Katalog

DUNYA Rodman ziyaret etti, Kuzey Kore komadaki ABD’liyi serbest bıraktı Kuzey Kore lideri Kim Jong’un’la yakın dostluk kuran es tuklu üç ABD’liden biri olan Otto Warmbier uçakla ülkesi ki NBA yıldızı Dennis Rodman, dün 5. kez Pyongyang’a ne iade edildi. Yılbaşı tatili için K. Kore’ye giden ve 18 ay gitti. Trump’la ziyaretini konuşup konuşmadığı sorusunu önce bir afişi yırttığı için “devlete karşı düşmanca davra “Onun da çok memnun olduğundan eminim” diye yanıt nıştan” 15 yıl hapis ve zorunlu çalışmayla cezalandırılan layan Rodman’ın varmasının ardından Kuzey Kore’de tu Warmbier’in (22) son bir yıldır komada olduğu öğrenildi. Çarşamba 14 Haziran 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Kampta zehirlenme faciası Warmbier 7 Katar’a havayoluyla 4 bin inek gidecek Katar, Suudi Arabistan’ın başını çektiği Körfez’in Sünni krallıklarının abluka ve yaptırım kıskacını Türkiye ve İran’ın yardımları, Umman’ın limanlarını açması sayesinde delmeye çalışırken Katarlı bir işadamından ilginç bir hamle geldi. Power International Holding’in Başkanı Mutaz el Hayyat, taze süt sıkıntısını gidermek için Katar’a havayoluyla 4 bin inek taşımaya hazırlanıyor. El Hayyat’ın Avustralya ile ABD’den satın aldığı 590 kiloluk 4 bin inek, Katar Havayolları’na 60 uçuşa mal olacak. Taze süt, krizden önce Suudi Arabistan’dan alınıyordu. ‘ABD elçisi istifa etti’ ABD Başkanı Trump’ın Katar’ı “en üst düzeyden terörü desteklemekle” suçlamasının ardından Doha Büyükelçisi Daha Shell Smith 3 yıldır yürüttüğü ve “hayatındaki en büyük onur olan görevini bırakacağını, bu müthiş ülkeyi özleyeceğini” duyurdu. Cubeyr: Abluka değil ABD Dışişleri’nin ablukanın hafifletilmesi çağrıları karşısında Suudi Dışişleri Bakanı Adil el Cubeyr, ihtiyaç halinde Katar’a tıbbi destek ve gıda temin edebileceklerini söyledi. Cubeyr, Arap ülkelerinin Katar’a karşı abluka uygulamadığını, sadece hava sahalarını Katar’a kapattıklarını, bunun egemenlik hakları olduğunu da savundu. Suud, Katar merkezli kanal El Cezire’nin yayınlarını kapatmasının ardından spor ağı beIn Sports’a abonelikleri de yasakladı. Putin’den uyarı Suudi Kralı Salman’a telefon açan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin “Maalesef Katar krizi Suriye’ye siyasi çözüm için ortak çabaları güçlendirmeye ve terör tehdidiyle mücadeleye yardımcı olmuyor” uyarısı yaptı. Hamaney (sağda), Ruhani’ye uyarılarda bulundu. ‘Terörist ABD ile normalleşilmez’ İran’ın dini lideri Ayetullah Hameney, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile hükümetine verdiği iftarda yaptığı konuşmada ve ardından Twitter’dan attığı mesajlarda “IŞİD’i kim yarattı? ABD...” dedi. İran’ın ABD’yle ilişkilerinin normalleşmesinden yana olmadığını söyleyen Hamaney, “ABD terörist bir ülkedir ve terörizmi destekliyor, böyle bir ülkeyle ilişkilerimizi normalleştiremeyiz. Amerikan hükümeti bağımsız bir İran’a karşıdır” diye konuştu. Hamaney, hükümetten, İran’ın Suriye ve Irak’taki milis güçlerinin pazarlık konusu yapılmamasını isteyerek “ABD’nin, Kudüs Gücümüz ve komutanımızdan (Kasım Süleymani) hoşlanmasını mı bekliyorsunuz? Tabii hoşlanmayacak ve (çeşitli platformlarda) şartlar öne sürecek” vurgusunda bulundu. ‘Kürtlerin kötü zamanlaması’ Irak Başbakanı Haydar İbadi, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül için bağımsızlık referandumu ilan etmesiyle ilgili “Irak’ın her parçasının emelleri ve hayalleri var. Hemfikir olmasak da saygı duyuyoruz. Tek bir yurtta yaşıyoruz ve onlar bizim ortaklarımız” diyerek şöyle devam etti: “Oyladığımız bir anayasamız, federal meclisimiz ve federal hükümetimiz var. Böyle bir zamanda referanduma gitmek uygun değil.” Irak’ta IŞİD’e yönelik Musul operasyonu sürerken bölgeden kaçanların kaldığı bir kampta gıda zehirlenmesinden yüzlerce kişi hastanelik oldu. Musul ile Erbil arasında, Musul kent merkezine yaklaşık 40 kilometre uzaklıktaki Hasansham U2 kampında pazartesi günü iftar yemeğinin ardından kimi kaynaklara göre bir çocuk, diğer kaynaklara göre biri çocuk olmak üzere iki kişi öldü. Katarlı örgüt taşıdı Erbil merkezli Rudaw sitesinde pirinç pilavı, tavuk, yoğurt ve çor badan oluşan yemeklerin Erbil’de bir restoranda hazırlanıp Katarlı bir yardım kuruluşu tarafından kampa getirildiği, restoran sahibinin gözaltına alındığı öne sürüldü. Uluslararası Göç Örgütü de yemekler için Katarlı yardım kuruluşunun yerel bir restoran ile anlaştığını aktardı. Rudaw’a konuşan bir kamp gözetmeni kamplara dışarıdan yemek getirilmesinin daha önceden yasak olduğunu ancak yetkililerin “bu kuralın değiştirilmesi” yönünde baskı gördüğünü anlattı. Yemekten kısa bir süre sonra kusma ve bayılma şikâyetleri ile Iraklıların bölgedeki üç hastanede tedavi altına alındığı belirtildi. 6 bin 235 kişiye ev sahipliği yapan kamp BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından bölgede kurulan 13 kamptan birisi. UNHCR’den yapılan açıklamada zehirlenme belirtileri gösteren 752 kişiden 312’si hastaneye kaldırılırken kampa temiz su sevkıyatı yapıldı. Musul’u IŞİD’den kurtarmak için operasyonların başladığı ekimden beri 800 binden fazla sivil evlerini terk etmek zorunda kaldı. Caracas alev alev Sağcıların başını çektiği muhalifler, Yüksek Mahkeme binasını ateşe verip önünde fotoğraf çektirdi. Venezüella’da Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun istifası talebiyle nisandan beri süren protestolarda ölü sayısı Batılı ajanslara göre 66’ya, hükümet kaynaklarına göre en az 80’e varırken gösterilerin şiddeti giderek artıyor. Göstericiler dün başkent Caracas’ta Yüksek Mahkeme binasını, Miranda eyaletinde de Konut Edindirme Bakanlığı binasını ateşe verdi. ABD destekli sağcı muhalif liderlerinin çağrısıyla sokağa dökülen göstericiler, dün Yüksek Mahkeme binasının dış cephesine attıkları molotoflarla yangın çıkardı, olayda üç kişi yaralandı. Muhalefet, uzun süredir Yüksek Mahkeme’yi Maduro lehine kararlar almakla suçluyordu. Chacao kentindeki Konut Edindirme Bakanlığı’nın bi nasında da molotof atılmasıyla yangın çıkaken 900 çalışan ve kreşte bulunan en az 45 çocuk hızla tahliye edildi. Venezüella Başsavcısı Luisa Ortega ise Maduro’yu açıkça eleştirmeye başladıktan sonra istihbarat görevlilerinin ailesini tehdit ettiğini öne sürdü. Ortega, bazı aile fertlerinin tehdit telefonları aldığını söyleyip “Sorununuzu ailemle değil benimle çözün” dedi. Muhalif basına ambargo iddiasıyla bir grup genç muhabir de “El Bus TV” (Otobüs TV) isimli bir protesto biçimi başlattı. Yolcu otobüslerine binen muhalif muhabirler, El Bus TV yazan bir çerçevenin ardına geçip ülkeyi saran krizle ilgili son gelişmeleri üç dakika içinde okuyor. RSF’nin basın özgürlüğü listesinde Venezüella, 137. sırada. kFoArRuCmageorliullyaosır FARC (Kolombiya Devrimci Silah lı Güçleri) ile barış anlaşması imzalayan Kolombiya hükümeti, 315 eski gerillayı koruma olarak işe alacak. Eğitimlerinin ardından silah verilecek eski gerillalar asgari ücretin yaklaşık üç katı maaşa bağlanacak. Görevleri, sağcı paramiliter grupların hedefindeki eski FARC liderlerini korumak olacak. İçişleri Bakanlığı, sadece insanlığa karşı suç işlememiş ve silah bıraktığını kanıtlayabilen eski gerillaların eğitim kampına katılmak için başvurabileceğini açıkladı. Akademide yakın koruma derslerinin yanı sıra insan hakları dersleri de verilecek. Ancak gerillaların silah teslim ettikten birkaç ay sonra yeniden silah taşıyacak olması, bazı kesimlerin tepkisini çekiyor. Kralı övmek için yarıştılar ABD Başkanı Donald Trump koltuğa oturduğu 20 Ocak’tan beri ilk kez kabine toplantısını tam kadroyla düzenledi. Toplantının kameralara açık bölümünün Trump’a methiye düzme yarışmasına dönmesi ise alay konusu oldu. “Ancak Üçüncü Dünya ülkelerinde rastlanabilecek sahneler, ABD Körfez krallıklarına döndü, Shakespeare’in Kral Lear’ı” gibi eleştiri ve yorumlar yapıldı. Kendisini eski başkanlardan F. D. Roosevelt’le kıyaslayan Trump, “Birkaç istisna dışında, başa çıkması gereken büyük bir ekonomik buhran olan FDR gibi, bizim yaptıklarımızdan fazlasını yapan bir başkan hiç olmadı” dedi. “Şahane bir başarıya ulaştık” diyerek “rekor düzeydeki bir tempoda, mümkün olan en yüksek seviyede faaliyette olduklarını” savunan Trump, masadakilerin isimleri ve görevlerini söyleyerek kendilerini tanıtmasını istedi, ilk talihli olarak da Yardımcısı Mike Pence’i seçti. “Başkan Yardımcımız ile başlayacağım. Başkan Yardımcımız nerede” diyerek aramaya başlayan ve tam karşısında oturan Pence’i bulduğunu “İşte burada” diyerek duyuran Trump, “Mike’la başlayacağız” dedi. Pence, kabinede yer almasını “hayatının en önemli ayrıcalığı” olarak tanımlarken, Adalet Bakanı Jeff Sessions “Burada olmak gerçekten harika” dedi. Enerji Bakanı Rick Perry ABD’yi Paris İklim Anlaşması’ndan çeken Trump’a “Sizi selamlıyorum” derken ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley de Trump’a “Bu, BM’de yeni bir gün” diye teşekkür etti. Kabine üyeleri tek tek Trump’a hizmet etmenin onur olduğu dile getirip bunun için Trump’a şükranlarını sundu. Söz Adalet Bakanı Sessions’ın Trump’ın görevden aldığı eski FBI Başkanı James Comey’nin ardından dün Adalet Bakanı Jeff Sessions da Senato İstihbarat Komitesi’ne ifade verdi. Sessions, Rusya’nın ABD seçimlerine müdahalesi soruşturması kapsamında Rus yetkililerle ilişkileri ve Rusya’nın ABD Büyükelçisi Sergey Kislyak ile görüştüğünü reddetmesiyle soruşturmayı yanlış yönlendirip yönlendirmediği yönündeki soruları yanıtladı. Trump’ın seçim kampanyası sırasında Kislyak ile görüştüğü nü önce reddedip sonra Rus yetkililerle iki kere buluştuğunu kabul etmiş olan Sessions, dünkü oturumda Rus yetkililerle görüşmelerini hatırlamadığı, bunların ayaküstü, rutin görüşmeler olduğu savunmasını tekrarladı. Trump ekibinin Rusya ile ilişkilerinin Amerikan istihbarat servislerinin ortaya attığı bir iddia olduğunu, kendisinin böyle bir farkındalığı olmadığını vurgulayan Adalet Bakanı, Rusya ile gizli anlaşma suçlamalarının “iğrenç yalanlar” olduğunu dile getirdi. IŞİD’den Marawi’de katliam ve kölelik Filipinler’in güneyindeki Mindanao Adası’nın Marawi kentini işgal eden IŞİD’le güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar 4. haftaya girdi. Kentte sıkışan siviller bombardıman, katliam ve esaretle karşı karşıya. Çocuk militanlar IŞİD’in Amak ajansı tarafından görüntüleri yayımlanan, bazısı çocuk yaştaki militanların, iki ateş arasında sıkışıp kalan 1000 sivilden kaçmaya çalışanları öldürdüğüne da ir tanıklıklar var. Ordu tanıklara dayanarak IŞİD’in kalan sivilleri de köle gibi kullandığını söyledi. Amak’ın videosunda militanlar 6 Hıristiyanı infaz ederken gösterilirken, gösterilmeyen daha çok infaz olduğu seslendirildi. En kalabalık Müslüman nüfusa sahip Endonezya’da Genelkurmay Başkanı “Ülkenin her bölgesinde uyuyan IŞİD hücreleri var” uyarısı yaptı. Lavrov’a bomba gibi istihbarat Trump’ın mayısta ağırladığı Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a verdiği gizli bilginin, İsrail’in IŞİD’in bomba imalat hücresine düzenlediği siber saldırıyla ilgili olduğu öne sürüldü. New York Times’a göre İsrail’in hacklemesi sayesinde IŞİD’in “Xray cihazlarının fark edemeyeceği küçük patlayıcıları ‘bataryalar’ şeklinde dizüstü bilgisayarlara yerleştirerek havalimanlarına sokmayı planladığı” anlaşıldı. Ancak İsrail, ABD’yi, bu istihbaratın kimseyle paylaşılmaması yönünde uyarmış. Rusya’nın Navalni’si Bugüne Vahhabi/Selefi mutlak monarşi Suudi Arabistan karşısında aniden ‘mağdur’ olan ‘modern’ mutlak monarşi Katar’ı yazacaktım. Ancak fikir değiştirdim. Rusya Federasyonu’nda (RF) talihin cilvesi Sovyet sosyalizminden kopuşun kutlandığı 12 Mayıs Rusya Günü vesilesiyle ‘sahaya inen’ muhalifler pek revaçta. Ne ki, olup biteni anlamak kolay değil. Hele de RF’yi Rus muhalefetinin yıldızı Aleksey Navalni’yi parlatmak arzusuyla Batı medyasından izlemenin popüler olduğu bir memlekette… Son fırtına tıpkı mart ayındaki gibi yine Navalny’nin gösterileriyle koptu. Gençlik kitlesinde tanınırlığı yüzde 45 civarında görünen modern orta sınıfın temsilcisi Navalni, Rusya Günü’nde ülke için hakikaten büyük bir mesele olan ‘yolsuzluk’ gündemiyle destekçilerini sokağa davet etti. Hareketi için momentum yaratmaya çalıştığı aşikâr. Zira gelecek yılki başkanlık seçimlerinde bağımsız Levada merkezi’ne göre oy oranı yüzde 12 civarında. Yüzde 5’te görünen KP lideri Zuganov ile yüzde 4’teki Jirinovski gibi ‘dinozorların’ bile altında. Velhasıl Moskova’daki Sakharova Meydanı için yaptığı başvurusuna onay aldı. Bölgesel takipçileri de Vladivostok’tan Kaliningrad’a gösteriler organize etti. Hemen hepsi barışçı geçti. Üçüncü büyük kent Novosibirsk’teki 2 bin civarında katılımcı oldu. Habarovsk’ta 300 kişi vardı ve Lenin Stadyumu’ndaki festivale katkı yaptığı anlaşılıyor. Ancak Moskova’da işler karıştı. Zira Navalni, pazar akşamı beklenmedik bir hamle ile kiralanan ekipmanlarla ilgili zorlukları gerekçe göstererek Sakharova’daki gösteriyi iptal edip Tverskaya’yı yeni alan ilan etti. Yani kentin ana caddesini. Sorun şu ki o bölgede çok önceden organize edilmiş ‘Vremena i Epokhi’ isimli savaşların yeniden canlandırıldığı festival vardı. Navalni’nin gerekçesi pek tuhaftı. Zaten pazartesi Sakharova’ya ses sistemleri tesis edilince hikâye daha tuhaflaştı. Kimileri Navalni’nin kararını festival kitlesinden faydalanmaya yordu. Savcılık ikazda bulundu. Neticede Navalni gösteriye erişemeden yerel mahkeme kararıyla yasadışı gösteri düzenlemek ve kamu düzenini bozmak ithamıyla tutuklanıp 30 gün hapse çarptırıldı (mart ayında 15 gün ceza almıştı). Bir şey kaçırmadı. İzinsiz gösteriye 4 bin 5005 bin kişi katıldı. Bize aşina kafa göz yarma manzaralarının yaşanmadığı 679 civarında insan gözaltına alındı. Yerel medyaya göre St. Petersburg’la birlikte 1200 gözaltı olurken, hemen hepsi kısa sürede bırakıldı. Bu arada Amerika’da 1000 kişi gösteri yaptığında ne kadar yer verdiği tartışalacak CNN, izleyicilerine festivale iştirak eden 250 bin ziyaretçiyi (RF çapında 2.5 milyon) Navalny’nin potansiyel destekçileri olarak sundu. Askeri canlandırma törenleri için yerleştirilen kum torbalarının protestocuları engellemek için kurulduğunu yazan Batılı editörler tweet’lerini sildiler. Zaten Navalni’nin misal Müslüman göçmenleri ‘hamamböcekleri’ diye nitelediğini, ‘Ruslar için Rusya’ söylemlerini de yazmıyorlar. Sovyetler Birliği’nin gömülmesi ve yerini alan RF’yi Batılı liberal demokratik perspektiften eleştirmek çok popüler, farkındayım. Şahsen hâlâ Sovyetler’in arkasından ‘ah ettiğim’ için, bu mirasın tuhaf ve farklı biçimler altında yaşatıldığı RF’deki devlet kapitalizmine bu perspektifle yaklaşmıyorum. Lakin şu iklimde soldan Rusya eleştirisi yapmak ne denli zor. RF, Sovyetler çökmüş olsa da burunun dibinde hâlâ NATO’nun durduğu 146 milyonluk, federal yönetimlerin bulunduğu devasa bir ülke. (10 Mart tarihli ‘Rusya ve değerler meselesi’ başlıklı yazımda olgusal argümanlar ortaya koymuştum. (http://www.cumhuriyet. com.tr/koseyazisi/695236/Rusya ve degerler meselesi.httml) Orada yaşayanlar ve benim gibi ziyaret fırsatı olanlar, elbette perspektifleri uyarınca toplumsal mücadelelere dair daha adil gözlemler aktarabilirler. Kanımca Batı medyasından anlamak pek mümkün değil. Herkesin özgürce yürüyebilmesini dilerken, RF’deki 5 bin kişilik gösterinin niçin Paris’teki çok daha kalabalık gösteri ile aynı perspektifle verilmediğini ise sorgulamakla işe başlayabiliriz. Navalni’ye 1 ay hapis Rusya’nın Moskova ve St. Petersburg kentlerinde önceki gün düzenlenen yolsuzluk protestolarına Kremlin “Kamu için tehlikeli. Polis bunu yapanlara karşı karşı münasip önlemler aldı” tepkisini gösterirken, eylemi organize eden Aleksey Navalni ile birlikte gözaltına alınan 1700’den fazla kişi dün mahkemeye çıkarıldı. Karga tulumba gözaltına alınan protestocular izinsiz gösteri yapmak ve polise karşı aşırı güç kullanmakla suçlanırken çoğu 15 gün hapis cezası aldı. Polisin eyleme gitmek için evden çıkarken yakaladığı Navalni ise 30 gün hapse çarptırıldı. C MY B