Katalog

Çarşamba 2 Eylül 2015 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY ekonomi 9 Yılın ilk 8 ayında ihracat yüzde 8.9 düşüşle 95.1 milyar dolara indi. TİM Başkanı Büyükekşi, ‘İnşallah eylülden itibaren ihracatta iyileşme başlar’ dedi ürkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, ağustosta ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4.9 azalarak 10 milyar 482 milyon 987 bin dolar oldu. TİM, 2015’in ağustos ayına ilişkin ihracat verilerini açıkladı. Türkiye’nin bu yılın sekiz ayında ihracatı yıllık bazda yüzde 8.9 düşüşle 95 milyar 135 milyon 724 bin dolara indi. İhracat, 2014’ün ocakağustos döneminde 104 milyar 439 milyon 491 bin dolar düzeyindeydi. Son 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5.7 gerileyerek 147 milyar 947 milyon 94 bin dolar oldu. Son dönemdeki döviz artışı üzerinden ihracatçıları uyaran TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “İhracatçı yaptığı işten kâr elde etmeyi düşünsün. Spekülatif döviz hareketlerinden kâr elde etmeyi düşünmesin. Bu ihracatçıların işi değil” dedi. Mehmet Büyükeşi, ağustosun ilk 15 günde ihracatta yüzde 5’lik bir artışın söz konusu olduğunu kaydederek, “Hatta ilk hafta yüzde 16’lık bir artış vardı. Ama netice olarak baktığımızda özellikle paritenin etkisi yine arttı. En çok ihracat yaptığımız ülke Almanya. Almanya’ya ihracatımızda düşüş var. Biz eylülden itibaren bir iyileşme beklediğimizi söylemiştik. İnşallah eylülden iti İhracatta 9 milyar dolarlık kur faturası E TİM’E GÖR İHRACAT DÜŞÜYOR Ulusal ekonomide derinleşen kırılganlıklar iyasi belirsizlik ulusal ekonominin var olan kırılganlıklarını giderek şiddetlendirmekte. Bu olgu artık kaçınılmaz bir gerçek olarak hemen herkes tarafından kabullenilmiş durumda. Türkiye’nin özellikle 2006 sonrası belirginleşen kırılganlıkları, 2015’in sertleşen koşulları altında döviz krizi, durgunluk ve yükselen işsizlik olarak kendini gösteriyor. Bu yazımızda ulusal ekonomide kaygı verici boyuttaki iki kırılganlık unsuruna değineceğiz. Birincisi, artık “kanıksadığımız” dış açık (cari işlemler açığı). Cari işlemler, ulusal ekonominin reel faaliyetlerinde (üretim, tüketim, yatırım) dış dünyayla olan döviz dengesini veriyor ve tanım gereği ulusal tasarruflar ve yatırımlar arasındaki farka eşit. Türkiye’de 2000 sonrasında GSYH’ye oran olarak yatırımlar kabaca aynı düzeyde kalırken tasarrufların çökmesi (ya da diğer bir deyişle tüketim harcamalarının patlaması) sonucu cari işlemler açığı hızla yükseldi ve ulusal gelirin yaklaşık yüzde 6’sı düzeyinde istikrar kazandı. Ancak sorun, sadece açığın büyüklüğü ile sınırlı değil; sorunun özü cari işlemler açığının finansmanındaki risk ve tehditlerde yatıyor. Türkiye 2015’in ilk beş ayında toplam 18 milyar dolar açık vermiş durumda. Bu rakam 2014’ün 26 milyarlık açığına görece bir iyileşme olarak algılanabilir. Ancak 18 milyar dolarlık açığın finansman biçimlerine baktığımızda 8.6 milyarlık payının kayıt dışı sermaye girişleri (Korkut Boratav Hoca’nın tanımlamasıyla yerli sıcak para olarak nitelendirilebilir); diğer yarısının ise borç yaratıcı kalemler aracılığıyla finanse edildiği gözükmekte. Bu dönemde yurtdışına çıkan 4 milyar dolarlık portföy yatırımları (sıcak para hareketlerinin bir unsuru) hemen hemen aynı miktarda doğrudan yabancı sermaye girişleri ile dengelenmiş. Özet olarak cari açığı finans eden kalemler daha yoğun borçlanma ve kayıt dışı sermaye hareketleri olarak gözüküyor. Her iki kaynak da “sürdürülebilir”, ya da “güvenilir” değil. Aşağıdaki grafikte bu veriler özetlenmekte. S T baren bu iyileşme başlar” dedi. Büyükekşi, Avro/Dolar paritesindeki ani düşüşün, ihracatçılar için sıkıntıya neden olduğunu belirterek, “İçeride döviz kurlarında da ciddi bir dalgalanmayla karşı karşıyayız. Buna ek olarak Avro/Dolar paritesindeki ani düşüş, ihracatçılarımız için büyük sıkıntılara sebep oldu. Avro/ Dolar paritesindeki gerilemenin ihracatımıza faturası yılın sekiz ayında toplam 8.9 milyar dolar oldu. İhracatçılarımızın kur risklerini hedge etmeleri gerektiğine bir kez daha dikkat çekmek istiyorum. Temennimiz belirsizliklerin en kısa sürede sona ererek, siyasetin kısa vadede ekonomi üzerinde sebep olduğu dalgalanmaların azalması” diye konuştu. Ukrayna krizi, yaptırımlar ve petrol fiyatlarının düşmesi nedeni ile ekonomik durgunluğun yaşandığı Rusya’ya Türkiye’den ihracat ağustos ayında yüzde 38 azalarak 310 milyon dolara geriledi. İlk sekiz ayda Rusya’ya ihracat 2.4 milyar dolarda kalırken, yılsonu rakamının 4 milyar doların da gerisinde kalmasından endişe ediliyor. Ağustosta en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Almanya, İngiltere, Irak, ABD ve Fransa oldu. l Ekonomi Servisi 8.9 milyarlık fatura Kâr etmeyi düşünün Rusya’da düşüş Hazır giyim ve konfeksiyon ilk sırada Hazır giyim ve konfeksiyon, ağustosta 1 milyar 547 milyon 76 bin dolarla en fazla ihracatın gerçekleştirildiği sektör oldu. TİM verilerine göre, 2015’in ağustos ayında 1 milyar 547 milyon 76 bin dolarlık ihracata imza atan otomotiv endüstrisi, bu sonuçla en fazla ihracatın gerçekleştirildiği sektör oldu. Otomotiv endüstrisi 1 milyar 363 milyon 694 bin dolarlık ihracatla ikinci sırada yer alırken, bunu 1 milyar 192 milyon 968 bin dolarlık ihracatla kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü takip etti. Ağustosta Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 82.6’sını gerçekleştiren sanayi grubunda, yıllık yüzde 4.2’lik azalışla 8 milyar 664 milyon 82 bin dolarlık ihracat yapıldı. Ağustosta en fazla ihracat gerçekleştirilen ilk 30 ülke arasında, en yüksek ihracat artışını yüzde 222.9’la Ürdün yakaladı. Van’daki fuara çatışma engeli Van’da Doğu Anadolu Bölgesi’nin tanıtımının yapıldığı ‘Doğu Anadolu Turizm Fuarı’ da yaşanan çatışmalardan etkilendi. Ortadoğu Expo Fuar ve Kongre Merkezi’nde eylül ayında yapılması planlanan fuara daha önce katılacağı bildirilen 30 firmanın artan çatışmalar nedeniyle sözleşmelerini iptal ettirdiği vurgulandı. Ajans Asya Organizasyon ve Fuarcılık Anonim Şirketi’nce 1013 Eylül 2015 tarihleri arasında yapılması planlanan, 90’ın üzerinde yerli ve yabancı kurum, kuruluş, şirket, acente ve firmayı ağırlamaya hazırlanan Doğu Anadolu Turizm Fuarı’nda 30 katılımcının sözleşmesini iptal etmesiyle bölgenin tanıtımı bu yıl az sayıda firma tarafından yapılacak. Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, “Fuarımızı yapacağız. Şu anda 58 civarında katılımcı var. Belki bu arada yeni iptaller ve katılımdan imtinalar da olabilir” açıklamasını yaptı. l Ekonomi Servisi Belediyeler fibere engel isan ayında başlaması planlanan 4.5 G teknolojisiyle birlikte fiber internete de yatırım yapılması gerektiğini savunan Ericsson Türkiye Genel Müdürü Ziya Erdem, bu noktada belediyelerin operatörlere ciddi sorunlar çıkardığını söyledi. “Siz istediğiniz kadar otobanlar yapın ama köprüye gelip yol üç şeride indirdiğiniz zaman ister istemez yol tıkanır. Bu nedenle LTE teknolojisinde fiber çok önemli. Ericsson Türkiye Genel Müdürü Erdem’e göre fiber altyapıya ağırlık verilmeli ve belediyelerin bu konudaki keyfi uygulamaları sona ermeli N Erdoğan Demirören ibi etesinin sah Milliyet gaz n Holding’in ve Demiröre an Demioğ patronu Erd at 2013’te b rören 28 Şu ayımlanan Milliyet’te y ları” habeak n ta “İmralı Tu önemin Baş d ra n riden so r E ip y p Tay bakanı Rece ğı iddia tı ap y ile doğan görüşmen fo le te n edile asıyla günde sinde ağlam u. me oturmuşt 9.2 milyara çıkacak Operatörlere ihaleler ile yetkiler veriliyor ancak belediyeler fiber altyapısı kurmak isteyen operatörlerden yüklü miktarda para istiyor. Bunu bir hizmet olarak belediyelerin vermesi gerekirken; bürokrasi hukukun önüne geçiyor” diye konuştu. Ericsson, Global Mobilite Raporu’nu yayımladı. Rapora göre 2020’de mobil abone sayısı 9.2 milyara; mobil genişbant kullanıcı sayısı ise 7.7 İstanbul’da fiyatlar arttı İstanbul’da ağustosta perakende fiyatlar yüzde 0.90, toptan fiyatlar da yüzde 0.83 arttı. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) verilerine göre, perakende fiyatlar ağustos ayı itibarıyla yıllık ortalama yüzde 10.26, toptan fiyatlar da yıllık ortalama yüzde 10.56 artış gösterdi. Perakende fiyatlar ağustosta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.18, toptan fiyatlar ise yüzde 8.47 arttı. Ağustos 2015’te perakende fiyatlar bir önceki aya göre; kültür eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 6.80, sağlık ve kişisel bakımda yüzde 2.00, gıdada yüzde 1.15, konutta yüzde 1.02 arttı. l Ekonomi Servisi Total’in yeni sahibi Demirören oldu otal, Türkiye’deki servis istasyon ağı, ticari satış, tedarik ve lojistik varlıklarını satmak için Demirören ile anlaşma imzaladı. Total’den yapılan açıklamaya göre, anlaşma 325 milyon Avro karşılığı yapıldı. Total İcra Komitesi Üyesi ve Pazarlama Hizmetleri Başkanı Philippe Boisseau, birkaç yıldır Türkiye’de pozisyonları ile ilgili derinlemesine bir inceleme gerçekleştirdiklerini ve beklenen kârlılık seviyesine ulaşmak için yeterince büyük bir perakende pazar payına milyara ulaşacak. Teknoloji yatırımlarının hızla devam etmesiyle beraber 2020’ye kadar dünya nüfusunun yüzde 70’i LTE (4 ve 4.5 G teknolojisi) kapsamında olacak. 2014 sonu itibarıyla dünyadaki mobil abone sayısının yüzde 10’u, LTE abonelerinin ise sadece yüzde 1’i Türkiye’nin de aralarında bulunduğu Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesine ait. Türkiye’nin mobil kullanım alışkanlıklarını da veren rapora göre mobil kullanıcıların yüzde 42’si 4.5 G’ye geçmekle ilgileniyor ve yüzde 35’i de “4.5 G’yi destekleyen bir telefon alırım” diyor. l Ekonomi Servisi Ziya Erdem Üzerinde durmamız gereken ikinci bir kırılganlık öğesi ise şirketlerin döviz açık pozisyonları; yani şirketlerin döviz cinsinden varlıkları ile yükümlülükleri arasındaki fark. Bu fark özellikle 2008 krizinden bu yana hızla yükselme eğiliminde. TC Merkez Bankası verilerine göre 2015 Mayıs ayı itibarıyla şirketler kesiminin net döviz açıkları 179 milyar dolar düzeyinde ve GSYH’nin yüzde 22’sine ulaşıyor. Bu rakam 2008’de 71 milyar dolar ve GSYH’nin yüzde 10’u civarında idi. Türk Lirası’nın dövizler karşısında değer kaybı şirketlerin açıklarını derinleştiriyor; yatırım ve istihdam kararlarını daraltıyor ve ekonomideki durgunluğu şiddetlendiriyor. Türkiye 2015’i kayıp yıl olarak yaşamak üzere. Sahi bir de “2023 Hedefleri” diye bir iyi niyet tasarımı vardı. Esse’den mağaza atılımı Ev ürünleri mağazacılığının önde gelen isimlerinden Esse yıl sonunda 160 mağazaya ulaşmayı hedefliyor. 46 şehre yayılan mağazalarında 4.9 TL’den başlayıp 2 bin 990 TL arasında değişen çok geniş bir fiyat yelpazesine sahip ürünleri satışa sunan Esse, mağazalarında satılan ürünlerinin yaklaşık yüzde 80’inden fazlasını da birçok ilde yerel firmalara ürettiriyor. Esse Yönetim Kurulu Başkanı Semih Şeftali, “Biz Türk markasıyız, Türkiye’nin markasıyız. Tasarlıyoruz, ürettiriyoruz, satıyoruz. Mağazalarımızda satılan ürünlerin yüzde 80’inden fazlası bizim kendi ülkemizde ürettirdiğimiz ürünler ve tamamen kendi markalarımızdır” dedi. Mutfak ürünleri alanında dünyanın önde gelen markalarından KitchenAid’in yeni ürünü Cook Processor dünyayla aynı anda Esse mağazalarında da satışa sunuluyor. Cook Processor’un fiyatı 1.500 Avro olacak. T ulaşmanın zor olacağı sonucuna varıldığını söyledi. Total’den yapılan açıklamada satış işleminin birkaç ay içinde tamamlanmasının beklendiği ve Total’in Türkiye petrol pazarında varlık sürdürmeye devam edeceği ifade edildi. Buna göre Total, Menemen’de bulunan bir üretim tesisi ile kokusuz LPG pazarındaki faaliyetlerini ayrı bir şirket üzerinden yürütecek. Total’in Türkiye’de 440 adet istasyonu bulunuyor. l Ekonomi Servisi Devlet baba görevini yapsın dedi görevden alındı S inpaş GYO Genel Müdürü Seba Gacemer, hafta sonu şirketin İzmir Alaçatı’da yaptığı basın toplantısına gazetecilere verdiği demeç nedeniyle, Sinpaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Avni Çelik tarafından görevden alındı. Çelik, “Sinpaş daima siyasetin dışında, ekonominin içinde yer almıştır. Sinpaş dahil olmak üzere kurumların işi siyaset değildir. Elbette çalı şanlarımız kişisel olarak çeşitli konularda görüşlerini sohbet ortamında açıklayabilirler ama bunların kurum görüşü olarak yansıtılması yanlıştır” açıklamasını yaptı. Gacemer toplantıda “Önce yönetilen bir devlet olması lazım. Bir derdimiz olsa kime gideceğimiz belli değil. Devlet baba babalığını yapsın” demişti. Gacemer’in yerine Fatih Yılmazoğlu vekâleten atandı. C M Y B