Katalog

BULMACA 18 TASARIM: SERPİL ÜNAY Pazar 13 Mart 2016 BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, “Kinyas ve Kayra”, “Zargana”, “Daha” gibi romanlarıyla tanınmış yazarımız... Doğu Karadeniz yöresinde, ramazanda çocukların davul çalarak, türkü ve maniler söyleyerek köy evlerini dolaşıp para ve yiyecek toplamaları geleneği. 2 Adana’nın Kozan ilçesinde antik bir kent... Lakerda yapmak için kesilmiş torik balığı parçası... Kütahya’nın Emet ilçesinde bir dizi mağaranın ortak adı. 3 “Benim olmuş dilim / Ne desem yâr incinir” (Türkü)... Canlıların bölümlenmesinde, dalların bir araya gelmesiyle oluşan birlik... Cilacılıkta kullanılan bir tür zamk... Almanya’da bir kent. 4 Her yiyeceği canı çeken... Toplumsal bilimlerde, gelecekteki gelişmeleri tahmin edebilmek amacıyla bugünkü yönelimleri inceleyen yaklaşım... Bir ilimiz. 5 Osmanlı mimarlığında, mukarnaslı başlıkların en üst bölümü... Bir ilimiz... İşverence işçilerin başına getirilmiş, denetim ve yönetim görevi verilmiş yetkili. 6 Hinduların çok korktuğu dişi şeytanlara verilen ad... Ege Bölgesi’nde taze sarı incire verilen ad... Tek direkli küçük tekne... Tropikal Afrika’da yetişen bir ağaç. 7 Gümüş elementinin simgesi... Su altında yuva yapan kemirici bir hayvan... Stalin’e yakın arkadaşları tarafından verilen ad... Yergi, hiciv. 8 Tavuğun istenilen yere yumurtlamasını sağlamak için kullanılan beyaz taş... Baryum elementinin simgesi... Kore müziğine özgü bir tür küçük zurna... Pasak... Eski Mısır’da güneş tanrısı. 9 Kolza bitkisine verilen bir başka ad... Yerölçümünde uzaktan gözlenen geometrik biçimli tahta lata... Bit yavrusu. 10 Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... İskambilde bir kâğıt... “Altınkökü” de denilen kusturucu bir kök... Eski Yunan’da arpa unuyla yapılan ekmek... Siirt ilinde bir kaplıca. 11 “Ne şair yaş döker, ne âşık ağlar / Tarihe karıştı sevdalar” (F.N. Çamlıbel)... Bu haftaki bulmaca ödülü Kapitalizm Komada Sosyalist Bir Teşhis Sahra Wagenknecht Yordam Kitap 28.02.2016 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte David McNally’nin “Başka Bir Dünya MümkünKüreselleşme ve Antikapitalizm!” (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 28 ŞUBAT 2016 1562 Kazananlar M. Hamdi Güler, ADAPAZARI, Meriç Sapmaz, AFYONKARAHİSAR, Ata Yavuzer, Fahriye Gönüllü, Erkan Özdemir, Sıtkı Arslan, Ali Karaküçük, ANKARA, Kıymet Aker, ANTALYA, F. Zeynep Şimşek, AYDIN, Aytan Alpar, Şakire Süheyla Alpar, BALIKESİR, Melih Ertav, BURSA, Okan Özkan, ÇANAKKALE, Musa Kaya, DENİZLİ, Fevzi Dişanlı, Nuran Yazıcıoğlu, H. İnci Kaner, Besalet Sürmen, İSTANBUL, Türker Koç, İZMİR, Burhan Yaraş, Mercan Özkaya, KIRKLARELİ, Zafer Algan, KOCAELİ, Denizhan Ateşli, ADAPAZARI, Fidan Gürdaş, SİVAS, Kadir Tunalı, TEKİRDAĞ Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle aycin@ cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 S A L AHB İ R S E L BABEK İ YE 2 E F EME RA ÜLÜBÜ ANADUT 3 DAMACANA A FOROZ S AAT 4ARA İ SEV İ E NYO OT NO 5 TA ENE A S AR A L AMAN R 6V DK ROT İ L EN İ R BAS E 7 E MO S YONA L İ ZM T A L AMU S 8 YO AA İRİ APA DOLU C 9 İ D E NT İ K KAME R İ KA S KO 10 S E R T L SD RADAN S A GO L 11 Ö L EFE E K İ NOKOK MAMA 12 R SME TANA EK KAVE ZA 13 N B A S İ YABO L İ STE I RZ 14 E R SE ALAYB EY 15 K O B O L D İL A S OR 16 M U Ğ L A K TAZ RA 17 A O D A İ AD I YAMAN 18 M A R G R İ S LO D 19 B A L A G A N H A T R A 20 A Ğ A Ç E R İ L E R AŞK Sayı, tane... Voltaire’in bir trajedisi... Pasta, çörek. 12 Muşmulaya benzer bir yemiş... Aşıboyası... Ağacın kuvvetli ve düz sürgünü. 13 Kuzeydoğu ve Doğu Anadolu’nun nemli yerlerinde yetişen parlak kırmızı çiçekli otsu bir bitki... Japonya’ya özgü, iskambile benzer 48 kâğıtlık desteye verilen ad. 14 Bir topluluğu oluşturan bireylerden her biri... Sergen... Almanca konuşulan ülkelerde Büyük Perhiz’den önce Katoliklerce düzenlenen karnaval. 15 Divan edebiyatında gazel ya da kasidenin son beyti... Kök, sap ve yaprak şeklinde farklılaşmamış bir bitkinin yaşama ve büyüme organı... Mezopotamya’da kurulmuş en büyük sitelerden biri. 16 Yunanistan’ın plaka imi... Soyundan gelinen kimse... Çanak çömlek pişirilen ya da kireç yakılan ocak... Elektrik direnç birimi. 17 Mahkeme sonucunu gösteren resmi belge... Bir Güney Amerika ülkesine adını vermiş olan bir ağaç... Eski dilde baba. 18 “Gargantua” ve “Pantagruel” adlı yergili yapıtlarıyla tanınan Fransız yazar... Rize yöresinde tahıl ürünlerini saklamak için dört ayak üzerine kurulan ve “serander” de denilen ahşap yapı. 19 Parola... Dört nal giden binici. 20 Yaka üzerine dikilen kürk... Kendiliğinden yetişen ve yemeği yapılan bir ot. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 19051938 yılları arasında yaşayan ve lirik manzara resimleriyle tanınan kadın ressamımız... İnsan içine çıkmaktan, insanlara karışmaktan hoşlanmayan kimse. 2 Kozmolojisinin yanı sıra Ay ve Güneş tutulmalarının gerçek nedenini bulmasıyla da tanınan eski Yunanlı filozof... Bir yabancı yapıtı, kişi ve yer adlarını değiştirerek yerli bir yapıt durumuna getirme. 3 “Eyeri Osmanlı / Şalvarı şaltak Osmanlı / Ekende yok biçende yok /Yiyende ortak Osmanlı” (Mani)... Bir nota... Bal, yoğurt gibi şeyler koymaya yarar tahta kova... Eski dilde su. 4 Tuzağa düşürülen sey... Çaydanlık, demlik, ibrik gibi kapların içi delik uzantısı... Finlandiya inancında güneş tanrısı... Mısır mutfağına özgü ku 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:........................ ............................................................................................................. ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... rufasulye köftesi. 5 Bir şeyin ortası... Eski Mısır inanışında ölüler tanrısı... Müslümanlarca belirli zamanlarda okunması âdet olan dinsel dualar... Bir tür taze ve tuzsuz beyaz peynir. 6 Ormancılıkta, kesilecek ağaçları işaretlemek için kullanılan kıvrık ağızlı kesici alet... Kadınlar, kızlar... Türk müziğinde kullanılmış bir makam... Saban demiri ya da pullukla açılan su yolu. 7 Topraktan yapılmış, kulpsuz ve küçük çömlek... Ortaçağ Avrupası’nda, egemen sınıf içinde toplanan bir ödenti... Ağız mukozasında oluşan yüzeysel yara... Dinsel tören ve kuralları. 8 Dünyanın ilk nükleer denizaltısının adı... Bir taşıtın hurdaya çıkması... Mercekler, büyüteçler. 9 Medrese mezunlarının ilmiye sınıfına girebilmek için geçirdikleri adaylık dönemi... İyi, güzel, tam... Bir bağlaç. 10 “Yiğit yiğidin yoldaşı / yiğidin öz kardeşi” (Karacaoğlan)... Yüzeni içeriye çeken deniz akıntısı... İskambildeki maça rengine verilen bir başka ad... Bitkilerden elde edilen ilaç... Amerika’daki Kayalık Dağlar’ın doğu yamaçlarında kışın esen kuru ve ılık rüzgâr. 11 Dalgaların sahile attığı ağaç parçaları... “Çinte” de denilen ötücü bir kuş... Soğanlı bir süs bitkisi. 12 Maden külçelerinin eritilip arındırılması... Senegal ve Mali’ye özgü telli bir çalgı... Güzel sanat... Kütük ve tomrukları çekmek için uçlarına çakılan halkalı çivi. 13 Doğum yapmaktan duyulan korku... Bir nota... Honduras’ın plaka imi... Fasulye, pirinç, buğday gibi taneler kaynatıldığında nişastanın çökelmesiyle oluşan koyu sıvı. 14 “Büyük Itri’ye eskiler derler / Bizim musikimizin piri” (Y.K. Beyatlı)... Çok hızlı oynanan bir İspanyol dansı... Himalayalar’da yaşayan bir tırtılın kafasında yetişen ve cinsel gücü artırdığına inanılan değerli mantar. 15 Etiyopya’nın para birimi... Sütte bulunan protein maddesi. 16 Halterde, ağırlıkları tutan demir çubuk... Allah’tan başka her şey... Fas’ın plaka imi. 17 Dört yaşına kadar olan dişi manda... Göklerin en yüksek katı... Yersiz söz ya da davranış. 18 Mobilyacılıkta dış yüzeylerin kaplanmasında kullanılan plastik bir malzeme... HurriHitit mitolojisinde, gökyüzü krallığının ilk yöneticisi. 19 “Delice” de denilen, taneleri zehirli olan ve ekin tarlalarını saran bir ot... Dokumacılıkta atkı ipliğini sıkıştırmakta kullanılan dişli araç. 20 Afrika kökenli bir kahve cinsi... İçinde şarap yapılan bir tür fıçı. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ [email protected] Gençlerde ODTÜ Şampiyon 56 Mart tarihlerinde Bursa’da yapılan Türkiye Genç Takımlar birinciliğinde ipi Ataman Aydoğdu (npc), Ahmet Onur Akbıyık, Mehmetcan Tekeşin, Burcu Üsküp, Batuhan Beşcan, Murat Arı ve Mert Şeker’den kurulu ODTÜ takımı göğüsledi. İkinciliği Kocaeli Üniversitesi’nden Fırtınayt ve üçüncülüğü ODTÜ Wdp takımı kazandı. Öldüren Defansın Daha Fazlası* Takım maçı, zonsuz. ¦ V862 ¦ R5 ¦ RV95 ¦ AV7 ¦ RDT954 ¦6 ¦ A82 ¦ RD3 Şampiyon Odtü Takımı Savunmanın Antresini Öldürün! (Makas Darbesi) ¦ A74 ¦ RV63 ¦ RT4 ¦ RT7 ¦ DV9852 ¦7 ¦3 ¦ ADV64 Takım maçı, KG zonda. Kontrat 4¦, ¦10’lu atağına Vale koyuyorsunuz, Dam ile alan Doğu ¦8’liyi dönüyor. Nasıl devam edeceksiniz? Analiz: Kendimizi Doğunun yerine koyalım. Defansı nasıl kurdu? Rua üçlü piki var, pikten el alınca ¦Ası ile ortağına el tutturacak ve trefl çakası alıp oyunu batıracak. Çözüm: Pik empası atmayıp önce Ası çekip sonra pik oynamak Doğuda Rua ikili ise çaka tehlikesini ortadan kaldıracak, fakat Rua üçlü ise işe yaramıyor. Doğuda Rua üçlü de olsa çaka tehlikesini ortadan kaldırmak için Batının antresini yıkmak gerek. Onun için trefli dönüşü yerden alınır ve ¦R çekilip elden karo atılır. (Ataktan ¦Asının Doğuda olduğunu biliyoruz.) Artık Doğu Batıya el tutturup çaka alamaz. Savunmanın dağılımı: ¦6 ¦ T982 ¦ AD75 ¦ 9532 ¦ RT3 ¦ AD54 ¦ V9862 ¦8 Batı Kuzey 1¦ pas 2¦ 2NT Herkes pas Doğu pas pas Güney 5¦ 4¦ ¦Rua çıktınız, partner 3’lüyü, Güney de 7’liyi verdi. Savunmayı nasıl planlarsınız? ¦Ası ortakta göründüğüne göre başka puanı yoktur. O halde kontratı batırabilmenin tek yolu iki trefl lövesi almaktır. Bunun için de ¦10’lunun ortakta olmasını ve oynayanın yerden Vale koymamasını umarak küçük trefl oynarız. İşte diğer eller: ¦ A3 ¦ T73 ¦ 7643 ¦ T542 ¦7 ¦ ADV9842 ¦ DT ¦ 986 *Hugh Kelsey kitabı Haftanın Problemi ¦ 94 ¦ AD94 ¦ AR32 ¦ T75 ¦ ADT ¦ RT75 ¦ 94 ¦ AR32 Batı 1113 OP gösteren (zayıf) 1NT açtıktan sonra Güneyde 6¦ oynuyorsunuz. Atak ¦D. Nasıl oynarsınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. SATRANÇ GM SUAT ATALIK [email protected] Organizasyon ‘Satrançla Büyüyorum’ projesi günümüzün tipik organizasyonlarından biri. Hedef kitlesi çocuk olduğundan geçer akçe. Okulda satrancın bir parçası olmakla basında ‘Avrupa Parlementosunda Türk Satrancı konuşuldu’ tarzı haberlere konu oldu. Aslına bakarsanız anaokullarına satrancı sokmak için TSF dışında eşe dosta kurdurulmuş bir şirketten ibaret. Geçenlerde ölüm yıldönümüyle anılan Capablanca’nın anaokulu yaşlarında satranca karşı gösterdiği ilgi ve yetenek zamanın doktorlarını düşünmeye sevk etmiş ve geleceğin şampiyonuna bu devrede satranca ara verdirilmişti. Nasıl o zamandan bu zamana insan yapısı değişmediyse, satranççılarda da Capablanca’ya hayranlık hiç ama hiç azalmadı: Jose Raul CapablancaRudolf Spielmann, New York 1927, Vezir Gambiti 1.d4 d5 2.Af3 e6 3.c4 Ad7!? 4.Ac3 Agf6 5.Fg5 Fb4 (Dünya Şampiyonu Capablanca’nın da katıldığı Adaylar Turnuvasının iştirakçilerinden Spielmann ve Vidmar bu varyantı Atlantik’i gemiyle geçerken bulmuşlardı. Haliyle ilerde Ragozin’in adıyla anılacak Fb4’lü sistemin bir parçası haline gelecek olan devamyoluna transatlantiğin yani geminin adı verilmiştir: Westphalia. 6.cd5 ed5 7.Va4!? (7.e3 c5 en doğal devamyolu ama Capablanca’nın reaksiyonu Spielmann ve Vidmar’ın analizlerini boşa çıkartıyor.) Fc3?! (7...c5 8.dc5 Fc3 9.bc3 00 10.Vb4 varyantını Spielmann beğenmiyor.) 8.bc3 00 9.e3 c5 10.Fd3! c4 11.Fc2! (11.Ff5? Ac5! çok yanlış olurdu.) Ve7 12.00 a6 13.Kfe1 Ve6 14.Ad2 b5 15.Va5! Ae4 16.Ae4 de4 17.a4 Vd5 18.Ff4? Fb7c6 vasıtasıyla Siyah alan avantajı elde eder. Ama daha 15.Va5 oynarken Capablanca’nın aklına mükemmel bir fikir gelmiş durumda! 18.ab5!! Vg5 19.Fe4 Kb8 (Ana varyant Kübalı Şampiyonun deyimiyle çok hoş bir petitkombinasyon verirdi: 19...Ka7 20.b6 Va5 21.ba7!! Va1 22.Ka1 Ab6 23.Kb1! Bu varyantı gören kombinezon ustası Avusturyalı daha fazla şansı olduğuna inandığı yavan bir devamyolu seçiyor.) 20.ba6 Kb5 21.Vc7 Ab6 22.a7 Fh3 23.Keb1! Kb1 24.Kb1 f5 25.Ff3 f4 26.ef4! Terk 10 Satranç oynamamış olanlar, müptedi satranççılar taşların hareketlerini bildiklerini nasıl ispat edecekler? Satranç tahtası başında fotoğraf çektirerek! Filmlerde genelde gördüğümüz hata tahtanın soluna gelen beyaz kareyken, bu fotoğrafların özelliğiyse tahtada oluşan iptidai konumlar. ‘FİDE Başkanını yendiğim oyun’ temalı fotoğraf ödül alır mı bilmiyorum lakin hiçbir taşın gelişmediği Şah Kanadıyla birlikte diğer kanatta yapılan satranç benzeri hareketler, bana kim doğru söylüyor konulu bilmeceleri hatırlattı. 14 yaşında Kalmukya Şampiyonu olduğunu iddia eden İlyumjinov’un bilerek atladığı noktaysa bugün bile böyle bir şampiyonanın organize edilmeyişi! Ama doğru zamana göre değişir mi? İşte bir örnek: Lev PolugayevskiTigran Petrosyan, Leningrad 1960, NimzoHint Savunması 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Ac3 Fb4 4.e3 00 5.Fd3 d5 6.Af3 c5 7.00 dc4 8.Fc4 b6 9.Ve2 Fb7 10.Kd1 Abd7? (En sağlamı 10...cd4 11.ed4 Fc3! 12.bc3 Vc7. Spielmann’ın yaptığı yanlış taş değişiminin bu konumda doğru olması dikkatinizi çekmeli.)11.d5! (Polugayevski ‘Büyükustalığa Ulaşmak’ isimli kitabında bu hamleden hep bahsedildiğini ama bu oyuna dek hiç kimsenin oynamadığını anlatıyor.) Fc3 (11... ed5 12.Ad5 Ad5 13.Fd5 Fd5 14.Kd5 ile de Fb4 oyun dışı kalır.) 12.de6 Fa5 13.ed7 Vc7! 14.e4!! (İvedilikle Fa5’in oyun dışı kalışından yararlanmalı.) Ad7 (14...Ae4 15.Ag5! ve 14...Fe4 15.Fg5! Siyah için iyi değil.) 15.Ag5! (Ae6 tehdidiyle.) Kad8 16.Ff7? (16.Vh5! Af6 17.Ff4!! Ve7(17...Vf4? 18.Vf7!!) 18.Ff7! Şh8 19.Vh3 Fe4 20.Fb3 ve Beyaz iyi.) Kf7 17.Ae6 Vc8 18.Ad8 16. hamlesi neticesinde kazandığına inanan Polugayevski’nin savının aksine 18...Vd8 19.e5 Ve8 20.e6 Kf6 21.ed7 Ve2 22.d8V Kf8 23.Fe3 Kd8 24.Kd8 Şf7 25.Kd7 Şg6 26.Kb7 Vb2 Siyah iyi.)18...Fa6? 19.Ve3 Ke7!? (19...Vd8 20.e5e6 bu kez kazanır.) 20.Vb3 c4 21.Va3 Ac5 22.Fe3 Ke4 23.Fc5 Vc5 24.Vf3! Terk çünkü 24...Ke7 25.Ae6! hemen kazanır. 10 Organizasyon açmaza benzer! Nasıl açmazda açmaza alan taş belliyken, aradaki mi yoksa arkadaki taşın mı açmazda olduğu adlandırılamazsa, kimin asıl organizatör olduğu aşikâr değildir. Hal böyleyken FİDE, IO yani Uluslararası Organizatör unvanı dağıtmakta. Bana göre son dönemin en büyük skandalı 2015 yazında TSF yönetim kurulu üyelerinin yer ve tarih ilan etmeden sadece kendilerine ve yandaşlara açtığı kurs. İşin en kötü yanı aynı organizasyonla kişinin hem kendine harcırah çıkartıp, hem de eğitim almış olma ihtimali! CMY B