Katalog

MoskovaKiev yaptırım savaşında Rusya Başbakanı Dimitriy Medvedev’in, Ukrayna’ya yönelik karşı yaptırımları içeren kararnameyi imzaladığı açıklandı. Kararnamenin 322 Ukrayna va DUNYA tandaşına ve 68 şirkete yönelik finansal kısıtlamaları içerdiği kaydedildi. Moskova, yaptırımların, Ukrayna’nın Rusya’ya uyguladığı yaptırımla ra misilleme olduğunu belirtti. Yaptırım uygulanacak isimler arasında, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun oğlu ile İçişleri Bakanı, Ukrayna Parlamento Başkanı da var. Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı, Ukrayna’nın doğusunda Rusya yanlısı ayrılıkçı oluşumlar, çatışmalar sonrasında Kiev ile Batılı müttefikleri Moskova’ya yaptırım uyguluyor. ‘Sıfırlayamayız’ itirafıCuma2Kasım2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 7 Gözler ABD’nin İran’a enerji odaklı ikinci yaptırım paketinin geçerlilik kazanacağı 5 Kasım tarihine çevrilmişken muafiyet talep eden bölge ülkeleriyle ilgili Washington’dan ılımlı mesaj geldi. Daha önce İran’ın petrol ihracatını “sıfırlayacağız” diyen ABD yönetiminin aksine, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, “İran’ın petrol ticaretinin hemen sıfıra inmeyeceğinin farkında olduklarını” söyledi. Ankara’dan daha önce İran’a yönelik yaptırımlara uyulmayacağı yönüne açıklamalar gündeme yansımıştı. ABD Başkanı Donald Trump, geçen mayısta İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan çekildiklerini duyurmasının ardından bu ülkeye yönelik yeni yaptırımların devreye konulacağını açıklamıştı. Bu çerçevede, İran açısından büyük önem taşıyan enerji ticaretinin sıfırlanması için de yeni bir yaptırım dalgasının uygulamaya konulacağı belirtilmişti. Türkiye dahil, İran’dan petrol ve doğalgaz alan bölge ülkelerinin, yaptırımlardan muafiyet talebi konusunda açıklamada bulunan Bolton, “Mümkün olan en üst düzeyde baskı uygulamak istiyoruz ama dostlarımız ve müttefiklerimize zarar vermek istemiyoruz” ifadelerini kullandı. Ülke ismi vermese de İran’a coğrafi bakımdan yakın olan bazı ülkelerin bu ülkey Trump yönetiminin, İran’a yönelik enerji sektörü odaklı yaptırım paketinde bazı ülkelere muafiyete kapı araladığı savunuldu Hindistan Başbakanı Modi ile İran Cumhurbaşkanı Ruhani, geçen şubat ayında bir araya gelerek yeni anlaşmalara imza atmıştı. ‘Danimarka’YA istihbarat MOSSAD’dan’ İranlı bir istihbaratçının Danimarka’da rejim muhalifi bir kişiye suikast girişiminde bulunduğu iddiasıyla Kopenhag ile Tahran arasında yaşanan gerilimde İsrail’in öne çıktığı savunuldu. İsrail radyosu KAN, İran istihbaratı tarafından Danimarka’daki “Ahvaz’ın Kurtuluşu için Arap Mücadelesi Hareketi” (ASMLA) üyelerine karşı planlandığı iddia edilen suikast girişimiyle ilgili istihbaratın Danimarka’ya Mossad tarafından verildiğini duyurdu. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de İsrail’in istihbarat teşkilatı Mossad’ı İran’ın dünya ile ilişki lerine zarar vermek için “sahte bayrak” operasyonları yürütmekle suçladı. Danimarka’da İran istihbaratıyla bağlantılı bir kişinin, İran’ın Ahvaz kentinde eylül ayında bir askeri törene saldırı düzenlediği savunulan grubun liderine suikast girişiminde bulunduğu iddiasıyla, önceki gün Kopenhag yönetimi, İran büyükelçisini geri çağırdığını açıklamıştı. AvrupaTahran ilişkileri geçen ay da başka bir suikast iddiasıyla gerilmişti. İranlı bir diplomat, Paris’te muhalif bir gruba yönelik saldırı girişiminin faillerinden olduğu iddiasıyla gözaltına alınarak Belçika’ya iade edilmişti. le enerji alanında ticareti hemen sıfıra indiremeyeceğinin farkında olduklarını söyledi. ABD Başkanı Trump ise İran’dan alımı azaltmak için başka ülkelerin petrol ve petrol ürünleri üretimlerinin yeterli olduğunu savundu. Öte yandan, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD’nin yaptırımları sonrası halkı gelecek aylarda daha zor günlerin beklediğini söyledi. Televizyondan halka seslenen Ruhani, “İran petrolü üzerindeki amaçlarınıza ulaşamayacaksınız. İran’ın petrol ihracatını sıfırlayamaz ya da düşüremezsiniz” dedi. Hindistan ve IKBY’de beklenti İran’la petrol ticaretini sürdürmek isteyen Hindistan’dan ise muafiyet konusunda Bolton’ın açıklamalarıyla paralel bir iddia geldi. Hindistan’ın Economic Times gazetesinin haberine göre, Washington, Hindistan’ın İran’dan petrol ithalatını üçte bir azaltması karşılığında bu ülkeye mu afiyete onay verdi. Erbil de geçen hafta ABD’li ticaret heyetiyle muafiyet konusunu görüştü. Rudaw’ın haberine göre, ABDIrak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Ticaret Konseyi’ne bağlı 30 şirket temsilcisinden oluşan bir heyetle görüşen bölge yatırımcıları, söz konusu yaptırımların en çok Süleymaniye’yi etkileyeceğini iletti. Rudaw’a konuşan IKBY Yatırımcılar Birliği Sözcüsü, “ABD, İran yaptırımlarından IKBY’nin etkilenmesini istemiyor” ifadelerini kullandı. Sel felaketi sonrasi istifa Ürdün’de turistik Ölüdeniz bölgesinde 25 Ekim’de aşırı yağışların yol açtığı sel felaketi sırasında bir okul otobüsünün sulara kapılması, çevrede piknik yapanlar da dahil çoğu öğrenci 21 kişinin yaşamını yitirmesinin ardından Turizm Bakanı ve Eğitim Bakanı’ndan istifa adımı geldi. Turizm Bakanı Lina Annab, Twitter’dan yaptığı açıklamada, ülkenin içinde bulunduğu siyasi atmosfer ve yaşanan acı olay sonrasında istifasını Başbakan Ömer el Rezzaz’a sunduğunu belirtti. Ürdün parlamentosunda bu hafta başında düzenlenen oturumda milletvekilleri, sel felaketinde “kötü hava koşullarına ilişkin uyarılara karşın sorumluluklarını yerine getirmedikleri” gerekçesiyle eğitim ve turizm bakanlarının görevden alınmasını talep etmişti. Brexit’e takviye Avrupa Birliği’nden çıkış (Brexit) sürecinin ardından uluslararası arenadaki etkisi azalacağı yorumları yapılan İngiltere’nin yaklaşık bin yeni diplomatik personelini işe almaya hazırlandığı bildirildi. Brexit sürecinin tamamlanmasına 5 aylık bir süre kala açıklamada bulunan İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, küresel güç dengelerinde yaşanan değişime işaret etti ve ülkesinin de AB’den çıkışla birlikte bir dönüşüm yaşayacağını vurguladı. Hunt “Demokratik değerler, Berlin Duvarı’nın yıkılmasından bu yana en büyük tehdidi yaşıyor. Değerlerimizi savunmak için nüfuzumuzu ve gücümüzü kullanabiliriz” şeklinde konuştu. Macron’dan aşırı sağ uyarısı Birinci Dünya Savaşı’nın bitişinin yüzüncü yılının anılacağı 11 Kasım için hazırlıklar sürerken Fransa Cum hurbaşkanı Emmanuel Macron’dan “cü zam” olarak nitelendirdiği milliyetçili ğe karşı durulması çağrısı yükseldi. Ou est France gazetesine konuşan Mac ron, Avrupa’nın bugün içinde bulundu ğu durumun İkinci Dünya Savaşı’na gi den 1930’lu yıllarla benzerlik gösterdiği ne dikkat çekti. Günümüzde Avrupa’da var olan korkulara, ekonomik krizin so nuçlarına ve milliyetçi geri gidişe işa ret eden Macron, bunun iki dünya sava şı arasındaki dönemle ciddi benzerlik ler içermesinin tehlikeli olduğunu vur guladı. Diğer yandan, Reuters’e konu şan Macron’un lideri olduğu Cumhuriyet Yürüyüşü partisinin kampan ya başstratejisti Stepha ne Sejourne, Avrupa ge nelinde merkez partileri nin parçalanmasının ken dileri için bir “Avrupa’nın sağsol ikili siyasetini yeni den şekillendirebile cek bir fırsat” ol duğu yorumunda Macron bulundu. Suriye’nin İdlib bölgesinde gerilim sürerken siviller zorlu koşullarda yaşam savaşında. Şii milis gücünden ABD’ye ‘IŞİD’i Irak’a sokmak istiyor’ suçlaması HAŞDİ ŞABİ’DEN YIĞINAK Suriye’de ABD’nin başını çektiği koalisyonun operasyonlarını sürdürdüğü, enerji zengini Deyr ez Zor’da IŞİD’in kentin doğusuna doğru ilerlemesinin ardından Irak sınırı hareketlendi. Irak’ta IŞİD karşıtı mücadelede yer alan Haşdi Şabi milisleri, cihatçı yapının Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG’nin çatısını oluşturduğu, ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrolündeki Kuzey Kişmah petrol sahasını ve Bagoz kasabasını yeniden ele geçirmesi üzerine sınıra ek güç gönderdi. Şii milis gücü Haşdi Şabi’den yapılan açıklamada, “IŞİD militanlarının Irak’a girmesini önlemek ve ola sı saldırılara karşı hazırlıklı olmak amacıyla Suriye sınır bölgesinde 20 bin silahlı gücün konuşlandırıldığı” belirtildi. Rus haber sitesi Sputnik’e konuşan Haşdi Şabi komutanı ise “ABD’nin IŞİD’i Irak tarafına sokmak istediğini” savundu. ‘Esad’a sarı ışık’ iddiası Diğer yandan, ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey salı günü Brüksel’de bir grup gazeteciye yaptığı Suriye değerlendirmesinde, İstanbul’daki dörtlü zirvenin önemli bir diplomatik çaba olduğunu söyledi. Jeffrey’in “Ruslar savaşın sona erdiğini ve ülkenin yeniden inşa edilmesi gerektiğini savunuyor ama ül kenin neredeyse yarısı halen (Suriye Devlet Başkanı Beşşar) Esad’ın kontrolünde değil. Şam savaşı kazanmış olmaktan çok uzak” ifadelerini kullandığı basına yansırken kimi kaynaksa ABD’li diplomatın “Esad’ın görevden ayrılmasını kendileri açısından bir şart olarak görmediklerini” söylediğini savundu. Bu arada, Suriye Ulaştırma Bakanı Ali Hamud, Rusya hükümeti ile Suriye’de Ortadoğu’ya Rus tahılının sevkıyatının yapılması için bir aktarma merkezi kurma konusunda anlaştıklarını ifade etti. Sputnik’in haberine göre, proje için “Ortadoğu’nun en büyük tahıl sevkıyat merkezi”olacağı yorumu yapıldı. ‘Polisin üniversitede yeri yok’ Brezilya’da Yüksek Mahkeme, askeri polisin devlet üniversiteleri yerleşkelerinde operasyon düzenleme, öğrencilere müdahale etme yetkisinin olmadığına hükmetti. Karar, geçen pazar günkü seçimlerle devlet başkanlığı koltuğunu aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun kazanmasıyla ülkede özgürlük, demokrasiye ilişkin kaygıların arttığı süreçte geldi. Bolsonaro’nun seçilmesinin ardından ülkede kimi üniversitelerde aşırı sağcı siyasetçiye muhalif öğrencileri hedef alan polis baskınlarının gerçekleştiği haberleri gündeme yansımıştı. ABD Başkanı’na benzer söylemleri nedeniyle “Tropik Trump” lakaplı Bolsonaro’nun devlet başkanlığı için yemin etmesi öncesinde Yük Ülkenin pek çok kentinde hafta başında Bolsonaro karşıtı üniversite öğrencileri protesto için meydanlardaydı. sek Mahkeme, askeri polisin sorumluluk alanlarına üniversitelerin girip girmeyeceğine ilişkin davayı ele aldı. Dokuz yargıç, üniversitelerdeki ifade, düşünce özgürlüğünü etkilediği gerekçesiyle polisin yerleşkelere yönelik eylemlerinin sona ermesi gerektiği kararı verdi. Yargıç Carmen Lucia Antunes, “Özgürlüklere saygı olmadan demokratik haklar olmaz. Üniversitelerde egemen olan tek meşru kuvvet özgür, çoğulcu düşüncelerdir. Bunun dışındaki tiranlık olur” dedi. Kudüs için Trump’ın izinde Öte yandan Bolsonaro, ABD Başkanı Donald Trump’ın tartışmalı Ortadoğu politikalarına yakın olacağı sinyali de veriyor. Bolsonaro, ABD’nin İsrail başkenti olarak Kudüs’ü kabul etmesi, elçiliğini Tel Aviv’den buraya taşıması kararından yana tutumunu dile getirdi. “İsrail başkentinin neresi olacağına kendi karar verir” ifadesini kullandı. Savaş ve yokluk döngüsündeki Yemen’de insani kriz her geçen gün daha da ağırlaşıyor. Hudeyde için kırmızı alarm ABD ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından önceki gün acil ateşkes çağrılarının yapıldığı Yemen’de, Hudeyde’deki durum alarm veriyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun, uluslararası kuruluşların insani durumun endişe verici boyutlarda olduğunu belirttiği ülkeye yardımların gönderilebilmesi için kritik önemdeki liman bölgesi Hudeyde’de kuşatmayı sıkılaştırdığı, çevresine yaklaşık 30 bin asker sevk ettiği bildirildi. Reuters’e konuşan askeri kaynaklar, Hadi hükümetini destekleyen koalisyonun, zırhlı araç ve tank gibi modern askeri malzemeleri de büyük bir operasyon için bölgeye gönderdiğini söyledi. Riyad merkezli El Arabiya sitesi ise İran destekli Husi güçlerinin Hudeyde’de bulunan bir eğitim kampına koalisyon uçakları tarafından yapılan hava saldırısında 150’den fazla militanın öldürüldüğünü iddia etti. ABD önceki gün, Yemen’de çatışan güçlere ateşkes için 30 gün süre tanımış, BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ise ülkede barışın sağlanması için görüşmelere bir ay içerisinde başlamayı hedeflediklerini duyurmuştu. Hadi hükümetinden dün yapılan açıklamada, ateşkes çabalarının Husiler tarafından sekteye uğratıldığı savunuldu, BM’nin çağrısına destek verildi. ‘Çocuklar açlıktan ölüyor’ Yemen’de insani durumla ilgili ise uluslararası kuruluşlardan ürkütücü raporlar gelmeye devam ediyor. BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ülkede açlık tehdidiyle karşı karşıya olan 14 milyon kişinin yarısından fazlasının çocuk olduğunu bildirdi. UNICEF Bölge Direktörü Geert Cappelaere, Yemen’de 5 yaşın altındaki 1.8 milyon çocuğun akut yetersiz beselenme, 400 bininin ise ağır akut yetersiz beslenme mağduru olduğunu belirtti. Cappelaere, çatışmaların sona ermesinin dahi bu çocukların bir kısmını kurtarmaya yetmeyeceğini bildirdi. Paşinyan istediğini aldı Ermenistan’da mayıs ayında halk hareketine liderlik yapmasının ardından milletvekilleri tarafından başbakanlığa getirilen Nikol Paşinyan, meclis kompozisyonunu değiştirmek için istediği erken seçim hamlesinde başarıya ulaştı. Paşinyan’ın erken seçime gitmek üzere geçen ay görevinden istifa etmesinin ardından meclis dün ikinci kez yeni başbakanı belirleyemedi. Ermenistan’da erken seçimlerin 9 Aralık’ta yapılacağı belirtildi. Mevcut meclis bileşimiyle iktidarı başka partilerin onayına bağlı olan Paşinyan, Erivan yerel seçimlerinde kendisinin de üyesi olduğu Yelk ittifakına desteğin arttığını görerek erken seçim için istifasını sunmuştu. ‘Türkiye’yle normalleşmeye hazırız’ Öte yandan, halihazırda vekâleten başbakanlık yapan Paşinyan, Erivan’ın önkoşul olmaksızın Türkiye ile ilişkilerin normalleştirilmesine hazır olduğunu söyledi. Parlamentoda konuşan Paşinyan, ancak bu adımlarının 1915 olaylarının “soykırım” olarak uluslararası çapta tanınmasına verdikleri önemi azaltma anlamına gelmediğini vurguladı. İlk kara kutu yüzeye çıktı Endonezya’nın başkenti Cakarta’dan geçen pazartesi günü havalandıktan kısa süre sonra denize düşen Lion Air Havayolları’na ait Boeing 737 MAX 8 tipi yolcu uçağının kara kutularından birine ulaşıldı. CakartaPangkal Pinang seferindeki uçağın düşmesi sonucu 181 yolcu ve 8 kişilik mürettebat yaşamını yitirmişti. Bölgede arama çalışmaları devam ederken kurban yakınlarının acılı bekleyişi dün de sürdü. Yetkililerden ise dalgıçların facianın sebebini ortaya koyabilecek kara kutuya ulaştığı açıklaması geldi. Bulunan parçanın uçağın hız, yükseklik, yön gibi teknik bilgilerinin yer aldığı “uçuş veri kaydedicisi” olduğu kaydedildi. Bir diğer kara kutu ise kokpit konuşmalarının yer aldığı kaydedici. BBC’nin haberinde, bulunan ilk kara kutu üzerindeki incelemenin altı aya kadar da sürebileceği yönündeki görüşlere yer verildi. C MY B