Katalog

EKONOMİ 8 Dört kişilik bir aile bayramda 450500 TL’ye giyinirken en büyük payı erkek ayakkabısı aldı. lım gücü düşen yurttaş bayram alışveriş için semt pazarları ile Eminönü ve Tahtakale gibi semt semtleri tercih ederken, semt pazlarının yanı sıra alışveriş merkezleri de önemli bir seçenek olarak tercih edildi. Ortalama bir ailenin bayram alışverişi 600700 TL arasında değişirken, bütçede en büyük payı kıyafete ayrıldı. Dört kişilik bir aile bayramda 450500 TL’ye giyinirken, en büyük payı erkek ayakkabısı aldı. Yurttaşın alım gücünün düşmesi ile birlikte piyasalarda meydana gelen durgunluk, satıcılara zor günler yaşatırken, yaklaşan Şeker Bayramı alışverişi sınırlı da olsa bir hareket yarattı. Bayramı, tatil olarak değerlendirmeyip yaşadıkları kentlerde kalan yurttaşın başta ikramlık şeker ve çikolata ile giysi alışverişi belli alanlarda canlılık yarattı. DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 2.6520 0.01 kuruş 2.9260 0.71 kuruş 9,70 0.33 puan 83.486 456 puan 657.75 5.61 lira 98,60 85 kuruş EDİTÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: SERPİL ÜNAY Salı 14 Temmuz 2015 Bayram bütçeleri zorladı A çikolata fiyatları 2035 TL arasında seyrediyor. Bir bayram klasiği olan lokumun kilogramı 15 TL iken baklava kilosu 50 TL’den satışa sunuldu. Yusuf Taş “Bayramda bir işçi ne kadar mutlu olabilirse o kadar mutlu olabiliyorum. Bayram zamanı alışveriş yapmadan olmuyor ama yapacak gücüm yok” dedi. Fiyatlarda bir artış olmadığını ancak yine de maddi durumunun alışveriş yaparken kendisini zorladığını belirten Taş “Ucuz olduğu için Tahtakale’ye geldim ancak burada da mutlu değilim” dedi. Esnaf da sıkıntılı Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) yetkilisi Arkın Niran “Esnafımız mevcut durumdan memnun. Perşembe gününün de tatil olmasından sonra tatilcilerin artması ile bir durgunluk beklenirken bayrama bir hafta kala satışlarda canlılık oluştu.”dedi. Kapalıçarşı esnafı fiyatlarda geçen yıla oranla büyük bir değişiklik yaşamandığını belirtirken, fındık ve fıstık üretiminden kaynaklı zamdan şikâyetçi. zun zamandır TMSF’nin elinde bulunan Digiturk, AlJazeera’nin de sahibi olan Katarlı Bein Media Group’a satıldı. Çukurova Grubu’nun Digiturk’teki ortaklığına ilişkin yönetim hakları, Mayıs 2013 tarihinden itibaren Türkiye Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından yönetilmekteydi. Katar merkezli Bein Media Group, Bein Sports kanalı ile Avrupa, Asya ve ABD’de faaliyet gösteriyor. Bein Media’nın CEO’su Nasser AlKhelaifi, 2011 yılında satın aldığı Fransız futbol kulübü Paris SaintGermain’in başkanlığını da yapıyor. Abone sayısı, 3.3 milyon düzeyinde olan Digitürk, Türkiye’deki uydu platform hizmetlerinin toplam yıllık gelirinden büyük pay alıyor. Digiturk, 20162017 sezon sonuna kadar Türkiye futbol liginin yayın haklarını elinde bulunduruyor. Digitürk’ü, Katarlı Bein Media aldı U Giysi pahalı Fiyatlardan genel olarak memnun olan halk buna karşın alım gücünün az olmasından şikâyetçi. Ortalama bir ailenin bayram alışverişi 600700 TL arasında değişirken, bütçede en büyük payı kıyafet alıyor. Dört kişilik bir aile bayramda 450500 TL’ye giyinirken bunda en büyük payı erkek ayakkabı fiyatları almakta. Şekerleme fiyatları bütçeye göre kilogramı 1530 TL arasında değişiklik gösterirken, Fındığa zam Bayram şekerlemelerinde fiyatlar geçtiğimiz yıldan farklılık göstermezken kuruyemiş fiyatları tavan yaptı. Zirai don nedeniyle fındık ve fıstık fiyatlarına yüzde 100’e yakın zam yapıldı. Bu ürünlerdeki fi alışverişi yurttaş, bayram en n şü dü u n ğu Daha ucuz olduü tercih etti. ’n ü ön in m E için lı çikolatalar yüzde 15 oranında zamlandı. yat artışı çikolata sektörünü Her bayram olduğu gibi bu de etkilerken, fındık ve fıstık bayramda da tarihi geçmiş ürünlerin satışa sunulması büyük tehlike yaratıyor. Tüketici Sorunları Derneği (TÜSODER) Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu, bayram alışverişi yapacak yurttaşların tarihi geçmiş ürünlere dikkat etmelerini söyleyerek “Bir kısım vicdan yoksunu üreticiler sağlıksız, son kullanma tarihi geçmiş ürünleri bu dönemlerde piyasaya sürüyorlar. Şüpheli ürünleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile zabıtalara şikâyet etsinler” dedi. l Ekonomi Servisi Şirket evlilikleri azaldı Türkiye Emekliler Derneği tarafından açılan intibak davasının dün görülen duruşmasında ret kararı çıktı Emekliye intibak yok ürkiye Emekliler Derneği tarafından açılan intibak davası Ankara 3. İş Mahkemesi’nde görüldü. Davacı adına duruşmada Avukat Yavuz Dersan yer aldı. Davanın dün görülen duruşmasında ret kararı çıktı. Dersan karar sonrası yaptığı açıklamada, kararın anayasa aykırılık olduğu gerekçesiyle temyiz edildiğini ve davanın artık temyiz mahkemesi olan T Yargıtay’a taşındığını açıkladı. Bu davanın yasama organını da etkileyeceğini ifade eden Dersan, “Yasama organı da bu kanunun çıkması noktasında herhalde bir an önce etkin bir çalışma yürütür diye bekliyoruz” dedi. Davada kabul kararı çıksaydı 2000 yılı sonrası emekli olanlar yaklaşık 250 TL fazla para alacaktı. l Ekonomi Servisi ürkiye’de 2015’in ilk yarısında 139 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşirken, değeri açıklanan işlemlerin toplam hacmi 3.1 milyar dolar oldu. Yıllık verilere bakıldığında yapılan birleşme ve satın alma miktarlarında ciddi bir düşüş olduğu görüldü. Bağımsız denetim, danışmanlık, kurumsal finansman ve vergi alanlarında faaliyet gösteren EY verilerinden derlenen bilgilere göre, 2015 yılının ilk yarısında Türkiye’de 139 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşti. EY Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler, “Değeri açıklanmamış işlemler de dikkate alınırsa, 2015’in ilk yarısında gerçekleşen birleşme ve satın almaların toplam hacminin yaklaşık 6 milyar dolar olduğu söylenebilir” dedi. Genel performansa bakıldığında bu yılın geçmiş yılların gerisinde T kalacağı öngörüsü yapıldı. Değeri açıklanan birleşme ve satın alma işlemlerinin toplam hacmi 2014’te 17.7 milyar dolar iken, 2013’te 13.7 milyar dolar, 2010’da da 26.4 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Yılın ilk yarısında gerçek leşen 139 işlemden 53’ünün değeri açıklanırken, 86 işlemle ilgili finansal bilgiler paylaşılmadı. Türkler daha çok aldı Bu yılın ocakhaziran dönemindeki işlemlerin 1.7 milyar dolarlık kısmı Türk yatırımcılar, 1.4 milyar dolarlık kısmı ise yabancı yatırımcılar tarafından yapıldı. Bu yılın ilk yarısında Türk yatırımcılar 87, yabancı yatırımcılar 52 işlem yaptı. Birleşme ve satın alma işlemlerinde, enerji 1.258 milyar dolar ile ilk sırada yer aldı. Bilişim sektörü 631 milyon dolar ile ikinci, perakende 528 milyon dolar ile üçüncü, telekom 328 milyon dolar ile dördüncü, imalat 102 milyon dolar ile beşinci olurken, medya ise 72 milyon dolar ile altıncı sıraya yerleşti. Özel sektör işlemleri toplamda 137 işlem ve 2.4 milyar dolarla toplam hacmin önemli bir kısmını oluşturdu. En büyük ilk üç işlem Soma B Termik Santralı ve Taşınmazları, Yemeksepeti ile Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Osmangazi Elektrik Perakende’nin satışı oldu. Özelde Yemeksepeti’nin yanı sıra Boyner Grup, Avea ve Kiler öne çıktı. l Ekonomi Servisi ukurova Holding’in sahibi Mehmet Emin Karamehmet’in ortak olduğu Genel Energy’nin Üst Yöneticisi (CEO) olarak Murat Özgül atandı. Şirketten yapılan yazılı açıklamada Tony Hayward’ın Genel Energy Yönetim Kurulu Başkanı olmasıyla boşalan üst yöneticilik görevine Özgül’ün atandığı belirtildi. Murat Özgül Özgül, son olarak Genel Energy’nin Türkiye ve Kuzey Irak Başkanlığı görevini yürütüyordu. Londra Borsası’nda işlem gören Genel Energy, Irak Kürdistan Bölgesi’ndeki en büyük petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip konumda bulunuyor. Açıklamada, Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılaması beklenen Miran ve Bina Bawi sahalarının sahibi olan Genel Energy’nin, bölgedeki Tawke ile Taq Taq sahalarında da günde 300 bin varil hampetrol ürettiği belirtildi. Aynı açıklamada, yakın bir gelecekte Türkiye’ye bu sahalardan yılda 10 milyar metreküpün üzerinde doğalgaz ihraç edilmesi planlandığı kaydedildi. l Ekonomi Servisi Genel Energy’ye yeni yönetici Ç Türkiye şeker tüketmiyor T in’de borsalardan 3.4 triyon dolar silinirse, dünya ekonomisinin etkilenmemesi olanaksız; ama ne ölçüde bunu kestirmek kolay değil. Kimi hesaplara göre, Çin borsalarında yapılan işlemlerin yüzde 80’i Çin vatandaşı bireyler tarafından gerçekleştiriliyor. Bu kesim Çin nüfusunun yüzde 14’ünü oluşturuyormuş. Bu kesimin borsadaki tırmanıştan elde ettikleri gelirlerin dünya ekonomisinde harcandığı alanlara bakınca, karşımıza, geçen yıl turizmde 165 milyar dolar küresel lüks tüketim hacminin yüzde 12’si, Fransa lüks tüketim mallarının yüzde 40’ı gibi veriler çıkıyor. Buna Kanada, ABD, Avustralya, İngiltere üniversitelerinde okuyan yaklaşık yarım milyon Çinli öğrenciyi, Çinli yatırımcıların gelişmiş ülkelerdeki gayrimenkule yatırdıkları servetleri ekleyince tüketici talebi açısından önemli bir büyüklük oluşuyor (Quartz, 08/07/2015). Borsadan silinen 3.4 triyon Ç Tüketici talebi Çin’de balon patlayıncaII doların ne kadarı bu tüketim gücünü olumsuz etkileyecek kestirmek güç. Bir GoldmanSachs araştırmasına göre, Çinli yatırımcıların portföyleri büyük ölçüde “kaldıraçlı” (borçlanarak kurulmuş). Bu nedenle yüzde 30’luk bir değer kaybı kimi portföylerde yüzde 60’lık kayıplara yol açabiliyor (Forbes, 10/07/2015). Tüm bunlara bakarak, “Çin yatırımcısında oluşacak negatif servet etkisinin küresel ekonomide hissedilebilir bir yansıması olması kaçınılmaz” sonucuna ulaşabiliriz. Bu negatif servet etkisinin iki siyasi yan etkisi olacak gibi görünüyor. Borsadaki bireysel yatırımcıların toplam sayılarının 90 milyona ulaştığı hesaplanıyor. Bu kesim son yıllarda borsaya, devlet yöneticilerinin yönlendirmesi ile, onların sürekli artışı güvence altığına aldığına inanarak girmişti. Şimdi bu güvenin sarsılması, hatta kayıpların çapına bağlı olarak toplumsal huzursuzlukların patlak vermesi olasılığı var. Yönetim ise borsadaki kırılmanın sorumluluğunu üstlenmeyip, “suçu”, “yabancı timsahlar”, “yabancı şeytanlar” gibi ifadelerle uluslararası sermayenin, Morgan Stanley, Bank of America, gibi bankaların ve heç fonların sırtına yıkmaya çalışıyor. Halbuki, yabancıların borsadaki payı yüzde biri geçmi yor, heç fonların milyarlarca dolar kaybettiğinden söz ediliyor. Çin ekonomisinin büyüme hızındaki yavaşlama, ithalatının hız kesmesi, sanayinin üretim yapısını iç piyasaya yönelik olarak yeniden şekillendirmeye yönelik yeni adımlar, dünya ekonomisinde özellikle gelişmekte olan ülkeler üzerinde iki yönlü etki yapıyordu. Bir taraftan metaller, mineraller gibi temel sanayi girdilerinin ihracatçıları, Çin’den gelen talebin yavaşlamasına paralel olarak fiyatların gerilemesiyle gelir kaybediyorlardı. İkincisi Çin ithal ettiği kimi malları artık kendi üretmeye başlayınca, küresel ve bölgesel tedarik zincirleri kırılmaya hatta dağılmaya başlıyordu (South ChinaMorning Post, 09/07). Bu iki etkiden yalnızca Hong Kong, G.Kore, Malezya, Singapur, Şili, Peru, Brezilya gibi ülkeler değil, Almanya gibi yüksek teknoloji, yüksek katma değer içerikli mallar ihraç edenler de etkileniyordu. Çin borsalarında yaşanan 3.4 Üretim, büyüme etkisi triyon dolarlık kırılmanın yayılmaya başlayan etkilerine bağlı olarak, gelişmekte olan ekonomilerin ihracat gelirlerinde oluşacak ek kayıpların, zaten yavaşlamakta ve kırılganlaşmakta olan dünya ekonomisi (“Ufukta fırtına var”, Cumhuriyet, 15/06) üzerinde, belkide yeni sarsıntılara yol açabilecek bir etki yapması çok yüksek bir olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Brezilya’nın mali durumu “Gelişmekte olan ülkelere en büyük bulaşıcılık riski oluşturacak biçimde bozuluyor” (The New York Times, 08/07). Güney Afrika gibi kimi büyük ekonomiler çok kırılgan. IMF, küresel ekonomik büyüme beklentisini bir kez daha düşürdü. Yunanistan krizinin, ekonomik ve siyasi sonuçları gittikçe belirsizleşiyor. Çin borsasındaki kırılma bu gelişmelerin üzerine geldi; olası etkilerine bakarak, yeni mali kırılmalara, yeni ve sert bir resesyon olasılığına hazır olmakta yarar var. Hele Çinli yatırımcılar, kayıplarını karşılamak için ellerindeki dolar ve diğer yabancı kaynaklı varlıkları çözmeye başlarlarsa... ürkiye çikolata ve şekerleme ihracatı 3 milyar dolara ulaştı. Şekerleme sektör ihracatını 2014’te yüzde 6 arttıran Türkiye, Dünya Şekerleme İhracat Ligi’nde 12.sıraya yerleşti. Bayramda orta yaş ve üzeri kesimin, bayram klasiklerini tercih ettiğini, Y kuşağının ise yeni tatlardan yana olduğunu söyleyen Şekerli Mamuller Tanıtım Grubu (ŞTG) Başkanı Hidayet Kadiroğlu, “Kişi başına yıllık şekerleme (çikolataşeker) tüketimi dünyaya göre Türkiye’de çok düşük. Kişi başına şeker tüketimi Türkiye’de yıllık ortalama 2 kg seviyesinde. Bayramlarda şeker tüketimi katlanıyor, iki katına çıkıyor. Ancak dünya tüketimini dikkate aldığımız zaman yine düşük. Çünkü söz konusu tüketimin Avrupa ortalaması 10 kg düzeyinde. ABD’de ise bunun da üzerinde” dedi. l Ekonomi Servisi Karim Rashid’in tercihi Arçelik A rçelik ankastre ürünleri, birçok ünlü marka ile çalışan dünyaca ünlü, endüstriyel tasarımcı ve iç mimar, 300 tasarım ödülü sahibi Karim Rashid’in tasarladığı ve 20162017 yıllarında tamamlanacak iki yeni projesinde yer alacak. Sigorta şirketi AIG’nin eski binası olarak bilinen New York’daki gökdelen 70 Pine Street’teki tüm daireler Arçelik ankastre ürünleriyle donatılırken, Hollywood ve Toronto’daki özel yaşam alanları için hazırlanan ankastre ürün çeşitleri, son olarak dünyaca ünlü mimar Karim Rashid’in ABD’de tasarladığı iki yeni konut projesinde de yer alacak. l Ekonomi Servisi C M Y B