Katalog

Cumartesi 8 Nisan 2017 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Dolar 3.75 TL’ye fırladı ekonomi 9 ABD’nin Suriye’ye düzenlediği saldırı piyasaları dalgalandırdı. Dolar yüzde 1’den fazla yükseldi, petrol son 1 ayın zirvesinde. Cumhuriyet altını 1023 TL’yi geçti ABD’nin Suriye’ye düzenlediği hava saldırısı, finans piyasalarını da sarstı. Dolar 3.75 TL’yi görürken altın fiyatları rekor kırdı, petrol fiyatları ise son bir ayın en yüksek seviyesine çıktı. Türkiye’de serbest piyasada önceki gün 3.70 TL seviyesinden kapanan dolar, ABD’nin Suriye hükümetine ait bir hava üssüne düzenlediği füze saldırısının ardından sabah saatlerinde yüzde 1’den fazla yükselişle 3.75 TL’yi gördü. ‘En duyarlısı TL’ Artan jeopolitik risklere dikkat çeken Japonya’nın ön de gelen finans kuruluşu Mizuho Bank, Türk Lirası’nı ABD saldırısı na en duyarlı para birimleri arasında göstererek, “Ruble, RusABD ilişkilerine dair endişelerle baskı altında. Türk Lirası ise Suriye’ye yakınlığı ve jeopolitik riskler nedeniyle satılıyor” de ğerlendirmesini yaptı. TL’nin gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en kötü performansı gösteren para birimlerinden olduğuna dikkat çeken bir bankacı, dolar/TL’de referandum, jeopolitik gelişmeler ve yüksek enflasyonun da baskısının hissedildiğine dikkat çekti. Altın rekor kırdı Piyasalarda artan tedirginlik, altına da sıçradı. Önceki gün 150 lira seviyesini aşan gram altın, ABD’nin Suriye’de rejime ait hava üssü vurmasının etkisiyle 152 lirayı aşarak rekor tazeledi. Bir günde 15 TL birden artan Cumhuriyet altını ilk defa 1023 TL’nin üstüne çıktı, çeyrek altın ise 249 TL’ye yük seldi. ABD’nin düzenlediği füze saldırısı, küresel piyasalarda ise en çok petrol fiyatlarını etkiledi. Vadeli Petrol kontratları yüzde 2’den fazla yükselerek varil başına 53 dolarla son bir ayın en yüksek seviyesine tırmandı. ABD’de dün açıklanan tarım dışı istihdam verisinin beklentilerin altında gelmesi ile Fed’in faiz artırımlarının zorlaşması, gelişmekte olan piyasaları olumlu etkileyince Suriye’ye yapılan saldırının borsadaki etkisi sınırlı kaldı. Borsa İstanbul (BİST) 100 endeksi günü 182 puan azalışla 88 bin 497 puandan kapattı. ABD’de açıklanan veriler dolardaki yükselişi de sınırlayınca, kur 3.73 TL’nin altına geriledi. l Ekonomi Servisi ‘Yükseliş geçici’ Dolardaki yükselişi değerlendiren Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ise şu açıklamayı yaptı: “TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesinin bir gerekçesi yoktur, spekülatif demeyeceğim ancak geçici bir harekettir. Önümüzdeki haftadan itibaren özellikle de referandum sonrası piyasalarda iyileşme yaşanacaktır. Piyasadaki rakamlarda, döviz piyasalarındaki hareketlerde olağanüstü bir gelişme yok; belki Suriye olaylarından bir nebze etkilenilmiş olabilir.” Ekonomi kadınla güçlenir Her 100 kadından 33’ünün istihdamda yer aldığı ve 10 girişimciden yalnız birini kadınların oluşturduğu belirtilerek, kadının iş yaşamına katılmasının gerekli olduğu saptaması yapıldı Motorine dokuz kuruşluk zam Motorinin litre fiyatına dün gece yarısından itibaren 9 kuruşluk zam yapıldı. Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası’ndan (PÜİS) yapılan açıklamaya göre motorinin litre fiyatı 9 kuruş artırıldı. Dün gece yarısından itibaren geçerli olan zamma göre, motorin litre fiyatı ortalama; İstanbul’da 4.52 liradan 4.61 liraya, Ankara’da 4.57 liradan 4.66 liraya, İzmir’de ise 4.55 liradan 4.64 liraya yükselmiş oldu. Dağıtım firmalarının belirlediği fiyatlar, rekabet ve serbesti nedeniyle şirketler ve kentlere göre küçük çaplı değişiklik gösterebiliyor. l Ekonomi Servisi Türk traktörcü Hintlilere satıldı Türkiye’nin önemli tarımsal ekipman ve çok amaçlı kabin üreticilerinden Hisarlar Makina’nın yüzde 75’i 71 milyon TL’ye Hintli otomotiv devi Mahindra & Mahindra’ya (M&M) satıldı. M&M’in Tarım Ekipmanlar Birimi Üst YÖneticisi (CEO) Rajesh Jejurikar, satış sürecinin tamamlandığını Twitter hesabından duyurdu. Jejurikar, attığı ‘tweet’te, “Anlaşmamız tamamlandı ve ilk yönetim kurulu toplantısını Eskişehir’de yaptık” ifadesini kullandı. M&M’in büyüklüğü 18 milyar dolar. l Ekonomi Servisi İnşaatta üretim düştü, ciro arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış inşaat ciro endeksi 2016 yılı dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 6.9 oranında arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2016 yılı dördüncü çeyrek (EkimAralık) inşaat ciro ve üretim endeks verilerini açıkladı. Buna göre, inşaat üretim endeksi yüzde 1.4 oranında azaldı. Kredi sıkılaştı Merkez Bankası’nın Banka Kredileri Eğilim Anketi’nde yer alan değerlendirmeye göre ise ilk çeyrekte bankalar, bireysel kredilerde, konut kredilerine uygulanan standartları sıkılaştırdı, taşıt ve diğer bireysel kredilere uygulanan standartları temelde aynı bıraktı. l Ekonomi Servisi Metal direnişine öncülük eden TOFAŞ işçileri Türk Metal’den istifa edip Çelik İş’e geçmiş, daha sonra Çelik İş’in centilmenlik anlaşmasıyla işçileri Türk Metal’e yönlendirmesi sonrası işten atmalar yaşanmıştı. Hani istihdam seferberliği vardı Toplusözleşmede uzlaşı yok. Bursa’da bir grup metal işçisi, Bursa Çalış Tüpraş işçisi ma Bölge Müdürlüğü önünde eylem yaparak, “Hani is YENİDEN tihdam seferberliği vardı o zaman biz niye işsiziz” di eylemde ye sordu. “İstihdam değil işçi kıyı KRmalr2telPaaedleRsoe0ıleyyrlrenefgkıaoraasypa.o1isaieatrn7,iaficslÖrilnkprk1mei4yute“d8naıogld”rn2İnlmairşeiieeaoşsöl.Oşe0didşc,slmarmltlrİisıkae1eiebişic’kaeüy8sn’öianlrkakıtYaeşiseSir4Tis’dzdnikmnnanmtuireüılgşsö’eoekeisiltrKnnennapleüatnaadobşöetşeddkrlnanöemHaıegoabmrdiretydkmnfşaraTpiaaebevşeaoiaseüknübnşliİsauçnusoznzktnvlspdeimilaaiımıisinluadyai.şgreerdtilkamrlaçğnllTetieönreeesaıatşeıaü,lb.öaartrpsiseridapüİatşİşnnazazsşoldiürrşvçkc.albmkaçaıenemneişıİmayaişşşişulirkçethalddeç’eaçatenrieaarn2ri mı seferberliği”, “İstihdam yok işçi kıyımı var”, “Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu”, “Yaşasın işçilerin birliği” dövizleri açarak Çalışma Bölge Müdürlüğü önüne turşu bıraktı. Kıyım yapıldı İşten atılan işçiler adına açıklamayı yapan Mehmet Altın; “ Bugün burada toplanma sebebimiz, ülkemizde istihdam seferberliği ilan edilmesine rağmen sendikal tercihlerinden dolayı işten atılan işçi arkadaşlarımızın sesini kamuoyu na duyurmaktır. İki yıl önce Renault ve TOFAŞ başta olmak üzere Bursa ve çevre illerdeki fabrikalarda yaşanan, ‘Metal Fırtına’ olarak nam bulan iş bırakma eylemleri, yine işçinin iyi niyetiyle işveren temsilcilerinin kamuoyu huzurunda bu olaylardan dolayı hiçbir işçi işten atılmayacak sözüne inanılarak sona erdirilmişti. Fakat çok geçmeden gördük ki önce birer ikişer, onar, yirmişer kıyımlar başladı” dedi. Adil değil İşverenin işçi çıkışlarını sistematik bir hale getirerek günümüze kadar devam ettirdiğini söyleyen Altın, bugün tam da referandum arifesinde işsizlik oranlarının düşürülmeye çalışıldığını, bu iddiayla istihdam seferberliği ilan edildiğini hatırlatarak, devlet teşviğiyle yeni ve genç işçilerin işe alındığını, bilinçli işçilerin atıldığını dile getirdi. l Ekonomi Servisi Rusya olmadı Maldivler’e İlişkilerin gerilmesinin ardından durdurulan başta domates olmak üzere sebze ihracatı için yeni yol arayan ihracatçı, Maldivler’e kadar uzandı. Domates, Maldivler’e dahi ihraç ediliyor. Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Satıcı, bölgeden yapılan domates ihracatının yüzde 50.3 oranında artışla 65 milyon 102 bin 316 dolara yükseldiği bil gisini vererek, yıl sonuna kadar 180 milyon doları aşmasını beklediklerini dile getirdi. Batı Akdeniz’den domates ihraç edilen yerler arasında Hint Okyanusu’nun ortasında bulunan ve 1200 adadan oluşan Maldivler’in de yer alması dikkat çekti. Buğday masada Diğer yandan, Rusya Başbakan Yardımcısı Arkady Dvorkovich, Rusya ve Türkiye’nin Rusya buğdayına uyguladığı kısıtlamalar hakkında iki hafta içe risinde görüşme yapmayı planladıklarını belirtti. Gazetecilere konuşan Dvorkovich, sınırlamaların mantıklı olmadığını söyledi. Türkiye, Rusya’dan gelen buğday, mısır ve ayçiçeğine mart ortasından itibaren yüksek gümrük vergisi uygulayarak ithalatı askıya aldı. Ankara, Rusya’dan yapılan ithalata yönelik herhangi bir yasağı resmi olarak yalanlarken, Moskova atılan bu adımın ikili ilişkilerin gelişmesine engel olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi Toplantının açılışında konuşan TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadooğlu, “Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer alabilmesinin, nüfusun yarısını oluşturan kadınların ekonomik ve sosyal hayata aktif katılımı ile mümkün olabileceğini söyledi. Çatısı altındaki 32 kadın derneği ile Türkiye’nin en büyük örgütlü kadın gücü olan TÜRKONFED İDK Komisyonu tarafından yürütülen “Kadının Çok Yönlü Güçlendirilmesi Projesi” kapsamında 2017’nin ilk toplantısı ORSİFED ve KİGDER ev sahipliğinde Kayseri’de düzenlendi. Yüzde 33 Rekabetçilikte kadınların olduğu her alanda şirketlerin, kentlerin ve ülkelerin rakipleriyle arayı açtığını belirten Kadooğlu: “Kayseri’nin de bölgesel bir güç olması için sadece sanayi ve ticarette değil; rekabetçilik ve girişimcilik alanlarında da daha fazla aksiyon alması gerekmektedir” diye konuştu. Kadooğlu, Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer alabilmesinin, nüfusun yarısını oluşturan kadınların ekonomik ve sosyal hayata aktif katılımı ile mümkün olabileceğinin altını çizdi. Olmazsa olmaz Kadın istihdamının artırılmasının, Türkiye’nin küresel rekabette de üst sıralara çıkmasını sağlayacağını dile getiren TÜRKONFED İş Dünyasında Kadın Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yasemin Açık, “Her 100 erkekten 77’sinin iş yaşamına katıldığı ülkede, her 100 kadından yalnızca 33’ü iş gücüne dahildir” dedi. Açık, ülkede her 10 girişimciden yalnızca birinin kadın olduğunu da dile getirdi. l Ekonomi Servisi Kars’a lojistik merkezi Kars Organize Sanayi Bölgesi (OSB) yanındaki alanda Kars Lojistik Merkezi’nin temelini attı. TCDD Genel Müdürü İsa Apaydın’ın verdiği bilgiye göre, 300 bin metrekarelik alan üzerinde kurulacak projenin sözleşme bedeli 94 milyon 300 bin lira. Yıllık 412 bin ton taşıma kapasitesine sahip lojistik merkezin konteyner stok alanında 170 bin metrekare olduğunu söyleyen Apaydın, demiryolu ünitelerinin yanı sıra her türlü idari ve sosyal donatıların bulunduğu lojistik merkezine 16 kilometrelik demir yolu hattı yapılacağını ve ulusal demiryolu ağına bağlantılı olacağını söyledi. 30 Ekim 2018’de bitecek merkezde 500 kişi çalışacak. l Ekonomi Servisi Ortadoğu bataklığı bir yalanla başladı... Her şey, tek kutuplu dünya düzeninde çarkların işleyişinde öngörülemeyen bir krizle, ABD’nin 12 Eylül’ü travmasında terörle dehşet yüzleşmesiyle başlamıştı... “Kuralsız düzenin kuralsız savaşları” başlığıyla, zengin kuzey dünyasının yoksul güney dünyası çıkarlarında yarattığı terörle yüz yüze kalmasını anlatmaya çalışmıştım... Savunma refleksleri, gücün elde tutuluyor olmasının şımarıklığında öfkeli, bir o kadar şaşırtıcıydı... Amerikan iktidar erkleri ülkelerini de çarpan, kuruluşlarında katkıları olan terör örgütleriyle kendi doğdukları topraklarda savaşma kararı almışlardı... Gelişmiş demokratik düzen söz konusu olsa da giderek çokuluslu tekeller elinde toplanan, güçlü merkez ülkelerdeki sermaye gücü, çoğunluk gücüne dayalı siyasal gücü, demokrasinin işleyiş çarklarını bozmuştu. Silahlı güçten işlevsel güç kazanan medya gücünün ele geçirilmesiyle, etkin toplumsal güdüleme gücü de giderek acımasız boyutlarda insan odaklı ekonomi, toplumsal çarkların işleyişi, siyaset, demokratik düzen işleyişinden sapmayı getirmişti... Akıldışı kirli medya güdülemesinde, terör travması yaşatılan dünyada, en ağırı Amerikalılara teröre karşı savaş adına Irak, Afganistan işgalleri dayatılmıştı... Saddam’ın diktatörlüğünden Irak halkını kurtarma, demokrasi götürme, en büyüğü de nükleer silahlı saldırı yalanı yetmişti... HHH Sonrası için Ortadoğu, Türkiye’ye biçilmiş rollerle birlikte yapılmış hesaplar, gelişmelerle çok değişken kirli çıkar oyunları üzerinden yaşanacaklar önemliydi... Şeytana pabucunu ters giydirecek hızda yaşananlar, kirli çıkar hesapları uğruna insana, insanlığa yaşatılanlar umursanmadan Ortadoğu, İslam dünyası, ülkemiz, yoksul güney dünyası üzerlerinden yapılan hesaplarda gelinen nokta ortada... İç savaşlar bataklığına çekilmiş ülkelerde işgalcilerin kırımı üzerine birbirlerini kırma tuzağında yitirdiklerinin can, yaralanma, hastalık, mal, sürgün, insanlık adına işlenmiş suçlar, katliamlar, vahşetin boyutları insanlığın en karanlık çağlarını aratmıyor... Ecevit koalisyon hükümetinin, büyük depremin ekonomik, sosyal, siyasal yıkımı, bankalar, ağır krizin üzerine ayakta kalamaması ne kadar doğal idiyse... Amerika’nın Irak işgali projesinde istenen sınırsız stratejik ortak desteği vermemesi üzerine ülkemizde yaşanan siyasal depremin sonuçları bir o kadar anormal... Erbakan’ın siyasal İslamcı kimliği kadar millici yanı ağır basan, “Milli Görüş” kadroları, partisinin demirbaşları içinden Amerika’nın Irak işgalinde stratejik ortak olmayı önceden kabul eden kadrolarla yeni bir parti kuruluşun bekliyor muyduk? Oldu, olmanın ötesinde gökten zembille inmişçesine bir hızla, çoğunluk iktidar gücüyle 2002’den bu yana ülke yönetiminin başında... Irak işgali sürecinde stratejik ortaklık adına verilmiş sözler çerçevesinde Amerikan askerlerinin ülke toprakları üzerinden verilmiş üsler, kiralık topraklardan geçerek Irak’a karadan, girmesini sağlayacak bir de tezkere vardı... Erdoğan liderliğinin öngörülemeyen siyasal yenilgisi söz konusu tezkerenin Meclis’ten geçirilememesi olmuştu. Türkiye’yi en baştan Ortadoğu bataklığına çekecek gelişme yarım kalsa da ilk bedel Irak’ta askerlerimizin başına çuval geçirilmesi olmuştu... Sonrasında stratejik ortaklığı kanıtlama projelerinde iktidarlarının o dönemler için en güçlü ortağı Cemaatin katkılarını tam bilemesek de “yeni Osmanlıcılık, ılımlı İslam..” projelerle laik cumhuriyet kimliğinden kopmaya hevesli, İslam dünyasıda liderliğe heveslenme, medyatik İslam dünyası için yardım fonları da içinde siyasal, sosyal, ekonomik ağ oluşturma çabalarına tanıklık ediyoruz... HHH Olmadı, olmuyor... Dünya dengeleri içinde, Amerika, zengin kuzey dünyası, dünya güç dengelerindeki çalkantılarda savrulur tek kutupluluğu yaşatamadan zengin kuzeyin ekonomik krizinde sarsılırlarken... Çıkarlarını işgallerle korumaktan vazgeçmiş, yarattıkları bataklıklar, iç savaşlar kaosları için bölgelerden fedailer arama noktasına gelmişlerdi... Ilımlı İslam, Arap Baharları fiyaskolarının ardından yoksul güney içinde tutulamayan sorunların dünyaya dönük olumsuz etkileri zamanlarındayız... Dünya gündeminde yoksullaşan, yoksunlaşan çoğunluğun kaçınılmaz başkaldırılarına karşı bu çağ için öngörülmemiş otoriterleşmeler var. Hele de Ortadoğu’nun çıkarlar adına elverişli petrol paylaşımını içeren yeni sınır ve harita hesaplarında, kimin eli kimin cebinde belli değilken hızına yetişilemeyen gelişmelerinde... Bugünlere kadar kazanılmış toplumsal, birlikte, parlamenter rejim, laik Cumhuriyet, Atatürk devrimleri, Anadolu aydınlanması birikimlerimize sırtını çevirmek akla ziyan. KISA... KISA... l Hyundai ve Kia motor arızası nedeniyle büyük bir geri çağırmaya hazırlanıyor. İki şirketin 1.5 milyon aracı geri çağırma nedeni olası motor durmasına yol açan bir imalat problemi. Diğer taraftan sorunun yapısal değil, imalat sırasında kaynaklanan bir hata olduğu da belirtiliyor. Geri çağırmalar ABD ve Güney Kore’de yapılacak. l KOBİ’lere nakit girişi 3,75 milyar liraya ulaştı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü: Toplam 152 bin 500 KOBİ desteğini aldı. Bunun da toplam maliyeti, piyasaya giren para 3 milyar 750 milyon oldu. l Migros’tan Mmart hamlesi Migros ilk 3 ayda 21 mağaza açtı. Bu açılışların 18’i martta oldu. Böylece 2016 sonunda 1.566 olan mağaza sayısı 1.605’e ulaştı. 31 Mart 2017 itibarıyla şirketin mağaza sayısı da yurtiçinde 1.587, yurtdışında iştirakleriyle 39 olmak üzere toplam 1.626. C MY B