Katalog

Salı 10 Ocak 2017 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Yurttaşın payına yine sefalet düştü İşsizlik oranının yüzde 11’i geçtiği Türkiye’de artan enflasyonla birlikte sefalet endeksi yüzde 20’ye yaklaştı. Yurttaşın maruz kaldığı sefaletin boyutları son beş yıldır artıyor Yıllardır yüksek enflasyon ve işsizlikle boğu şan Türkiye’de sefale tin boyutları her geçen gün artıyor. Türkiye’de 2015’te yüzde 19.11 olan sefalet endek si geçen yıl yüzde 19.83’e ulaştı. Sefalet endeksi (Misery Index) kav ramını ilk olarak 1970’lerde Ameri kalı iktisatçı Art hur Okun ortaya at tı. Endeks yıllık enf lasyon oranı ve işsizlik ora nının toplamından oluşu yor. Endeks değerinin yükselmesi zaten iş bul makta zorla nan insanların PELİN ÜNKER daha yüksek enflasyona maruz kal ması yani sefaletin arttığı anlamına geliyor. 2015’te işsizlik oranı yüzde 10.3 seviyesindey di. Enflasyon ise yüzde 8.81 oranıyla yılı tamamlamıştı. Geçen yıl ise yıllık enflasyon yüzde 8.53 olurken işsizlik oranı en son açıklanan Eylül 2016 verisine göre yüzde 11.3 seviyesinde bulunuyor. Dokuzuncu sırada Türkiye’de 2012’de yüzde 15.36 olan sefalet endeksi, 2013’te yüzde 17.1, 2014’te yüzde 18.27, 2015’te yüzde 19.11, 2016’da yüzde 19.83’e çıktı. Sefalet endeksi ABD’de yüzde 6.4, Avro bölgesinde yüzde 10.9, OECD’de ortalama yüzde 7.6 düzeyinde bulunuyor. Buna göre Türkiye’de sefalet yüzde 19.83 ile ABD’nin üç, OECD ortalamasının 2.5 katından fazla. Türkiye ayrıca tradingeconomics.com’un sıraladığı dünyanın en büyük 48 ülkesi içinde sefalet endeksinin yüksekliği bakımından dokuzunca sırada bulunuyor. Sefalet oranı en yüksek ülkeler yüzde 188.2 ile Venezüella, yüzde 49 ile Arjantin, yüzde 33.7 ile Güney Af rika, yüzde 32.38 ile Nijerya, yüzde 32 ile Mısır, yüzde 22.2 ile Yunanistan, 21.3 ile İran, 20.41 ile İspanya ve 19.83 ile Türkiye olarak sıralanıyor. Enflasyon yükselecek Gelecek aylarda köprü zamları ve ÖTV artışlarının, petrol ve enerji fiyatlarındaki yükselişlerin etkisiyle enflasyonun daha da yükselmesi bekleniyor. Kur geçişkenliğinin fiyatlar üzerinde daha fazla etkili olması ve dolar/ TL’deki yukarı yönlü ha reket de enflasyonun yükselişini tetikleyecek. Ekonomistler şubat ve mart aylarında baz etkisiyle birlikte enflasyonda yükselişin devam edeceğini düşünüyor. Diğer yandan işsizlik oranı da son 15 yıldır 2001 krizi öncesi seviyelerine gelemedi. 1991 krizinde yüzde 8.2, 1994 krizinde yüzde 8.5, 199899 krizinde yüzde 7.7 olan işsizlik oranı, 2002 yılının ilk döneminde yüzde 11.5’e kadar yükseldikten sonra yılı yüzde 10.3 seviyesin Merkez’in kararı kritik Merkez Bankası’nın 24 Ocak toplantısında alacağı faiz kararı enflasyonun seyrinde etkili olacak. Son enflasyon rakamlarıyla birlikte Türkiye’nin reel faizi negatife inmiş oldu. Ancak bankanın faiz artışına gitmemesi için AKP kanadından çağrılar hâlâ devam ediyor. Enflasyonu düşürmeye yönelik adım atılamayabileceği endişesi de kurdaki yükselişi tetikliyor. Dolar/TL en son 3.73 seviyesini geçerek rekor kırdı. Merkez’den ocakta faiz artırımı yapıp yapmayacağına dair net bir mesaj yok. Banka, önceki Para Politikası Kurulu kararında mevcut ‘temkinli’ duruşunun enflasyondaki yukarı yönlü riskleri içerdiğini belirtmişti. Yıllık enflasyonun yüzde 9 üzerine gitmesi Merkez Bankası’nı aksiyon almaya itebilir. İlk çeyrek rakamlarına göre şubat veya mart ayında faiz artırmak zorunda kalabilir. de tamamlamıştı. İşsizlik en son açıklanan Eylül 2016 verilerine göre 2010’dan bu yana en yüksek seviyede. Türkiye, düşük faiz ortamının avantajlarını kaliteli büyüme ve istihdam için kullanamazken, hükümet şu anda da bu iki önemli sorunu çözecek yapısal reformlar yerine anayasa değişikliği ve başkanlık sistemine odaklandı. Bütün bunlar da gelecek dönemde sefaletin boyutlarının artacağının bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor. Zam 81 lira, kayıp 165 lira Sebzemeyve fiyatı 4 kata yakın arttı Yoğun kar yağışı, sebzemeyveyi de vurdu. Birçok ilçede semt pazarları kurulamazken fiyatlarda ciddi artışlar gözleniyor. Tüm Bostan Sebze Meyve Komisyoncu ve Tüccarlar Federasyonu Başkanı Burhan Er, üretim bölgelerinde malın az olduğunu belirtti. Fasulye 15 lira Er “Birileri fırsatçılık yapıyor. Tekelleşme var. Üç dört kişi fiyat belirliyor. Adeta eczanede satılan ilaç muamelesi yapılıyor. Fiyatlarda yüzde 300400’lük bir artış var. Sivri biber kimi yerde 78 liraya, kimi yerde 1015 liraya satılıyor. Zincir marketlerde atom salata 2.49, sivri biber 5.45, carliston biber 7.779, dolmalık biber 7.50, domates cinsine göre 5.95 ile 9.50 fasulye ise 15.95 liradan tüketiciye ulaşıyor. Hamsi pahalandı Soğuk hava ve fırtınanın hâkim olduğu Karadeniz’de avlanmaya çıkılamaması nedeniyle balık fiyatlarında artış oldu ve hamsi 20 liraya kadar yükseldi. Hava koşulları nedeniyle tezgâ hlarda hamsi 20, mezgit 10, çupra 20, çinakop 20, istavrit 10, tirsi 15 ve sargan 20 liradan satılıyor. l Ekonomi Servisi Geçen yıl maaşlardaki artış 296 lira, harcamalardaki artış 461 lira oldu. Gelen zam, kaybı karşılamadı. Memur yüzde 4 ek artış talep etti Zamların ülkedeki krizi artıracağını öne süren muhalefet, Maduro’yu, Venezüellada ekonomiyi çökertmekle suçluyor. Venezüella’da asgari ücrete yüzde 50 zam Venezüella Devlet Başkanı Nikolas Maduro asgari ücrete yüzde 50 zam yaptı. BBC’de yer alan habere göre, Devlet Başkanı Nicolas Maduro, katıldığı haftalık televizyon ve radyo programında, aylık asgari ücreti, en yüksek resmi kurda yaklaşık 60 dolara (40 bin bolivar) çıkardığını açıkladı. Asgari ücret ve emekli maaşlarındaki artışın iş ve geliri koruyacağını söyleyen Maduro, alınan önlemin kamu çalışanlarına, silahlı kuvvetlere ve emeklilere fayda sağlayacağını ifade etti. Maduro, “Ekonomik savaş ve medya saldırıları zamanlarında istihdamı ve işçinin gelirini korumamız gerekiyor” dedi. Venezüella İş Adamları Derneği ise ücret artışının danışılmadan yapıldığını ve bu durumun, işten çıkarmalara yahut küçük işletmelerin kapanmasına neden olabileceğini belirtti. l Ekonomi Servisi MUSTAFA ÇAKIR Türkiye İstatistik Kurumu ve rilerinde 738.99 lira olarak be Döviz kuru ve enflasyondaki artış nedeniy lirlenen kira gideri ise Aralık 2016 ortalama maaşının yüzde le 2016’da kamu çalışanlarının 27.3’üne denk geldi. Bu sonuca maaşlarında toplam 165.14 li göre, bir memur, ortalama ma ra kayıp oldu. Memur maaşları aşının yüzde 68’ini yalnızca gı na geçen yıl 296.62 lira zam ge da ve barınma harcamalarına lirken harcamaları 461.76 li ayırmak zorunda kaldı. Memur, ra arttı. Bu ay yapılan yüzde diğer ihtiyaçlarını karşılamak 3’lük zammın karşılığı 81.12 için ise maaşının yüzde 32’sini lira. Maaşa gelen zam geçen harcadı. Ortalama ücretle ge yılki kaybı bile karşılamaktan çinen bir memur ailesinin ula çok uzak. Türkiye KamuSen şım, sağlık, eğitim, haberleş Genel Başkanı İsmail Koncuk, me, giyim gibi diğer zorunlu ih kamu çalışanlarının sadece tiyaçlarını karşılaması için Ara 2016 yılı zararları için yüzde lık 2016 maaşından geriye sa 4’lük ek zamma ihtiyaçları ol dece 865.23 lira kaldı. 2016 yı duğunu vurguladı. lında açıklanan yüzde 8.53’lük Türkiye KamuSen Araştırma enflasyona karşın açlık sını Geliştirme Merkezi’nin yaptı rı yüzde 9.6, çalışan tek kişinin ğı araştırmaya göre, çalışan tek yoksulluk sınırı yüzde 9.8, dört kişinin yoksulluk sınırı 2 bin kişilik ailenin yoksulluk sınırı 372.10 lira. Dört kişilik bir ai da yüzde 10.6 oranında arttı. lenin asgari geçim haddi 4 bin 827.87 lira olarak belirlendi. 4 ‘2017 zor geçecek’ kişilik bir ailenin asgari geçim Türkiye KamuSen Genel haddi bir önceki aya göre yüz Başkanı İsmail Koncuk, yılın de 1.23 oranında arttı. Çalışan son aylarına doğru döviz kur tek kişinin açlık sınırı da bir larında yaşanan artışın da et önceki aya göre yüzde 0.90 ora kisiyle bütün mal ve hizmet nında artarak 1821.18 lira ola lere “fahiş” zamlar yapıldığı rak hesaplandı. na dikkat çekti. Toplusözleş Yüzde 40’ı mutfağa menin daha ilk yılında iflas ettiğini belirten Kon Araştırmaya göre, cuk, “2017 toplu sözleş Aralık 2016’da ortalama menin bütün defolarının 2 bin 703.84 lira üc belirgin bir şekilde hayatı ret alan bir me mızı olumsuz etkileyece murun aile ği ve memur ve emek si için yaptı lilerini vuracağı bir yıl ğı gıda harca olacak” dedi. ması, maa Koncuk, yüzde şının yüz 3’lük zammın kayıp de 40.7’si ları bile karşılamadı ni oluş ğını da hatırmattı. turdu. İsmail Koncuk l ANKARA ekonomi 9 Otoriterleşmeye teslim oyları... Meclis’te göreve başlarken yemin etmiş milletvekilleri bu kez geçerli hukuk devleti düzeni içinde oylarını kullanacaklarına ilişkin kendi iç vicdanları ile hesaplaşabilmekten çok uzakta bir konumdalar. AKPMHP liderlikleri ittifakında, gözlerimizin önünde ortaya çıkan, oylanacak metnin çok partili parlamenter rejimimizi ortadan kaldırması kaygı duyulacak tek olumsuzluk değil. Ötesinde, dünyada göreceli demokrasileri ayakta tutabilecek başkanlık rejimlerinin tümü ile çeliştiği içindir ki Liderlik açıklamaları savunmalarında dahi “Türkiye tipi cumhurbaşkanlığı rejimi” olarak pazarlandı. Oylamaya sunulan metnin ülkenin tek partili liderliğe teslim edildiğini saklama olanağı bulunmadığı içindir ki.. Getirilmek istenen metnin diktatörlük içeriğini saklamaya yönelik, “Güçlü lider, güçlü yönetim ile ülkenin içinde bulunduğu sorunların altından kalkılabilir” soslu kampanyalara öncelik veriliyor. Öncelik Meclis’te evet oyu kullanmaları talimatı verilen AKP ve MHP’li milletvekillerinin, seçmene verdikleri sözlere, yeminlerine sadık kalma kaygısı ile vicdani içyargı, iradelerini kullandırmamak, hayır oyu firesi verdirmemekte... HHH Şimdilik birkaç MHP’li dışında kamera karşısında konuşmak zorunda kalacak AKP ve MHP milletvekillerinden, hukuken kapalı olması hakları olan oylarına nasıl el konulduğunun itirafları beklenemez. Taslak metinde topunun birden imzası olan AKP milletvekilleri üzerinden yapılmış bir araştırma sonucu çok düşündürücü. Büyük çoğunluğunun metnin bütünü, içeriğinden haberdar olmadıkları ortaya çıkmış. Koşulsuz destek, sorgulanamayan Liderlik iradesine biat üzerinden. Aslında MHP Başkanı Bahçeli’nin var olan fiili duruma destek gerekçesi de aynı kapıya çıkmıyor mu? İktidardaki AKP’nin biat kültürüne mahkum milletvekilleri için açıklanabilir bu durum MHP iradesine nasıl dönüştürülmüş olabilir? Hem de yıllardır siyaset arenasında en çok AKP’nin sınır tanımaz otoriterleşmesinden yakınılmışken. HHH Nedenlerinde MHP’deki yakın tarih yönetim kavgalarına bakmakta yarar olabilir. İktidarlarının avuçları içindeki yargı eliyle, söz konusu kararlarında, MHP liderliğinin demokratik seçim yenileme hamlelerine karşı nasıl kollandığını anımsadınız mı? Kulaklarını sevgiyle çınlatalım, romancı, siyasal sosyal örgütlenmelerden çok birikimli Erol Toy o tarihlerdeki bir sohbetinde; “Bu işlerin sonunda Bahçeli ve yakın çevresi sonunda Erdoğan Liderliğine sığınacaklar..” öngörüsünde bulunmuştu. Özellikle 15 Temmuz FETÖ’cü darbesinin ardından, Erdoğan liderliği AKP iktidar erki icraatlarında, kamu kaynaklarının kullanımı en çok da kilit kamu görevleri İktidar kadrolaşmasında ödünsüz FETÖ’cüler operasyonu zorunluluğu ortaya çıkmıştı. Laf aramızda AKP iktidar kadrolaşmalarında en başından dindarlık kimliğinin başı çekmesi koşulu ile KürtTürk kimlik ayrışması bölgelere göre ancak ağırlık alabilirdi. AKP örgütü belediyeler tabanlarında dindarlık yanına eklemlenmiş alt kimlik ağırlıklarını selamlaşmalardan kolaylıkla ayırt edebilirsiniz. AKP’nin güçlü iktidar ilk yıllarında, Cemaat ortaklığında su sızmazken 1. tezkerenin dönüşünde Meclis içindeki milliyetçi damar oyları açıklaması vardır. 17 Aralık ilk keskin Cemaat’le yol ayrımında, örgüt içi hesaplaşmaya gidilememişti. Erdoğan liderliği gücü ile temizlik stratejileri gündeme girmişti. Yeni seçimler, yöneticiler, milletvekili listeleri, bakan, başbakan seçimleri ile yola devam edilmişti. Zorunlu TSK, polis, yargı üst operasyonları süreci, acil FETÖ’cü darbeyi üretince işin rengi değişti. En üst kadrolardan tabana kitlesel, on binler, yüz binlerin ayıklanmasında, işin içine Kürt barış sürecinin kırılmış olması da eklenince.. Öncelikli dindar kindar AKP kökenli kadrolaşma yetmeyince, dindar milliyetçiler için de kapıların açılması gereği doğdu... Ülkenin rejimi, laik Cumhuriyet, demokrasi, hukuk devleti düzeni.. tehdit altında; yeminine, seçmenine ihanet söz konusu, diktatörlüğün önü açılıyormuş... Milletvekili, vicdanının iç sesini dinleyebilecek mi? EPDK’den LPG operasyonu ÖTV zammı sonrası usulsüzlük yaparak araçlara otogaz yerine dökme LPG satan şirketler hakkında inceleme başlatıldı. EPDK’nin Ekim 2016 istatistikleri de tonlarca litrede haksız kazancı ortaya koydu. VW’nin hukuk otoritesi tutuklandı Alman otomotiv devi Volkswagen’in Hukuki Mevzuata Uygunluk Departmanı’nın eski yöneticisi Oliver Schmidt, emisyon skandalında rol sahibi olduğu gerekçesiyle tutuklandı. VW, 11 milyondan fazla dizel araca hileli yazılım yüklediğini kabul etmişti. C MY B