Katalog

EKONOMİ 8 Baysal (151.5) Uludağ (336.9), Selçuk (360.2) ve Gazi (585.1) üniversitelerinin 2015 yılı ödenek tutarlarının toplamı 1 milyar 688 milyon 711 bin TL. Harcama alanları, yasa gereği gizli tutulan ve hesabı verilmeyen örtülü ödenek, bütçede “gizli hizmet gideri” başlığıyla geçiyor. Başbakan’ın emrine, her yıl genel bütçe başlangıç ödeneklerinin binde 5’i tutarında verilen harcama yetkisi, geçen mart ayında Cumhurbaşkanı’nın da kullanımına açılmıştı. Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle büyük tartışmalara yol açan bu yasa değişikliği, örtülü ödeneğin Cumhurbaşkanı ile Başbakan arasında hangi oranlarda kullanılacağı konusuna açıklık getirmiyor. Örtülü ödenekteki asıl “büyük resim”, AKP’nin iktidar süresine bakıldığında ortaya çıkıyor. Maliye ve Başbakanlık verilerinden yola çıkarak yaptığım hesaplamaya göre 13 yılı geride bırakan AKP iktidarı boyunca kullanılan toplam örtülü DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 3.0380 0.7 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.3260 2.3 kuruş 11.10 0.02 puan 71.062 878 puan 715.96 5.62 lira 106.65 85 kuruş EDİTÖR: PELİN ÜNKER Cumartesi 16 Ocak 2016 AKP’nin 13 yıllık örtülü ödenek bilançosu umhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan Davutoğlu, geçen ay bütçeden 154 milyon 563 bin TL örtülü ödenek harcaması yaptı. Maliye’nin açıkladığı aralık ayı rakamlarıyla birlikte, 2015’te örtülü ödenek harcaması, toplam 1 milyar 773 milyon 235 bin TL’ye ulaştı. Bu rakam, bir önceki yıla göre 695 milyon TL fazla harcamayı ifade ediyor. (2014’te 1 milyar 78 milyon TL örtülü ödenek kullanıldı.) 2015’te kullanılan örtülü ödenek, “Barış İçin Akademisyenler İnisiyatifi” bildirisine imza attığı için haklarında soruşturma başlatılan akademisyenlerin görev yaptığı ve üçü polis baskınına uğrayan beş üniversitenin toplam ödenek tutarından 84.5 milyon TL daha fazla. Kocaeli (255), Abant İzzet DAvUTOğLU İLE ERDOğAN gEçEN YıL 1 MİLYAR 773 MİLYON TL’Yİ öRTTÜ 9.2 MİLYAR C Örtülü ödenek, bütçeden harcanıyor. Bütçe gelirleri de vergilerden oluşuyor. Bütçe gelirlerinin artış hızını 4 kattan fazla aşan örtülü ödenek kullanımı kayıtlara girmeli. Çalışarak, üreterek hangi “gizli hizmetleri” finanse ettiğimizi bilmesek bile... ödenek harcaması, 9.2 milyar TL’yi geçti. 2003 Mart’ında başbakan olan Erdoğan, bu görevi cumhurbaşkanı seçildiği Ağustos 2014’e kadar sürdürdü. Resmi verilere göre, bu süre zarfında Erdoğan’ın örtülü ödenekten kullandığı toplam tutar 7 milyar 93 milyon TL’ye ulaştı. Başbakan Davutoğlu ise örtülüğü ödeneği, bu görevi devraldığı ağustos ayından yasa değişikliğinin yapıldığı Mart 2015 tarihine kadar başbakan sıfatıyla tek başına 7 ay kulllandı. Mart 2015’ten bu yana Davutoğlu ile Erdoğan gizli hizmet gideri kaleminden birlikte harcama yapıyor. 13 yılda 9.2 milyar TL 17 kat arttı 2002 Kasımı’nda iktidara gelen AKP’nin ilk bütçe yılı olan 2003 yılında, örtülü ödenek harcaması 103 milyon TL’ydi. 2015’e gelindiğinde açıklanan 1.8 milyar TL, 13 yıl boyunca örtülü ödenekte 17 katın üzerinde bir artışı ifade ediyor. Buna karşılık, aynı dönemde bütçe gelirleri sadece 4.7 kat arttı. (2003 yılında 98.3 milyar TL olan genel bütçe gelirleri, 2015 yılında 464.8 milyar TL’ye yükseldi.) Diğer bir anlatımla, Erdoğan yönetimindeki AKP iktidarı boyunca; örtülü ödenekten kullanılan paradaki artış hızı, bütçe gelirlerindeki artış hızının 4 katından fazla. Bu köşede daha önce de 2013 sonuçları vesilesiyle hazırladığım grafiği, güncelleyerek yeniden paylaşıyorum. Grafik, 2003 yılından, 2015 sonuna kadarki 13 yıllık örtülü ödenek harcaması ile bütçe gelirleri arasındaki ilişkiyi yansıtıyor. Örtülü ödeneğin dikey seyrine dikkat... (Not: Örtülü ödeneğin milyon TL, bütçe gelirlerinin milyar TL ile ifade edilişinde hata yok. Birimler, artış hızını esas alıyor. Yabancı işçi serbest lkelerindeki savaştan kaçan yaklaşık 2.5 milyon Suriyelinin de aralarında bulunduğu yabancılara çalışma olanağı sağlayan yönetmelik yürürlüğe girdi. Dün yayımlanan “Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik”e göre yabancılar çalışma izni olmadan MUSTAFA Türkiye’de çalışamayacak ÇAKIR ve çalıştırılamayacak. Yabancılar, “geçici koruma kayıt tarihinden” 6 ay sonra çalışma izni almak için başvurabilecek. İzin başvuruları, yabancıları çalıştıracak işveren tarafından edevlet kapısı üzerinden yapılacak. Bağımsız çalışmak isteyen yabancılar ise kendileri başvuruda bulunacak. İşsizlik rakamlarının açıklandığı gün yabancı işçi yönetmeliğini yayımladılar. Ü Mevsimlik işçi muaf Her bir tuğla bir öğrenci için burs oluyor arsus Amerikan Koleji, Üsküdar Amerikan Koleji gibi eğitim kurumlarını bünyesinde barındıran Sağlık ve Eğitim Vakfı (SEV), yeni dönemde eski mezunlardan olan Carrefoursa Genel Müdürü Mehy Olca met Naş a Büyükt ne yönetimi ile yoluna devam edecek. İş dünyasından sonra eğitim hizmetinde olduğu için mutlu olduğunu söyleyen Nane hasta olduğu halde katıldığı sohbette, bu işin gönüllülük esasına dayandığını haftada bir gününü ayırdığını belirterek, “Eğer toplum olarak orta gelir tuzağından kurtulmak, markalaşmak istiyorsak, bazı şeylere kafa yoracak, emek verecek, vakit ayıracağız diyerek, Nâzım’ın ünlü ‘Ben yanmazsam sen yanmazsan nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa’ dizelerini hatırlattı. T bünyesindeki okulların 5 bin öğrenci ve aralarında Şevket Sabancı, Demir Sabancı, Muhtar Kent gibi isimlerin bulunduğu 20 bin mezununun bulunduğunu kaydetti. Dünyada pek çok köklü eğitim kurumunun bağışlarda en büyük geliri mezunlarından elde ettiğini aktaran Nane, “Ana amacımız mezunlardan aylık bağış alacak yapıya girmek, okullar ile ilgili sahipliğin bazını yaymak. Mezunlarımıza giderek aylık düzenli olarak ne kadar yapabiliyorlarsa bağış almak istiyoruz. Bununla da burslu öğrenci sayımızı artırmayı hedefliyoruz. Halen okullarımızdaki toplam öğrenci sayımızın yüzde 30’u burslu” bilgisini verdi. Vakfın Yönetim Kurulu Başkanlığına gelen Nane, halen 180 milyon TL geliri olan vakfın, kurumsallaşma alanında atılım yapacağını ve bağışlar için eski mezunların kapısını tek tek çalınacağını açıkladı. Vakfın genel müdürü Binnur Karademir de, eski mezunların önemli bağışlarda bulunduğunu, Tarsus Amerikan mezunu Coca Cola Yönetim Kurulu Başkanı Muhtar Kent’in de bursluluk oranını artırmak için ciddi bir fon bağışında bulunduğunu dile getirdi. Nane, vakfa bağlı okullarda Milli Eğitim Bakanlığı müfredatının uygulandığına işaret ederek, bundan sonraki süreçte de ticarileşmeden, önemli sosyal imkânlarla kaliteli eğitim vermeyi hedeflediklerini söyledi. Muhtar Kent Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Başbakan Dmitri Medvedev, Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkileri yeniden canlandırmanın yollarını aramaya başladılar. Moskova yaptırımları esnetme hazırlığında ir savaş uçağının düşürülmesi sonrasında Türk şirketlerine yaptırım uygulayan Rusya’da, bazı şirketlerin yaptırım kararlarından muaf tutulması için kararname tasarısı hazırlandı. Kararların hayata geçmesi halinde, yaptırım nedeniyle ülkeye sokulmayan ürünlerin yeri ekonomik açıdan doldurulamaz ise bu ürünlere yönelik ambargo esnetilebilecek. Tasarının, Türkiye’den ithal edilen ürünlere yönelik ambargonun ülkede hali hazırda yüksek seyreden enflasyon oranlarına yukarı yönlü baskı oluşturması nedeniyle hazırlandığı belirtiliyor. Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı da, Sberbank ve bazı şirketlerin, yaptırımların kapsamı dışında tutulma talebiy Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamında olacak. Yani mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak olan yabancılar çalışma izni almak zorunda olmayacak. Sadece muafiyet başvuruları valiliklere yapılacak. Oradan da Çalışma Bakanlığı’na bildirilecek. Bakanlık mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak yabancılara ilişkin il ve kota sınırlaması getirebilecek. Yabancı işçi sayısı, işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde 10’unu aşamayacak. Ancak işveren, 4 haftalık sürede çalıştıracak Türk vatandaşı bulamazsa ve bunu belgelendirirse kota uygulanmayacak. Yani işveren bu durumda istediği kadar yabancı işçi çalıştırabilecek. Yönetmelikte “yabancıların ve işverenlerin çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan hak ve yükümlülükleri saklıdır” denilirken, sendikal haklara ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmadı. Bu da yabancı işçilerin sendikasız çalıştırılacakları anlamına geliyor. l ANKARA Bütçe yurttaşın sırtında yük aliye Bakanlığı, 2016 yılı bütçesini TBMM’ye gönderilmek üzere Başbakanlığa iletti. Bu yıl da bütçenin temel gelirlerini 2015’te olduğu gibi yurttaşlardan alınan dolaylı vergiler oluşturacak. Hükümet bu yıl ÖTV’den 116.3 milyar lira gelir bekliyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal, bu yıl 56 bin kamu personelinin başlayacağını da söyledi. Ağbal, 2016 bütçesi hakkında bilgi verdi. Buna göre, 2016’da bütçe giderleri 570.5 milyar lira, bütçe gelirleri 540.8 milyar lira olacak. Vergi gelirlerinin 459.2 milyar lira olarak öngörülüyor. Bütçe açığının 29.7 milyar lira, faiz dışı fazlanın 26.3 milyar lira olarak planlandı. 2016’da vergi gelirleri şöyle olacak: Gelir vergisi 98.9 milyar lira, kurumlar vergisi 36.8 milyar lira, ÖTV 116.3 milyar lira, dahilde alınan KDV 51.2 milyar lira, ithalatta alınan KDV 86.9 milyar lira. l ANKARA Rusya, şirketlerden gelen talepler ve ekonominin zorlanması üzerine Türk şirketlerine uyguladığı yaptırımları yumuşatacak M B Kent’ten ciddi bağış Tuğla deyip geçmeyin Tuğla projesi ile ciddi bir gelir elde ettiklerini anlatan Nane, bu projeyle okulun eski mezunlarının her bir tuğlasını satın aldıklarını ve böylece 2 milyon dolar civarında gelir sağladıklarını dile getiren Nane, ana paranın getirdiği nema ile burs sağladıklarını söyledi. SEV’de üç yıllık dönemde başkanlık yapacak Carrefoursa Genel Müdürü Mehmet Nane, 100 yılı aşkın süredir faaliyette olan vakıf Mehmet Nane le başvuruda bulunduklarını açıkladı. Vedomosti gazetesine konuşan bir hükümet yetkilisi de, bazı büyük perakende zincirleri ve bazı inşaat şirketlerinin yaptırımlara istisna getirilmesi için kendilerine başvurduğunu doğruladı. Rus Kommersant gazetesinde yer alan bir habere göre ise Rus yetkililer, 2018 Dünya Kupası’na hazırlık kapsamındaki bazı inşaat projelerinin tehlikeye girmemesi için bazı Türk firmalarının çalışanlarına esneklik sağlayabilecek. Adı açıklanmayan bir Rus yetkilisine dayandırılan bilgiye göre de, söz konusu Türk inşaat şirketleri ancak Ruslarla ortak şirket kurup, şirkette en fazla yüzde 25 hissedar olarak faaliyetlerini yürütebilecekler. l Ekonomi Servisi Pegasus uçuşları yeniden başladı Pegasus, Rusya’nın uçuş ekiplerinden vize talep etmesi, ancak yapılan vize başvurularına cevap verilmemesi gerekçesiyle 4 Ocak’tan itibaren 13 Ocak’a kadar iptal ettiği Rusya seferlerini, vize sorununun halledilmesinin ardından dün yeniden başlattı. Daha önce yapılamayan Rusya seferlerine ait bileti bulunan kişilerin iade ve rezervasyon değişikliği işlemleri, çağrı merkezi üzerinden ücretsiz gerçekleştirilebiliyor. Davutoğlu Londra yolcusu aşbakan Ahmet Davutoğlu, yatırım bankası Merrill Lynch ev sahipliğinde 1719 Ocak’ta Londra’da gerçekleştirilecek toplantılarda yatırımcılarla bir araya gelecek. Toplantılara Davutoğlu’nun yanı sıra Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile bazı bakanlar ve üst düzey ekonomi yetkililerinin katılması bekleniyor. Toplantılarda yatırımcı güveninin sağlamlaştırılması ve yatırımcıların sürprizle karşılaşmayacakları bir ortamın yaratılacağına dair mesaj verilmeye çalışılacağı belirtiliyor. l Ekonomi Servisi Turkcell grubuna gözaltı urkcell’in bayilere yönelik olarak Ukrayna’ya düzenlediği tur çerçevesinde Ukrayna’nın Harkov kentine giden 30 kişilik Turkcell grubu, Harkov Havaalanı’nda yaklaşık 17 saat gözaltında tutuldu. Önceki gün pasaport kontrolü sırasında gözaltına alınan ve B T dün sabah saatlerine kadar tutulan gruba bu süre içinde yiyecek ve su verilmediği, grubun geceyi yerlerde yatarak geçirmek zorunda kaldığı öğrenildi. Gruptan Cafer Tosunasal, sınır görevlilerine neyle suçlandıkları konusunda ısrarla soru sormalarına rağmen kendi lerine hiçbir bilgi verilmediğini ve Türkiye’ye geri gönderileceklerinin söylendiğini, ancak daha sonra giriş izni verildiğini anlattı. l Ekonomi Servisi C M Y B