Katalog

EKONOMİ Çarşamba 25 Mayıs 2016 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY DOLAR AVRO 2.9520 4 kuruş 3.2910 4 kuruş FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET 9.42 0.30 puan 79.435 2.669 puan 786.02 17 lira ALTIN 24 AYAR 117.25 2.60 lira 7 ‘Turkuvaz halı’yı kim nasıl serecek? Kabine açıklandığı anda, haftalardır duyup okuduğumuz güçlü bir kulis haberi de çöktü: Başbakanlık makamının fiilen kaldırılıp “şeflik”e dönüştürüldüğü yeni hükümette, ekonomi Berat Albayrak’a bağlanacaktı. Mehmet Şimşek mi? Gidiciydi o (!) Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı ve mevcut Enerji Bakanı Berat Albayrak da korudu yerini; “gidici” olduğu söylenen Şimşek de. Peki neden? Tek motivasyonu, kendi çıkarları olan piyasaların, kabine açıklandıktan sonra verdiği “olumlu” tepki, Şimşek’in kalmasına bağlandı ya. Bu, büyük ölçüde doğru bir tahmin. Piyasa pragmatizmi “Kiralık işçi” yasası Meclis’ten geçtiğinde memnuniyetini açıklamış olan Şimşek, siyasete girdiğinden bu yana, uluslararası piyasaların “güvendiği” bir isim oldu hep. O yüzden: Makro göstergeler kötüleşirken, Kırılganlık artarken, Reformlardan uzaklaşıldığı eleştirilerinin zirve yaptığı şu dönemde, ekonominin başına lamak mümkün değil. Bir de “damat”ı getirmek, Erdoğan ekonominin başına geçerse için bile riskli hamle olacaktı. ne olur?”) Şimşek kabinede kalırken Zeybekci Ekonomi Bakanlığı’na getirildi. Dolayısıyla, fiili başkanlık yolunda “damat” ile çok daha “konforlu” bir ekonomi yönetimi mümkünken, Şimşek’in kalması, aslında tek bir şeyi yansıtıyor: Erdoğan’ın pragmatist yönünü. (Bu tespitle birlikte değerlendirebileceğiniz bir de anekdot: Geçenlerde sohbet ettiğim bir diplomat, Dünya Bankası Türkiye Direktörü’nün, üç aydır Enerji Bakanı Albayrak’tan randevu beklediğini söyleyerek eklemişti: “Niye vermiyor an Zeybekci tercihi Daha ilginç bir işaretse şu: Şimşek ile araları kötü olmasına karşın, Ekonomi Bakanlığı’na yeniden Nihat Zeybekci’nin getirilmesi de aynı pragmatizmin ürünü. İlk bakanlık döneminde, Merkez Bankası’nın kura müdahale ederek yanlış yaptığını söyleyen Banka, enflasyon hedefini yükseltince sesini yükselten, “Merkez Bankası’ndan cesur kararlar bekliyoruz” diyerek, sürekli Merkez Bankası’nı hedef tah tasına ve kendi karşısına koyan bir isimden söz ediyoruz. Peki, niye çelişki değil pragmatizm? Zira Zeybekci, Merkez Bankası konusunda, arkadaşlık bağlarının gücü ve derinliği Denizli’de yıllardır bilinen ve konuşulan Erdoğan ile tastamam aynı düşünüyor. Hatta şu kadarını söyleyelim: Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, nasıl siyaseten Erdoğan’ın isteklerini harfi harfine topluma aktarıyorsa, Zeybekci de aynı aktarım fonksiyonunu ekonomi konusunda hayata geçirmekle yükümlü bir portre çizdi. Milli ekonomi ayrışması Hatırlatalım: Şimşek ile Zeybekci’nin araları iyi değildi. Malum, “iyi” bir ekonomi yönetimi için, para politikası ile maliye politikası, uyumlu ve aynı ilkesel kararlılık içinde sürdürülmeli. Oysa iki bakanın duruşları, savundukları ve önerdikleri birbirinden o kadar farklı ki, çatışma daha yolun başında başlıyor. Yine öyle olacak. Şimşek ile Zeybekci’nin bu dönemde nasıl “geçineceği” bir soru işareti olarak kenarda dursun. Sorunun asıl temeli, “milliciler” ayrışmasında düğümleniyor. Bir yanda “Türkiye milli ekonomi stratejisini revize etmeli” demiş olan Zeybekci ve yine kerameti kendinden menkul “milli ekonomi” savunucuları arasında anılan Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, Albayrak var. Diğer yanda daha birkaç hafta önce Forum İstanbul’da “Geçici bir bahar havası yaşıyoruz. Aslolan yapısal sorunlara çözüm bulmak. Yüzde 5’lik büyümeyi bugünkü çabayla yakalayamayız” diyen Şimşek. Giderek kırılganlaşan ekonomide, rejimin ümit bağladığı temel sorunlardan biri, Başbakan Yıldırım’ın dün “önüne turkuvaz halı sereceğiz” dediği yatırımcının, Türkiye’ye daha çok yatırım yapması. (Kastedilen sıcak para değil, doğrudan yatırım tabii.) Peki yatırımcı, bugünden itibaren neden ve nasıl daha yoğun Türkiye’ye gelsin? Bu sorunun yanıtı ise yeni ekonomi yönetimindeki bakanların duruş ve yaklaşım farklarından daha çok, siyasi aktörlerin atacakları adımlarda saklı görünüyor. İhracat şampiyonu Ford Otomotiv oldu 2015’in ihracat şampiyonu 3.8 milyar dolarlık ihracat ile Koç Holding şirketi Ford Otomotiv oldu. İkinci sırada TÜPRAŞ yer aldı YENER KARADENİZ Geçen yılın ihracat şampiyonu 3 milyar 847 milyon dolarlık ihracat ile Koç Holding şirketi Ford Otomotiv oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM), 2015’in ihracat şampiyonları verilerine göre, Ford’u 2.9 milyar dolarla bir diğer Koç şirketi TÜPRAŞ takip ederken, üçüncü sırada 2.6 milyar dolarlık ihracat ile OYAK Renault takip etti. İlk 1000 firma genel ihracatın yüzde 57.5’ini gerçekleştirdi. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracatçıların karlılık oranına da değinerek, “Kârlılığın ilk 500 firmada 2014’te yüzde 4.94 iken 2015’te yüzde 5.38’e yükselmesini olumlu ama yetersiz buluyoruz. Geçen yıl parite etkisi olmasaydı ilk 500 firmada yüzde 78’leri bulan kârlılığı konuşuyor olabilirdik. İhracatçı maalesef karından fedakârlık etti” dedi. Türkiye genel ihracatında geçen yıl ilk üç sırayı paylaşan firmaları sırasıyla Kibar Dış Ticaret 2.4 milyar, Vestel Ticaret 2.1 milyar, TOFAŞ 2 milyar, Arçelik 1.7 milyar, Toyota Otomotiv 1.1 milyar, Rıza Sarraf Bosch Sanayi 1 milyar ve TGS Dış Ticaret de 1 milyar dolarlık ihracatla takip etti. En hızlı Beşler TİM’in açıkladığı ilk bin ihracatçı firma ile ilgili dikkat çeken bazı veriler ise şöyle: İlk 500 Firma dikkate alındığında ortalama çalışan sayısı 2014’te 790 iken bu rakam geçen yıl 932’ye yükseldi. İlk bin ihracatçı arasında 593 firma ile Marmara Bölgesi öne çıkarken, en fazla ihracat yapan il ise toplam 40.8 milyar dolarlık ihracatla İstanbul oldu. En hızlı yükselen firma yüzde 203 artış oranı ile Beşler Makarna, en fazla yatırım yapan firma ise 1.3 milyar dolar ile TOFAŞ oldu. müRcızeavShaerrrdaef’ınşaşmirpkeiytoi n KBBtTCögöatsööHuyasasadSoeodleuGdeadeeşrrıkyaoarmlmülçtekücbaaeakrzüyaruleltnlaranrinatsliçlhalrölapaaaenğödrmkıitaelulmvlkdfrnöcNmıaerinEnyr’heuüııbdöinbdra’nri.ıldırdşhleenydişidduŞaearrYaşaöıdnrovbişinüiaclğvnlimiatineeenkrgVğauvlneicr2kşZeaicrttaeddaeonii5ektmöönslemennriıielia,tmleçgrdçıyrdıkge’irimiipıeşRee,nlRaben.iüöcietsgnl3evmRkhoüelkıizEndyaüs.ie9rlcüıckynlekzmieıasneneGlR5kecsdadoşNırürreküpıdiavteızmin,auSd.4alrmihaardomaZtaiGielleıamriyelrrardıtoaadcniıfnğea,ık Koç Holding’in notu arttı Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Standard&Poor’s, Koç Holding’in uzun vadeli kurumsal kredi notunu BBB’den BBB’ye, kısa vadeli kurumsal kredi notunu A3’ten A2’ye yükseltti. Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu konuyla ilgili, “Dünyada zorlu koşulların hâkim olduğu bir ortam da 2015 yılında güçlü bir performans sergiledik. 2016’nın ilk çeyreğinde de büyümeyi sürdürdük” dedi. Levent Çakıroğlu Doların ateşi Şimşek ve Merkez’le düştü Yeni kabine öncesi 3 TL’yi aşan dolar, Şimşek’in kabinede kalması ve Zeybekci’nin kabineye girmesi doların 2.97’ye gerilemesine yol açtı. Beklenen faiz indirimi ise kuru 2.96’nın da altına sürükledi YENER KARADENİZ Türkiye piyasaları dün yeni kabine ve Merkez Bankası’nın faiz indirimi ile yön buldu. Kabinenin açıklamasından önce Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in kabine dışı kalacağı endişesi ile 3 TL’yi aşan dolar, Şimşek’in kabinede kalması ve Ekonomi Bakanlığı’na da Nihat Zeybekci’nin getirilmesi ile 2.97’ye kadar geriledi. İkinci kez indirildi Merkez Bankası’nın (TCMB) beklenen indirimi yapması ise doların 2.96’ya kadar düşmesine yol açtı. Borsa İstanbul 100 Endeksi ise gelişmelerin etkisi ile dün yüzde 3’ten fazla değer kazandı ve 79 bin 435 puana çıktı. Murat Çetinkaya başkanlığında ikinci kez toplanan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), marjinal fonlama oranını yüzde 10’dan yüzde 9.50’ye, borç verme faiz oranını yüzde 11.50’den yüzde 11’e indirdi. Aşırısı zarar getirir JP Morgan, TCMB’nin eline haddinden faz la güvenmesi ve faiz indirimlerinde aşırıya kaçmasının endişeye yol açtığı nı belirterek, piyasa reaksi yonuna gördükten sonra gevşemenin bir kısmını geri alma yükümlülüğü hissedilebileceğini vurguladı. ALB Forex Araştırma Uzman Yardımcısı Büşra Varol, son dönemde gerileme trendine giren cari açık ve enflasyondaki iyileşmenin TCMB’nin faiz indirim konusunda elini kuvvetlendirdiğine dikkat çekti. Zirveden döndü Varol, “Kabinede piyasaların güvendiği isimlerin yer almasıyla birlikte borsada alımlar etkili olurken, kur tarafında sert düşüşler yaşandı. Dolar/TL 27 Ocak’tan bu yana ulaştığı zirveden dönüş yaptı. Tüm bu gelişmelerin ardından, önümüzdeki dönemde en büyük risk FED’in faiz artırımı olacak” dedi. Murat Çetinkaya Yapı Kredi’nin ortağı Unicredit yeni CEO arıyor Yapı Kredi’nin ortağı İtalyan bankası UniCredit dün yapılan olağanüstü genel kurul toplantısı ile yeni bir Üstyönetici (CEO) arayışını başlatırken, yeni yöneticinin bankanın geniş çaplı yeniden yapılanmaya gitmesine yol açabileceği belirtiliyor. Kaynakların verdiği bilgiye göre yeni CEO’nun kim olaca ğı UniCredit’in başka bir banka ile birleşme veya uluslararası faaliyetlerini satma ya da milyarlarca Avro’luk bedelli sermaye artırma ihtimalleri hakkında sinyal verecek. Mevcut CEO Federico Ghizzoni, hissedarların giderek artan tepkileriyle karşı karşıya. Yeni CEO’ya 9 Haziran’da yapılacak bir sonraki genel kurul toplantısında karar verilebileceği, ancak bu tarihten önce de bir açıklama yapılabileceği belirtiliyor. l Ekonomi Servisi Federico Ghizzoni İtalyan ortak yönetici arıyor Yapı Kredi’nin ortağı İtalyan banka sı UniCredit yeniden yapılanma hakkında ipucu verecek yeni üst yönetici (CEO) arayışını başlattı.Yeni yöneticinin bankanın geniş çaplı yeniden yapılanmaya gitmesine yol açabileceği şeklinde yorumlandı. Kaynakların verdiği bilgiye göre yeni yöneticinin kim olacağı UniCredit’in başka bir banka ile birleşme veya uluslararası faaliyetlerini satma ya da milyarlarca Avro’luk bedelli sermaye artırma ihtimalleri hakkında sinyal verecek. Bankanın başında 2010’dan bu yana olan Ghizzoni’nin istifasını sunması ancak farklı iki kaynağın verdiği bilgiye göre yeni yönetici bulunana kadar görevde kalması bekleniyor. Yeni yöneticinin kim olacağına 9 Haziran’da yapılacak bir sonraki genel kurul toplantısında karar verilebileceği, ancak bu tarihten önce de bir açıklama yapılabileceği belirtiliyor. Ek sermaye gerekiyor Bankanın çekirdek sermaye yeterlilik rasyosu mart sonunda yüzde 10.5’in altına inerek Avrupa Merkez Bankası’nın bu yıl için yüzde 10 olarak belirlediği ve gelecek yıl yüzde 11’e yükselteceği sınırın hemen üzerinde yer alıyor. Uzmanlar bankanın 5 ile 10 milyar Avro arasında ek sermayeye ihtiyaç duyduğunu düşünüyorlar. Geçen hafta bir kaynak UniCredit’in Türkiye’de Yapı Kredi, Polonya’da Bank Pekao ve internet üzerinden aracılık hizmetleri veren Fineco’yu satabileceğini belirtmişti. l Ekonomi Servisi Artık söz yerine iş üretme zamanı Yeni kabine iş dünyası tarafından olumlu karşılandı. İş dünyası “Artık söz değil iş istiyoruz” mesajı verdi. İşte iş dünyasından tepkiler: Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Meh met Büyükekşi: “Ye ni hükümetimizin genel olarak ekonomiyi ana gündem olarak belirle mesini umuyoruz. Pozi tif bir bakış açısıyla da Mehmet Büyükekşi ha fazla üreten, daha fazla büyüyen, daha istikrarlı bir Türki ye için yapılacak tüm çalışmalara katkı da bulunacağız.” İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhra catçıları Birliği Başka nı Hikmet Tanrıverdi: “Yeni Bakanlar Kurulu listesinde çok fazla bir değişiklik yapılmama Hikmet Tanrıverdi sı olumlu. Türkiye’nin mutlu yarınları için si yasetin suni gündemini bırakıp, yeniden ekonomiye yönelmemiz, sözden çok iş üretmemiz gerekiyor.” Birleşmiş Marka lar Derneği Başka nı Sami Kariyo: Bakan lar kurulu’nun ekonomi odaklı isimlerden oluş ması sevindirici. Son yıl larda içerde ve dışarda pek çok sorunla karşı Sami Kariyo karşıya kalan ülkemizin bu sarmaldan kurtulabilmesi için güçlü ve etkin bir iktidara ihtiyacı bulunuyor. Kabineyi zorlu bir dönem bekliyor.” Türkiye Ayakkabı Sa nayicileri Derneği Baş kanı Hüseyin Çetin: “İthal ayakkabıya ek vergi getirilmesi süre cindeki katkılarını her zaman minnetle an Hüseyin Çetin dığımız Sayın Nihat Zeybekci’nin yeniden Ekonomi Bakanı olarak kabinede yer al masını sektörümüz adına çok olumlu bir gelişme. Sektör olarak yeni dönemde de hükümetimizle el ele işbirliği içinde ça lışmaya devam edeceğiz.” Türkiye Giyim Sana yicileri Derneği Başka nı Şeref Fayat: “Ekono mimizin çözüm bekle yen birçok sorunu var ve artık zaman kaybet mememiz gerekiyor. Deneyimli ekibin bir an Şeref Fayat önce sorunlara odak lanarak daha önce hazırlanan eylem planlarını ve reformları hızla hayata ge çirmesini bekliyoruz.” C MY B