Katalog

Salı 2 Haziran 2015 EDITÖR: PELİN ÜNKER TASARIM: BAHADIR AKTAŞ İhracatta sert düşüş TİM verilerine göre otomotivde üretim duruşları ve kur etkisiyle ihracat mayısta yüzde 19 azalışla 10.8 milyar dolara geriledi. hracat otomotiv sektöründeki iş bırakma eylemleri ve Avro/dolar paritesindeki düşüşün etkisiyle mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19 azalışla 10.8 milyar dolara geriledi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verileri ihracatta azalışın etkisini azaltan altın ihracatını içermediği için aylık bazda sert düşüş gösterdi. TİM verilerine göre, ilk beş aylık ihracat yüzde 8.3 düşüşle 61.3 milyar dolar, son 12 aylık ihracat ise yüzde 2.7 düşüşle 151.7 milyar dolar oldu. Otomotiv sektöründe mayıs ayında ihracat yüzde 27.4 azalışla 1.48 milyar dolara gerilese de otomotiv en çok ihracat yapılan sektör olmaya devam etti. Otomotivi yüzde 13 azalışla 1.38 milyar dolarla kimyevi maddeler sektörü ve yüzde 16.4 azalışla 1.35 milyar dolarla hazır giyim izledi. İlk 5 aylık verilere göre ise otomotiv sektöründe yüzde 11.9 azalışla 8.52 milyar dolar ihracat yapılırken hazır giyimde yüzde 14.3 düşüşle 6.7 milyar dolar, kimyevi madenler sektöründe ise yüzde 11.2 düşüşle 6.54 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi. ekonomi 9 Giyimde fiyat artışı yüksek İ İ stanbul’da mayıs ayında perakende fiyatlar yüzde 0.41 artarken, toptan fiyatlar ise yüzde 0.11 azaldı. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) İstanbul için hazırladığı 1995 bazlı ücretliler geçinme endeksine göre perakende fiyatlar aylık bazda gıda harcamaları grubunda mayısta yüzde 1.54 azalırken, giyim harcamalarında yüzde 6.52 artış görüldü. Toptan fiyatlara göre gıda maddeleri grubu ise yüzde 0.98 azaldı. Perakende fiyatlarda mayısta aylık bazda ev eşyası harcamalarında yüzde 2.34, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 2.07, kültüreğitim ve eğlencede yüzde 1.26, konut harcamalarında yüzde 1.24, artış gerçekleşti. Perakende fiyatlar 2015 bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.41, toptan fiyatlar yüzde 10.16 arttı. Ekonomistlere göre İTO verileri bu yıl enflasyonun yükselişindeki en büyük etken olan gıda fiyatlarında düşüşün başladığına dair ilk sinyal olabilir. Enflasyonda TL’deki değer kaybı ve gıda fiyatları ile yükseliş sürerken, Tüketici Fiyatları Endeksi’nde mayısta ortalama yüzde 0.65 artış bekleniyor. Mayıs ayı enflasyon verileri yarın açıklanacak. Otoriterliğe karşı gerçek duruş(?).. dları gerekmez emperyal çıkarlar adına geçmişte askeri diktatörlükleri, onların pahalıya patlamaları ile bağlantılı günümüzde 21. yüzyıl sivil diktatörlüklerini destekleyen, içdış siyasi odaklar, kirli çıkarlar adına çifte standartları, çoklu oyunları ile yine sahnelerde, başrollerdeler... İnsan hakları, özgürlükler, demokrasi, hukuk devleti savunuculuğunun evrensel ölçekleri sorgulanamayacak kadar net ve çıplak... Soruya açık yanıt vermek noktasındayız... Gerçekten her türden insan hakları, demokrasi, hukuk devleti düzenini ayaklar altına alan rejimlere, otoriterleşme modellerine karşı mıyız? Yoksa emperyal çıkarlar ya da kendi öznel koşullarımızın kirli çıkarları adına.. Hakların ihlalleri ile yüz yüze kaldığımızda çifte standartlı, başkalarının, ötekileştirdiklerimizin insan hakları ihlallerini görmezlikten gelen, otoriterleşmenin yanında, askerisivil fark etmez, göz yumabilenlerden miyiz? Soru bize yönelik sorulduğunda “AKP iktidarı, Erdoğan liderliğine, rejimin otoriterleşmesine karşı olduğunu söylemek, gerçekten dünya ve de ülkemiz için, 21. yüzyıl otoriterleşmesine karşı duruşta ilkeli olunduğu anlamına gelmiyor”... Tarihi de önemli değil, dünün emperyal çıkarlar dengelerinde, Erdoğan liderliğinde AKP iktidarlarının otoriterleşme icraatlarına, laik Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasal, yasal hukuk devleti düzeni, evrensel demokrasi kriterlerinin olmazları, bağımsız yargı, güçler ayrılığı, özerk tarafsız kurumlar devlet yapılanmasına aykırı partizanlaşma ataklarına emperyal çıkarlar adına destek veren çoklu iç ve dış odaklar... Hızla değişen dengeler, çıkarlarla ilişkilendirilmiş yeni adımlarda beklenen esnekliği gösteremeyen İktidarları, Erdoğan liderliklerine bugün için karşı duruşları... Hiç de insan hakları, Türkiye’nin demokrasisi, çıkarları adına doğru ilkeli duruşlar anlamına gelmiyor... HHH Geçen cuma akşamı elimde güncel tartışmanın gazetesi Cumhuriyet, Can Dündar’ın “İşte Erdoğan’ın yok dediği silahlar” manşetli, fotoğraflı birinci sayfamız... Yanımda oturan bir kişi bağıra çağıra ayaktaki gençler grubuna telefonundan aynı fotoğraf karelerini göstererek İktidarlarının suçüstü yakalanması üzerinden bir söylev veriyor... Hoşlanacağını sanarak ayrıntılarını yeni okuyabildiğim gazeteyi “Bende fazla var” diyerek uzattım... Söylemesi ayıp okuryazarlığın, gazete okumanın düşmesi gerçeği karşısında, yıllardır reklam niyetine, kaç kamu aracına bineceksem o kadar sayıda gazeteyi çantama dolduruyor, inerken okuyup okuyup bırakıyorum... Elini hızla çekerek, “Ben Cumhuriyet okumam” yanıtı ile yüz yüze kaldım. Ayaktaki gençlerden birisi birazcık da nezaketle, ama ürkek, uzattığım gazeteyi aldı... Sonraki izlenimim, yanımda oturan, Cemaate daha yakın gençlerin olup biteni sorgulayan yapılarda olduklarıydı... Sandıklarda çokça çıkarılan 21. yüzyıl diktatörlüklerini ya da AKP iktidarı sürecinde rejimin otoriterleşmesini sorgulamak hak getire... Olsa olsa Türkiye’nin Ortadoğu, İslam dünyası iç savaşlarına çekilmesinden kaygılı, İktidarlarının kendilerine de yansıyan olumsuz gidişlerine karşı tepkileri var gibiydi... AKP’nin oylarının düşmesi olgusunu yansıtan anketlerle uyumlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çok istediği Başkanlığın riske girdiği kaygısı ile, hukuk devleti düzenine aykırı paralel seçim kampanyasındaki öfkeyi, çıkışlarını yansıtan bir tablonun izdüşümü bu sahnenin sayısız örneğine tanıklık etmek, seçimler sonrası demokrasimiz için gerçekten umutlu olabilmek anlamına gelmiyor... Dünyamızda hele de çevremizde, kuşkusuz Ortadoğu ve İslam dünyası odaklı, sandıktan çıkmış, 21. yüzyıl sivil otoriter, halkın anladığı dille diktatörlükleri zebil gibi. Geçmişten kalmış, ABD, Batı dünyası emperyal çıkarları ile ilişkilerini çok güçlü tutmanın da sayesinde ayakta kalmış krallıkları saymazsanız, tüm şeriatçı yorumlara bağlı farklı mezheplere oturtulmuş diktatörlükler sandığı kullanıyorlar... Bizimkilerin de o yolda attıkları çoklu adımların desteklenmesi, en azından görmezlikten gelinmesi sayesinde, bugünkü pervasızlıklarına ulaştıkları, rejimle oynama, her türden demokrasiyi, hukuku katletme gücüne ulaştıkları ortada. CHP’nin Araştırma, Bilim ve Yönetim Platformu’nun, Prof. Sencer Ayata’nın başkanlığında hazırlamış olduğu, geçen cumartesi özetlemeye çalıştığım “AKP İktidarı ve Rejimin Otoriterleşmesi” başlıklı raporun, seçimin magazin boyutu ağır basan gündemi aşılarak, ciddi ciddi okunmasını, dersler çıkarılmasını öneriyorum... A Gıdada sürpriz olabilir İhracatta ilk beş sektör (Bin $) Otomotiv Endüstrisi Mayıs 20 1 4 2.040.798 Mayıs 20 1 5 1.481.932 Kimyevi Hazırgiyim ve Elektrik, Çelik Maddeler Konfeksiyon Elektronik Sanayii 1.586.058 1.612.655 1.064.519 1.272.872 1.379.462 1.348.222 828.472 801.019 Kur kaybı 5.7 milyar dolar İM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “İhracatta etkili olmaya devam eden paritenin mayıs ayındaki negatif etkisi 1.1 milyar dolar olurken, ilk beş aydaki etkisi 5.7 milyar dolara yükseldi” dedi. Büyükekşi otomotiv sektöründeki iş bırakma eylemlerinin üretim ve ihracatı olumsuz etkilediğini de belirterek, “Yaptığımız hesaplamalara göre, ana sanayide Türkiye’nin ihracatı ilk 3 ayda yüzde 7.5 azaldı. Bunda doların değer kazanması etkili oldu. Verilere göre mayıs ayında en fazla ihracat artışını yüzde 71 ile mücevher sektörü yakaladı. Bu sektörü, yüzde 53 ile fındık mamulleri sektörü takip etti. l Ekonomi Servisi Mücevherde hızlı artış T Mehmet Büyükekşi 300, yan sanayide 250 milyon dolarlık ihracat ve üretim kaybı olduğunu görüyoruz. Yani kayıplar 500 milyon doları aştı” dedi. TİM Başkanı ihracatçılara şunları tavsiye etti: * İran’ın nükleer faaliyetleri konusunda Batı ile ittifakı, bölge istikrarına ve ihracatımıza pozitif yansıyacak. Bu yüzden ihracatçılarımızın İran’da düzenlenecek fuar ve ticari heyetlere katılmalarını öneriyoruz. * İngiltere’ye ihracat yapan firmalarımız, global kur değişimleri ve artan tüketici talebiyle son derece avantajlı duruma geldi. Bu bölgede potansiyel fırsatlar oldukça yüksek. * Mısır döviz sıkıntısı sebebiyle önemli bir darboğazdan geçiyor. İhracatçılar ödemede riskli yöntemlerden kaçınmalı. * İhracatçılarımız alternatif pazar arayışlarını sürdürmeli. * Kurlarda ve parite oynaklık devam edecek. İhracatçılar kur risklerini hedge etmeli. * Alacak sigortası da sağlıklı ihracatın devamı için hayati önemde bir konu. Babacan: Büyüme hedefi gerçekçi Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, yüzde 4 büyüme hedeflerinin geçerli olduğunu belirterek “Yüzde 4 hedefi iddialı, biraz zor ama hâlâ gerçekçi bir hedef” dedi. aşbakan Yardımcısı Ali Babacan, hükümetin Orta Vadeli Plan’da belirlediği yüzde 4’lük büyüme hedefinin ‘iddialı ama gerçekçi’ olduğunu söyledi. Katıldığı bir televizyon programında gündeme ilişkin soruları yanıtlayan Babacan, “Türkiye ekonomisi bu yıl hedeflenen büyüme rakamlarına ulaşılabilecek mi” B Ali Babacan sorusuna, “Şu an itibarıyla yüzde 4 hedefi iddialı, biraz zor ama hâlâ gerçekçi bir hedef. İlk çeyrek beklediğimizden bir miktar daha zayıf gelecek ama daha sonraki çeyreklerde biz bunu hızlı bir şekilde telafi edileceğine inanıyoruz. Seçimden sonraki yumuşama atmosferi, geleceğe doğru güvenle bakışın özellikle yılın ikinci yarısında büyüme konusunda çok daha farklı bir tabloyu göstereceğine inanıyoruz. Dolayısıyla yüzde 4 hedefimizde biz oynamış değiliz. Piyasa beklentilerinde belki bunun çeyrek, yarım puan altında rakam görülebilir ancak bu bizim yüzde 4’lük tahminimizi bozacak bir tablo bir değil” cevabını verdi. Babacan, kur hareketlerinin ekonomi üzerindeki etkisinin eskisi kadar fazla olmadığını savundu. l Ekonomi Servisi İşveren yine işçiyi suçladı: Sanayi etkilenir ürkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), sanayinin yükselen performansının iş bırakma eylemleri ile olumsuz etkilendiğine dikkat çekerek, eylemlerin etkilerinin mayıs ayına ait sanayi göstergelerinde izlenebileceğini vurguladı. TİSK, “Mayıs Ayı Ekonomi Bülteni”nde, “Ülkemiz sanayinde üretim, ciro ve kapasite kullanımı arttı. Ancak mayısın son haftasında otomotiv T de ortaya çıkan iş bırakma eylemleri artış sürecini olumsuz etkiledi” dedi. Sanayi üretiminde mart ayında son dört yılın en yüksek düzeyinin yakalandığına işaret eden bültene göre “Nisan verileri, kapasite kullanımını kısıtlayıcı faktörler arasında yüzde 21 ile talep yetersizliği ilk sırayı alıyor. Bu faktörü sırasıyla iş gücü ve hammadde yetersizliği izliyor.” Bültende 2015 Şubat dö neminde işsiz sayısının yıllık bazda 401 bin kişi artarak, 3 milyon 226 bin kişiye çıktığı belirtildi. “Sanayinin istihdamdaki payının azaldığı” vurgulanan bültende, “işsizliğin para politikasıyla değil, istihdam yaratılmasını kolaylaştıracak yapısal düzenlemelerle azaltılabileceği” vurgulandı. Enflasyon konusunda ise Merkez Bankası’na diğer kurumların destek olması gerektiği kaydedildi. l Ekonomi Servisi Türk Traktör ve Petkim’de işçi kazandı Ankara ve Sakarya’daki Türk Traktör fabrikalarında 12 gündür devam eden eylem işçilerin kazanımı ile sonuçlandı. İşverenin TOFAŞ işçilerine sağlanan hakların Türk Traktör işçilerine de verilmesini kabul etmesi üzerine eylem sonlandırıldı. PETKİM’de de kazanan işçiler oldu. Türk Traktör işçilerine bin lira verilecek. Bir ay içinde ücretler ve çalışma koşullarında iyileştirme yapılacak. İşveren işçilerin seçtiği temsilcileri muhatap kabul edecek. İzmir PETKİM’de geçen hafta başlayan eylemde de anlaşmaya varıldı. İşçiler taleplerinin yüzde 8090’ının karşılandığını söyledi. 2006 sonrası işe girenler için zam oranının yüzde 1415’i bulduğu ifade edildi. Petrolİş Sendikası bayram parası da istemişti. İşveren iki bayramda da işçilere 275’er lira ödemeyi kabul etti. Sosyal yardımlar da 135’ten 170 TL’ye çıkarıldı. MUSTAFA ÇAKIR / HAKAN DİRİK Delphi de üretim durdu Bursa’da otomotiv sektörünün en büyük elektronik yedek parça fabrikalarından Delphi’de işçiler dün saat 16.30’da üretimi durdurdu. Metal İşçileri Biriliği’nden yapılan açıklamada, Bursa’da direniş ateşinin yeniden yakıldığı belirtildi. Direnişe geçen Delphi işçilerine diğer fabrikalardan işçiler erzak desteği verildi. Fabrikadan çıkmayan işçilere kapı önünde destek sürüyor. Bank Asya hisseleri işleme kapatıldı ankacılık Düzenleme ve Denetleme B Kurulu’nun (BDDK) Bank Asya’nın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredilmesi kararının ardından Borsa İstanbul’da işlem gören Banka Asya pay piyasası bir gün süreyle işleme kapatıldı. BDDK, Borsa İstanbul Gözaltı Pazarı’nda cuma günü yüzde 10.59 değer kaybederek haftayı 0.76 liradan tamamlayan Bank Asya’nın temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetiminin, kısmen veya tamamen devri, satışı veya birleştirilmesi amacıyla TMSF’ye devrine karar vermişti. Talepleri karşılanan Petkim işçileri zaferlerini böyle kutladı. C M Y B