Katalog

DUNYA Salı 2 Haziran 2015 Renzi’ye sandıktan uyarı çıktı İtalya’da önceki günkü kısmi yerel seçimlerin ilk sonuçları 7 idari bölgenin 5’inde sol cepheden Başbakan Matteo Renzi’nin partisinin kazandığını gösteriyor. Sandığa ilginin düşük olduğu, Renzi’nin beklediği oranda destek alamadığı kaydediliyor. AB karşıtları ile sağcılar oylarını arttırdı. EDİTÖR: MİNE ESEN TASARIM: BETÜL BERİŞE Mauritius’un ilk kadın başkanı Hint Okyanusu ada ülkesi Mauritius ilk kadın devlet başkanına hazırlanıyor. Hükümet tanınmış biliminsanı Ameenah GuribFakim’i bu koltuğa aday gösterdi. Parlamentoda perşembe günü oylama var. Muhalefetin de GuribFakim’i bu görev için desteklediği belirtiliyor. 17 nilgun@cumhuriyet.com.tr PAKİSTAN Yobazlığın kot takıntısı Pakistan’da bir din adamı kot pantolon giyen kadınların depremlere sebep olabileceğini öne sürerek ordudan bu kıyafetli kadınlara karşı operasyon başlatmasını talep etti. El Arabiya’nın haberine göre, Pakistan’ın önde gelen din adamlarından Fazlur Rehman, İslamabad Otel’de düzenlediği basın toplantısında kot giyen kadınlara savaş açmakla kalmadı ayrıca “kadın iffetsizliğini” deprem, enflasyon, enerji kesintisi, ülkenin güvenlik sorunu konusunda da suçlu ilan etti. Kadınların spor kıyafetler giymesini ise “kitle kıyımının mobil silahı” diye niteledi. Üstüne de kadınlar “un çuvalı” gibi örtünürse tüm bu felaketlerin önlenebileceğini ekledi. Senato’da ‘Yurtseverlik Yasası’nda uzlaşma sağlanamayınca, dinleme skandalının merkezindeki NSA, verileri topladığı sunucuları kapamaya başladı BD’de Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) toplu dinleme faaliyetlerine geçit veren tartışmalı Yurtseverlik Yasası’nın süresi doldu. 11 Eylül saldırılarının ardından yürürlüğe giren yasanın uzatılması teklifi Senato’ya takılmıştı. Yasanın istihbarat kurumlarına geniş çaplı takip ve dinleme yetkileri tanıyan üç maddesi, Senato’nun uygulama sürelerini uzatmada uzlaşamaması üzerine önceki gece yürürlükten kalktı. İki yıl önce eski çalışanı Edward Snowden’ın sızdırdığı belgelerle ABD vatandaşlarının telefon kayıtlarını toplu olarak sakladığı ortaya çıkan NSA, bu adımla birlikte verilerin toplandığı sunucuları kapatmaya başladı. Telekulak skandalı tartış ABD’de telekulak skandalı yasayı yedi A NSA’nın dinleme skandalı iki yıl önce eski çalışanı Edward Snowden’ın sızdırdığı belgelerle ortaya çıkmıştı. malarında öne çıkan 215. maddenin de aralarında olduğu üç hükmün uzatılması için önceki gün olağanüstü oturum düzenleyen Senato, Cumhuriyetçilerin bölündüğü hararetli tartışmalardan sonuç alamadı. Öte yandan Senato, telefon kayıtlarını saklama yetkisini istihbarat kurumları yerine telefon şirketlerine veren Özgürlük Yasası’nın genel kurula getirilmesini 17’ye karşı 77 oyla kabul etti. Bunun hafta ortasında oylanması bekleniyor. İstihbarat yetkilileri arada geçen sürenin ulusal güvenliğe yönelik tehdit oluşturacağını savunuyor. Beyaz Saray senatörlerin hızla hareket ederek “sorumsuz zaman aşımından” doğan açığı kapatmalarını istese de, Yurtseverlik Yasası’nın devre dışı kalması Demokrat Başkan Barack Obama için “kısmi zafer” hanesine yazıldı. Obama, yasanın ülke güvenliği için gereken unsurları korurken özel hayatın korunmasını ihmal etmeyecek şekilde değiştirilmesini istiyordu. Senato’nun karar alamamasında NSA programını “anayasanın ihlali” olarak gören ABD başkanlık seçimlerinin Cumhuriyetçi cephesinin aday adaylarından, liberter senatör Rand Paul önemli rol oynadı. Paul, sivil haklara aykırı bulduğu yasanın uzatılmasına kürsü işgali dahil bir dizi eylemle en sert muhalefeti yapan isimdi. Mardinistan izlenimleri Fransız rehinenin videosu yayımlandı Yemen’de Şii Husilere yönelik Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyon bombardımanı sürerken ABD ve Fransa Yemen’de mahsur kalan vatandaşlarını kurtarma çabasında. En az 4 ABD vatandaşının Husiler tarafından tutulduğu haberleri dikkat çekiyor. ABD, Yemen krizine çözüm arayışıyla Umman’da Husi heyetiyle görüşürken en az bir ABD’linin serbest bırakıldığı haberi geldi. Öte yandan 10 hafta önce Yemen’in başkenti Sanaa’da kaçırılan Fransa vatandaşı Isabelle Prime’ın görüntüleri yayınlandı. Dünya Bankası danışmanı Prime, çölde dizleri üzerinde Fransa Devlet Başkanı Hollande ve Yemen’in devrik lideri Hadi’den yardım istedi. YEMEN Paul etkili oldu MARDİN Racastan’da Codhpur’a gittiğimde, “Aaa burası Mardinistan!” demiştim. Racastan topraklarının kızıl rengi bana Mardin’i hatırlatmıştı. Codhpur’un tepesinden kente bakan haşmetli Mehrangarh kalesi, bana Mardin’in kalesini düşündürmüştü. Dağ eteklerinde gene alabildiğine uzanan ve kervanların gelip geçtiği düzlükler, ev çatılarından eksik olmayan teraslar hep aklıma Mardin’i getirmişti. Bu defa Mardin’e bir seçim röportajı için gittiğimde, neden ta Hindistan’daki Codhpur kentiyle böyle güçlü bir benzerlik bulduğumu anladım. Mardin de meğer ünlü Hint şehri gibi aynı “İpek Yolu” üzerinde bir durak ve kervanlar şehriymiş. Asya’nın ortalarından, Hindistan, Uzakdoğu, Rusya ve Bizans’tan gelip geçen kervanlar bu önemli kavşakta durup, birbirleriyle “mal değiştirirmiş”. Kenti beraber gezdiğimiz Mardin’in ünlü müteahhiti Yılmaz Ölçer; “Vaktiyle burası bir mübadele şehriydi” diyor: “Mardin kervanlarla öyle zengin olmuş ki, bina taşlarını bile oya gibi işlemişler.” Mardin bu sebeple sadece güçlü biçimde çağrıştırdığı Halep, Kudüs ve Musul’u değil, Doğu’nun uzak diyarlarını da hatırlatıyor. İnsan bu yüzden İstanbul’dan Mardin’e geldiğinde; aynı ülkede yer değiştirmiş gibi değil de uzak bir yolculuğa çıkmış gibi oluyor. Mezopotamya ovasında gün batarken kentin farklı soluğunu özellikle hissediyor; mistik elektriğini sonuna dek duyuyorsunuz. “Basra’ya dek bu ova böyle devam edip gider!” diyor Yılmaz Ölçer; “Biz bu noktayı medeniyetlerin başladığı yer” olarak kabul ediyoruz. Mardin’i “Güneydoğu’nun cevheri” yapan özelliği işte bu çok zengin bağlantılarıysa, diğeri gene buna bağlı olarak Anadolu’nun pek çok kentinden farklılaşan “gelişmiş bir şehir kültürüne” sahip olması. 6 bin yıllık bir kent olmuş burası. Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Osmanlılar hep buradan gelmiş geçmiş... Tam bir “kimler geldi, kimler geçti” diyarı Mardin’de ben bu satırları yazarken örneğin kentte hem bir “bienal”, hem de bir kitap fuarı var... ‘Zengin mübadele şehri’ ‘Obama’nın zaferi’ Kürtlerin Rakka hamlesi ŞİD’in Suriye’de Türk sınırına doğru ilerleyişi sürerken örgütün kalesi olarak görülen Rakka çevresinde YPG güçlerinin etkinliğini arttırtığı haberleri geliyor. IŞİD militanlarının Suriye’nin kuzeybatısındaki Nusra Cephesi, Ahrar üş Şam ve İslami Cephe gibi grupların elindeki Türkiye sınırına doğru ilerlediği belirtiliyor. Halep’le Tükiye sınırındaki Kilis’te bulunan Öncüpınar’ın karşısındaki Bab es Selam kapısı arasındaki silah ve tedarik hattının kesilmesi olasılığının alarma geçirdiği İslamcı grupların IŞİD’in ilerleyişi üzerine Halep’teki savaşçılarını bölgeye çektiği ifade ediliyor. I JAPONYA Vekil sözü kesen Abe’den özür Suriye’nin Halep kentinde muhalif güçlerin ateşinde siviller yaşamını yitirdi. ni terk etmek zorunda kaldığı savunuldu. Bu arada BBC’ye konuşan eski Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) Başkanı David Petraeus, “zorlu bir düşman” dediği IŞİD’in yenilmesi için askeri ve siyasi yöntemlerin bir arada kullanılması gerektiğini söyledi. IŞİD’i “isyancı ve terörist unsurlar içeren konvansiyonel ordu” olarak tanımlayan Petraeus, karşılaştırması istendiğinde Irak El Kaidesi’nin daha köklü ve sayıca daha kalabalık olduğu görüşünü dile getirdi. Japonya’da geçen hafta tartışmalı savunma yasası görüşmeleri sırasında parlamentoda muhalif cepheden bir milletvekilinin konuşmasını engelleyip bağıran Başbakan Şinzo Abe’den bu davranışı için özür geldi. Muhalefetten kadın vekil Kiyomi Tsujimoto’nun alınan yeni kararların Japon birliklerine yönelik risk içerip içermediği yönündeki konuşması sırasında Abe, bir anda oturduğu yerden dikilip sözünü keserek “Hadi, sadece sorunu sor” diye bağırmıştı. Tsujimoto, Abe’nin kendisine yönelik tutumunun hakaret olmasının yanı sıra demokrasinin temel kurallarını anlamadığını da ortaya koyduğu görüşünü dile getirmişti. 12 köy kurtarıldı Kürt güçlerinin koalisyon bombardımanının da yardımıyla Rakka’nın batı ve doğusunda en az 12 köyü kurtardığı belirtiliyor. Times gazetesinin haberinde ise Suriye’de yardım çalışmalarına katılan bir örgütten kaynağa dayandırılaran haberde, YPG güçlerinin bölgede IŞİD’i desteklemekle suçladıkları Sünni Arap köylerini hedef aldıkları, bazılarını ateşe verdikleri iddiası aktarıldı. Son altı ay içinde 10 bin Sünni Arabın evleri ‘IŞİD’in elinde 2 bini aşkın Humvee var’ itirafı Irak Başbakanı Haydar el İbadi, IŞİD’in geçen yıl sadece Musul’da Irak güçlerine ait 2300 Humvee aracı ele geçirdiğini açıkladı. Geçen yıl ABD’nin Irak’a satışını onayladığı zırhlı, roketatarlı ve makineli silahlı 1000 Humvee’nin değeri 579 milyon dolardı. İbadi’nin bu itirafıyla aynı sıralarda Anbar bölgesinde polis merkezine bomba yüklü Humvee araçlarla üç IŞİD militanının peşi sıra intihar saldırısı düzenlendiği haberi gündeme düştü. Yetkililer saldırıların merkezin içindeki silah deposunda büyük patlamaya yol açtığını, en az 45 güvenlik gücü üyesinin öldüğünü, 40’ının yaralandığını duyurdu. İRAN IŞİD karikatürleri sergi yolunda İsrail’in taş adaleti srail’in çiçeği burnunda Adalet Bakanı Ayelet Şakid, ilk icraatı olarak hareket halindeki araçlara taş atan eylemcilere 10 yıla kadar hapis cezası öngören yasa tasarısını onayladı. Aşırı sağcı Yahudi Evi partili Şakid, selefi Tzipi Livni döneminde yürürlüğe giren “yaralama niyeti taşıdıklarının kanıtlanması halinde taş atanlara 20 yıl hapis cezası verilmesi” yasasını değiştirmek için harekete geçti. Taş atanların “suçlarına kıyasla çok hafif cezalar aldıklarını” savunan Şakid, kitlesel sokak protestoları sırasında taş atıp kaçan İ İran’ın başkenti Tahran’da düzenlenen IŞİD karşıtı uluslararası karikatür yarışması sona erdi. Şubattan bu yana aralarında Brezilya’dan Avustralya’ya 40’ı aşkın ülkeden gönderilen bini aşkın eseri inceleyen İran Karikatür Evi, yaklaşık 270 karikatürü sergilenmek üzere seçerken hem karikatür hem çizgi film kategorilerinde birinciliği İranlı çizerler aldı. İkincilik ödülü alan Emir Arif Niyazi “Dinleri veya ideolojileri ne olursa olsun dünyanın tüm insanları IŞİD’in insanlığa yaptıklarını bilmeli” dedi. NİKÂH POZU Gazze’de Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın (TİKA) ortaklaşa düzenlediği toplu nikâh töreninde iki bin Filistinli çift evlendi. ların yaralama kastını ispat etmenin zorluğunun altını çizdi. Facebook hesabından da “Araçlara yahut insanlara taş atan herkes birilerinin yaralanabileceğini düşünmeli” diye yazdı. “Hareket halindeki taşıtlara yolcuların güvenliğini tehdit edecek şekilde taş veya başka nesneler atanlara 10 yıl hapis verilmesini” içeren yasa teklifi, Şakid’in başında olduğu bakanlık hukuk komitesinde onaylanarak İsrail parlamentosu Knesset’e sunuldu. Savcıların halihazırda ciddi yaralanmalara yol açmayan taş atma eylemleri için üç ay hapis cezası talep ettiği, daha ağır vakalarda genellikle iki yıl hapis cezası verildiği belirtiliyor. Buraya en son 6 yıl önce “Sabancı Müzesi”nin açılışına gelmiştim. O zamandan bu yana bile büyük değişiklikler olmuş. Yeni uluslararası havaalanı ve muazzam bir alışveriş merkezi yapılmış. Migros, Carrefour gibi dev zincirlerin hepsi kente gelmiş. İlk bakışta görünüm, Mardin’in görkemli tarihine yakışan biçimde hızla yeniden refah kenti olma yönünde ilerlediği izlenimi yaratıyor... Ama Mardinlilerle konuştuğunuzda “Bir dokun bin ah işit!” misali; gerçeğin görünen tablodan çok farklı olduğunu anlıyorsunuz. Mardin’e mesela tam bu çok gösterişli uluslararası havaalanının yapıldığı sırada, Suriye savaşı ile IŞİD tehdidi dış turizmi bitirmiş. Turistler evet var. Ama hepsi yerli... Turizmde darbeye, Irak ve Suriye’ye ihracatın durması ve yatırımların yavaşlaması eklenmiş. Gençler arasında işssizlik yüzde 35’lerle tavan yapmış. Durgunluk, ekonominin lokomotifi inşaat sektörü ve nakliyeyi de vurmuş. Çarşıda Kuyumcular Lokali’nde “babası Kürt, annesi Arap” tipik bir Mardinli olan, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Ali Tutaşı ile konuşuyorum. Tutaşı “Etrafımızdaki ateş ve savaş en büyük sorunumuz!” diyor. Tutaşı’nın sözlerini yan masalardan onaylıyorlar: “Mardin’in iki temel meselesi var” diyorlar: “HDP barajı geçecek mi, bir. Suriye, Irak meselesi ne olacak iki! İlki iç barış; diğeri de ekonomik açıdan yaşamsal.” Mardin muazzam tezatlar şehri. İklimi bile öyle. Yazın 40 derece olan sıcaklıklar, kışın eksi 10’a dek düşüyor. Türkler, Kürtler, Süryaniler, Araplar ve Ezidiler dahil... Türkiye’nin en geniş etnik çeşitliliğini barındıran bu müthiş kırılgan dengeler kenti Mardin izlenimlerimin devamını yarın okuyacaksınız. Hızlı değişim ve tezatlar Tanker durağa daldı: 69 ölü Nijerya’’ın güneyinde kalabalık bir otobüs durağında bir petrol tankerinin infilak etmesi sonucu 69 kişi yaşamını yitirdi. Nijerya Kızılhaçı ve yerel polis, Anambra eyaletinin başkenti Onitsha’da meydana gelen kazada, freni tutmayan tankerin önceki akşam önce otobüs durağına çarptığını duyurdu. Petrol yüklü tankerin patlamasıyla i 11 aracın alev aldığı, 69 kişinin yaşamını yitirdiği, 30 kişinin de ağır yaralandığı belirtildi. C M Y B