Katalog

Cuma 5 Ekim 2018 [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY ‘Yerli etiket’ de ithal ekonomi 11 Market raflarındaki ürünlerin etiketlerine basılan ‘yerli’ damgasının kâğıdı ve mürekkebi de ithal çıktı. Yüksek kurla Çin’den yüzde 200 zamla alınıyor Türkiye’de üretilen malların etiketlerinde ‘yerli üretim’ logosu kullanma zorunluluğu baş ladı. Ancak üretim için ge rekli hammaddenin ithal edi lip, yalnızca üretiminin yur tiçinde yapıldı ğı Türkiye’de hangi ürünün ne kadar yer li olup olmadığı GAMZE BAL gündeme geldi. Yerli üretim denildiği za man üretimiyle birlikte ham maddesinin de Türkiye’den temin edildiğinin anlaşıldığı nı belirten sektör temsilcileri duruma tepkili. Tüketiciyi yanıltabilir Marketlerde ‘yerli üretim’ logosunun bulunduğu kâğıt ile üzerindeki mürekkebin bile ithal edildiğini hatırlatan Etiket Sanayicileri Derneği (ESD) Başkanı Aydın Okay, “Raf etiketi, termal ısıyla yanan bir kâğıt cinsi. Çin’den bobinler halinde ithal edip, işçiliğini biz yapıyoruz. Kumaşı satın alıp terziliğini yapmak gibi. Kurdaki artışlar nedeniyle bu kâğıdın maliyeti son bir yılda yüzde 200 zamlandı” dedi. Okay, ithal ürünlerde bile yerli üretim damga sının yer almasının kavram karmaşasına yol açtığını belirterek, “Yerli üretim dediğiniz zaman tamamen Türk malı olduğu anlaşılır. Ancak ürünlerin ambalajlarının hammaddesi bile ithal. Uygulamayı destekliyoruz ancak yanlış anlaşılmalara yol açacaktır” diye konuştu. Zammı engeller Ticaret Bakanlığı’nın Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nde yaptı ğı düzenleme ile 3 Ekim’den itibaren market raflarındaki tüm ürün etiketlerinde malın üretim yeri ve son zammın ne zaman yapıldığı gibi bilgiler yer alı İthal edildiği bilinen ürünlerde bile ‘yerli üretim’ logosunun kullanılması kafa karışıklığına yol açtı. yor. Tüketici Başvuru Merkezi Önce fiyata bakılıyor 15 GÜNLÜK SÜRE YETERSİZ (TBM) Onursal Başkanı Aydın Ağa Ürünlerin etiketlerindeki değişiklik yerine zamlı Ticaret Bakanlığı’nın söz konu oğlu, uygulamayla kurdaki artışı gerekçe gösterip haksız zam yapan firmaların önüne geçileceğini savundu. fiyatlara çare bulunması su uygulamaya geç gerektiğini dile getiren bir mek için tanıdığı 15 başka market yetkilisi, “Zamları günlük geçiş süre marketler değil, firmalar yapıyor. sinin yetersiz ol Bu da keyfi bir durum değil, duğunu ifade eden maliyetler çok yükseldi. ESD Başkanı Aydın Raftaki ürünün etiketiyle Okay, “Etiketlerin 15 aoşYyanunardtntoaacmdbşaeaaüğkkğtrıoıeinüyln,sanofui,üridşyk”ntieadlumotni.ıyseneeuatnl1eş0esiTinnLlee’yris. ismteraimdnmmogialnlaüüdnnmnyucaeakifbrçkaüliieklnnydşadüiedt”ezbedsdyiğileepemildat4.ieirşS0.simşüY’iılreeieteçnasiini 3 aylık zamana daha ihtiyaç olduğunu kaydeden Okay, “Normalde bir marketin bir aylık etiket değiştirme oranı yüzde 10 iken, 15 gün içinde yüzde 100’lük bir değişim istendi. Bu hem marketler için hem de etiketi üretecek olan bizler için çok zor. Aylık etiket siparişi bir milyon adetten 10 milyon adete çıktı. Ancak bu bizi mutlu etmiyor. Çünkü üretim kapasitesi belli, yetiştiremiyoruz” diye konuştu. Market işletmecileri ise etiketlerin yetişmesinden ziyade 15 gün içinde 16 bin TL’lik ek masrafın oluşmasından dert yanıyor. Bu maliyetin yalnızca Şişli’de metrekaresi küçük bir işletme için geçerli olduğunu kaydeden bir market yetkilisi, “Yılbaşından bu yana giderlerimiz yüzde 27 artmışken bir de yerli üretim etiketlerini zamanında yetiştirebilmek için ek masraflar ödemek zorunda olmak belimizi büktü” dedi. Yeni zamlar yolda IMF: Krizin etkileri sürüyor Uluslararası Para Fonu (IMF), 2008 finansal krizinin etkilerinin 10 yıl geçmesine rağmen üretimden, doğum oranlarına kadar birçok alanda hâlâ sürdüğüne dikkat çekti. Amerikalı finans devi Lehman Brothers’ın iflasıyla başlayan krizden bugüne kadar geçen sürede, ortalama kamu borcugayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) oranının yüzde 36’dan yüzde 52’ye yükseldiği vurgulandı. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki merkez bankalarının bilançolarının varlık alım programları nedeniyle kriz öncesine kıyasla 34 kat arttığına işaret eden IMF, yayımladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nda, “20072008 arasında 24 ülke bankacılık krizleri yaşadı. Bu grubun yüzde 85’inde GSYH, 2008 krizinden 10 yıl sonra halen 2009 öncesine kıyasla daha düşük” ifadelerine yer verdi. l Ekonomi Servisi İşsizin fonunda yasa çiğnendi Halkbank, Vakıfbank ve Eximbank’ın tahvil ihraçlarında gerçekleşti ve üç kamu bankasına sermaye benzeri tahvil ihraçları yöntemiyle toplam 11milyar TL kaynak İşsizlik Fonu’ndan sağlandı. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Bülent Aksu, piyasalarda yakından takip edilen İşsizlik Fonu’na paranın kamu bankasına aktarılmasına ilişkin sürecin kanundışı olmadığını, işlemi gerçekleştiren kurumların inisiyatifiyle yapıldığını savundu. Bilkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Refet Gürkaynak, “İşsizlik Fonu sadece devlet tahvili alabiliyor, kamu bankalarının kâğıtlarını almasına izin yok. Bu paranın kamu bankalarının çıkardığı kâğıtlara gitmesi için ya kanun açıkça çiğnenmiş ya da bir hülle mekanizması kurulmuş olmalı” dedi. Öte yandan HDP’li Hakkı Saruhan Oluç, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından yanıtlanmak üzere TBMM’ye soru önergesi verdi. l Ekonomi Servisi İstanbul’da minibüs ve taksi ücretlerine bu ay içinde zam bekleniyor. Yükselen maliyetlerle Bitlis’te de 1 TL olan ekmeğin fiyatı 25 kuruş arttı Dolar yüzde 3 arttı Enflasyonun eylülde beklentilerin oldukça üzerinde artış kaydetmesinin yanı sıra ABD tahvil faizlerindeki artışın etkisiyle yükselişin hızlandığı dün dolar/TL 6.23’ü aşarken, endekste satışlar yüzde 1.5 seviyesine ulaştı, 10 yıllık tahvil faizi de yükseldi. TL’nin dolar karşısındaki günlük değer kaybı da bir ara yüzde 2.9’a ulaştı. Ancak öğlen sonrası saatlerde dolarda hafif de olsa gözlenen geri çekilme TL’nin de kayıplarının bir kısmını geri almasına neden oldu. Dolar günü 6.1480 seviyesinde tamamladı. Merkez Bankası verilerine göre reel efektif döviz kuru endeksi ise, eylülde TÜFE bazında 61.62’ye geriledi. Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı, 28 Eylül ile biten işlem haftasında 78 milyon dolar arttı. Yurtdışında yerleşik kişiler, 28 Eylül haftasında net 153.4 milyon dolarlık hisse senedi sattı, 74.2 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi ve 16.8 milyon dolarlık Şirket Borçlanma Senetleri aldı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, dün günü yüzde 2.77 değer kaybıyla 94.496 puandan tamamladı. l Ekonomi Servisi ‘AVM yatırımcısı iflas eder’ Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) sözleşme lerde TL’ye geçişi düzen leyen tebliğ taslağının, güncel olmayan bir dö viz kuru uygula masını öngören mevcut haliy le hayata geçi rilmesi halinde birçok AVM ya tırımcısının if las ede ceğini, banka kredi lerinin öden me sin Hulusi Belgü de de büyük sorunlar yaşanacağını söyledi. AYD, taslağın bu haliyle uygulamaya konulması halinde, bankaların da AVM yatırımcılarına kullandırmış oldukları döviz cinsinden kredileri kanunda belirtildiği şekilde Türk Lirası’na çevirmek zorunda olduğuna vurgu yaptı. Resmi Gazete’nin 13 Eylül sayısında yayımlanan Türk parası kıymetini koruma hakkında 32 sayılı kararda değişiklik yapan Cumhurbaşkanı kararına göre, sözleşmelerde TL dönemi getiren tebliğ görüşe açıldı. Taslağa göre, 2 Ocak 2018 öncesi sözleşmeler için 2 Ocak kuru kullanılırken 2 Ocak 2018 sonrasındaki sözleşmeler için ise sözleşme tarihindeki kur geçerli olacak. Dolar/TL 2 Ocak’ta 3.75 civarında işlem görmüştü. AYD, kararın mevcut haliyle tüm gayrimenkul sektörünü olumsuz etkileyeceğini, yeni yatırımların da önünün kesileceğini belirtti. AYD ayrıca, kontratların güncel olmayan bir kurdan TL’ye çevrilmesi ve kontrat süresince enflasyonun uygulanamayacak olmasının da bir diğer problem olduğuna dikkat çekti. l Ekonomi Servisi İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı Eyüp Aksu, taksi, dolmuş ve minibüs ücretlerine zam yapılacağını söyledi. İstanbul’da gerçekleştirilen Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) toplantısı sonrası, taksi, taksidolmuş ve minibüse zam yapılacağı açıklaması geldi. Eyüp Aksu, 4 ay önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne verdikleri zam taleplerinin 1 ay içerisinde gerçekleştirilecek ilk UKOME toplantısında karara bağlanacağını açıkladı. Aksu, “Taksici esnafı 1 yıl önce zam almıştı. Giderlerimiz yüzde 50 arttı. Zam talebimizi 4 ay önce belediyeye vermiştik. Bu toplantıda konuyu ilk gündem maddesi olarak istedik fakat komisyon başkanımız 1 ay içerisinde tekrar bir toplantı yapılması gerektiğini kaydetti. Zamla ilgili çalışma yapacağız ve ilk UKOME toplantısında ücret tarifelerine zam yapılacak” dedi. 25 kuruş yükseldi Öte yandan Bitlis ve ilçelerinde 250 gramı 1 liradan satılan ekmeğin fiyatı 1 lira 25 kuruşa çıkarıldı. Dövizdeki artışlar ve artan maliyetleri öne süren fırıncılar, daha öncesinde 250 gramı 1 liraya satılan ekmeğin gramajını 200’e düşürerek 1 lira 25 kuruşa satmaya başlamıştı. Hem gramajda düşüm yapılması hem de buna karşın yapılan zamma tepki gösterilmesi üzerine Bitlis Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanlığı devreye girdi. l Ekonomi Servisi ABD’den 2 Türk’e ve 1 şirkete yaptırım ABD, Türkiye’den iki kişiye ve bir şirkete Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) ile girdiği ticari ilişkiler nedeni ile yaptırım uygulama kararı aldı. ABD Hazine Bakanlığı’nın hazırladığı listede, Türkiye’den iki şahıs ve bir şirketin isimleri bulunuyor. Buna göre, Erhan Çulha ve Hüseyin Şahin isimli şahıslar ile SIA Falcon International Group isimli İstanbul merkezli şirket ABD’nin KDHC yaptırımları listesine girdi. SIA Falcon Group kimdir? Savunma, enerji ve gıda sektöründe yatırımları bulunan SIA Falcon Int., İstanbul merkezli bir şirket olup 1996 yılında kuruldu. Yurtdışında 30’dan fazla ülkeye savunma sanayii ürünleri tedarik ediyor. l Haber Merkezi Allah’ın izniyle... Bakalım ne demişlerdi... Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu: Allah’ın izniyle tüm zorlukların üstesinden birlikte geldik. Bundan sonra da kimseye eyvallah etmeyiz. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki: Allah’ın izniyle çok pratik çalışacak bir hükümet sistemi geliyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba: Allah’ın izniyle et ithal eden değil, ihraç eden ülke olacağız. İnanmak önemli. Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci: Orta vadeli büyüme planlarımızı açıkladık, göreceksiniz 2018’de Allah’ın izniyle bu oranları yakalayacağız ve IMF büyüme rakamlarını bir kez daha revize etmek zorunda kalacak. Evet, bugün Allah’ın izniyle nur topu gibi yüzde 25’e dayanmış bir enflasyonumuz var. Allah’ın izniyle buğday ithal edeceğiz ve fiyatlar düşecek. Allah’ın izniyle Et ve Süt Kurumu da 300 TIR taze soğutulmuş kemiksiz sığır eti ithal edecek. Tüm bunlar için ihalelere çıkıldı bile. Üstelik Tarım ve Orman Bakanlığı ihale için sadece 1 gün süre verdi; üstelik canlı hayvanı bile denetleyememiş ve şarbonu da beraber ithal etmişken lop etin nasıl denetleneceği konusunda arkasında soru işaretleri bırakarak.. Kısacası bugün Allah’ın izniyle çökmüş bir tarım ve hayvancılık politikamız var. Etin, yumurtanın, sütün, domatesin, biberin ve aklınıza gelen her şeyin fiyatı arttı. Suyun bile. Evet bunda dolar kurunun artmasının, dolayısıyla enerji, yem, ulaştırma gibi girdi fiyatlarının artmasının payı var ama asıl geride yatan konu üç cümle ile: “yeterli üretim yok; verimli üretim az; çiftçi ekip biçmeye gönülsüz, tüccar fazlası ile açıkgöz.” İthalat ise sadece kolaycılık, günü kurtarmak... Tarladan sofraya kadar olan zincirin her kademesi sorunlu. Önce bunu kabul etmesi gerek bu ülkenin yönetimine soyunanların. Coğrafi işaretlerin önemi Geçen hafta Tekirdağ’da Süleymanpaşa Belediyesi’nin düzenlediği bir panelde hayvansal üretimde coğrafi işaretlemenin önemi de konuşuldu. Bir coğrafi işaret alındığı zaman o ürünü üreten bütün üreticiler bundan yararlanır. Bulunduğu yöre veya bölgeyle özdeşleşmiş bir ürünü gösterir. Örneğin Malatya kayısısı, Ezine peyniri, antepfıstığı, Gemlik zeytini gibi.. Coğrafi işaret alındığında hem o ürün sahtelerinden korunur hem de tüketici ürünün nereden geldiğini bilinmiş olur. Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu coğrafi işaretlerin ülkelere sağlamış olduğu getiriler ve işin ekonomik yönü üzerinde önemli çalışmalar yapmış olan bir isim. “Coğrafi işaretleme sistemi ile önemli ölçüde istihdam da sağlanıyor. Kırsal nüfus bulunduğu yerde kalıyor” diyor. Örneğin Fransa Gıda Pazarı’nda yöresel ürünlerin 25 milyar Avro’luk bir payı varmış ve küresel ticaretin yoğun baskılarına karşın yöresel ürünlerin tüketimi de hızla gelişiyormuş. Üreticisine yaklaşık 2.5 kat daha fazla kazandıran coğrafi işaretli ürün pazarının AB büyüklüğü 55 milyar Avro civarındaymış. Tekelioğlu, Türkiye’nin yöresel ürün potansiyelinin çok fazla olduğunu ancak değerlendirilmediğini vurguluyor. Düşünsenize 2 bin 500 ürünün coğrafi işaret alma potansiyeli var ama ancak 204’ü tescil almış. Örneğin dünyanın en lezzetli etlerinden biri Trakya’nın kıvırcık koyun ırkı. Ama coğrafi işaret çalışmalarına 3 yıl önce başlayabilmiş. Üstelik sürekli melezleştirildiği için ırk da kaybolma tehlikesi ile karşı karşıya.. Şu anlattıklarım yapılması gerekenlerin sadece bir tanesi. Tarımda doğru ArGe, doğru teşvik, verimi artırıcı yığınla önlem, üreticinin maliyetlerini aşağıya çekmesi için önemli adımlar. Ama bunun için önce sorunu doğru teşhis etmek gerek. İşi Allah’a bırakarak olmuyor. Gördük. Ama şunu da iyi biliyoruz artık: Türkiye gibi toplumlarda cehaleti yönetmek kolaydır. İçine “Allah’ın izniyle” lafını koy ya da herhangi bir dini öğe iliştir, sonra istediğini söyle, istediğini yap... 6 işçi tutuklandı, sendikacıya gözaltı Yapımı devam eden 3. havalimanında iş cina yetlerinin durdurulması ve kötü çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebi ile başlayan eylemlerin ardından dün 3. havalimanı işçilerinden 6’sı daha tutuklandı. DİSK’e bağlı Dev Yapıİş Sendikası Başkanı Özgür Karabulut gözaltına alındı. İnşaatİş Sendikası, önceki akşam işçi koğuşlarının basıldığını ve 8 işçinin daha gözaltına alındığını duyurdu. Gözaltına alınan 8 işçiden, 2’si adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken, 6 işçi tutuklandı. DİSK’e bağlı Dev Yapıİş Sendikası başkanı Özgür Karabulut dün akşam, DİSK genel merkezi yakınında gözaltına alındı. Limterİş Sendikası Genel Başkanı ve DİSK Yönetim Kurulu üyesi Kanber Saygılı, gözaltını, “Özgür Başkan yarın (bugün) için ifadeye çağrılmış biz de savcılığa gidecektik, kaçak göçek bir durum söz konusu değildir” diyerek eleştirdi. DİSK Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu da sosyal medya hesabından tutuklamalar ve gözaltıyla ilgili, “İnşaat işçilerinin insanca çalışma ve yaşama hakkını savunmak, sendikamız genel başkanının suçu değil, görevidir” dedi. l Haber Merkezi C MY B