Katalog

EKONOMİ 8 ürkiye fiyat endeksine göre AB ortalamasının 45 puan altında kalarak ucuz ülkelerden biri oldu. Türkiye’nin satınalma gücü paritesine göre kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla endeks değeri 2 puan düşüşle 53’e indi ve Avrupa sıralamasında bir basamak düşerek alttan yedinci sıraya geriledi. Türkiye’nin satınalma gücü paritesine (SGP) ayrıntılı olarak tanımlanmış mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanıyor. Böylece ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları gideriliyor ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor. DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 2.7350 20 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.0670 9 kuruş 10.13 0.6 puan 80.183 0.196 puan 691.13 3.3 lira 103.65 50 kuruş EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ Çarşamba 17 Haziran 2015 Türkler AB’lilerin aldığının ancak yarısını alabiliyor AB genelinde 100 Avro karşılığı alınan mal ve hizmet sepeti Türkiye’de 55 Avro Çiçek parası ep örtülü ödenek harcamalarını aktaracak değiliz ya. Bugün de bütçe kalemlerinde gayet açık görünmesine karşın, büyük harcamaların yanında gözden ırak kalmış bir kaleme bakalım: Temsil ve ağırlama giderleri. Mayıs ayı bütçe rakamlarının açıklanmasıyla birlikte, bu yılın ilk beş ayında, devletin, “temsil ve ağırlama” faslından yaptığı harcama toplamını da öğrendik: 51 milyon 740 bin TL. Bu rakamı bütçe büyüklüğüyle kıyaslayıp küçük gören, “İtibardan tasarruf olmaz” diye düşünen çıkabilir. Yok ziyanı. Biz bu rakamı daha anlaşılır kılmak üzere, karşılaştırma yaparak sürdürelim. Karşılaştırmanın anlamlı olması için bir önceki yılın aynı dönemine bakalım: 2014 yılının ocakmayıs döneminde temsil ve ağırlama için yapılan harcama tutarı 30 milyon 567 bin TL. Artış tutarı 21 milyon TL. Ama bundan da önemli olan artış oranı: Yaklaşık yüzde 70. Ki, bütçedeki diğer giderler kıyaslandığında, yüzde 70’lik artış gösteren kalem sayısı çok değil. (Bunlardan bir diğeri bando malzemeleri harcamasındaki artış. Geçen yıl ocakmayıs döneminde bando malzemesi için 219 bin TL harcanırken, bu kalemde yılın aynı dönemindeki harcama 346 bin TL’ye yükselmiş.) HHH Peki, “temsil ve ağırlama” kalemine neler dahil? Cenaze ve kutlamalarda gönderilen çiçekle başlayıp “bahşiş”e kadar giden geniş bir harcama alanını kapsıyor. Yanlış okumadınız. “Bahşiş”, devletin resmi dokümanı olan, analitik bütçe rehberinde sıralanan listede yer alıyor. Peki, başka neler var? Yabancı konuklara verilen yemek ve hediyeler, taşıma giderleri, diplomat eşlerinin davetleri, sancak devir teslim, ulusal gün törenleri, yurtdışından davet edilen sanatçı ve toplulukların konser ve konaklama ücretleri, “temsil ve ağırlama” giderlerine kaydediliyor. T H Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) endeksi 2014 yılı sonuçlarına göre 28 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu değer Türkiye için 53 oldu ve AB ortalamasının yüzde 47 altında kaldı. Bu değer bir önceki yıl 55’ti. Karşılaştırmalar, 28 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (BosnaHersek) kapsadı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 263 ile Lüksemburg, en düşük ülke de 28 ile BosnaHersek oldu. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının yüzde 163 üzerinde, BosnaHersek ise yüzde 72 altında değere sahip oldu. Tüketim düzeyi 57 Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul ediliyor. Fiili bireysel tüketim, tüketicile rin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan eğitim, sağlık ve benzeri hizmetleri de kapsıyor. Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 28 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 57 oldu ve AB ortalamasının yüzde 43 altında kaldı. Karşılaştırmalarda yer alan 37 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 140 ile Lüksemburg, en düşük ülke ise 34 ile Arnavutluk oldu. Fiyat endeksi 55 Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimleri nin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesi. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade ediliyor. Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2014 yılı sonuçlarına göre 55 oldu. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Avro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 55 Avro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceğini gösteriyor. l Ekonomi Servisi Çipras, kreditörleri ‘yağma’ ile suçladı unanistan ve kreditörleri arasında ilerleme sağlanmadığı gibi iki tarafın açıklamaları da sertleşiyor. Pazar günü yapılan son görüşmede anlaşma çıkmamasının ardından Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras, kreditörleri son 5 yıldır Yunanistan’ı yağmalamakla suçladı ve kreditörlerin taleplerinin karşılanmayacağını işaret etti. Çipras’ın açıklamaları anlaşma yönünde umutları azaltırken Yunanistan Maliye Bakanı Yanis Varoufakis de perşembe günü kreditörlere yeni plan sunmayacaklarını söyledi. Çipras, itirazlarının ideolojik bir inat olmadığını kendi vatandaşlarının onurunu koruduklarını ifade etti. Çipras’ın açıklamaları kurtarma paketinin 7.2 milyar Avro’luk kısmını serbest Y bırakacak anlaşmanın çökmesinden kısa bir süre sonra geldi. Anlaşmanın haziran sonuna kadar çıkmaması durumunda Yunanistan’ın IMF’ye iki hafta içinde ödemesi gereken 1.5 milyar Avro’luk borç ödemesini gerçekleştiremeyeceği tahmin ediliyor. Yeni plan da yok Olağanüstü zirve yok AB olağanüstü zirve iddialarını yalanladı. AB yetkilileri hafta sonunda olağanüstü devlet başkanları toplantısı yapılmasına yönelik plan olmadığını belirtti. Avrupa Birliği (AB) yetkilileri önümüzdeki pazar günü Yunanistan’ın borç çıkmazını görüşmek amacıyla Avro bölgesi liderlerinin katılacağı bir olağanüstü zirve planları olduğuna dair iddiaları yalanladı. l Ekonomi Servisi Beş yıllık bir sendikalılaşma çabasının sonucu olan sözleşme 2 bin işçiyi kapsıyor. Yine mayısa dikkat IKEA işçisi toplu sözleşme imzaladı MUSTAFA ÇAKIR İstanbul’da ramazan pidesi 1 lira 80 kuruş artışma konusu olan pide fiyatlarında son durum belirlendi. İstanbul’da 350 gramlık ramazan pidesi 1 lira 80 kuruşa satılacak. 350 gram susamlı yumurtalı pidenin fiyatı da 2 TL olacak. Türkiye genelinde ramazan pidesinin fiyatı 1.5 TL olarak belirtilmişti. Öte yandan, iftar sofralarında yer alan zemzem suyunun fiya sveç merkezli mobilya devi IKEA Türkiye’de 5 yıldır süren sendikalaşma çabası meyvesini verdi. IKEA Türkiye’de ilk toplu iş sözleşmesi imzalandı. İşçiler zammın yanı sıra ilk kez ikramiye ve sosyal haklar da elde etti. Sözleşme IKEA Türkiye MAPA AŞ ile Koopİş Sendikası arasında imzalandı. 2 bine yakın işçiyi kapsayan sözleşme aynı zamanda yapı marketlerinde imzalanan ikinci sözleşme olma özelliğini taşıyor. 1 Ocak 2015 ile 31 Aralık 2017 arasında 3 yıl yürürlükte kalacak sözleşmeye göre, birinci yılın ilk 6 ayında tam süreli çalı İ şanlara seyyanen brüt 145 lira iyileştirme, kısmi süreli çalışanlara 0.60 lira/Saat, ikinci 6 ayda da yüzde 4 zam verilecek. İkinci yıl TÜFE + yüzde 0.5 puan, üçüncü yıl da TÜFE + 1 puan zam yapılacak. Toplu iş sözleşmesinin birinci yılında 1 maaş, ikinci yılında 1.5 maaş, üçüncü yılında da 2 maaş tutarında ikramiye ödenecek. Bu ödemeler mart, haziran ve eylülde aylık ücretlerle birlikte verilecek. Sözleşmenin ilk yılında, ilk 6 ay boyunca her ay brüt 45 lira ve ikinci 6 ay boyunca her ay brüt 55 lira sosyal yardım yapılacak. Diğer yıllarda TÜFE oranında artış gerçekleştirilecek. Sendika üyelerinin 18 yaşını doldurmamış çocukları için, çocuk başına brüt 10 lira tutarında aylık çocuk yardımı ödemesi yapılacak. Tutar, diğer yıllarda TÜFE oranında artırılacak. Koopİş Sendikası Genel Başkanı Eyüp Alemdar ile IKEA Türkiye MAPA AŞ Üst Yöneticis (CEO) Fuat Atalay, imzalanan toplu iş sözleşmesiyle IKEA Türkiye mağazalarında çalışan sendika üyesi kapsam içi çalışanlara ücret zammı yanında ilk defa getirilen ikramiye ve yeni sosyal yardım düzenlemeleri ile ciddi gelir artışları sağlandığına dikkat çekti. Alemdar ve Atalay, ayrıca çalışma koşullarını ilgilendiren konularda da çalışanlar lehine önemli yenilikler gerçekleştirildiğini ifade etti. Ocakmayıs toplamı olan 51.7 milyon TL, aylara göre incelenirse, hızlı bir artış trendi olduğu görülüyor: Ocak, 2 milyon 157 bin; şubat, 7 milyon 491 bin; mart, 9 milyon 384 bin; nisan, 14 milyon 494 bin; mayıs, 18 milyon 214 bin TL. Ve yine, seçim yarışının kıyasıya sürdüğü mayıs ayına dikkat. Mayıstaki 18.2 milyon TL’lik çiçek, hediye, yemek harcaması, 9.6 milyon TL olan 2014 yılının mayıs ayını ikiye katlıyor çünkü. Mayıstaki bu yüksek artışı, yine bütçe rehberinde yer alan “makamın gerekli gördüğü temsil, ağırlama, hediye, tören giderleri, kısa süreli kongre, konferans ve seminer giderleri” bölümüne bakarak yorumlamakta bir sakınca yok. “Makamın gerekli gördüğü” dediğiniz yerde akan sular durur. Hele ki diyelim, söz konusu olan, Cumhurbaşkanı’nın “temsil ve ağırlama” giderleriyse. Temsil ve ağırlama giderlerinde bir yıl içinde ortaya çıkan, 70’lik artışta hiçbir israf, suiistimal olmadığını varsaysak bile, bu kez görünen tablonun enflasyon açısından iç açıcı olmadığı söylenebilir. Maliye’nin açıklaması ikna etmedi Örtülü ödenek değilse miting parası nerden? aliye Bakanlığı “Örtülü ödenek seçimle coştu” başlıklı haberimizle ilgili açıklama yaparak, Cumhurbaşkanlığı’na seçim öncesi örtülü ödenek aktarılmadığını açıkladı. Gazetemizde dün yayımlanan haberde, Cumhurbaşkanı’na da örtülü ödenek kullanma yetkisi veren yasa değişikliği hatırlatılarak, mayısta önceki aya göre iki kat artan harcamanın, miting finansmanında kullanılmış olabileceği kuşkusu, sorularla gündeme taşınmıştı. Bu sorular yöneltilirken de, çok sayıda miting yapmasına karşın, mayısta Cumhurbaşkanlığı’nın olağan bütçe ödeneğinde hiçbir artış olmaması ve Erdoğan’ın “Devletin parasıyla geziyorum” sözü hatırlatıldı. Maliye Bakanlığı açıklamasında, haberimizin “teknik bilgi eksikliğinden kamuoyunu yanıltıcı nitelikte” bulunduğu belirtilerek, Cumhurbaşkanlığı’na seçim öncesi örtülü ödenek aktarılmadığı vurgulanıyor. Bakanlık açıklaması, örtülü ödenek konusunda bir ilk olması bakımından önem taşıyor. Bunun yanı sıra, Cumhurbaşkanı’na seçim öncesi örtülü ödenek aktarılmadığı bilgisini paylaşması da öyle. Ancak, sabaha karşı yapılan yasa değişikliğiyle, seçimden iki ay önce örtülü ödenek kullanma yetkisi almasına karşın, Maliye’den aktarım yapılmadığı bilgisi karşısında, dünkü haberimizdeki şu soru hâlâ önemini koruyor: Bütçedeki olağan ödenek aktarımında artış gözlenmemesine karşın; Erdoğan’ın mayısta toplu açılış törenleri adı altında düzenlediği mitinglerin finansmanı hangi kaynaklardan karşılandı? l ANKARA M T tı aynı kalırken, hurma fiyatı dolardaki artışa paralel olarak 35 TL arttı. Hurmanın kilosu 25 liradan başlıyor 50 liraya kadar çıkıyor. Zemzem suyunun 5 litresi 25 lira. Ayrıca, Diyanet İşleri Başkanlığı, geçen yıl 10 lira olan fitreyi, 2015’te ramazan için günlük 11.5 lira olarak belirledi. l Ekonomi Servisi GAP, 175 mağazanın kapısına kilit vuracak 015’in ilk çeyreğinde satışları yüzde 10 düşen GAP, Kuzey Amerika’daki 175 mağazasını kapatıyor. İşçi de çıkaracak olan firma, başka mağazaların da kapısına kilit vurmaya hazırlanıyor. 800 mağaza ile yoluna devam edecek olan şirket, Kaliforniya eyaletindeki genel merkezinde 250 kişinin de işine son verileceğini açıkladı. Dünya genelinde toplam 1600 mağazaya sahip olan şirket, önümüzdeki yıllarda Avrupa’da bazı mağazaların kapatılacağını da açıkladı. GAP, bünyesinde bulundurduğu Banana Republic, Old Navy, Intermix ve Ath 2 Sani Şener, inşaatta Körfez’deki ilk 10 arasında AV Grubu Üst Yönetisi (CEO) Sani Şener, Construction Week tarafından inşaat sektöründe Körfez Bölgesi’nin ilk 10 ismi arasında yer aldı. TAV İnşaat’tan yapılan açıklamaya göre, TAV’ın, havalimanı inşaatında dünyanın en büyük şirketi olduğuna işaret eden dergi, şirketin, Körfez Bölgesi’nde Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar başta olmak üze T re güçlü bir varlık gösterdiğini yazdı. Construction Week ayrıca, TAV’ın çokkültürlü bir insan kaynağına sahip olduğunu ve çalışanlarının profesyonel ve kişisel gelişimine yatırım yaptığını ifade etti. Şener, “Bu liste sembolik bir anlam taşısa da, Türk mühendislik tekniğinin ve işçiliğinin ve de kurumsal yönetimin dünyanın en zor pazarlarında gösterdiği başarının bir göstergesidir” dedi. Mağazaların kapanmasıyla en az 250 kişi işini yitirecek. leta şirketlerinin mağazalarını kapatmayacak. Şirket, 2015’in ilk çeyreğinde satışların yüzde 10 düştüğünü açıklamıştı. Şirket, eski Üst Yöneticisi Glenn Murphy’nin geçen yıl istifa etmesinden sonra satışlarında düşüşler yaşamıştı. l Ekonomi Servisi C M Y B