Katalog

Zarif’e istifa baskısı iddiası ABD’nin ardı ardına devreye koyduğu yaptırımlar nedeniyle ekonomik krizin gittikçe derinleştiği İran’da yönetimdeki muhafazakâr kanadın, Dı DUNYA şişleri Bakanı Cevad Zarif’in görevden alınması çağrıları yaptığı savunuldu. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin reformcu kabine üyelerinden bi ri olarak değerlendirilen Zarif, kara para aklamaktan faydalananların, mali şeffaflıkla ilgili yasa tasarılarının parlamentodan geçmesini önlemek için milyonlarca dolar harcadığını söylemişti. İngiliz Times gazetesinin haberine göre, yargı sisteminin başındaki Sadık Laricani, Zarif’in açıklamasını “kalbe sokulmuş bir bıçak” olarak niteledi. KARADENİZ’DE ATEŞSalı27Kasım2018 [email protected] EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 7 Rusya Ukrayna ‘Kardeş kavgası’ RusyaUkrayna krizi, iki ülke arasında aslında Sov yetler Birliği’nin dağıl masından bu yana de vam eden, ancak son yıllarda iyice büyüyen “kardeş kavgası”nın de vamı niteliğini taşıyor. Son krizin görünürdeki nedeni, 2003 yılında ülkenin ortaklaşa kullan mak için anlaştığı Azak Denizi ile Kerç Boğazı’na Ukrayna gemileri nin girişini ve çıkışını Rusya’nın de netlemek istemesi. 2014’te Mos kova tarafından ilhak edilen Kırım Yarımadası’nda yer alan Kerç, Karadeniz’e açılan kapı olması ne deniyle stratejik önem taşıyor. Mart ayında Ukrayna’nın bir balık CENK BAŞLAMIŞ çı teknesine el koymasından bu yana Rusya bölgeye gelen Uk rayna gemilerini arıyor. Son olay da Kiev üç gemisinin güzergâhıyla ilgili olarak önceden bilgi verdiğini söylüyor, bunu yalanlayan Mosko va ise “karasuları”nın ihlal edildiği ni ileri sürüyor. Krizin görünen nedeni kısaca böyle. Peki, gerçek neden ne? Kökenleri Kiev Knezliği’ne daya nan Ruslarla Ukraynalılar yüz yıl larca aynı çatı altında yaşadık tan sonra 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından kendilerini farklı ülkelerde buldu. Ortak bir geçmiş, kültür ve büyük ölçüde dine sahip bulundukla rı Ukraynalıların bağımsız bir dev lette yaşamasını Ruslar psikolojik olarak kabullenemedi. Ukrayna ise kalan 14 eski Sov yet cumhuriyetinin tersine, siya si, ekonomik ve toplumsal kaostan bir türlü kurtulamadı, yönünü bula madan sürekli yalpaladı. Uzun sü re Batı ile büyük komşusu Rusya arasında kalan Ukrayna 2013 yı lında “Meydan Olayları” ile iç sa vaşın eşiğine geldikten sonra Pet ro Poroşenko’nun devlet başkanı seçilmesiyle kaderini Batı’ya bağ lamaya başladı. Ancak Ukrayna’ya kendini Batı’dan koruyan “tam pon bölge” gözüyle bakan Rusya, bu gelişme sonrası, biraz da panik halde, 2014 yılında Karadeniz do nanmasının karargâhının bulun duğu Kırım’ı ilhak etti. Hemen ar dından, yine Rusların yoğun ola rak yaşadığı Ukrayna’nın doğusun daki iki bölgede çıkan çatışmaların sonucu Moskova yanlısı ayrılıkçı lar “bağımsızlık” ilan etti. Böylece, Ukrayna’ya baktığı zaman artık sa dece Batı’yı gören Rusya, fiili ola rak ülkeyi bölmüş ve Kırım’ın ilha kıyla Karadeniz’in “NATO gölü”ne dönüşmesini engellemek için kritik bir hamle yapmış oldu. Dolayısıy la bölgede Rusya ile Batı arasında Ukrayna üzerinden bir “hesaplaş ma” yaşanıyor. Türkiye’nin zor seçimi Bölgedeki gelişmeler iki ülkeyle de yakın ilişki içinde bulunan Türkiye’yi zor durumda bırakıyor. Ankara Rusya ile Suriye’de ortak hareket ediyor ve stratejik projelerde işbirliği yapıyor, ancak çok sayıda Tatar Türkü’nün de yaşadığı Kırım’daki Rus ilhakını tanımıyor. AFGANİSTAN’DA ŞİDDET Taliban yine vurdu Afganistan’ın Ferah bölgesinde önceki gün polis konvoyuna Taliban militanlarının saldırdığı belirtildi. Yerel yetkililer olayda en az 22 polisin öldüğünü duyurdu. Geçen cuma günü de Host’ta bir üsteki camide gerçekleşen intihar saldırısında en az 27 asker ölmüştü. Ülke IŞİD, Taliban saldırılarıyla sarsılırken gelecek nisan ayında yapılması planlanan devlet başkanlığı seçimleri için de tartışmalar sürüyor. Taliban ile Kâbil yönetimi arasında gerek Rusya gerekse ABD’nin farklı kollardan yürüttüğü barış müzakerelerine yönelik çabalar inişli çıkışlı seyir izlerken şiddetin hız kesmemesi seçimlerin ertelenebileceği yorumlarını da beraberinde getiriyor. Rusya’nın Kerç Boğazı’nda Ukrayna donanmasına geçit vermemesi BatıMoskova hattını bir kez daha gerdi. Ukrayna parlamentosu 30 gün süreyle sıkıyönetim ilan etti MoskovaKiev arasında önceki gün denizde karşılıklı provokasyon iddiaları ile yükse len, ardından Rusya’nın ateş açtığı üç Ukrayna gemisine el koyması ile kri ze dönüşen gerilim sürüyor. Kırım ka rasuları açıklarında Karadeniz’i Azak Denizi’ne bağlayan Kerç Boğazı’ndan geçmek isteyen iki gambot ile (silahlı küçük tekne), bir römorkörün “karasu larını ihlal edip dur uyarılarını dikkate almamakla” suçlamada bulunan Rusya cephesinden, dün gemileri durdurmak için ateş açtıkları haberlerine doğru lama geldi. Moskova, Rus savaş gemi sinin engelleme manevrası ve ateşin de yaralandığı duyurulan üç Ukrayna lı denizcinin hayati tehlikelerinin bulunmadığını da belirtti. Moskova ile krizin ardından Ukrayna’nın başkenti Kiev’de ise önceki gece ve dün Rusya karşıtı, aşırı sağcı grupların protesto gösterileri vardı. Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun ELÇİLİK ÖNÜNDE EYLEM... Kiev’de bir grup, Rusya Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi düzenledi. Tass ajansı polisin yoğun güvenlik önlemi aldığı gösteride Rus Büyükelçiliği’ne ait bir aracın ateşe verildiğini belirtti. Rusya’ya karşı önlem gerekçesiyle sıkıyönetim kararı alınmasına yönelik tasarıyı imzalama Ukrayna gemileri Rusya’nın elinde. Göstericilerin ayrıca Lviv kentindeki Rus konsolosluğu önünde de otomobil lastiklerini ateşe verdiği gündeme yansıdı. sının ardından toplanan Ukray na girdiği haberi dikkat çekti. na Parlamentosu, 30 günlük sıkıyönetim kanununu onayladı. Sıkı milerini engellemesinin ardından Kerç Boğazı’nı kapatan Rusya, uluslarara Poroşenko’nun yönetimin sınır bölgelerinde geçerli olacağı belirtildi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavlo Klimkin, Batılı müttefikleri, “Rusya’nın saldırgan tavrına karşı durmaya” çağırdı. sı tepkilerin artmasıyla birlikte bölgenin dün yeniden gemi trafiğine açıldığını duyurdu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da “ABD ve başka ülkelerin sı Kerç açıldı Rusya’dan ise Kiev’e tepki dün de sürdü. Dışişleri Bakanlığı’ndan “ülkenin egemenliğini ve güvenliğini tehlikeye atan her teşebbüse sert yanıt ve nırları yakınında gerilimi artırma yönündeki eylemlerin geri dönülemez bir noktaya” gidebileceği uyarısında bulundu. ABD’den uçak hamlesi recektir” çıkışı geldi. Moskova yönetiminin, Ukrayna maslahatgüzarını Dışişleri’ne çağırdığı, nota verdiği haberi de gündeme yansıdı. Öte yandan Ukrayna ge Bu arada, ABD Hava Kuvvetleri’ne ait Boeing RC135V tipi keşif uçağının ise dün Yunanistan’ın Girit Adası’ndan hareket ederek Karade niz hava sahası Rusya ile Ukrayna arasında Karadeniz’de yaşanan Ankara gerginliğe ilişkin Ankara’dan “itidal” çağrısı gelirken açıklamada Rusya’nın iddialarına değinilmeyerek Ukrayna’ya ait ge ‘siyasi hesabı’ Kerç Boğazı hem Moskova hem de Kiev için büyük öneme sahip. Kiev’in sert tepkisinin ardında kimi yoruma göre, gelecek mart ayında yapılması planlanan devlet başkanlığı seçimleri öncesi kamuoyu desteği düşen Poroşenko’nun siyasi hamlesi var. Sıkıyönetimle birlikte oylamada ertelemeye gidilebileceği belirtiliyor. UkraynaRusya gerilimine uluslarası kamuoyundan da tepkiler yükseldi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, “Avrupa’nın birlik olarak Ukrayna’ya destek olacağını” açıkladı. Avrupa Birliği, Rusya’ya “Kerç Boğazı’ndan geçiş özgürlüğünü sağlaması” çağrısında bulundu ve “tüm tarafların itidalli davranmasını” istedi. NATO ise “Ukrayna’nın egemenliğini Rusya’ya milere ateş açılmasından endişe duyulduğunun belirtilmesi dik ve karasularını kullanma hakla kat çekti. “Karadeniz’e kıyıdaş bir ülke olarak Kerç Boğazı’ndan geçiş rı da dahil toprak bütünlüğünü mesafeli lerin engellenmemesi gerektiğini vurguluyoruz. Bölgesel barış ve istikrarı tehlikeye sokabilecek adımlardan kaçınılması, uluslararası hukuka saygı gösterilmesi, ayrıca sağduyu ve itidal içinde hareket edilerek gerginliğin tırmandırılmaması çağrısında bulunuyoruz” denildi. Türkiye, Rusya ile yakın ilişkilerine karşın 2014’te yapılan referandumdan sonra Rusya’nın ilhak ettiği Kırım’ı Ukrayna’nın bir parçası olarak tanıyor. l ANKARA (Cumhuriyet) tamamen desteklediğini” belirtti. Almanya, “Rusya’nın Azak Denizi’ndeki ablukası kabul edilemez” dedi. Göçmenlere geçit yok Trump yönetimi, ABD’ye geçmek üzere Meksika’nın sınır kenti Tijuana’da bekleyişlerini sürdüren binlerce Orta Amerikalı göçmene yönelik güvenlik önlemlerini sertleştiriyor. Kaliforniya eyaleti sınırında bulunan Tijuana’da önceki gün göçmenlerin iltica başvurularının yavaş yapılması nedeniyle düzenledikleri protesto gösterisi sırasında bir grubun iki ülke arasındaki duvarı geçmesi üzerine ABD güven lik güçleri devreye girdi. Göz yaşartıcı gaz ABD sınır muhafızları, duvarı geçmeye çalışanlara göz yaşartıcı gazla müdahale ederken en az 42 kişinin gözaltına alındığı belirtildi. Meksika polisi de yaklaşık 500 göçmeni gözaltına aldığını duyurdu. Bakanlığın açıklamasında, “şiddet kullanarak” ve “yasadışı bir şekilde” sınırı geçmeye çalışmaktan gözaltına alınan göçmenlerin sınır dışı edileceği bildirildi. Olaylarından ardından bölgedeki sınır kapıları geçişlere çift taraflı kapandı. Aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu göçmenler, Orta Amerika ülkelerinden çıkıp, 4 bin km.’den fazla yolu kat ettikten sonra Tijuana’ya ulaşmıştı. Göçmenler, memleketleri Honduras, Guetamala ve El Salvador’daki yoksulluk ve şiddetten kaçtıklarını söylüyor. 46 YIL SONRA İLK... İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, önceki gün Çad Devlet Başkanı İdris Debi’yi ağırladı. İki ülke arasında diplomatik ilişkiler 46 yıl önce kesilmişti. D. Akdeniz’de enerji mücadelesi İsrail’in, Kıbrıs, Yunanistan ve İtalya’nın Doğu Akdeniz doğalgazının Avrupa’ya Akdeniz altından yapılacak boru hattıyla gönderilmesi için uzlaşıya vardıkları yönündeki haberler sürüyor. İsrail’in Globes gazetesinin haberine göre, yaklaşık 5 yıl içerisinde tamamlanması planlanan EastMed adlı boru hattı, Doğu Akdeniz doğalgazı nı Kıbrıs üzerinden Yunanistan’a, oradanda Avrupa Birliği (AB) pazarlarına ulaştırmak üzere İtalya’ya taşıyacak. Gelecek hafta AB’ye sunulması beklenen anlaşmanın, Şubat 2019’da onaylanabileceği kaydedildi. Boru hattının, geçebileceği en kısa yol olan Türkiye’yi bypass ettiği haberleri gündeme yansımıştı. Halep çevresinde eller tetikte. Deyr ez Zor’da IŞİD saldırısı Suriye’de Astana uzlaşısı kapsamında ateşkesin ilan edildiği İdlib’de gerilim sürerken ülkenin doğusunda Irak’a uzanan stratejik önemdeki Deyr ez Zor çevresinde IŞİD’e karşı yürütülen ABD öncülüğündeki operasyonlarda şid det tırmanıyor. Muhaliflere yakın, Suri ye İnsan Hakları Gözlemevi’nden dün yapılan açık ŞAM’DA lamada, IŞİD’in cumartesi gü KABİNE nünden bu yana düzenlediği DEĞİŞTİ saldırılar ve ardından yaşanan çatışmalarda, Ankara’nın te Suriye Devlet Başkanı Beşşar Essad, kabinede değişikliğe giderek 9 ba rör örgütü gördü kanlığa yeni isim ğü YPG’nin ana ler atadı. Bunlar için omurgasını oluş de en önemlisi içiş turduğu SDG’den 92 kişinin öldüğü savunuldu. Gözlemevi bunun, kurulduğu 2015’ten bu yana SDG’den en leri bakanlığı oldu. Bu koltukta 2011’den beri bulunan Muhammed Şaar’ın yerine Muhammed Halid Rahmun getirildi. Turizm, eğitim, su kaynakları, iç ticaret ve tüketici fazla can kaybı nin korunması, yüksek na yol açan ça eğitim, bayındırlık, sa tışma olduğunu savundu. Saldırılarda 51 sivilin de yaşamını yitirmiş olduğu kaydedildi. nayi ve iletişim bakanlıklarında da değişikliğe gidildi. Esad, başkent Şam Valisi Buşr Mazin el Sabban’ın da azledilmesini öngören kararnameyi onayladı. Veliaht Selman imaj turunda Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmesinin ardından emri verdiği iddiasıyla gözlerin çevrildiği Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman dün cinayetin ardından çıktığı ilk yurtdışı turunun ikinci durağı Bahreyn’deydi. Tunus’ta Prens Veliaht Prens baş Selman karşıtı kent Manama’da pankartlar asıldı. Bahreyn Kralı Hamed bin İsa tarafından karşılandığı belirtildi. Bahreyn resmi haber ajansı BNA tarafından yayımlanan açıklamada, “Kralın Suudi Arabistan’ı hedef alan bütün girişimleri reddettiği” duyurulurken “Suudi Arabistan adalet, haklar ve güvenliğin sağlandığı bir ulustur” ifadeleri kullanıldı. ‘Tunus’u kirletme’ Prens’in Bahreyn’in ardından “iki dost ülke arasındaki karşılıklı ilişkileri ve ortak çıkarları” görüşmek için Mısır’a geçmesi bekleniyor. Öte yandan Veliaht Prensin tur kapsamında Tunus’u ziyaret edeceğinin öğrenilmesinin ardından, ülke siyasetinden, sivil toplumundan ve basınından yoğun tepki geldi. Tunus Ulusal Gazeteciler Sendikası, başkentteki binası üzerine dev pankart açarak tepki gösterdi. Suudi Arabistan geleneksel kıyafetindeki bir figürün elinde motorlu testere ile arkadan görüntüsü resmedilen pankartta, “Devrim toprağı Tunus’un kirletilmesine hayır” yazısı yer aldı. HEDGES’E AF KARARI BAE, Londra’yı riske atmadı Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) casusluk suçlamasıyla geçen hafta hakkın da ömür boyu hapis cezası verilen İngiliz akademisyen Matthew Hedges’in affedildi ğini duyurdu. Hedges’in, “Ulusal Gün” çer çevesinde BAE Devlet Başkanı Şeyh Halife bin Zayid el Nahyan’ın 700 mahkumu kap sayan genel affı çerçevesinde serbest bıra kılacağı belirtildi. Bu karara karşın BAE bir yandan da Hedges’in İngiliz istihbarat ser visi MI6 üyesi olduğunu itiraf ettiğini be lirttikleri bir video da yayımladı. Hedges’in suçlamasıyla birlikte iki ülke arasında geri lim yaşanmıştı. Londra af kararını memnu niyetle karşıladığını duyurdu. BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş, af kararı sonrası yaptığı açık lamada “bunun iki ülkenin yeniden işbirliği ni geliştirmeye odaklanmasına olanak sağ layacağını” söyledi. İngiltere Dışişleri Baka nı Jeremy Hunt, daha önce yaptığı açıklamada, “Bu konuyu çözüme kavuşturamazsak, ciddi diplo matik sonuçları olacak” demişti. Doktora öğrencisi olan Hedges “Arap Baharı”nın etkilerini araş tırmak için gittiği BAE’de, Dubai Havaalanı’nda 5 Mayıs’ta “ca susluk” iddiasıyla gözaltına alınmış ve tutuklanmıştı. Hedges C MY B