Katalog

EKONOMİ 8 DARON acemoğlu uYaRDI: ünyanın en çok alıntı yapılan 10 ekonomistinden biri olarak gösterilen Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) İktisat Profesörü Daron Acemoğlu, Türkiye ekonomisindeki yapısal, siyasi ve yargı ile ilgili sorunlaPELİN ra dikkat çekeÜNKER rek bu şartlarda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımının ekonomide bir şok etkisi yaratabileceğini, krizin 2008’deki gibi Türkiye’yi ‘teğet’ geçmeyeceğini söyledi. “Sizce, Türkiye için en büyük risk nedir” sorusuna, “Bence Türkiye ekonomisinin riskleri hâlâ içten geliyor. Tabi ki dıştan gelen olaylar ivme verecekler ama içimizdeki ekonomik yapısal bozukluklar bence daha büyük tehlike. Yani eğer belirsizlik süreçleri olsun, yargı süreçleri, politik süreçler, reform süreçleri olsun doğru gitse dışarıdan gelen şok bizi biraz etkiler sonra toparlanırız. Öyle bir durumdayız ki dışarıdan gelen şok bizi etkilerse çok daha negatif etkileri olur diye korkuyorum” yanıtını veren ünlü ekonomist, ülkenin önemli bir avantajını yitirmek üzere olduğuna dikkat çekti. birlikte Türkiye’nin bu avantajı kaybedeceğine işaret etti. Ünlü profesöre göre Türkiye, tüm gelişmekte olan ülkeleri etkileyecek olan bu dış şoka mevcut risklerle yakalanırsa bir toparlanma şansını yakalayamayabilir. G20’nin sivil toplum katılım ayağı C20 Zirvesi için İstanbul’a gelen Daron Acemoğlu gazetemizin sorularını yanıtladı. Acemoğlu, Fed’in para politikalarından Türkiye ekonomisine gündemdeki konuları Cumhuriyet’e değerlendirdi. DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 3.0080 5 kuruş 3.4060 1.3 kuruş 11.36 0.01 puan 74.980 831 puan 721.88 33 kuruş 108.00 5 kuruş eDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TaSaRIm: SERPİL ÜNAY Cuma 18 Eylül 2015 Kriz 2008’deki gibi teğet geçmeyecek Ünker’in sorularını yanıtlayan acemoğlu, öncelikle yapısal sorunların çözülmesi gerektiğini söyledi. l Terör konusunda ne düşünüyorsunuz? İnsanlar çok konuşuyorlar ama insanların öldüğü bir durumda bu çok acıklı. Ölen her bir insan çok büyük bir kayıp. Bunu bir şekilde durdurmak lazım. Ve bence bunu durdurmanın en iyi yolu bir şekilde silahlarla değil konuşarak sorunları çözmek. l Türkiye ikinci çeyrekte yüzde 3.8 büyüdü ama işsizlik yükseliyor. Neye bağlıyorsunuz? Organik, doğal bir büyüme değil. Örneğin 20022006 arasında olan yüksek kaliteli, üretkenliği artıran bir büyüme değil. Öyle bir büyüme olduğu zaman bunun istihdama olan etkisi de daha pozitif oluyor. Halen azınlık hissedarı olan şirketin yatırımın için 1 milyar dolar olduğu belirtildi. Turkcell, Fintur’un Profesör Acemoğlu’na göre bol para dönemi sona erdi. Türkiye içeriden kaynaklı tamamına talip mevcut riskleriyle dış şoka yakalanırsa 2001 ve 2008 krizlerinden daha kötüsü olur T D Silahlar sussun urkcell, dört ülkede ortağı olduğu Fintur’un tamamının satın alınmasıyla ilgili stratejik opsiyonların değerlendirilmesi amacıyla stratejik ve finansal danışman atama süreci başlattı. Turkcell’in, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yer alan açıklamasında, şirketin ana hissedarlarından ve Fintur’da yüzde 58.55 çoğunluk payı olan TeliaSonera’nın, Avrasya’daki iştiraklerinden tamamen çıkmak amacıyla süreç başlattığını dün duyurduğu ifade edildi. Halen yüzde 41.45 payla Fintur’un azınlık hissedarı olan Turkcell’in yeni yatırımının yaklaşık 1 milyar dolar civarında olduğu belirtiliyor. Fintur, Kazakistan, Azerbaycan, Moldova ve Gürcistan’da faaliyet gösteriyor. l Ekonomi Servisi Mevcut riskler tetikliyor 2001 ve 2008 krizlerinde küresel likiditenin bol olduğuna vurgu yapan Acemoğlu, Fed politikalarının değişmesiyle l 2008 krizi teğet geçti diye bir söylem vardı. Şimdi durum farklı mı? Evet. Ve ikinci bir faktör de var bunun içinde. Hem 2001 krizinde hem 2008 krizinin sonunda bize yardım eden bir şey vardı. O da global likidite. 2001’de de global likidite biz kriz geçirdiğimiz zaman çok boldu. 2009’da da krizden etkilendiğimizde Fed parasal genişlemeye başlamıştı ve yine global likidite çoktu. Bu da bizim hızlı toparlanmamıza yardım etti. Ama şimdi durum öyle değil. Bizim de biraz doğru şeyler yapıp hemen toparlanalım gibi bir alternatifimiz olmayabilir. l Fed politikalarının yararlı olduğunu düşünüyor musunuz? Bence ilk yapılan parasal genişleme programı gerçekten o zaman için gerekliydi. Ama ondan sonra çok uzun süre sıfır faiz olunca bu, eko Faizleri yükseltmeli ‘Türkiye’de fırsat dağılımı eşitsiz’ Peki gelecek dönemde dünya ekonomisinin en büyük sorunu sizce ne olacak? Eşitsizlik çok önemli bir sorun. Ve eşitsizliğin bence çok basit bir nedeni yok. Birçok nedenden ortaya çıkan bir şey. Türkiye’deki eşitsizliğe banomi içinde birçok verimsizlikler, yanlış kaynak dağıtımına yol açtı. Amerika’da bunu görüyoruz. Türkiye’de bunu görüyoruz. l Fina Limanı’nı Çinliler satın aldı en büyük devlet fonu CIC’in oluşturduğu konsorsiyum, Fina Liman’ın yüzde 64.5 hissesini 940 milyon dolara satın aldı. Fina Liman, Hüsnü Özyeğin’in sahibi olduğu Fiba Holding bünyesinde faaliyet gösteriyordu. Çinli konsorsiyum, Hong Kong borsasına dün yapılan açıklamayla duyurulan anlaşmayla, Fina’nın iştiraki Kumport üzerinde de hak sağlayacak. Anlaşma, Kumport’taki yüzde 1.35 hissenin 20.3 milyon dolara doğrudan satımını da içeriyor. Kumport, Marmara Denizi’nde Ambarlı Limanı’nın sahibi ve işletmecisi konumunda. l Ekonomi Servisi en büyük liman şirketleri ChiÇin’in na Merchants ve COSCO ile ülkenin kıldığında bunun en önemli nedenleri eğitim dağılımı, kaynak dağılımı, ve fırsat dağılımının çok eşitsiz olduğunu görürsünüz. Bu sorunla baş etmenin yolu da teknolojiyi ve küreselleşmeyi durdurmamaktan geçiyor. 2000’lerin başında da Amerika çok düşük faizlerle ekonomiyi yürüttü. Bu yüzden ben biraz dert ediyorum. Şu anda çok belirsizlik olduğu için dünyada Çin borsasının durumu biliyorsunuz tabii büyük olasılıkla Fed faizleri bir süre daha düşük tutacak. Ama artık ben faizlerin ya Gelişenler için kötü Amerika’da 20072008 krizinden önceki bütün problemlerin nedeni de buydu. vaş yavaş yükselmesinin Amerikan ekonomisinin sağlığı için iyi olacağını düşünüyorum. Ama gelişmekte olan ülkeler için olacak mı derseniz o daha büyük bir soru işareti. Tüm gelişmekte olan ülkeler, Türkiye gibi Brezilya gibi ülkeler faizler artmaya başladığında bir çalkantı yaşayacaklar. Fed yavaşlamadan korktu Fed, Çin’deki yavaşlama ve gelişmekte olan ekonomilerdeki krizi görerek faiz artırımını pas geçti. Fed Başkanı Yellen, küresel ekonomideki belirsizliğin ABD ekonomisini kısıtladığını vurguladı. christine lagarde Asus’un yeni üç modelinin fiyatları 899 ile 1099 lira arasında değişiyor. Kimse memnun olmayacak okuz yıldır faizleri artırmayan banka üzerindeki baskılar nedeniyle bankının önünde üç senaryo şekillenmişti. Uzmanlar, bankanın doğru kararı almasını neredeyse imkânsız bulurken, alınacak kararın yalnız ABD’yi etkilemeyeceği de biliniyor. Yellen açısından işin en kötüsü, hangi kararı alırsa alsın dünya ekonomisi bundan bir şekilde etkilenecek olması. Piyasa oyuncuları son ana kadar üç soru ve senaryo üzerinde durdu: Banka faizleri, yıllarca aradan sonra ilk defa yükseltecek mi? Yoksa faizlere dokunmayıp mevcut durumun devamını mı sağlayacak? Belki de her zaman olduğu gibi dikkatle seçilmiş kelimelerle faizi artırmadan piyasalara müdahalede bulunmayı tercih edecek. D BD Merkez Bankası (Fed) merakla beklenen Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında faiz oranlarını değiştirmedi. Piyasalarda da beklenti Fed’in faizleri bu ay değiştirmeyeceği yönündeydi. Dolar/TL ilk tepki olarak 2.98’in altını gördü ancak tekrar 3 liranın üstüne çıktı. Fed, Çin’deki ekonomik sarsıntı, gelişen piyasalar ve ABD piyasalarındaki oynaklığa vurgu yaptı. Enflasyon ve enflasyon beklentileri ve iş gücü piyasasında daha fazla iyileşmeye odaklanacaklarına işaret etti. A Belirsizlik vurgusu Fed Başkanı Janet Yellen ise “Komite, iş gücü piyasasında daha fazla iyileşme görünceye ve yüzde 2’lik enflasyon hedefine yaklaşıncaya kadar faizi değiştirmeme kararı aldı. Enflasyonda hedefin altında kaldık. Bu, enerji ve ithalat fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanıyor. Petrol fiyatlarındaki son düşüş ve doların değer kazanmasının etkileri azaldıkça, iş piyasası daha fazla ilerleme kaydettiğinde enflasyon hedefine kademeli olarak ilerleyeceğiz. Temmuzdan bu yana gelişmeler finansal şartları sıkılaştırdı. Çin ve gelişen ülkelere dair endişeler belirsizliği artırdı. Bu gelişmeler ABD ekonomik faaliyetlerini bir süre kısıtlayabilir” dedi. Diğer yandan Fed başkanlarının yıl sonu federal fonlama oranı tahmin ortalaması ise yüzde 0.25’in üstünde kaldı. Bu da Fed başkanlarının yıl sonundan önce faiz artışı bekledikleri anlamına geliyor. l Ekonomi Servisi sus, ZenFone ailesine kattığı yeni modelleri Go, ZenFone 2 Selfie ve ZenFone 2 Laser adlı akıllı telefonlarının sunumunu yaptı. Zenfone 2 Laser modellerinden 6 inçlik versiyonun dünya tanıtımı da böylelikle ilk kez Türkiye’de gerçekleştirilmiş oldu. ZenFone ailesinin yeni giriş modeli olan Go, 5 inç büyüklüğünde 720p çözünürlüklü IPS ekrana sahip. Zenfone 2 Laser ise 3 farklı ekran boyutuna sahip modeliyle dikkat çekiyor. Asus Zenfone 2 Laser ailesinin 5 inç, 5.5 inç ve 6 inç ekranlı modelleri sırasıyla 899 TL, 999 TL ve 1099 TL’lik fiyat etiketleriyle satılacak. Zenfone Selfie’nin 13 megapiksel ve çift renkli LED flaşlı arka kamerası lazer otomatik odak özelliğine sahip. Asus Zenfone Selfie Türkiye’de 1299 TL fiyatla satışa sunulacak. l Ekonomi Servisi Asus yeni modellerini tanıttı A Fed Başkanı Yellen, “Ekonomik görünümün nasıl şekilleneceği oldukça belirsiz” dedi. Türkiye en riskli ülkelerden redi derecelendirme kuruluşu Moody’s, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırması halinde Türkiye’nin en çok risk taşıyan ülkelerden biri olduğu değerlendirmesini yaptı. Moody’s, Fed’in faizlerde yapacağı olası artışın ABD ekonomisindeki toparlanmanın gücünü göstereceğini ancak gelişmekte olan ülkeler için volatilite anlamına geleceğini belirtti. Moody’s tarafından açıkla K IMF: Acele edilmesin Öte yandan, IMF Başkanı Christine Lagarde, Fed’in faizleri artırma konusunda acele etmemesi gerektiğini söylemişti. Lagarde, G20 maliye bakanlarının Ankara’da yaptıkları toplantıdaki konuşmasında Fed’in aldığı karardan daha sonra geri dönmek zorunda kalmayacağından emin olduktan sonra faizleri artırması gerektiğini vurgulamıştı. nan raporda dikkat çekilen noktalar şöyle: 4 Fed kısa vadeli faizleri 25 baz puan artırırsa, gelişmiş ülkelerin faizleri ve kurlarında önemli bir etki beklemiyor. 4 En fazla risk altında olan ülkeler Brezilya, Rusya, Türkiye ve belli bir oranda Güney Afrika. 4 Fed faiz artırımının ABD ekonomisine etkisi, artırımın sadece 25 baz puan, diğer artırımların da ka demeli gelecek olmasıyla az hissedilecek. 4 ABD faiz artırımının gelişmekte olan ülkelere etkisi ülkeye göre değişecek. Bazı ülkelerin para birimlerinde faizlerin artacağı beklentisiyle halen büyük değer kayıpları görüldü. Para birimlerindeki değer kaybı ihracat açısından olumlu olabilir ancak finans piyasalarında dalgalanmaya neden olarak büyümeyi olumsuz etkileyebilir. l Ekonomi Servisi TAYSAD devlet desteği istedi T aşıt Araçları Yan Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Mehmet Dudaroğlu, TÜBİTAK bütçelerinde Araştırma Destek Programları için toplam 4.7 milyar lira ödenek ayrıldığını, ancak bunun sadece 3.7 milyar lirasının kullanıldığını belirterek destek istedi. Dudaroğlu, 5 yılın verilerine göre imalat sanayisinin gayrisafi yurt içi hasıladaki payında bir büyüme kaydedilmediğine, yüzde 18 civarında seyreden oranın, Avrupa’yla olan rekabet gücüne olumsuz yansıdığına dikkat çekti. l Ekonomi Servisi C M Y B