Katalog

Pazar 14 Şubat 2016 DUNYA U Fransa Başbakanı Manuel Valls, Avrupa’da bir yıl içinde daha çok cihatçı saldırı olabileceği konusunda uyardı. Münih’teki güvenlik konferansında konuşan Valls, bulunan koşullarda Avrupa merkezlerinde başka cihatçı saldırının olmasının “kesin” olduğunu söyledi. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN ‘Cihatçılar kesin saldıracak’ Hastanede bir başbakan Mario Monti Eski İtalya başbakanı Mario Monti’nin hastanede korumasız ve diğer vatandaşlar gibi sıra beklerken çekilen görüntüleri ülke gündemine oturdu. Monti’nin eşinin muayenesi bitene kadar merdivenlerde oturup çalıştığı gözlendi. Monti, Bocconi Üniversitesi’nde öğretim görevlisi. 11 nilgun@cumhuriyet.com.tr ‘Rusya vurursa ateşkes yok’ İsyancılara yeni füzeler verildi R luslararası Suriye Destek Grubu’nun ş Münih’te vardığı bir hafta içinde çatı için kes ateş katı aba mut ası maların durdurulm de iye’ Sur ğu uştu kon ’nin BBC ı. muğlak kald arAhr O, ÖS ki üç silahlı grubun üsözc Şam eş lak Fay uş Şam ve tek des te üme hük ın ya’n Rus leri bombardımanını keseceğine inanmadıklarını, dolayısıyla hükümet güçleriyle savaşmaya devam edeceklerini duyurdu. Ardından ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya’nın Suriye’de vurduğu hedefleri değiştirmesini istedi. Kerry John Kerry “Rusya’nın saldırılarının ezici çohedef aldı. ğunluğu meşru muhalefet gruplarını kalması lı bağ Rusya’nın Münih mutabakatına dedi. için hedeflerini değiştirmesi lazım” usya’nın ağır hava bombardımanıyla desteklediği Suriye hükümet güçlerinin HalepKilis ikmal hattını kesmesine misilleme olarak, Riyad ile Ankara silahlı gruplara yeniden karadan karaya füzeler tedarik etti. Reuters 20 km menzilli Grad füzelerinin Türkiye’deki operasyon merkezi üzerinden dağıtıldığını belirtti. Reuters’e konuşan silahlı gruplardan iki komutan, daha önce az miktarda gönderilen füzelerden bu kez mükemmel miktarda edindiklerini, bunları cephenin arkasındaki ordu mevzilerini vurmada kullanacaklarını kaydetti. Rusya ise Suriye’ye yeni füze gemisi gönderiyor. Sesten hızlı olabilen, nükleer savaş başlığı takılabilen Kalibr tipi füzelerle donatılmış Zelyony Dol gemisi Akdeniz’e doğru yola çıktı. Rusya’dan süpersonik füze uriye hükümet güçleri hem kuzeyb atıd Türkiye sınırına hem de daha aşağıda a ve doğuda kalan “IŞİD’in başkenti” Rakka’y a ilerliyor. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad AFP’ye demecinde Suriye’nin tamamını yeniden ele geçirme yemini ederken, Rakka’ya yönelmenin Türkiye ile Suudi Arabistan’ın olas ı kara harekâtının gerekçesini ortadan kaldırmayı amaçladığı belirtili yor. Muhaliflerin Suriye İnsan Hak ları Gözlemevi, doğuda hızla ilerleyip çölde bir otoyolu ele geçiren hü kümet güçleri ile Rakka vilayetiBeşar Esad nin sınırları arasında sadece birkaç km kaldığını duyurdu. ABD Savunma Bakanı Ash Car di Arabistan ile BAE’nin Rakka’yı geri ter Suualmak için komando göndermesinden söz etm işti. Esad güçleri Rakka sınırında S nilgun@ Hatay’la Rus ruleti SImdI ne olacak? Ankara’nın taleplerine PYD’nin uymamasını bahane edip Suudilerle Suriye’ye girmesinden korkuluyor. Bunların Rusya ile kapışması, dünya savaşı çıkarabilir RUSYA: Ateşkes hayata geçene kadar Suriye hükümet güçlerinin Halep’i tamamen kuşatmasını umuyor. İlk hedef Türkiye sınırındaki Azez’in kurtarılmasıyla cihatçıların ikmal hattının tümüyle kesilmesi. Bu hedef için çift taşını birden oynuyor: Hükümet güçleri ve YPG. SURİYE HÜKÜMETİ: Hedefleri öncelikle Türkiye sınırına ulaşmak. Batıda Lazkiye’den başlayıp Halep’e doğru jet hızıyla ilerlediler. ABD: Muhaliflere desteği artırmaları beklenmiyor. Hatta Rusya’nın hava bombardımana başlamasının ardından iyice etkisiz hale gelen ABD’nin Rusya ile işbirliği yaptığına inananlar bile var. İRAN: ABD’nin kararsızlığı Suriye’ye İran Devrim Muhafızları’nı gönderen Tahran’ı güçlendirdi. Yaptırımlar da kaldırıldıktan sonra İran’ın bu pozisyondan geri adım atması beklenmiyor. İSYANCILAR: Rus bombardımanı eşliğinde hükümet güçlerinin ilerlemesi, isyancıları “tamam mı devam mı” noktasına getirdi. New York Times, ABD destekli silahlı grupların bazı yerlerde hükümet güçlerine karşı Nusra ile taktik icabı işbirliği yaptığını aktararak “Böylece Rusya bunların çoğunun Nusra bağlantılı olduğunu savunup vurabiliyor” dedi. Wall Street Journal’a konuşan ABD’li yetkililer de Rusya’nın terör hedefi addettiği herkesi vuracağını söyleyerek, kendi destekledikleri gruplar adına Rusya’dan beklentileri olmadığını itiraf etti. İsyancıların akıbetini Ankara ile Suud’un adımları belirleyecek. TÜRKİYE: Hem Esad güçleri hem YPG sınırına yaklaşırken, Türkiye Suriye’ye karadan girmeye karar verebilir. Bunun resmi nedeni IŞİD’le savaş olsa da, asıl amacı Esad’ın kazanmasını ve Kürtlerin Rojava Özerk Yönetimi’nin Türkiye sınırına yayılıp konsolide olmasını önlemek. Böyle bir operasyon hem riskli hem de Türkiye ile Rusya’yı karşı karşıya getirmesi kesin. SUUDİ ARABİSTAN: Suriye’ye karadan gireceğini ilan etti ama pek gerçekçi gözükmüyor. Marttan beri Yemen’e saldırılarında başarı elde edememişken Suriye’ye girmeleri, Rusya, İran ve Hizbullah ile savaşmaları demek. IŞİD: Kaos sürerken örgütle planlı mücadele zor. İsyancıların toprak ve etki kaybetmesi bir kısmının IŞİD’e katılmasına neden olacak. Bu hafta İstanbul’da toplanan İslam Ordusu ve Ahraruş Şam’ın da olduğu silahlı gruplar, ABD seyirci kalırken, militanların Nusra ya da IŞİD’e katılacağını söyledi. KÜRTLER: Kaostan onlar da faydalandı. Amaçları topraklarını Fırat’ın batısına genişletip üç kantonu birleştirmek. Ama bunu gerçekleştirebilmeleri için hem ABD hem de Rusya’nın desteğine ve onayına ihtiyaçları var. ocukluğumun ilk yıllarını Hatay’da geçirdim. Babam İskenderunluydu. “Bağdat” adında bir bakıcım vardı. Konuşmaya ilk onunla başladığım için hep onun lehçesini taklit ederdim. Bağdat’tan öğrendiğim ilk cümle “Yayık kaya geliy!” olmuştu. Yarık kaya çocukluğumda beni büyüleyen bir rüzgârdı. Dağlardan esince göz gözü görmez; herkes eve kapanır, büyükler de çocuklar gibi çaresiz kalırdı... Eski Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış’ın önceki gün “AKP’nin Suriye politikası bize Hatay’ı kaybettirebilir” uyarısını okuyunca, gözlerimin önüne çocukluğumun Hatay’ı ile birlikte o sarsılmaz olduğunu sandığımız her şeyi alıp savuran “yarık kaya rüzgârı” geldi. “Yarık kaya” simge yüklü bir efsaneye göre, kılıcını Amanoslar’a saplayan Hazreti Ali’nin dağlarda açtığı dev bir yarıktan çıkmış... O “yarık”tan çıkan rüzgâr şimdi işte tüm Türkiye’yi etkisine almış durumda. “Kum fırtınası” tüm görüş mesafesini yok ediyor, uğultusuyla akıl, mantığın sesini susturuyor. Ç Rusya’nın de st çevrelediği H eğiyle hükümet güçlerin al tarumar oldu ep kenti bombardımanlain . Barış dönem rd en büyük tica inde Suriye’n a re in t ke nti olan Hale bir olan bir b p’te ye in bakışları AP o ada iki çocuğun çevreye rle bjektiflerine böyle yansıd ı. Halep yerle b ir Bu fırtınaya rağmen konuşabilen ve aklın sesini hâlâ muhatap alan sayılı kişilerden biri olan Yakış; “CerablusAzez’i alalım derken Hatay’ı kaybedebiliriz!” diyor. İçim “cız” etti okurken. İlk Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen’in en yakınları tarafından evde anlatılan ve en küçük yaştan itibaren soframızda dinlediğim “Hatay’ın geri alınması” serüvenleri geldi aklıma... Türkiye öyle bir noktada ki, “Hatay’ın kaybedilmesi”nden artık somut bir risk olarak söz edilebiliyor... Ve bu “risk” ya içselleştirildiği ya da dünya bir yana/AKP’nin nimetleri diğer yana diye düşünenlerin gazıyla artık hiç umursanmadığı için, bir “tepki” yaratmıyor. “Bazı büyük devletler Türkiye’yi savaşa çekmek istiyor” diyerek oysa alarm veriyor Yakış ve ekliyor: “Uçağı düşürülen Ruslar, Ankara’ya ağır bir karşılık vermek için Türk askerinin Suriye’ye girmesini bekliyor. Rusya Ortadoğu’da kalıcı olmak istiyor. IŞİD ile mücadele bahanesi Moskova’ya aradığı fırsatı verdi. Rusya Suriye’nin geleceğini şekillendirmede başat aktörlüğü garantilemiş durumda. TSK Suriye’ye girse bile geri çıkacak. Dünya sınırın tek taraflı yeniden düzenlenmesine izin vermez. Türk askeri bozguna uğrarsa Suriye, Hatay’ın kendisine ait olduğu konusunu yeniden gündeme getirebilir. Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olabiliriz!” Bunları söyleyen Şam’da büyükelçi olarak bulunmuş, Arap kültürünü iyi bilen bir eski Dışişleri Bakanı... Rus uçağı düşürüldüğünde konunun dönüp dolaşıp “Hatay”a dayanabileceğini ben de yazmıştım (Sağnak, 28 Kasım 2015). O sırada NYT’a konuşan eski ABD Büyükelçisi James Jeffrey; Suriye’nin bu sınırı tanımadığını hatırlatarak, Şam’ın eski iddialarına Moskova’nın da arka çıktığına işaret ediyor, konunun basit bir sınır ihlali olmadığını, geride tarihi arka plan olduğunu, Rusya’nın o arka planla “Ankara’ya gözdağı verdiğini” ifade ediyordu. 20082010 arasında Ankara’da bulunan Jeffrey’nin bu sözleri ilgimi çektiği için araştırdım ve büyükelçinin “The Washington Institute” isimli bir düşünce kuruluşu dergisinde “Russian Overflight of Turkey: More Than Meets the Eye?” isimli ayrı bir yazı kaleme aldığını gördüm. Rusların son “Kırım’ı ilhakından” hareketle “tarihi iddialara” çok düşkün olduklarına değinen Jeffrey, o yazıda da Rusya’nın Türkiye’ye “Eyy Ankara! Suriye politikana çeki düzen vermezsen, sana Hatay’la çok ağır bedel ödetirim!” tehididinde bulunduğunu belirtiyordu. Kum fırtınasından bugün gözleri kör, kulakları sağır olanlar Ankara’da hâlâ “Suriye’ye bir kara operasyonu” yapmaktan ve Suudi Arabistan’la “Suriye’ye girmekten” bahsediyorlar... Hepimizi kendileriyle ateşe atanlara biz hiçbir şey yapamıyoruz. Uyarılarımız fayda etmiyor. En feci olan da bu. Dimyat’a giderken ABD’li elçi de uyardı Rusya Başbakanı Medvedev, “NATO ile ilişkiler Soğuk Savaş düzeyinde” uyarısında bulundu ünih’teki 52. Güvenlik Konferansı’nda konuşan Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev, MoskovaNATO ilişkilerinin “yeni bir Soğuk Savaş seviyesine” ulaştığını söyledi. Medvedev, NATO’nun Rusya’ya karşı “düşmanca, dışlayıcı” tavır takındığını aktarıp “Rusya’nın temel tehdit olduğunda ısrar etmeyi sürdürüyorlar. Rusların nükleer savaş başlattığına dair korku filmleri çekiliyor. 2016’da mıyız yoksa 1962’de mi” diye çıkıştı. “Küresel sorunları çözmek yerine Rusya’yı kuşatma dokt ‘Soğuk Savaş’a geri dönüldü’ M rini uygulandığını” dile getirip “Dünya Hilafeti’yle bu meseleleri tartışmak olanaksız” dedi. Ancak ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Rusya’nın Ukrayna için Minsk anlaşmasını tam uygulamasına dek yaptırımların kalkmayacağını söyledi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de Rusya’yı Avrupa güvenlik düzenini bozmakla suçlayıp Doğu Avrupa’ya binlerce asker göndereceklerini teyit etti. ‘Ateşkesi sağlama şansı yüzde 49’ Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov “Suriye’de bir hafta içinde çatışmaların durdurulması” mutabakatının hayata geçirilmesi şansı sorulduğunda “100 üzerinden 49” yanıtını verdi. Lavrov’un Britanyalı meslektaşı Philip Hammond, “Rusların bu yorumunun şansı sıfıra indirdiği, zira ateşkesin Rusya’nın ne istediğine bağlı olduğu” yorumunu yaptı. Lavrov: Esad’ı şeytanlaştırmayın Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BM ve insani yardım kurumlarına göre Suriye’de sahadaki tüm tarafların uluslararası hukuku ihlal ettiğini, çoğu yerin isyancıların kuşatması altında olduğunu söyledi. Lavrov “Suriye’deki insani kriz nedeniyle Esad’ı ya da teröristler dışındabir başkasını şeytanlaştırmaya gerek yok. İnsani sorunlar yalnızca işbirliğiyle çözülebilir” dedi. Medvedev Tarihi buluşmadan sonra ilk durak Meksika Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko, Küba’nın başkenti Havana’da Rus Ortodoks Kilisesi Patriği lideri ile görüşmesinin ardından 5 günlük bir resmi ziyaret için Meksika’ya geldi. Papa’ya Başkent Mexico City’de Meksika Devlet Başkanı Enrique Pena Nieto ve eşi Angelica Rivera eşlik etti. İlk kadın camisi Kopenhag’da açıldı İlk kadın camii Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da açıldı. İmamları da kadın olan caminin cuma namazı dışında herkese açık olacağı belirtildi. Caminin kurucusu olan kadın imam Şirin Hankan, amaçlarını ataerkil toplum yapısını kırmak olduğunu, ataerkil toplum yapısının yalnızca İslamda bulunmadığını ifade etti. Bataclan’da yeniden konser sesleri IŞİD’in 13 Kasım’daki Paris saldırıları sırasında 89 kişiyi öldürdüğü Bataclan Konser Salonu kapılarını yeniden açıyor. Katliam sırasında konser veren Eagles of Death Metal grubu 16 Şubat’taki açılışta da yeniden konser verecek. Obama Washington Obama için fazla depresif ABD Başkanlığı’nı Ocak 2017’de devredecek Barack Obama, başkanlık çalışmalarını özlemeyeceğini söyledi. Obama, başkent Washington’un çok depresif olduğunu, resmi ziyaretlerin bu havadan kaçmak için güzel bir imkân olduğunu belirtti. Papa Françesko C M Y B