Katalog

Cuma 12 Haziran 2015 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY Cari açık beklentiyi aştı Cari açık nisanda, geçen yılın aynı ayına göre 3.41 milyar dolara gerilemesine karşın, 3.0 milyar dolar dolayındaki beklentileri aştı. ari açık nisanda 3.41 milyar dolar ile 3 milyar dolar olan beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari işlemler açığı OcakNisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 13.44 azalarak 14.47 milyar dolar olurken, 12 aylık cari işlemler açığı 45.78 milyar dolardan 44.26 milyar dolara geriledi. Cari açığın daha yüksek çıkmasını engelleyen önemli etkenlerden biri altın ihracatı oldu. Geçen yıl Nisan ayındaki net 307 milyon dolarlık altın ithalatına karşılık, bu yılın aynı ayında 1.18 milyar dolarlık altın ihracatı yapıldı. TCMB açıklamasında, “Ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 2.25 milyar dolar azalarak 3.33 milyar dolara düşmesine rağmen, birincil gelir dengesi kalemi altında kâr transferlerini içeren doğrudan yatırım giderlerinin 595 milyon dolar artarak 892 milyon dolara yükselmesi, söz konusu aya göre cari açığın daha fazla düşmesini engelleyen en önemli unsur olmuştur” denildi. Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, dış ticaret açığındaki gerilemenin cari açıkta iyileşmeye neden olduğunu söyleyerek, “Ancak hizmetler dengesi daha az fazla verirken birincil gelir dengesi geçen yıldan fazla açık vererek iyileşmeyi sınırladı. Birincil gelir dengesindeki gelişmede Turkcell’in haber 9 C PİYASALAR DURUMU KABULLENDİ Seçimlerin ardından borsa ve dolarda gündeme gelen dalgalanma, sağduyulu açıkmaların ardından sakinleşmeye başladı. Dün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, seçimlerin ardından yaptığı ilk konuşmada hükümetin bir an önce kurulması yönünde çağrıda bulunmasının etkisiyle dolar ve Avro’nun yönü aşağıya döndü. Erdoğan konuşmasında, herkesin egolarını bir kenara bırakması gerektiğini dile getirerek “Cumhurbaşkanı olarak anayasanın verdiği görevleri yerine getireceğimden kimsenin şüphesi olmasın” dedi. Erdoğan’ın konuşması öncesi 2.74702.7490 lira dolayında hareket eden dolar, açıklamaların ardından 2.74’ün altına gerileyerek 2.7327 liraya kadar indi ve günü 2.7170’den kapattı. Açıklama öncesi 3.10 lira dolayında olan Avro da 3.0819 liraya kadar indi. Turkcell temettü ödedi Nisan ayına denk düşen temettü ödemesinin etkili olduğunu düşünüyorum. Turkcell’in yaklaşık 1.5 milyar dolara tekabül eden temettü ödemesinin yaklaşık 600 milyon dolarının yabancıya yapıldığı hesaplanıyor. Bu da cari açığın beklentileri aşmasına neden oldu” dedi. Turkcell uzunca bir süre ödemediği, 20102014 yılları için 3.93 milyar liralık temettünün ödemesini 6 Nisan’a kadar yapmıştı. Global Menkul Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, cari açığın büyümenin sancısı olduğunu ifade ederek, “Fed tarafından ya da dünyada bir kırılganlık olursa bu cari açık başımıza iş açar. İş biraz siya sete ve Fed’in faiz artışı kararına kalmış durumda. Şu anda Eylül’de Fed’in faiz artıracağına kesin gözü ile bakıyoruz. Ama önümüzdeki hafta gerçekleşecek Fed toplantısında korkulacak bir şey yok. Fed, belki Eylül ayında faiz olmazsa bizim için pozitif olur” dedi. Rakamlar içinde içinde en dikkat çekici verilerden biri net hata noksan ya da kaynağı belirsiz para oldu. Nisan ayında milyar dolara yaklaşan gizemli para miktarı 2 milyar 893 milyon dolar olurken, ilk dört aylık toplam da 7 milyar dolara yaklaştı. Gizemli para miktarı ocaknisan döneminde 6 milyar 976 milyon dolar oldu. Gizemli para arttı Gıdada fiyatlar dünya ortalamasının yüzde 20 üzerinde ürkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanı Şemsi Kopuz, spekülatörler nedeniyle Türkiye’deki gıda fiyatlarının dünya ortalamasının yüzde 20 üzerinde seyrettiğini belirterek; TCMB’nin yılsonu için öngördüğü yüzde 9 gıda enflasyonu hedefinin tutturulması için, ihtiyaç duyulan kalemlerde devletin ithalat silahını kullanması gerektiğini söyledi. Ramazan ayı öncesinde gıda piyasalarındaki son gelişmeleri değerlendirdiği toplantıda TCMB’nin yılsonu hedefinin gerçekleşmesi için bir dizi adım atılması gerektiğini belirten Kopuz, fiyatlardaki yükseliş tehlikesine dikkat çekti. Kopuz, pek çok üründe gelinen fiyat seviyelerinin kuraklık, don, dolu ve sel gibi afetler nedeniyle yaşanan rekolte kayıpları kaynaklı fiyat artışlarının çok üzerinde seyrettiğini vurguladı. “Türkiye olarak şu anda dünya gıda fiyatları ortalamasından yüzde 20 daha yüksek seyrediyoruz. Bu artışın kaynağı ise spekülatörler. Gerçek işi gıda olmayan pek çok kişinin gıda stokçuluğu yaptığı görülüyor. Şimdi bir de seçim sonrası fırsatçılığı tehlikesi belirdi” diyen Kopuz’un verdiği bilgiye göre bazı ürünlerin fiyatı arttı. Ramazan ayı öncesinde geçen yıl aynı döneme göre kırmızı mercimekte yüzde 58, salçada yüzde 38, kırmızı ette yüzde 29, çayda yüzde 26, meyve suyunda yüzde 20, nohutta yüzde 15, makarnada yüzde 13, şekerde yüzde 10, sıvı ve katı yağda da yüzde 10 fiyat artışları söz konusu. l Ekonomi Servisi Faiz artarsa sorun olur T Kamulaştırma kazığına iptal! MUSTAFA ÇAKIR nayasa Mahkemesi, evinin üzerinden teleferik, köprü, altından metro, tünel geçirilen taşınmaz sahiplerine hiçbir ücret ödenmemesini öngören yasa maddesini anayasaya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme, Türkİş, Hakİş ve DİSK’e üye olmayan sendikalara getirilen yüzde 3’lük işkolu barajını da anayasaya aykırı buldu. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’na (DEİK) hükümet müdahalesinde ise iptal istemi reddedildi. Anayasa Mahkemesi, CHP’nin, AKP hükümetinin çıkardığı torba yasanın bazı maddelerinin iptali istemiyle yaptığı başvuruda kararını verdi. Taşeron şirketler ile işçi sendikaları arasında yapılacak toplu iş sözleşmesiyle belirlenecek ücret artışlarının idare tarafından karşılanması anayasaya uygun bulundu. İptal istemi reddedildi. Mahkemeden çıkan kararlar özetle şöyle: 4 ‘Deniz adamlarına’ da iş güvenliği Deniz taşımacılığında kullanılan araçların uluslararası seyrüsefer hallerinin bütünüyle İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın kapsamı dışına çıkarılması anayasaya aykırı bulundu. 4 Bağımsız sendikalara vize Anayasa Mahkemesi sendikaların toplu sözleşme yapabilmeleri için aşmaları gereken yüzde 1’lik işkolu barajını anayasaya uygun buldu. Ancak Ekonomik ve Sosyal Konsey’e üye Türkİş, Hakİş ve DİSK’e bağlı sendikalara yüzde 1 olarak uygulanan barajın, bu üç konfederasyondan birisine üye olmayan sendikalar için yüzde 3 olarak uygulanması anayasaya aykırı bulundu. Kararla bağımsız sendikaların önü açılmış oldu. 4 Ev altına metro için tazminat Torba Yasa ile sahibine herhangi bir ücret ödenmeden taşınmazların üstünden teleferik, köprü, altından ise metro ve benzeri raylı sistem geçirilmesine olanak sağlanmıştı. Bunun için taşınmazın sahibine kamulaştırma ya da tazminat gibi herhangi bir ücret de ödenmiyordu. Ancak mahkeme bu düzenlemeyi anayasaya aykırı bularak iptal etti. Taşınmaz sahibine tazminat ödenmesi gerektiği ifade edildi. 4 Meralar gitti! Mahkeme meraların yapılaşmaya açılmasına olanak sağlayan maddenin iptal istemini ise reddetti. 4 Aile hekimine kötü haber Mahkeme aile hekimleri ile aile sağlığı personelinin çalışma sürelerini uzatan yasa hükmünü de anayasaya uygun buldu. 4 DEİK’e hükümet müdahalesine vize Mahkeme, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu’nun (DEİK) bakanlığa bağlanmasının önünü açan yasa maddesini de anayasaya uygun buldu. l ANKARA A Atina’da hükümetin ekonomi politikalarını protesto eden Yunanistan Komünist Partisi’ne bağlı Panhelenik Mücadele Cephesi (PAME) üyesi bir grup, Maliye Bakanlığı’nı işgal etti. IMF komşuyu masada bıraktı luslararası Para Fonu (IMF) heyeti Brüksel’de Yunanistan’la yapılan görüşmeleri terk ederek geri döndü. Avrupa Birliği yetkilileri de Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’la yürütülen son görüşmeleri, “Son girişim” diye nitelediler. IMF Sözcüsü Gerry Rice yaptığı açıklamada, “Birçok ana konuda aramızda büyük anlaşmazlıklar var. Bu anlaşmazlıkları aşmada ilerleme sağlanamadı ve bir anlaşmadan çok uzaktayız” dedi. Rice, emeklilik, vergiler ve finansman konularının temel anlaşmazlıkları oluşturduğunu söyledi. Reuters’ın sorularını yanıtlayan bir Avrupalı diplomat da, Avrupa Komisyonu Başkanı Je U an Claude Juncker’in bir anlaşma için son çabaları gösterdiğini vurguladı. Çipras’ın, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile görüşmesi konusundaki belirsizlik önceki gece giderildi ve taraflar bir araya geldi. ‘Kumar zamanı değil’ Görüşmenin ardından konuşan Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, kreditörlerin öne sürdüğü şartları yeterince yerine getirmediği gerekçesiyle Yunanistan’ı eleştirerek, “Yunan hükümeti biraz daha gerçekçi olmak zorunda. Kumar oynama zamanı değil. Birilerinin ‘oyun bitti’ diyeceği günler geliyor” dedi. Almanya Merkez Bankası (Bundesbank) Başkanı Jens Weidmann da Yunanistan için atılan adımlara rağmen, zamanın hızla tükendiğine ve iflas riskinin her geçen gün arttığına dikkat çekti. Alman Bild gazetesinin haberine göre de, Merkel hükümeti, Atina’nın uluslararası kreditörlerle reform karşılığında mali yardım konusunda anlaşmaya varması durumunda dahi Yunanistan’a üçüncü bir yardım programına karşı. S&P’den yapılan açıklamada da, Yunanistan’ın kreditörleriyle anlaşmaya varamaması gerekçe gösterilerek, ülkenin uzun dönem kredi notunun “CCC+”dan “CCC”ye indirildiği bildirildi. Tekstilde kanser tehdidi büyük stanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatİ çıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, kanserojen içerikli ürünlerin insan sağ lığını ciddi boyutlarda tehdit ettiğini belirterek, “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın son 5 yıllık denetim rakamlarına göre 71 bin 316 ürüne el konuldu, firmalara 3 milyon TL para cezası verildi” dedi. Tekstil ve Ekolojik Test Araştırma Geliştirme Merkezi’nin (EKOTEKS) sempozyumunda konuşan Tanrıverdi, özellikle ithal ürünlerde tehdidin çok büyük olduğunu, kök boyanın yerine geçen azo boyar gibi zararlı kimyasalların, izin verilen sınırın üzerinde kullanıldığını söyledi. Tanrıverdi, “2011’de İstanbul’da yapılan denetimlerde ithal hazır giyim ürünlerinde sınır değerin 300 katı azo boyar içeren kıyafetlere rastlandı” diye konuştu. l Ekonomi Servisi DB: Büyümeyi revize etti Merkez’e destek verdi ünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser, “Fed’in faiz artırımı ile mücadele için Merkez Bankası’nın tam otoritesi gerekli” dedi. Bloomberg HT’nin haberine göre, Raiser, yeni hükümetin gündeminde yapısal reformların olması gerektiğini kaydetti ve “Merkez Bankası’nın bağımsızlığı korunmalı” şeklinde konuştu. HSBC’nin yeni talibi İspanya’dan çıktı aranti Bankası’nın İspanyol ortağı BBVA, HSBC’nin Türkiye ve Brezilya’daki birimlerine teklif vermeyi değerlendirdiğini duyurdu. BBVA’nın küresel franchiselardan sorumlu kıdemli yöneticisi Vicente Rodero, “HSBC’nin Türkiye ve Brezilya’daki operasyonlarına baktık. Kolay anlaşmalar olmayacak. Durumu değerlendireceğiz ve fırsat olursa harekete geçeceğiz” dedi. Maliyetleri düşürmeyi ve yavaşlayan performansı arttırmayı amaçlayan HSBC, Türkiye ve Brezilya’daki operasyonlarını satacağını açıklamıştı. HSBC’nin Türkiye birimi için Hollanda merkezli ING Group, Bahreyn merkezli Arab Banking Corporation (ABC) ve Fransa merkezli BNP Paribas da teklif vermişti. l Ekonomi Servisi D Dünya Bankası (DB) Türkiye’nin 2015 büyüme tahminini yüzde 0.5 puan düşürdü. Ocakta Türkiye için bu yıl yüzde 3.5 büyüme öngören Dünya Bankası tahmini Büyüme revize edildi ni aşağı revize ederek yüzde 3’e indirdi. DB Türkiye’nin gelecek yıl için büyüme tahminini de yüzde 3.9’a yükseltti. Dünya Bankası’nın Küresel Ekonomik Beklentiler Haziran 2015 raporu yayınlandı. DB 2016 için büyüme tahminini yüzde 0.2 artırarak yüzde 3.7’den 3.9’a çıkardı. Raporda, “Politika belirsizliği Bangladeş, Türkiye, Nijerya gibi bazı ülkelerde yatırım üzerinde ağırlığını gösteriyor” denildi. Tahminlere göre, küresel ekonomi bu yıl yüzde 2.8 büyüyecek, tahmin ocak tahminine göre yüzde 0.2 daha düşük oldu. Martin Raiser G C M Y B