeme yapıldı. Türkiye’de 65 yaş üstü nüfusun tüm nüfusa oranı, 2016 sonu itibarıyla yüzde 8.3 iken, bu oranın 2018 sonunda yüzde 8.7’ye, 2023’te yüzde 10.2’ye ve 2050 yılında da yüzde 21’e ulaşması bekleniyor. l Ekonomi Servisi C MY B