Katalog

DUNYA dishab@cumhuriet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Sığınmacılara destek için miting Almanya’nın Stuttgart kentinde dün binlerce kişi sığınmacılara karşı artan ırkçılık ve şiddete karşı bir araya geldi. Kiliseler ve sendikalar liderliğinde düzenlenen protestoya 7 bin kişi katıldı. Ülkeye bu yıl 1.1 milyon sığınmacı geldi. Pazar 17 Ocak 2016 10 Lastik botla yaşama tutunmak Yunanistan’ın Eşek Adası’na lastik botla gitmeye çalışan 48 sığınmacı gönüllüler tarafından kurtarıldı. Suriyeli Ahmet Zarour’un (32) kameralara yansıyan görüntüleri ise sığınmacıların çaresizliğini tüm çıplaklığıyla ortaya serdi. Ege Denizi’nde dün çeşitli Yunan adalarında biri bebek 7 sığınmacının cesetleri bulundu. nilgun@cumhuriyet.com.tr nilgun@ Tiranlığın kum saati lümünün 400. yıldönümünde, yüzü aşkın dile çevrilen eserleriyle sahnede ve beyaz perdede Shakespeare yeni yorumlarla yaşatılıyor. Avusturyalı yönetmen Justin Kurzel’in “Macbeth”i de bu yıl… bunlardan biri. 2015 sonunda vizyona giren bu yeni filmi kaçırmıştım, dün izledim. Genelde “aşırı kasvetli” bulunan yapıt beni koltuğa mıhladı. Aslında film ağır tabii. Shakespeare trajedilerinin olmazsa olmazı sayılan fırtınalar ve karanlık gökyüzü geri plandan hiç eksik olmuyor. Ama bir şey var ki o da tüm büyük Shakespeare yapıtları gibi eseri emsalsiz kılıyor: İnsan ruhunun kusursuz analizi. Shakespeare, tüm eserlerinde insanlık zaaflarını masaya yatırır. Hamlet’te örneğin bu “olmak ya da olmamak” kertesinde kuşkulardır; Kral Lear’de sadakat/sadakatsizlik, yaşlılığın düş kırıklığıdır; Othello’da tutku, Macbeth’te “iktidar hırsı”dır. Shakespeare eserlerinin hepsinde bu zaafların değişik alışımlarına rastlarız ama “itici güç” bağlamında her birinin ayırt edici bir motifi vardır. Macbeth’in bu motifi “güç” oluyor işte. Bu nedenle Macbeth, Shakespeare’in en politik eseri. Ama “güc”ün ötesinde Macbeth’in aslında müthiş bir “tiranlık analizi” olduğunu; Kurzel’in filmini izlerken fark ettim. Macbeth’i yıllar öncesinde okuduğum için belki unuttuğum veya filmden daha önce tam ayırdına varmamış olduğum bir “tiran” portresiyle karşılaştım. Bu nedenle perdeden kendimi alamadım. Ö TÜRKİYE UNHCR’den yardım sözü Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR) Filippo Grandi, “Türkiye’deki sığınmacıların şartlarını iyileştirmek üzere ek kaynak bulmak için Türk hükümetine yardımcı olacağız” dedi. ALMANYA SIRA AFRIKA’DA M IŞİD’in Türkiye ve Endonezya’da düzenlediği saldırıların ardından El Kaide de dün Afrika ülkesi Burkina Faso’yu kana buladı ağrip kaldığını söyledi. İçişleri Kaidesi’ne Bakanı Simon Compaore (AQIM) bağöldürülen militanlardan lı El Murabitun da heikisinin siyah Afrikalı, birekete geçti. El Murabirinin Arap olduğunu kaydetti. Burkina Faso’nun tun kasımda Mali’de düMali sınırında Avusturyazenlediği kanlı otel baslı bir karı kocanın kaçırılkınını bu kez Burkidığı haberi de geldi. na Faso’da sahneye koydu. Batı Afrika’da Mali’ye ‘Batı’dan intikam’ komşu Burkina Faso’nun Mali gibi Burkina Fabaşkenti Ouagadougou’da so da eski bir Fransa söSplendid Hotel, yakınındaki Cappuccino Kafe ön mürgesi. Mağrip Kaidesi “Fransa ve kâfir Batı’dan ceki gece, bir başka otel intikam için” düde dün saldırıya uğzenlediği saldırıyı radı. Çalışma bakaEl Murabitun’un icnı dahil en az 150 ra ettiğini duyurrehine kurtarıldı. du. Üç ay önce Mali Ancak 10’u kafede başkenti Bamako’da olmak üzere en az 23 kişi öldü, 33 kişi Belmuhtar THY personelinin de kaldığı Radisson yaralandı. KurbanBlu Hotel’de 19 can alan lar 18 farklı ülkenin vasaldırıyı da El Murabitun tandaşları. gerçekleştirmişti. Bu gruOtelde kaldılar ba 2013’te Cezayir’de doğalgaz santralını basıp Splendid’de üç mili800 kişiyi rehin almasıytanın ardından dün Yibi Hotel’de bir militanın la tanınan, Afganistan’da öldürüldüğü, bunlardan tek gözünü kaybetmiş, sigara kaçakçılığı döneminikisinin kadın olduğu açıklandı. Görgü tanık de “Marlboro Man” lakaları beşinci militanı bir bını almış Muhtar Belmuhtar liderlik ediyor. bara kaçarken gördü. AQIM, Mağrip ve Sahel’de İletişim Bakanı Remi Dandjinou, Splendid’e IŞİD ile rekabet edebilsaldıran 67 militanın mek için El Murabitun’u otelde müşteri olarak aktive etti. Sığınmacı fonu için yeni vergi Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble sığınmacı kriziyle mücadeleye mali kaynak sağlamak için Avrupa Birliği çapında ek benzin vergisi uygulaması önerdi. Öneri ülkede büyük tepki çekti. TÜRKİYE ‘Beynim akreple dolu’ Şimşek’ten askeri çağrı Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Alman Die Welt gazetesine verdiği demeçte Avrupa’ya sığınmacı akışını yavaşlatmak istiyorsa Almanya’nın Suriye’ye yönelik askeri varlığını artırması gerektiğini söyledi. İSPANYA Mecliste bitli vekil tartışması İspanya meclisinde Podemos’un kravatsız, rastalı milletvekili Alberto Rodriguez tartışma yarattı. Ancak meclis başkan yardımcısı Celia Villalobos “Bana bit bulaştırmadığı sürece sorun yok” dedi. VENEZÜELLA M çalışanları ve yabancıların kaldığı Splendid Otel önünde bombalı araçlarla bir dizi patlamanın ardından militanlar içeri dalıp insanları taradı. Yerde yatanların ölü numarası yapıp yapmadığını anlamak için ayaklarını elleriyle yoklayan militanlar, hareket edenleri yakın mesafeden vurdu. Fransız ve Amerikan askerlerinin desteklediği Burkina Faso güvenlik güçlerinin müdahalesiyle saatlerce silahlı çatışma yaşandı. Dün öğlen Devlet Başkanı Roch Kabore, 147 odalı Splendid’in militanlardan temizlendiğini açıkladı. Yakın mesafeden vurdular B Shakespeare, tiranlığın, bir günden diğerine değil de nasıl “metaformoz”la biçimlenen bir olgu olduğunu anlatıyor her şeyden önce... Başarılı bir komutanın (Macbeth); gayri meşru yolla (kralı öldürerek) gücü ele geçirdikten sonra nasıl bir “güç bağımlısı”, “güç âşığı” haline geldiğini ve bu güç aşkının nasıl her türlü “merhamet”, “adalet”, “vicdan” duygusunun önüne geçtiğini görüyoruz eserde. Macbeth’in artık “yenilmez” ve “alt edilmez” olduğuna hükmettiği bölüm, hikâyenin dönüm noktası. O noktadan itibaren gücü ne pahasına olursa olsun “korumak”, Macbeth’in tüm önceliklerinin önüne geçiyor. Gücüne “tehdit” gördüğü kimseyi artık yaşatmıyor ve acımasızca yok ediyor Macbeth. Çevresiyle “empati”yi yitiriyor. Gerçeklerden kopuyor. Bu “kopuş” sırasında korkuları artıyor. “Beynim akreplerle dolu” diyen Macbeth, sonunda dengesini yitiriyor. Bundan böyle bir gerçekler dünyasında değil, paranoyalar dünyasında yaşıyor. Paranoyası arttıkça zalimliği katlanıyor. İnsanları kendine düşman etmekten başka işe yaramayan yeni zalimlikler yapıyor. Bir “tiran” olup çıkıyor. Karekterlerden biri bu evreyi; “Kan ağla, canım ülkem, kan ağla!” diye dillendiriyor: “Güçlü zorbalık, oturt sapasağlam temellerini/ İyiliğin yüreği yok sana karşı durmaya!” Shakespeare’in dehası; “tiranlığın” yalnız tek yönlü bir yol olduğuna dikkat çekmesinde. Bu yola sapan yönetici/hükümran artık durdurulamıyor. Çünkü önceki zulümlerin üstünü örtmek, her seferinde zulüm dozunu arttırarak mümkün olabiliyor. Tiranlık bir kum saati gibi. Sadece tek yöne akıyor. Bu yüzden tiranı bitiren de gene kendisi oluyor. Tiran kendi hatalarıyla kendi sonunu hazırlıyor. Ama kendi sonuyla birlikte ülke de tükeniyor. İç savaşla noktalanan büyük trajedi boyunca “oluk oluk akan kan” hiç durmuyor! “Yarın, yarın, ardından yarın, ardından yine yarın/Günden güne sinsice böyle sokulur işte, gelir vakti zaman./Eridi gitti cılız mum./ Hayat dediğin nedir ki: oynayan bir gölge, sahnede çırpınıp zamanını durduran zavallı bir oyuncu./Oyun bitince duyulmaz artık sesi/Bir ahmağın anlattığı gürültülü patırtılı bir masal bu, hiddetli ve hiçbir anlamı olmayan” Bunlar da Macbeth’in en unutulmaz dizeleri. Fırsat bulursanız Kurzel’in yapıtını mutlaka izleyin. Anketlerden Hillary Clinton’un en yakın rakibi ile arasında yalnızca 2 puan fark kaldı. İran’la ilişkilerde ‘Kan ağla canım ülkem!’ Ekonomi için OHAL ilanı Venezüella’da enflasyon yüzde 141’e çıkarken, Devlet Başkanı Nicolas Maduro ekonomik krizi gerekçe göstererek OHAL ilan etti. Maduro ekonomik bir felaketle karşı karşıya oldukları uyarısı yaptığı Kongre’de eleştiri aldı. BRİTANYA Clinton Demokrat Parti adaylığını kaybedebilir BD’de Demokrat Parti’nin başkanlık için aday adayı Hillary Clinton ön seçimlerin yapılacağı eyaletlerde destek kaybediyor. Washington Post gazetesinin haberine göre partinin önde gelenleri Clinton’ın adaylığı en yakın rakibi Vermont Senatörü sosyalist Bernie Sanders’e kaptırmasından endişe duyuyor. Sanders’ın başkanlık TARİHİ GÜN luslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın 14 Temmuz’da kabul edilen nükleer anlaşmaya uygun olarak gerekli önlemleri yerine getirdiğini onayladı. UAEA’dan yapılan açıklamada, İran’a uygulanan yaptırımların kaldırılmasına yol açacak nihai raporu üye ülkelere gönderdiğini duyurdu. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, ABD’nin nükleer anlaşma gereği İran’a yönelik yaptırımlarını kaldırdığını açıkladı. İran’ın, nükleer anlaşmanın uygulanmasına başlanması için gerekli adımları tamamladığı belirtilen açıklamada, raporun UAEA Yönetimi Kurulu üyeleri ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne gönderildi UAEA, İran’ın nükleer anlaşmaya uyduğunu açıklarken ABD ile İran esir takası yaptı A ‘İşbirliğinden memnunuz’ Britanya Dışişleri Bakanı Philip Hammond bugüne kadar Suriye’ye giden 800 Britanyalının yarısının hâlâ burada olduğunu söyledi. Ankara ile işbirliği sayesinde Suriye yolunda 600 Britanyalının yakalandığını söyledi. seçimlerinde Demokrat Parti’nin adayı olması durumda özellikle seçmenin kararsız olduğu eyaletlerde partinin zora girmesinden endişe ediliyor. Partinin adayını belirlemek için yapacağı ilk ön seçim 1 Şabut’ta Iowa eyaletinde düzenlenecek. Son anketlere göre Clinton’ın destek oranı yüzde 42, liberal seçmenlerin tercihi olan Sanders’ınki ise yüzde 40. U Rezaian usya’nın havadan destek verdiği Suriye hükümet güçleri Halep’in tamamını kurtarmak için operasyon başlatırken bir yandan da IŞİD’in “başkenti” Rakka yönünde ilerliyor. HalepRakka otoyoluna hat açmaya çalışan hükümet güçleri, Halep’le Türkiye arasındaki lojistik hattı kesme açısından kilit önemdeki Bab kentine ilerledi. Türkiye sınırına 30 km mesafedeki Bab yakınlarında IŞİD’in karşı saldırısını püskürten hükümet güçleri en az 16 militanı öldürdü. Esad’dan Halep operasyonu ği kaydedildi. Açıklamada, Ajans denetçilerinin İran’ın bütün gerekli önlemleri aldığını onayladığı ifade edildi. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de ABD’nin nükleer anlaşma gereği İran’a yönelik yaptırımlarını kaldırdığını açıkladı. R Esir takası İran çifte vatandaşlığı bulunan dört ABD’liyi, ABD de çifte vatandaşlığı bulunan 7 İranlıyı serbest bıraktı. İran’da geçen yıldan beri hapiste olan Washington Post gazetesinin Tahran muhabiri Jason Rezaian, 3 yıldır hapis yatan Idaho eyaletinden rahip Saeed Abedini, 10 yıl hapse çarptırılmış eski Amerikan deniz piyadesi Amir Hekmati özgürlüklerine kavuşurken, dördüncünün Siamak Namazi mi yoksa Nosratollah Khosravi mi olduğu karıştı. Casusluk, ulusal güvenliğe zarar, düşmanla işbirliği gibi suçlamalar yöneltilmiş dörtlü için Tahran Başsavcısı “Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nin emirleri ve ulusal çıkarlar uyarınca takas edildiler” dedi. ABD de İran’a yönelik yaptırımları delmekten hapse atılmış 7 İranlıyı (Nader Modanloo, Bahram Mechanic, Khosro Afghahi, Arash Ghahraman, Touraj Faridi, Nima Golestaneh, Ali Sabounchi) bıraktı. Tayvan’a kadın başkan ayvan’da genel seçimleri muhalefetteki bağımsızlık yanlısı Demokratik İlerleme Partisi (DPP) kazandı. Ülke tarihinde ilk kez bir kadın devlet başkanı oldu. Eski bir üniversite öğretim görevlisi olan 59 yaşındaki Tsai Ingwen, Çin hükümetinden Tayvan’da demokratik seçim sonuçlarına saygı duymasını istedi. T C M Y B