Katalog

DUNYA Guterres’in ilk ziyareti Türkiye’ye Yeni BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ilk ziyaretini Türkiye’ye yapıyor. Gündemde Kıbrıs ve Suriye var. Dün İstanbul’da Guterres’i ağırlayan Başbakan Binali Yıldırım, ortak basın toplantısında “İstanbul’un yeni bir BM merkezine dönüştürülmesini” önerirken “IŞİD, PKK, PYD/YPG gibi terör örgütleriyle ilgili hassasiyetle ri” ilettiklerini belirtti. Bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşecek Guterres ardından Arap ülkelerini turlayacak. Britanya Savunma Bakanı Michael Fallon ise dün Kıbrıs’ı ziyaretinde garantör ülke sıfatıyla güneyde sahip oldukları, IŞİD’e karşı operasyonlarda kullandıkları iki üs için “Suriye krizinin ışığında her zamankinden daha önemliler” dedi. Rum lider Nikos Anastasiadis’ten savunma işbirliği anlaşmasının uzatılmasını istedi. Cumartesi 11 Şubat 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: EMİNE BİLGET Putin’in YPG hamlesi nilgun@cumhuriyet.com.tr 13 Suriye yönetimine verdiği askeri ve diplomatik destekle savaşın gidişatını değiştiren Putin liderliğindeki Rusya, Şam ve Suriyeli Kürtler arasındaki görüşmelere aracılık ettiğini açıkladı. Bu çerçevede Obama döneminde Ankara’nın sert muhalefetine karşın Washington’ın yakın müttefiki olarak öne çıkan, YPG ile de görüşüldüğü duyuruldu. Suriye’de gözler IŞİD’in kalesi Rakka’ya düzenlenecek geniş çaplı operasyon ile Türkiye’nin de dahil ol duğu Bab mücadelesine çevrilirken ülkenin geleceğine yönelik pazarlıklar da kızışıyor. Dört görüşme Ortadoğu’da istikrar Lavrov sağlanmasında Kürt meselesinin “kilit un surlardan biri” olduğunu söyleyen Rus ya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Şam ile Kürt grupların geçen yıl dört kez masaya oturduğunu belirtti. Böylelikle bu konuda daha önce basında çıkan gö rüşme iddialarını da doğrulamış oldu. Rusya’da dün kutlanan Diplomat lar Günü vesilesiyle Izvestia gazetesi ne röportaj veren Lavrov, “Birleşik bir Suriye için” hükümetle Kürtleri uzlaş tırmaya çalıştıklarını belirtti. Suriye li Kürtlerin siyasal ve toplumsal yapı larından temsilciler ile Şam heyetinin, Moskova, Suriye’de çözüme yönelik çabalar çerçevesinde Şam ile Kürt gruplar arasında arabuluculuk yaptıklarını doğruladı 3.5 YILLIK ESARETİN ARDINDAN... Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın, önceki günkü ziyaretçileri aralarında çocuk ve kadınların bulunduğu bir gruptu. SANA’nın haberine göre, gruptakiler 3.5 yıl boyunca cihatçıların elinde tutulup yakın zamanda özgürlüğüne kavuşanlardı. geçen yılın haziran ve aralık ayları arasında dört kez doğrudan ve dolaylı müzakere yürüttüğünü kaydetti. YPG de masaya oturdu Suriyeli Kürtlerin silahlı gücü YPG’nin liderlerinin de görüşmelere katıldığını belirten Lavrov, “Bu tip Suriye içi diyalogların faydalı olduğuna inanıyoruz” diye konuştu. Müzakerelerin olumlu ilerlediğini, anlaşmaya ulaşılması için “ciddi potansiyel bulunduğunu” söyledi. Kendilerinin de barışın sağlanması ve terörün yok edilmesi için Suriye’deki tüm etnik ve dini grupları uzlaştırmaya çalıştıklarının altını çizdi. Görüşmelerde Suriye’nin federal sisteme geçilmesinin ele alınıp alınmadığı sorusuna ise yanıt vermedi. Suriyeli Kürtler, Rusya ve Türkiye’nin girişimleriyle aralıkta ilan edilen ateşkesin ardından geçen ay Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapılan barış görüşmelerine çağrılmamıştı. Cenevre’deki BM misyonunda görevli Rus elçi Aleksei Borodavkin, ay sonunda kentte yapılacak görüşmelere Kürtlerin de çağrılması gerektiğini dile getirdi. Esad’dan Trump’a davet Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, ABD’li mevkidaşı Donald Trump’ın sığınmacı akınını durdurmak için Suriye’de güvenli bölgeler oluşturma planının “hiç gerçekçi olmadığını” söyledi. Yahoo News’e konuşan Esad, bu bölgelerin Suriyelileri silahlı örgütlerden korumayacağını ve asıl ihtiyacın “ülke genelinde istikrar” olduğunu vurguladı. ABD’nin kendileriyle işbirliği yapması halinde, Amerikan askerlerinin Suriye’de IŞİD’le mücadeleye katılmasından ise “memnuniyet duyacaklarını” belirtti. Tahran’dan gövde gösterisi ABD’nin geçen hafta, orta menzilli balistik füze denemesi sebebiyle İran’a yeni yaptırımlar getirmesi ve karşılıklı açıklamalar ile iki ülke arasındaki gerilim tırmanırken İran’da İslam Devrimi’nin 38. yıldönümü çerçevesinde başkent Tahran’daki Özgürlük Meydanı’nda yüz binlerce kişi toplandı. ‘Deneyimsiz figürler...’ Adeta gövde gösterisi niteliğindeki törende konuşan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Bu kalabalık Beyaz Saray’daki yeni yöneticilerin asılsız yorumlarına bir cevap niteliğindedir. ABD’de ve bölgedeki bazı deneyimsiz figürler İran’ı tehdit ediyor. Tehdit dilinin İran üzerinde asla işe yaramayacağını bilmeleri gerek. İranlılar bu ulusa tehditkâr bir dil kullananları pişman edecek. Savaş çığırtkanı politikalara karşı koyacağız” dedi. Yürüyüşe katılan kimi grup Trump’ı şeytana benzeten kuklaların yanı sıra “ABD’ye ölüm” yazılı dövizler taşıdı. Kimi İranlılar ise Twitter’da ‘#LoveBeyondFlags’ etiketi ile bayrak yakılmasına son verilmesini istedi, Trump’ın seyahat yasağına karşı çıkan ABD’lilere teşekkür etti. Bazı dövizlerdeki “Müslümanları destekleyen ABD halkına teşekkürler” yazısı dikkat çekti. Ruhani törende kalabalığa seslendi. Beyaz Saray’dan İvanka reklamı ABD Başkanı Donald Trump’ın kızı İvanka’nın giyim ve takı ürünlerini satmayı bırakan perakende devi Nordström’ü Twitter’da fırçalamasının izinden seçim kampanyası yöneticiliğinden danışmanlığa terfi ettirdiği Kellyanne Conway de gitti. Conway’in TV’ye çıkıp “Amerikalılar, gidin, İvanka’nın ürünlerini satın alın” çağrısı yapması tepki çekti. Temsilciler Meclisi Denetleme Komitesi Başkanı olan Cumhuriyetçi Jason Chaffetz “Kesinlikle yanlış, açıkça haddini aşmış” dedi. Komite üyeleri, Hükümet Etik Ofisi’nden Conway’e disiplin cezası verilmesini istedi. Bunun üzerine Beyaz Saray, Trump’a ses çıkaramazken danışmanını etik kurallarını ihlal etmiş olma olasılığından dolayı uyardı. Mecliste yumruklar konuştu Güney Afrika’da yolsuzluk iddialarının hedefindeki Devlet Başkanı Jacob Zuma’nın meclisten ulusa sesleniş konuşmasında ortalık karıştı. Ekonomik Özgürlük Savaşçıları üyesi bir grup solcu vekilin konuş maya engel olmaya çalışması üzerine yumruklar havada uçuştu. Güvenlik görevlileri vekilleri yaka paça sürükleyerek dışarı çıkarınca ana muhalefet partisi salonu terk etti. Daha önceki konuşmaları da olaylı geçen Zuma, konuş ması sırasında düzeni sağlamaları için parlamento binasında 400’ü aşkın asker görevlendirmişti. Başkanın meclisi “militarize eden” hamlesinin anayasaya aykırı olduğunu savunan muhalifler yargıya başvurdu. Yargıdan bir ret daha Dünyayı ayağa kaldıran Trump’ın seyahat yasağı kararı temyizden de döndü. Buna karşın Trump vazgeçmeyeceğini, yargıyla savaşı sürdüreceğini yineledi ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkeye kısmi giriş yasağını askıya alan yargı kararı temyizde onaylandı. Nüfusunun çoğu Müslüman 7 ülke yurttaşlarına ABD’ye giriş yasağını askıya alan federal mahkeme kararını onaylayan federal temyiz, başkanlık kararnamesini gözden geçirme yetkisi olmadığına dair Trump’ın tezini reddetti. İlkin “Mahkemede görüşürüz. Ulusumuzun güvenliği tehlikede” diye tweet’leyen Trump, Japon Başbakanı Şinzo Abe’yle basın toplantısında da gelecek hafta ulusal güvenlikle ilgili çok önemli karar açıklayacağını duyurdu. ‘Başkanı da denetleriz’ San Francisco’daki Federal Temyiz Mahkemesi 9. Dairesi, 29 sayfalık açıklamasında, “başkanın yetkilerini denetleme yetkisine sahibiz, bunu yapamayacağımızın iddia edilmesi anayasal demokrasimizin temel yapısına aykırı” dedi. Üç yargıçın oybirliğiyle aldığı kararda ABD hükümetinin yasağı meşru kılacak hiçbir ulusal güvenlik kanıtı sunmadığı belirtildi. Yasakla mücadele eden Washington Eyaleti Başsavcısı Robert Ferguson, “Başkan, kaosa sebep olan acele yazılmış bu tehlikeli kararnameyi bir an önce geri çekmeli. Yoksa ona anayasa hesabı soracağım” dedi. Rusya’ya yönelik yaptırımların kaldırılmasını görüştüğünü yazması yeni PEKİN’LE U DÖNÜŞÜ MÜ... bir skandal kopardı. Daha önce Trump ekibi, görüşmede yaptırımlar dahil siya Trump “tek Çin” politikasının pazarlığa açık olduğunu söyleyip Tayvan si pazarlık yapılmadığını savunuyordu. lideriyle telefonda görüşerek kızdırdı Putin’den Slovenya teklifi ğı Pekin’e bu kez zeytin dalı uzattı. 45. ABD Başkanı, horoz yılını kutlama me Moskova’da Slovenya Başbakanı’nı ağırlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Trump’la ilk yüz yüze görüşmeyi Slovenya’nın başkenti Ljubljana’da yapabileceklerini, ancak görüşmenin yeri ve zamanının Washington’a da bağlı olduğunu söyledi. sajı gönderdiği Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’le telefonda da konuştu. Beyaz Saray’ın açıklamasında “Trump Çin liderinin ricası üzerine tek Çin politikasına saygılı olduklarını dile getirdi” ifadesi dikkat çekti. Çin devlet televizyonu, Şi’nin “ABD’nin tek Çin politikasını benimsemesini takdirle karşıladıkları Daha önce Ljubljana’da Obama ile görüş ve bu ilkenin ikili ilişkilere temel oluş müş olan Putin “Trump’ın ilişkileri tam turduğu” sözlerini aktardı. Daha son kapasite canlandırmaya yönelik yaklaşı ra Trump “Şi ile geçen gece çok sıcak, mından memnuniyetini” ifade etti. çok hoş bir sohbet yaptık” dedi. Zçoatruışnmluasaıskerlik Rus elçi ile ‘yaptırım’ sohbeti Washington Post’un Trump’ın resmen göreve başlamasından önce, yani yetkisi bulunmadığı halde, Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Flynn’in Rusya’nın ABD Büyükelçisi Sergey Kislyak’la ABD elçiliğini Kudüs’e taşıma vaadi ile İsrail’i mutlu eden ancak daha sonra Beyaz Saray sözcüsünün İsrail’in yeni yerleşim oluşturma girişimlerinin İsrailFilistin barış görüşmelerine yardımcı olmadığı açıklaması ile şaşırtan Trump, Hayom gazetesine verdiği söyleşide de bu mesajı tekrarladı. Bu plan için iyice düşünülmesi gerektiğini belirtti. Öte yandan, Kudüs’te zorunlu askerlik hizmetini protesto eden yüzlerce Ultra Ortodoks Yahudiye polis müdahale etti. El Bab’daki ateş çemberi Peter Hopkirk’ün “Büyük Oyun” kitabını yeni bitirdim. “Büyük Oyun” uzmanlığıyla bilinen tanınmış gazetecinin daha önce Türkçeye “İstanbul’un Doğusunda Bitmeyen Oyun” başlığıyla çevrilen diğer eserini okumuştum... İki kitabında da “büyük güçlerin” Ortadoğu, Kafkaslar ve Orta Asya’daki paylaşım serüvenini anlatan Hopkirk, “girizgâh”ında; “Tarihin aslında bir tekerrürden ibaret” olduğunu söylüyor; “İnsan gazete başlıklarına bakarken yüzyıl öncesinden bu yana fazla bir şeyin değişmediğini görüyor. Büyük oyun hâlâ güncelliğini koruyor” diyor. “Büyük Oyun”, Hopkirk’ün ilk kitabı. İlk kitapta Hopkirk, “gölgeler turnuvası” şeklinde tanımladığı “büyük oyun”u “Rusların sıcak denizlere açılma tutkusuyla” açıklıyor. 19. yüzyılı baştan sona şartlayan bu tutku giderek topraklarında güneş batmayan İngiliz imparatorluğunun çıkarlarıyla çatışıyor. 19. yüzyıl başında Britanya İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında başlangıçta 3 bin kilometre olan uzaklık; Rus genişlemeciliğiyle aynı yüzyılın sonunda 30 kilometreye iniyor. Tarihten ders almayınca Rusların sıcak denizlere doğru günde ortalama 150 kilometrekarelik genişlemeyle durmaksızın ilerlemeleri, Hindistan yoluna kimseyi yaklaştırmak istemeyen İngilizleri huylandırıyor. Ruslar ilerlerken, İngilizler de ne pahasına olursa olsun... Bu gözü doymayan komşuları durdurmaya çalışıyor. Bu sebeple kâh karşı karşıya gelerek çatışıyor, kâh rakip güçlere karşı kol kol kola giren Büyük Rus ve Britanya imparatorluklarının yüzyıllık tepişmesinde sahnelenen kirli tezgâhları ve şeytanın aklına gelmeyecek ali cengiz oyunlarını, sinsi tuzakları, ihanetleri anlatıyor Hopkirk. Gerek Ruslar, gerekse de İngilizler; birbirlerini ezeli rakip görmelerine rağmen en büyük dolapları ve hinlikleri, hâkimiyet kurdukları topraklarda bilgi ve görgüden tamamıyla yoksun yerli Müslüman halklara uyguluyorlar. Bu halkların zenginlik ve gösteriş meraklısı liderlerini “pahalı hediyelerle” tava getiriyorlar; dinle yatıp sözde dinle kalkan ama dinlerini hiç bilmeyen cahil Müslümanları, “hacı” kılığına girerek “Arabistanlı Lawrence” misali kandırıyorlar. Kafkaslar’dan Orta Asya’ya dek uzanan bölgelerde, Müslümanların zaafı olan “din”i devamlı istismar ediyorlar. Bu “gölgeler turnuvasında” en dikkat çekici taraf, koca bir yüzyıl boyunca sahneye konan ve tekrar tekrar sergilenen, hayata geçirilen bu “emperyal oyun stratejileri”nin; Müslüman topluluklarda katiyetle bir “silkinme”, “ayma” farkı yaratmaması ve tarihten hiç ders çıkartılmaması. Reklam arasından sonra devam Yüzyıllık reklam arasından sonra şimdi aynı oyun Ortadoğu’da yeniden sergileniyor. İngiltere’nin yerine ABD’yi koyduğumuzda yüzyıl öncesinin “paylaşım savaşlarının” Müslüman halklar üzerinde aynı topraklarda, aynen olduğu gibi devam ettiğini görüyoruz. Trump’ın Putin’le seçim öncesi flörtleşmesi bakın hız kesiverdi. Rus lidere kampanyada toz kondurmayan ABD Başkanı; Oval Ofis’e taşınalı beri “Birbirimizi tanıyalım. Bekleyelim görelim!” moduna girdi. Yeni etapta Ortadoğu’da taraflar birbirini yoklarken CIA Başkanı Pompeo, ilk yurtdışı gezisini Türkiye’ye yaptı. Gezinin ajandasındaki en öncelikli konuların başında Suriye’deki Rakka operasyonu vardı. Ankara yeni CIA başkanıyla bu kritik görüşmeleri yaparken, El Bab’da Rus uçaklarının “yanlışlıkla üç askerimizi” şehit ettiği haberi geldi. Bu durum Türkiye’de geniş çevrelerce bir “kaza” değil; “mesaj” olarak algılandı. Kendisi bizzat KGB kökenli olan Putin’in Türkiye’ye ayağının tozuyla gelen yeni CIA başkanına verdiği bir mesaj olarak görüldü. “Büyük oyun” mirasçılarının böyle “gölge turnuvalarının” hiç sonlandırılmadan sürdürüldüğü topraklara, tarihten ders almadan “stratejik derinlik” düşleriyle dalmanın çok acı olan bedeli bu. El Bab’da bu ateş çemberine girmişken bir de içeride fabrika ayarlarını değiştirecek referandumlar ve “anayasa oylamaları” yapılıyor... Saatin yelkovanı, hem içeriden, hem dışarıdan... Tam yüz yıl öncesine dönüyor. AİşBim, Tizreumkaprı’ışumyaardı: AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Washington’da Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı Mike Flynn, damadıdanışmanı Jared Kushner ve Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’la görüştü. ABD’yi Avrupa’ya karışmaması konusunda uyaran Mogherini, Trump’ın FransaAlmanya seçimlerini etkilemesi ihtimaline karşı “Biz ABD’nin politikalarına karışmıyoruz. ABD’den bize müdahale etmemesini bekliyoruz” dedi. Trump’ın Britanya’nın ayrılık kararına sevinmesine “AB yerli yerinde kalacak” yanıtını verdi. C MY B nilgun@