Katalog

Cuma 30 Mart 2018 EDİTÖR: ÖZGÜR ÖZKÜ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ haber 5 Türkiye bunu da gördüMECLİS BAŞKANI İSMAİL KAHRAMAN’IN İZLEDİĞİ TİYATRO OYUNUNDA KADINLAR SAHNEYE ÇIKARILMADI İsmail Kahraman, merdivenlerde denk geldiği kadın oyunculara, “Çanakkale’de kadınlar mı vardı. Sahnede görünmüyorsunuz değil mi? Aferin” dedi. Kadın oyuncular ağlayarak Meclis’i terk etti Daha önce laiklikle ilgili açıklamaları tartışma yaratan Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın önceki gün ‘Meclis Sohbet Kadınlıerkekli sahnelenmesi gereken gösteride kadınlar buradan seslerini leri’ çerçevesinde düzenle duyurmaya çalıştı. nen ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu’ konulu et kinlikteki uygulaması, “Kadı nın Meclis’te de adı yok” de dirtti. TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu’nca düzen SELDA GÜNEYSU lenen etkinliğin ikincisinde, ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ru hu’ için TBMM Başkanlığı, DT Genel Müdürlüğü’nden bir gösteri düzenleme sini istedi. Ankara DT yönetimi, istek üzerine önce bir temsil planladı, ancak Meclis Başkanlığı’nın “içinde türküle rin ve dansın yer almasını” istemesi üzerine müzikli gösteri hazırlandı. Gös terinin konusu da ‘Çanakkale Destanı’ olarak belirlendi. Ankara DT oyuncuları da yaklaşık 3 gün süren prova yaparak, 12 dakikalık bir gösteri hazırladı. ‘Kadınlar istenmiyor’ Eski Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin’in oturum başkanlığını yaptığı, öğretim üyeleri Mustafa Budak, Mus ‘Derhal görevden alın’tafaTuran,İsmailHakkıÜnal’ındako nuşmacı olarak yer aldığı etkinliğin ön cesinde DT’nin müzikli gösterisi yer alacaktı. Ancak, DT oyuncuları gösteri CHP’liler ‘TBMM Başkanlığı koltuğu işgal altındadır’ dediler den bir saat önce ‘acil’ toplantıya çağrıldı ve temsil için yeni bir düzenleme yapıldı. Yeni düzenlemede kadınlar salonun kenarlarına yerleştirildi. Oyuncular, Çanakkale Türküsü’nü ve Meh n CHP’li Zeynep Altıok Akatlı: Kadın ve erkeği eşit kılarak asla yıkılmayacak çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’ni kurmuş ve milli birlik ve beraberliğimi dın tiyatrocuları sahneye çıkarmamak ve Atatürk’ün görselinin gösterilmesine izin vermemek gibi eylemleri nedeniyle derhal görevden alınmalı, anayasamıza ediyorum. n CHP Grup Başkanveki li Engin Altay: 3 Nisan 1919’da Afife Jale sahneye çıktı. Kurtuluş Savaşı, Birinci Dünya Savaşı, dar, Kahraman’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, “Sahneden kadın oyuncuların çıkartılması hangi düşüncenin ürünüdür? Çanakkale Savaşı’nda met Akif Ersoy’un şiirini okudu. Kadın zi sağlamıştır. Bugün Atatürk’ün göre yargılanmalıdır. Çanakkale Savaşı’nda kadınların kadınlar yok mudur” diye sordu. oyuncular Meclis’i ağlayarak terk etti. koltuğu olan TBMM Başkanlı n Bağımsız Ankara Millet değerini, önemini hiçe saymak, n Kadınların sahneden indi ‘Sarılma olmasın...’ ğı koltuğu bu nedenle işgal altındadır. vekili Aylin Nazlıaka: Sanatı ve önce onlara saygısızlık. Şerife rilmesi Meclis Genel Kurulu’nda sanatçıyı kendine düşman gö Bacılara, Nene Hatunlara saygı da tartışma yarattı. CHP’li En Adını vermek istemeyen ve Ankara DT’de ‘sözleşmeli’ olarak görev yapan bir kadın oyuncu Cumhuriyet’e yaşadıklarını şöyle anlattı: “Ankara DT’nin isteği üzerine gösteri için pazartesi günü provalara başladık. 3 gün bo n CHP’li Gülay Yedekçi: Mevcutta Meclis Başkanlığı görevini yürüten Kahraman, gerek laikliğe karşı söylediği sözler nedeniyle, gerekse Cumhuriyet ve onun temel ilkelerine karşı takındığı tutum sebebiyle ve renler bu kez kadınları hedef almaktan, kadın sanatçılara sansür uygulamaktan geri durmamıştır. Bilinsin ki Kahraman’ın ‘laiklik düşmanı’ unvanına bir de ‘kadın düşmanlığı’ eklenmiştir. Mustafa Kemal Atatürk gibi bir sızlık. TBMM’de devletin laik niteliğinden rahatsız olan yönetici noktasında kafalar var. Bunları Türkiye’de yaşayan bütün kadınların vicdanına, demokratik refleksine havale ediyorum. Türk kadınından özür dilenme gin Altay’ın eleştirilerine ilişkin AKP’li Bülent Turan şu yanıtı verdi: “Sayın grupbaşkan vekillerinin tiyatroyla ilgili eleştirilerini de takip edeceğimizi, Ak Parti’nin tiyatroya ilişkin, kadınerkeğe ilişkin, hayata ilişkin ba yunca gece saat 23.30’a dek süren en son dün akşam (önceki gün dehadan miras kalan o koltuğa sini bekliyoruz. kış açısının tüm kamuoyunca bi provalar yaptık. Sahnedeki yerlerimi akşam) tiyatro etkinliğinde ka yakışmamaktadır. İstifaya davet n CHP’li Metin Lütfi Bay lindiğini ifade etmek istiyorum.” ze kadar belirledik. Biz, Meclis’teyken, iki görevli sürekli bizi izledi. Önce, ‘Gösteride sarılmalar olmasın’ denildi. Sarılma sahnelerini çıkardık. ‘Karanlığı reddediyoruz’ Oyunun provalarında kadınlar sahnede ön plandaydı. Kadını aşağılamak erkeği de aşağılamaktır! Bu yaşanan; çağdışı zihniyetin, hasta kafaların, bilinçaltındaki pisliğin ve ahlaksızlığın dışavurumudur. Bu yaşanan 15 yıldır Türkiye’yi yönetti ğini sanan, her ama her alanda ayırımcılığı körükleyen, milleti birbirine daha çok düşman kılan, Atatürk ilkelerinden intikam almaya yeminli, adım adım karşıdevrim gerçekleştiren bir zihniyetin uygulama sıdır. Bu yaşanan, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na ve değişmez ilke ve de ZEYNEP ORAL ğerlerine saldırıdır. Eşitlik ve laiklik ilkelerini ayaklar altında çiğnemektir. Bu yaşanan, kurucu önder Mustafa Kemal Atatürk’e ve bu ülkenin kadın ve erkek tüm yurttaşlarına hakarettir. Bu iktidarın sanata ve sanatçıya yasakçı, baskıcı, totaliter teksesli tek renkli bakış açısını; kadına ise hastalıklı bakış açısını bugüne dek bol bol gördük.... Gün geçmiyor Çarşamba günü saat 20.00’de başlaya ki söylemleriyle, eylemleriyle bunu ortaya cak gösteriye bir saat kala yemek arasına çıktık. Ancak yemekteyken ‘acilen’ toplantıya çağrıldık. Gösterinin hazırlanmasında görevli bir ağabeyimiz, ‘Arkadaşlar biliyorum, çok çabamız var. Üzgünüm. Ancak kadın oyuncu arkadaşlarımızın sahneye çıkması istenmiyor’ dedi. Ankara DT Müdürü Volkan Benli geldi, ‘Görevimiz, bunu yapmak zorundayız’ dedi.” Kostümlerini giydikten sonra merdivenlerden inerken korumalarıyla birlikte Kahraman ile karşılaştıklarını anlatan oyuncu, “Merdivenlerde denk gelince, Meclis Başkanı bize bakarak, ‘Çanakkale Savaşı’nda kadınlar mı vardı? Kadınlar siz, şehitlerin, gazilerin, askerlerin arkasındasınız, görünmüyorsunuz değil mi? Aferin’ dedi. Biz, neye uğradığımızı şaşırdık. 12 dakikalık gösteri de böylece 4 dakikaya indirildi. Koreografiye bağlı bölümler vardı, o bölümler de çıkarıldı. Türkünün bir bölümünü bir erkek arkada n Tiyatro sanatçısı Levent Üzüm cü: Biz demokrasiye inanıyoruz ancak kendilerinden olmayan hiç kimseye, bu ülkenin vatandaşı gibi davranmıyor lar. Onların yaptığı bütün haksızlıkları da kabul etmek zorunda olduğumuz bir grupmuşuz gibi bize davranıyorlar. Biz sindikçe de üste çıkıyorlar. Her tür lü kurnazlığı yapıyorlar. ‘Kadınlar kala balık, kenara mı koysak?’, ‘Barkovizyon flu, kaldırsak mı?’ diyerek artık rejile re bile karışıyorlar. Fotoğraf ortada. Yıllarca buna su san arkadaş larımız, bu in sanların yaptık larına yakıt olan larsa hâlâ varlar. n Oyuncular Sendikası: Or taçağ karanlı ğına dönme yi reddediyo ruz. Atatürk’ün İsmail Kahraman kurucusu olduğu TBMM’deki bu çağdışı müdahalenin sebebinin, hangi gerekçe ile bu müdahalede bulunulduğunun ve hangi yetkililer tarafından bu talimatın verildiğinin ivedilikle kamuoyuna açıklanması gerekmektedir. 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren Meclis’te, 2018 yılında kadınların sahnede yer alması engelleniyor! Bu vahim duruma sebebiyet veren tüm yetkilileri istifaya davet ediyoruz. Başta kadın örgütleri olmak üzere, tüm sivil toplum kuruluşlarını hesap sormaya ve istifa çağrımıza katılmaya davet ediyoruz. n Oyuncu Tilbe Saran: Göreve başlamadan önce namusu ve şerefi üzerine Türk milleti önünde ant içen kişi ve/ veya kişiler dün Çanakkale Şehitleri Anması için “ısmarlamış” oldukları gösteriden önce “sarılmaları” ardından sahne üzerinde kadın oyuncuların varlığını ortadan kaldırmayı teklif etmek ve kadınları sahne kenarındaki merdivenlerde durmaya zorlamak suretiyle suç işlemişlerdir. Konunun araştırılıp gerekli yasal süreci başlatmalarını talep ediyorum. Derhal tüm kadınlardan ve oyunculardan özür dilenmesini talep ediyorum. Meclis Başkanlığı ve DT’den aynı ağız Meclis Başkanlığı’ndan ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü’nden dün akşam yazılı açıklama geldi. Meclis Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur” denildi. DT Genel Müdürlüğü’ de, “Gösteride kadın ve erkek oyuncularımız birlikte sahneye çıkmış, tarihimize ve şehitlerimize saygıyı ifade eden bu gösteri izleyenler tarafından büyük beğeniyle seyredilmiş ve uzunca bir müddet ayakta alkışlanmıştır. Kurumumuzu ve sanatçılarımızı yıpratmaya yönelik yapılan bu art niyetli haberleri kamuoyunun takdirine bırakıyoruz” ifadelerine yer verdi. koymasınlar... Ancak bugün Meclis çatısı altında ka dınların sahneye çıkmasını önleme; anne oğul arasında geçen bir sahnede sarılmalarında “ahlaksızlık” görebilme sadece tiyatroya ve sanata değil, insana saygısızlık, yaşama düşmanlıktır. Eğer bu çağdışı müdahaleyi Meclis Başkanı İsmail Kahraman yaptıysa, derhal görevinden alınmalıdır. O değilse kimin yaptığı bulunup ilan edilmeli ve hesap sorulmalıdır. Ancak bu yetmez! Devletin en tepesindeki, hükümetin en tepesindekiler başta olmak üzere millete bu görevden almayı açıklamak, nedenini belirtmek ve başta o kadın tiyatrocular olmak üzere tüm kadınlardan, tüm yurttaşlardan özür dilemek zorundadır. Eyy Erkekler! Kadını, sanatı, kadın sanatçıyı aşağılarken kendinizi aşağıladığınızı hiç mi fark etmiyorsunuz!!! “Tiyatro sahnesi pislik tutmaz” diye ünlü bir sözü vardır Muhsin Ertuğrul’un. Doğrudur. Gerçekten tutmaz. Pisliği kusar tiyatro sahnesi! Aynısını TBMM için de söylemek isterim. şımız seslendirirken, bir bölümünü de biz sahnede, arkada durduğumuz yerde söylemeye çalıştık. Selam vermeden de sahneden çıktık. Umarım tepkimizi anlamışlardır” diye konuştu. İşte ‘kahraman’ kadınlarAtatürkdeyasak Bir başka oyuncu yaşananları, “Aslında bu müzikli gösteri, söyleşi sırasında izleyicilere ‘sürpriz’ şeklinde hazırlanmıştı. Yani, bir konuk, söyleşisini bitirdiği anda sahneye çıkacak ve türküler seslendirecektik. Böylece Meclis’te hoş bir sanat havası yaratılmak istenmişti. Gösterinin içinde Atatürk similasyonu da hazırlanmıştı. Görevliler similasyonun da kaldırılmasını istedi” sözleriyle anlattı. ‘Kadınları silemezsiniz’ Karara tepki gösteren oyuncular Kahraman’a, “İyi bilinmelidir ki sanat, cinsiyeti ne olursa olsun sanatçı ve en önemlisi başta Çanakkale’nin ve tarihimizin kadın şehitleri, şehit eşleri, yüz karası değil, gurur kaynağıdır. Ne gösteriden ne de tarihten silinir, çıkarılır. Asla yeri sahneden uzak bir merdiven kenarı olamaz. Bu muamele değerlerimizi yaşatan sanata, tarihe ve bütünlüğümüze müdahaledir” tepkisini gösterdi. Olayın ardından da DT Genel Müdürü Mustafa Kurt, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na çağrıldı. SAVAŞTA Kadınlar Türk Kurtuluş Savaşı’nın her cephesinde görev yaptı. Kimisi cepheye bazen kağnılarla, kimi zaman da sırtında mermi taşırken, kimileri ise kıran kırana cephede düşman askerine karşı savaştı... İşte Çanakkale Savaşı’nda destan yazan kadınlarından bazıları: n Nezahat Onbaşı: Babası Albay Hafız Halit Bey, Gediz Cephesi’ndeki 70. alayın komutanıydı. Cephede savaşın kötüye gitmesi üzerine cepheye katıldı. 600 kişilik bir alayın önünü keserek, o ateş altında ‘kaçmayı düşünen erlere’ şöyle seslendi: “Ben babamın yanına ölmeye gidiyorum, siz nereye gidiyorsunuz?” Erler bunun üzerine cepheye döndüler ve Nezahat Onbaşı ile birlikte savaştılar. Gediz cephesini geri aldılar. n Mücahide Hatice Hanım: Anafartalar Cephesi’nde, 56. fırkada Mehmetçiklerle omuz omuza çarpı Nezahat Onbaşı şan bir kadın asker. Anafartalar’dan sonra diğer savaşlara da katıldı. İzmir’de Yunan ordusuna esir düştü. Başta İnönü Savaşları olmak üzere Kurtuluş Savaşı’nın birçok cephesinde çarpıştı n Zeynep Mido Çavuş: Çanakkale Savaşı’na Kosova’dan gelen gönüllüler de katıldı. Sekiz tabur asker içinde kadınlar da vardı. Bu kadınlardan biri de Dragaşlı Zeynep Mido Çavuş’tu. SANATTA Afife Jale, Neyyire Neyir, Bedia Muvahhit gibi isimlerin önünü açtığı Türk tiyatrosunun kadın oyunculuğunda, bugüne değin pek çok önemli tiyatro sanatçısı yetişti. Tomris İncer, Ayla Algan, Yıldız Kenter, Suna Selen, Ayten Gökçer, Suna Pekuysal, Adile Naşit bunlardan yalnızca birkaçı... n Afife Jale: Hayallerinde hep tiyatro vardı. İstanbul Kız Sanayi Mektebi’nde okurken, 1918’de, “Türk ve Müslüman kadınların sahneye çıkması yasak olan bir dönemde”, yasağa meydan okuyarak 16 yaşında sahneye çıktı. n Bedia Muvahhit: Asıl adı Emine Bedia Şekip. Darülbedayi’nin 1923’te İzmir turnesi sırasında Atatürk’ün, “Türk kadınlarının neden sahneye çıkmadıklarını” sorması üzerine, bir gece içinde hazırlanarak sahneye çıktı. İlk filmi, 1923 yılında Muhsin Ertuğrul’un teklifiyle başladığı Halide Edip Adıvar’ın ‘Ateş Afife Jale ten Gömlek’ romanından sinemaya uyarlanan filmi oldu. Aynı yıl Darülbedayi’de Shakespeare’in ‘Othello’sunda ‘Desdemona’ rolüne çıktı. Bu tarihten itibaren de Dârülbedayi’de sürekli olarak çalıştı. n Neyyire Neyir: Asıl adı Münire Eyyüp Ertuğrul. 1922 yılında ‘Ateşten Gömlek’ filmiyle sinemaya atıldı. 1923 yılında da ‘Othello’ eseriyle tiyatroya adım attı. Darülbedayi’nin başyöneticisi, Türk tiyatrosunun ‘efsane’ ismi Muhsin Ertuğrul ile evlenmesi de tiyatroda yetişmesine öncülük etti. C MY B