Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 3.7630 1.7 kuruş 4.0430 0.7 kuruş 11.18 0.06 puan 84.208 1160 puan 8 EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Merkez’den geçici adım ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 983.01 2.31 lira 146.90 35 kuruş Çarşamba 25 Ocak 2017 TCMB kalıcı olarak faizi artırmak yerine geçici sıkılaştırma yolunu seçti. Piyasalar bankanın bağımsız duruşuna ikna olmadı. Dolar/TL 9.3 kuruş artışla 3.83’e kadar çıktı Merkez Bankası (TCMB), yılın ilk Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında bir haftalık repo faizi olan politika faizini artış beklentilerine karşılık yüzde 8’de sabit bırakırken, gecelik borç verme faizini 75 baz puan artırarak yüzde 9.25 seviyesine getirdi. Geç likidite penceresinde de borç verme faizi 100 baz puanlık bir artışla yüzde 11 seviyesine yükseltti. Merkez, ihtiyaç duyulması halinde ilave sıkılaştırma yapılabilir mesajı verdi. TCMB faiz koridorunun alt bandı olan borçlanma faiz oranını da yüzde 7.25’te sabit tuttu. Enflasyon artacak Faiz koridorunun üst sınırı olan borç verme faiz oranı, likiditeye ihtiyacı olan bir bankanın Merkez Bankası’ndan gecelik borçlanmak için ödemesi gereken gecelik faiz oranını gösteriyor. Geç likidite penceresi ise bankaların ödeme sorunlarını engellemek için Merkez Bankası’ndan saat 16.0017.00 arasında gecelik vadede borçlanma imkânını ifade ediyor. PPK açıklamasında “Son kurul toplantısından bu yana döviz kurlarında gözlenen aşırı hareketlilik enflasyon görünümüne dair yukarı yönlü riskleri artırdı. Döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli etkisi ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki oynaklık nedeniyle kısa vadede enflasyondaki belirgin yükselişin devam edebileceği öngörülüyor. Örtülü faiz kararı Bu çerçevede kurul, enflasyon görünümündeki bozulmayı sınırlamak amacıyla parasal sıkılaştırmanın güçlendirilmesine karar verdi” denilse de piyasalar Merkez’in bu adımlarından ikna olmadı. En yüksek faiz artışının geç likidite penceresinde yapılması Merkez Bankası’nın örtülü faiz artışına devam edeceği beklentisini güçlendirirken, bu da bankanın bağımsızlığına ilişkin kaygıları artırdı. Kararın ardından dolar/TL sert yükseldi. Hükümet yetkilileri son söylemlerinde TCMB’nin bağımsızlığına vurgu yapsa parti politikası olarak düşük faizden yana olduklarını be DOLAR FIRLADI: PPK kararı sonrasında dolar/ TL ilk tepki olarak sert yükseldi. PPK öncesi 3.7370 seviyesinde olan dolar/TL 3.8299’a kadar çıktı. Gün içinde 9.3 kuruş artan kur, lirtiyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da faiz eleştirilerini her fırsatta dile getiriyor. Capital Economics Gelişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Ekonomisti William Jackson, “Piyasaları pek ikna edemedi. Benim gördüğüm bundan sonraki aylarda bunun üzerine de faiz artırımları gelebilir. Burada bir en serbest piyasada 3.7630 TL’den kapandı. Analistler örtülü faiz artışı beklentisiyle kurda bir müddet daha yükselişin sınırlanabileceğini ancak bunun kalıcı olmayacağını düşünüyor. dişe de en büyük faiz artışının geç likidite penceresi faizinde görülmesi ve eldeki tüm araçlara gönderme yapılması para politikasının biraz daha karmaşık bir hal alabileceğine işaret ediyor, ki bu da yatırımcıların Türkiye hakkındaki endişeleri arasında yer alıyor” dedi. l Ekonomi Servisi TL ÜZERİNDE BASKI SÜRECEK Danske Bank şef analisti Jakob Christensen, “Yeterli değil. TL üzerindeki baskının hafiflemesi için faizin 200 ile 300 baz puan arasında yükselmesi gerektiğini düşünüyoruz. TCMB gönülsüz bir tepki verdi. Merkez Bankası açıkça gerekeni yapacak kadar bağımsız değil. Kapı ardından geç likidite penceresiyle sıkılaştırma yapmaya çalışıyor, ancak biz tüm faizlerde biraz daha fazla hamle görmek isterdik. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in cuma günkü kararı öncesinde TL üzerindeki baskının süreceğini düşünüyoruz” dedi. İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu da “Görünen o ki geç likidite penceresinden fonlama devam edecek. Merkez örtülü faiz artışına devam edebilir beklentisi ile bir süre sonra kurda sınırlı düzeltme gelebilir” yorumunda bulundu. Yurttaş karta sarıldı Çin etkisi artacak ABD Başkanı Donald Trump, ülkesini Trans Pasifik Ticaret Anlaşması’ndan (TPP) resmen çıkardı. Böylece Çin bölgedeki etkisini artırırken, ABD Asyalı müttefiklerinden uzaklaşmış oluyor. Seçim kampanyasında verdiği sözü yerine getiren Trump, ABD’yi 2015 yılında yapılan 12 üyeli TPP anlaşmasından çıkaran başkanlık kararnamesini önceki gün imzaladı. ABD ile Pasifik Okyanusu’na kıyısı bulunan 11 ülke arasındaki ticari sınırlamaların kaldırması planlanan anlaşma için bir önceki Başkan Barack Obama, Çin’den önce davranarak TPP’yi Asya ticaretinin kurallarını belirleyecek biçimde hazırlatmıştı ancak Kongre’de onay aşamasına gelmemişti. Uzmanlara göre Çin’in dahil edilmediği TPP’den ABD’nin çıkması, dünyanın en büyük ikinci ekonomisinin bölgedeki etkisini artırabilir. l Ekonomi Servisi Brexit’e onay şartı İngiltere yüksek mahkemesi, hükümetin Avrupa Birliği’nden çıkış (Brexit) müzakerelerini resmi olarak başlatmadan önce parlamentodan onay alması gerektiğine hükmetti. Ülkenin en yüksek yargı makamı olan mahkeme, başbakanın iki yıl sürecek ayrılma sürecini başlatacak olan AB’nin Lizbon Anlaşması’nın 50. maddesini yürürlüğe koymak için “kraliyet imtiyazı” olarak adlandırılan icra yetkilerini kullanabileceği şeklinde hükümetin öne sürdüğü iddiayı kabul etmedi. Kuzey İrlanda, İskoçya ve Galler parlamentolarından onaya ise gerek olmadığını belirtti. l Ekonomi Servisi BKM Genel Müdürü Soner Canko: Geçen yıl 176 milyon adet banka ve kredi kartıyla 587 milyar lira ödeme yapıldı Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, lüks tüketim harcamalarının azalıp tasarruf eğiliminin arttığı 2016’da Türkiye’de banka ve kredi kartlarıyla yapılan toplam ödemelerin yüzde 12 artışla 587 milyar lira olduğunu, kartlı ödemelerin 2017’de de en az yüzde 1215 bandında artmasını beklediklerini söyledi. BKM’nin 2016 yılına ilişkin değerlendirme toplantısında konuşan Canko, Türkiye’nin sahip olduğu 176 milyon kart ile Avrupa’nın bir numaralı kart pazarı olduğunu belirterek, “Bunların 58.8 milyonu kredi kartı, 117 milyonu banka kartı niteliğinde. Geçen yıl alışveriş, ATM işlemleri, nakit çekme, banka kartı, temassız kart, hepsini topladığımızda işlem hacmi 1.2 trilyon lira oldu” dedi. Gıda ilk sırada Canko’nun verdiği bilgiye göre, 2016’da kartla yapılan harcamalarda en yüksek payı 155 milyar lira ile market/ gıda, 51 milyar lira ile benzin/ akaryakıt ve 48 milyar lira ile giyim aldı. Market harcamaları yüzde 11, akaryakıt yüzde 4, giyim yüzde 9 arttı. Kart harcamalarının en fazla artış gösterdiği sektörler ise yüzde 84 ile bireysel emeklilik, yüzde 72 ile kamu/vergi, yüzde 25 ile sigorta, yüzde 17 ile yemek ve yüzde 14 ile sağlık oldu. Canko, kuyumculuk, konak lama, seyahat acenteleri ve elektronik eşya alanında yapılan kartlı alışverişlerde ise bir önceki yıla göre düşüş yaşandığını söyledi. Toplantıda verilen bilgiye göre, 2016’da yüzde 12 olarak gerçekleşen kartlı ödemelerdeki artış 2015’te ise yüzde 15 olarak gerçekleşmişti. Canko, kartlı harcamalardaki büyüme oranında önceki yıla göre gözlenen yavaşlamada, kartlı harcamalardaki en büyük kalemlerden birini oluşturan akaryakıttaki fiyat düşüşü, kuyumculuk sektöründe taksidin önünün açılmaması ve güvenlik endişelerine bağlı olarak alışveriş davranışla rındaki yavaşlama gibi değişik parametrelerin etkili olduğunu söyledi. l Ekonomi Servisi Soner Canko Konut satışları fren yaptı Kredi faizlerindeki düşüş ve kampanyaların etkisiyle Eylül 2016’dan beri güçlü gelen konut satışları aralıkta hız kesti. Türkiye genelinde konut satışları aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre binde 1 oranında artışla neredeyse yerinde sayarak 142 bin 713 oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre, konut satışları eylülde yüzde 17.8 arttıktan sonra, ekimde ve kasımda yüzde 25.1 artış kaydetmişti. Bir diğer sert gerileme de ipotekli satışlarda görüldü. Kasımda yüzde 71.4 artan kredili satışlar aralıkta 2015’in aynı ayına göre yüzde 21.4 yükseldi. Toplamda 49 bin 76 olan ipotekli satışların konut satışları içindeki payı yüzde 34.4 oldu. Türkiye genelinde 2016’da 1.34 milyon konut satış sonucu el de ğiştirirken satışlar 2016’da bir önceki yıla göre yüzde 4 arttı. Geçen yıl İstanbul 232 bin 428 konut satışı ve yüzde 17.3 pay ile ilk sırayı aldı. Verilere göre 2016’da yabancılara 18 bin189 konut satıldı. Satış rakamı bir önceki yıla göre yüzde 20.3 azaldı. l Ekonomi Servisi OHAL’le gelen büyük servet transferiu satırlar yazılırken, dolar 3.76, avro ise 4.04 TL’den işlem görü Byordu. AKP iktidarı, önceki gün dört OHAL KHK’si çıkardı. Kararnamelerin ikisinde OHAL’le ilgisi bulunmayan birçok madde vardı. Birinde (683/m.4) mealen şöyle diyor: “Ey alacağını, yabancı para üzerinden kabul eden kamu kuruluşları. Ey BOTAŞ, ey Milli Savunma Bakanlığı, ey Özelleştirme İdaresi, BTK; Karayolları. Bundan böyle karşındaki şirket ödemesini 2 Ocak 2017 tarihli Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden yapabilir. Sabitlediğim kurla yaptığın alışverişi bütçede göstermeyeceğim.” HHH OHAL kararnamesinde belirtilen sabit kurun tarihi 2 Ocak 2017. O tarihte Merkez Bankası döviz alış kuruna göre; dolar 3.53, Avro ise 3.70 TL. 2 Ocak’tan bugüne dek 23 gün içinde, dolar 23, Avro 34 kuruş arttı. Döviz alacaklarında kur sabitlemesinin ne anlama geldiğini somut bir örnekle açıklayalım. HHH Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 26 Ağustos 2015’te 4.5 G ihalesi yaptı. 4 milyar Avro bedelle sonuçlanan bu ihalenin son taksidi nisanda yapılacak. Vodafone kendine düşen ihale bedelini peşin ödemişti. Turkcell ile bu ihaleye o zamanki Avea markası altında giren Türk Telekom’un nisanda ödeyeceği taksidin toplam tutarı: 657 milyon 171 bin Avro. Geçen aralıkta başlatılan “TL’ye dönüş” kampanyasında, taksidin TL üzerinden ödeneceği haberlerini, ilgisi hatırlar. O söz işte şimdi hayat bulacak. (!) 4.5G ihalesinden devlete gelecek 657 milyon 171 bin Avro’luk son taksidin iki şirket arasındaki dağılım şöyle: Türk Telekom: 243 milyon 349 bin Avro Turkcell: 413 milyon 822 bin Avro Referandum ayı olan nisandaki Avro kurunu şimdiden kestiremiyoruz. Ama bugünkü kuru esas alarak basit bir hesap yapalım: Türk Telekom nisan taksidini eğer bugünkü Avro kuru üzerinden ödemek istese 983.1 milyon TL ödemesi gerekiyor. Ancak son OHAL KHK’si sayesinde nisanda 3.70 TL üzerinden 900 milyon 391 bin TL ödeyecek. Aradaki fark: 82 milyon 738 bin TL. Aynı hesabı Turkcell için yapalım. Turkcell nisan taksidini bugün ödeyecek olsa 1 milyar 671 milyon 840 bin TL ödemesi gerekiyor. Ancak Turkcel nisan geldiğinde OHAL KHK’sinin sağladığı imkândan yararlanarak (2 Ocak 2017 tarihli kur üzerinden) 1 milyar 531 milyon 141 bin TL ödeyecek. Aradaki fark: 140.7 milyon TL. Böylece AKP iktidarının OHAL düzenini kullanarak iki şirkete yapacağı servet transferinin toplamı 223.4 milyon TL olacak. Bakmayın siz, kararnamade, “Bu madde kapsamındaki işlemler ve sonuçları bütçe gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirmez” denildiğine. Herkesi aptal yerine koyan, göz boyamadan ibaret bir cümle bu. Sözde bütçe hesaplarıyla ilişkilendirilmeyecek bu 223 milyon TL’lik kur zararını BTK elbette ki bir yerlere yazacak. Yazmakla kalmayacak gösterecek... Kurum çalışanları aralarında para toplayıp ödemeyeceklerine göre, zarar şu ya da bu isim altında eninde sonunda bütçeden ödenecek. Son bir notla tamamlayalım. Yazıya konu bu hesap OHAL KHK’sinin getirdiği sabit kurla Hazine’nin gireceği zararın sadece bir örneğini oluşturuyor. Bunun BOTAŞ’ı var, Milli Savunma Bakanlığı var, Özelleştirme İdaresi, diğer enerji şirketleri var. Yazının başında bu maddenin OHAL’le ilgisi olmadığını belirttik. Ancak TL’ye dönüş adıyla perdelenirken, iki şirkete avantaj sağlayan bu düzenleme, aynı zamanda devletin içine girdiği tahsilat sıkıntısının resmi belgesidir. Yahoo’nun satışı ertelendi Yahoo’nun internet servis sağlayıcı ve cep telefonu operatorü Verizon’a satışının tamamlanması bu yılın birinci çeyreği yerine ikinci çeyreğine ertelendi. Yahoo, 2016’nın son çeyreğine ait bilanço açıklamasında satışa ilişkin detaylara yer verdi. Açıklamada, satışın tamamlanmasına ilişkin “Gerekli şartların yerine getirilmesi kapsamında hâlâ çalışmaya ihtiyaç duyuluyor” denildi. Verizon geçen yıl temmuz ayında Yahoo’yu 4.83 milyar dolara satın alacağını açıklamış ancak Yahoo’nun 2013’te 1 milyar, 2014’te de 500 milyon kullanıcısının hesap bilgilerinin bilgisayar korsanlarınca ele geçirildiğinin duyurulmasının ardından satışla ilgili pürüzler çıkmıştı. l Ekonomi Servisi C MY B