Katalog

EKONOMİ 8 tina’nın sunduğu son önerileri reddeden kreditörler, mali yardımların serbest bırakılması için yeni bir karşı öneri getirirken, bu kez de Yunanistan’dan ret cevabı geldi. Kreditörlerin ‘daha fazla KDV artışı ve kamu harcamalarında kesinti öngören yeni plan Atina Aleksis Çipras ta DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 2.6750 0.4 kuruş 2.9930 0.3 kuruş 9.41 0.56 puan 84.140 793 puan 673.94 3.64 lira 101.05 55 kuruş EDİTÖR: ZEKİ TEZER TASARIM: SERPİL ÜNAY Perşembe 25 Haziran 2015 Komşuda son restleşme A rafından geri çevrildi. Atina’nın son teklifinde, şirketlere ve zengin kesimlere vergi artışları ile emeklilik sistemine daha fazla katkı yapılması bulunuyor. Bir Yunan hükümet kaynağı, Avrupalıların katma değer ve kurumlar vergisinde artış ile kamu harcamalarında önemli kısıtlamalar istediklerini, bunları kabul etmediklerini söyledi. rına rağmen reddedildiklerini bildirdi. Çipras, bu tutumun, kreditörlerin anlaşma istemediği ya da Yunanistan’da belli çıkar çevrelerine hizmet ettiği anlamına geldiğini belirtti. Yunan yetkililer, Avrupa’dan gerekli yardımı alamamaları durumunda, Avro Bölgesi’nden çıkabileceklerini gündeme getiriyor. Avrupa’nın en büyük ekonomileri Almanya ve Fransa ise Yunanistan’ın bir başlangıç yaratıp diğer ülkelere örnek olmasından endişe ediyor. Bugün yapılacak Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesinde Yunanistan konusunun görüşülmeyeceği, liderlerin anlaşmazlıkların Maliye Bakanları düzeyinde çözümesini istedikleri de bildiriliyor. Yunanistan’ın IMF yapması gereken 1.5 milyar Avro’luk ödemenin vadesi 30 Haziran’da doluyor. Yunanistan’la kreditörler arasında son tarihi 30 Haziran olan müzakerelerde kıran kırana pazarlıklar yapılıyor. Karşılıklı verilen son teklifler de sorunu çözmedi Atina’dan 8 milyar Avro’luk öneri 4 17 ay içinde toplamda 7.9 Avro getirecek reformlar yapılacak. 4 Bu rakam gayri safi milli hasılanın yüzde 1.5yüzde 2.8’ine denk geliyor. 4 Tüketim maddelerindeki KDV yüzde 13’ten yüzde 23’e çıkarılacak. Bu önlemden 2 milyar Avro sağlanması hedefleniyor. 4 Emekli ve çalışanların sigorta kesintilerinin arttırılması yla 2 milyar Avro tasarruf planlanıyor. 4 Emekli maaşları yüzde 6, çalışanların maaşları da yüzde 2 azaltılacak. YASED Başkanı Erdem ve Genel Sekreter Özlem Özyiğit, yatırım raporunu açıkladı. Piyasalar tedirgin Standard & Poor’s, Yunanistan’ın, Avro Bölgesi’nde kalmayı sürdüreceğini, ancak müzakerelerde sınırlı ilerleme nedeniyle Avro Bölgesi’nden çıkışın ihtimal dahilinde olduğunu belirtti. Müzakerelerden sonuç çıkmaması uluslararası piyasaları tedirgin etmeyi sürdürüyor. Avrupa hisse senetleri Yunanistan krizi nedeniyle değer kaybetti. Stoxx Europe 600 Endeksi yüzde 0.5 aşağıda seyretti. Nordea Bank AB Şef Stratejisti Jan von Gerich, “Çok fazla tedirginlik var” dedi. l Ekonomi Servisi Çipras’tan sert eleştiri Brüksel’deki görüşmelere katılan Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, sundukları önerilerin reddedilmesine Twitter’dan sert tepki göstererek, daha önce İrlanda ve Portekiz’e yapılmayan muamelenin kendilerine yapıldığını, benzeri öneriler sunmala Üçüncü köprüye üçüncü erteleme KP’nin prestij projelerinden üçüncü köprünün inşaatı ağır aksak ilerlerken, köprünün bağlantı yollarının ihaleleri de 3. kez ertelendi. Üçüncü köprü projesi ilk etapta, köprü ve bağlantı yollarıyla birlikte ihale A Özelleştirme tam gaz Özelleştirme Yüksek Kurulu seçimin ardından aldığı kararla, enerji santrallarını satışa çıkardı. 29 HES ve doğalgaz elektrik üretim santrali ile TP Petrol Dağıtım AŞ ve TEMSAN özelleştirme programına alındı. Elektrik Üretim AŞ’ye ait Orhaneli ve Tunçbilek Termik Santrallarının satış ve işletme hakkı devir sözleşmesi ile Soma Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ’ye ait Soma B Termik Santralinin satış sözleşmesi imzalandı. ye açılmıştı ancak bu şekilde teklif gelmemişti. Bunun üzerine köprü ve bağlantı yollarının ayrı ayrı ihale edilmesine karar verilmişti. Köprünün 29 Ekim 2015’te açılışının yapılacağı duyuruldu ancak bağlantı yollarının 2018’de tamamlanması planlanıyor. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yer alan ilanlara göre, gelen taleplere bağlı olarak, tekliflerin hazırlanabilmesi için “ek süreye ihtiyaç duyulacağı” belirtilerek, Kuzey Marmara Otoyolu Projesi KurtköyAkyazı kesimi yapım ihalesi 30 Haziran’dan 31 Ağustos’a, KınalıOdayeri kesimi yapım ihalesi de 7 Temmuz’dan 7 Eylül’e ertelendi. Kuzey Marmara Otoyolu projesi kapsamındaki bağlantı yolları ihalesi daha önce de iki kez ertelenmişti. Önce 6 Mart’ta yapılacağı açıklanan, daha sonra 6 Mayıs’a ertelenen ihalelerin, iki ayrı tarihte yapılacağı açıklanmıştı. l Ekonomi Servisi luslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) tarafından açıklanan, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) 2015 Dünya Yatırım Raporu’na göre, 2014’te 12.1 milyar dolar uluslararası yatırım girişi sağlayan Türkiye, genel sıralamada 22’nci, gelişmekte olan ülkeler arasında 12’nci, Ortadoğu ve Körfez bölgesini içine alan Batı Asya’da ise 1’inci sırada yer aldı. Geçen yıl Türkiye’ye 12.1 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım (UDY) girerken, yabancı yatırımlarda ilk sırada yüzde 33 ile yabancı gerçek kişilerin aldığı gayrimenkuller, ikinci sırada yüzde 22 ile üretim sektörü, üçüncü sırada yüzde 12 ile finans sektörü var. Küresel ölçekte 2013’te 1.47 trilyon dolar olan UDY, geçen yıl yüzde 16 düşüşle 1.23 trilyon dolar olarak gerçekleşti. Gelişmekte olan ülkeler toplam 681 milyar dolar doğrudan yatırım çekerek küresel akış içinde yüzde 55 paya sahip grup oldu. YASED Başkanı Ahmet Erdem, Türkiye’nin yatırımlardan aldığı payın bu yıl geçen yılla aynı olacağını söyledi. Yabancılar konuta aktı U TEB borsadan men edildi orsa İstanbul Türk Ekonomi Bankası (TEB) hisselerinin bugünden itibaren borsa kotundan çıkarılarak işlem görmekten sürekli men edileceğini duyurdu. Borsa İstanbul’dan Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamada “19/03/2015 tarihli duyurumuzda belirtildiği üzere, payları Ulusal Pazar’da işlem gören TEB’in SPK’nin 12/11/2014 tarihli ve II27.2 sayılı Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği kapsamındaki Merkezi Kayıt Kuruluşu süreci 24/06/2015’te tamamlandığından, 19/03/2015 tarihli karar gereği TEB payları bugünden itibaren borsa kotundan çıkarılarak işlem görmekten sürekli men edilecektir” denildi. B Sendikalar başta Tofaş olmak üzere metalde işten çıkarmalar için iş durdurma çağrısı yaptı. Türkiye işçi haklarında en kötü ülkelerden biri luslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC)’nun yıllık yayınladığı ‘işçi hakları endeksi’ raporuna göre Türkiye’de işçi hakları en kötü 10 ülkenin hemen ardından geliyor. Türkiye’yi ‘haklar için hiçbir garantinin olmadığı’ ülke olarak tanımlayan raporda, hak ihlalleri tek tek sıralandı. Rapora göre 141 ülkenin 73’ünde işçiler daha iyi maaş, çalışma şartı, sosyal haklar ve sendikal örgütlenmelerden ötürü işten atıldı, ceza veya maaş kesintisine uğradı. 84 ülkede patronlar yasaları aşan stratejiler uygulayarak kanunları göz ardı etti ve işçi taleplerini görmezden geldi. U Kur enflasyondaki iyileşmeyi geciktirdi ürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon beklentilerinin henüz arzulanan düzeylere ulaşmadığını belirterek, gıda fiyatlarında beklenen kısmi düzeltmenin katkısıyla kısa vadede enflasyonun düşeceği öngörüldüğünü açıkladı. Banka ekonomistlere yaptığı sunumda son T dönemdeki döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi geciktirdiğini bildirdi. Sunumda küresel piyasalardaki belirsizliklerle enerji ve gıda fiyatlarındaki oynaklıklar dikkate alındığında, para politikasındaki temkinli yaklaşımın sürdürülmesi gerektiği belirtildi. Türkiye’deki sendikal hak ihlalleri ve sendikaların barışçıl gösterilerine yönelik polis müdahalesi de raporda yerini aldı. Jandarmanın Sütaş direnişine yönelik müdahalesi ve şirketin eylem alanına gübre dökmesi gibi örneklerin yanı sıra Bakanlar Kurulu kararıyla grevin yasaklanması ve 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak isteyen sendikalara yönelik polis şiddeti gibi konular da Küresel İşçi Hakları Endeksi’ne geçti. sıyla işten çıkarıldı. Çelikİş Bursa Şube Başkanı Ali İhsan Dal, “Tofaş’ta işverenin uygulamalarını alkışla protesto eden 80 arkadaşımızın iş akdi sona erdirildi. Yargıya başvuracağız” dedi. Metal İşçileri Birliği (MİB) tüm metal işçilerine üretimi durdurma çağrısı yaparken, Dal “Eylemse eylem, söylemse söylem” dedi. Aysun Sayın MAKO’da da kıyım Tofaş’ın ardından dün de Mako’da eylem yaptıkları gerekçesiyle 15 işçi işten çıkarıldı. MİB’den yapılan açıklamada,“MAKO işçisi bu saldırıyı geri püskürtecek güce sahip. MAKO işçisi arkadaşına sahip tıkmalıdır” denildi. Eylemse eylem... Metal direnişinin ardından Bursa’da Tofaş fabrikasında direnişi örgütleyen işçiler “iş disiplinini bozdukları” iddia nceki yazımda değindiğim Kaplan, tarihte düzenin esas olarak imparatorluklar tarafından sağlandığını, imparatorluk düzeninin karşıtının hemen her zaman kaos olduğunu savunuyordu. Kaplan’ın yaklaşımındaki eksiklere, bölge tarihine ilişkin yanlış varsayımlara işaret eden yazarlardan benim aktardıklarımın (Danison & Lebovich, Washington Post 09/06/2015…) dikkat çektiği önemli bir nokta da bu tür iddiaların boşlukta değil, genel olarak belli siyasi, askeri yaklaşımlara destek sunmak için geliştirilmiş olma eğilimiydi. Kaplan’ın yazısının esas konusu Kuzey Afrika’dan İran’a kadar uzanan Ortadoğu’da gelişmekte olan kaos, 2017 seçimlerinden sonra yeni ABD Başkanı’nın buraya doğrudan müdahale etme gereği duyma olasılığıydı. Ö Kaos korkusu ve emperyalizm III politik kavramını siyaset teorisine o seminer kazandırdı. O tarihle, 2003’te Irak’ın işgaline kadar uzanan zamanı birleştiren bir çizgi çekmek olanaklı. Bugünkü imparatorluk ve kaos tartışmaları da bu çizgiyle kolaylıkla ilişkilendirilebilir. Prof. Alfred W. McCoy’un (Wiscosin Üniversitesi) geçen haftalarda TomDispatch’da yayımlanan “The Geopolitics of American Global Decline...” başlıklı çalışması, bu çizgiyi çok anlaşılır biçimde çiziyordu. McKinder’in “jeopolitik” teorisi aslında çok karmaşık değil. Dünya haritasına bakınca, Afrika’dan başlayan ve Çin’e kadar uzanan bir toprak kütlesi görülüyor. Bunun dışında da İngiltere, Avustralya, Japonya ve Amerika kıtaları birer ada gibi duruyorlar. Ada kuvvetleri esas olarak denizleri kontrol ederek egemenlik kuruyorlar. Kıta kütlesinde de Basra Körfezi’nden Çin’deki Yanktse nehrine kadar uzanan ve bu kütlenin kalbini oluşturan Avrasya çok önemli. McKinder’e göre Avrasya’yı kontrol eden, dünyayı kontrol edebilir. Ortadoğu denen coğrafya da hem doğudan batıya geçiş hem de Avrasya’ya ulaşma açısından son derecede kritik bir öneme sahip (enerji kaynakları da cabası) bir bölge. Önce Rusya, şimdi Çin... 19042004 Soğuk Savaş’tan sonra başlayan, Ortadoğu’yu bugünkü kaos ortamına sürükleyen emperyalist müdahalelerin arkasında, kökleri 1904’te, London Scool of Economics’in o zamanki direktörü Sir Halford McKinder’in Royal Geographical Society’de yaptığı bir seminere kadar gidiyor. Önce İngiltere sonra ABD “imparatorluklarının” politikalarına ışık tutan jeo Bu zeminde dünyada egemenlik, ada kuvvetleriyle karasal genişleme eğiliminde olan güçler arasındaki dengeye bağlı. Bu anlayış, ABD’nin Rusya’nın genişlemesini engelleme (Kennan: “Containment” stratejisi, 1946), tüm Avrasya bölgesini üstlerle çevreleme, Ortadoğu’ya yerleşme politikalarının da arka planını oluşturuyordu. Prof. McCoy, bu politikanın şimdi Çin’in ilerlemesini önleme stratejisine dönüştüğünü vurguluyor. Şu günlerdeki kritik soru şu: ABD bu stratejide başarılı olabilir mi? Etkili danışmanlık kuruluşlarından Eurasia Group’un kurucusu, direktörü Ian Bremmer, geçen ay The Daily Telegraph gazetesiyle yaptığı ayrıntılı söyleşide, Çin’in yükselişine karşılık ABD’nin geri çekilmekte olduğunu, hegemonyasının gerilediğini, artık “vazgeçilmez ülke” statüsünü kaybetmeye başladığını savunuyordu. Buna karşılık Prof. Joseph Nye, Amerikan Yüzyılı Bitti mi? başlıklı kitabında, bu soruya karşılık, çok sayıda müttefike, savaş gemilerine, savaş uçaklarına, füzelerine, uydularına, parasına, patentlerine hatta gişe filmlerine bakınca Amerika’nın Çin karşısında her zaman kazanacağını savunuyordu. Amerika’nın küresel hegemonyasının gerilemesinin jeopolitiğine yaklaşırken Prof. McCoy da, McKinder’in deniz ve kara güçleri dengesi kavramından yola çıkıyor, Çin’in Avrasya kütlesinde, hızlı tren yolları, petrol ve gaz boru hatları, bu projelere ilişkin verdiği krediler, bu kredileri daha da kolaylaştıracak olan Asya Altyapı ve Yatırım Bankası aracılığıyla genişleme dinamiklerini irdeliyor. Prof. McCoy, Çin’in bu genişleme stratejisinin, ABD’nin denizler üzerindeki hâkimiyetinin etrafından dolaşarak hatta onu etkisizleştirerek ilerleme özellikleri taşıdığı sonucuna varıyor. Son olarak, gelecek yazımda Çin’in genişleme ve hegemonya kurma eğilimlerine biraz daha yakından bakacağım. oyner Grup, tedarik zincirinde yer alan kadın girişimcileri güçlendirmeyi amaçlayan “İyi İşler” programıyla 232425 Haziran’da New York’ta gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) yıllık toplantısına katıldı. “İyi İşler” programı, tüm dünyadan özel sektör temsilcilerinin katıldığı ‘Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Danışma Kurulu’nda “iyi örnek” olarak sunuldu. ün gerçekleşen sunumu, İyi İşler’i New York’ta anlatan Boyner Grup Kurumsal Sorumluluk ve Sürdürülebilirlik Direktörü Aysun Sayın “UNGC’nin çalışmaları kapsamında da projemizin örnek gösterilmesi bizim için gurur verici. Projemiz sadece Türkiye’de değil dünyada da örnek olacak” dedi. l Ekonomi Servisi B Boyner’in ‘İyi İşler’i BM’de Sabancı, Citi Özel Bankacılık’ta sas Holding’in Yönetim Kurulu E Başkan Yardımcısı Emine Sabancı Kamışlı, Citi Özel Bankacılık Avrupa Bölgesi Danışma Kurulu’nun yeni üyesi oldu. Emine Sabancı Kamışlı’nın yeni üye seçilmesiyle Citi Özel Bankacılık Avrupa Bölgesi Danışma Kurulu’nun yönetim toplantısı ilk kez Türkiye’de gerçekleşti. Sabancı Kamışlı, “Globalleşme sürecinin de her geçen gün hız kazanmasıyla birlikte bankacılık sektörü ülke ekonomimizde çok etkin bir role sahip, söz sahibi konumda” dedi. l Ekonomi Servisi C M Y B