Katalog

Cumartesi 16 Mayıs 2015 EDİTÖR: SERKAN OZAN TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Kayıp uygarlığın izinde Aprona para saçıldı Önceki akşam Ankara’dan İstanbul’a gelen THY uçağının kargosunda bulunan Merkez Bankası’na (MB) ait içinde para dolu 170 gri çuvaldan 2’si aprona düşüp patladı. Aprona saçılan paralar havaalanındaki karakola götürüldü. Eksik olup olmadığının anlaşılması için seri numaraları alınan paralar Zürih’e gönderildi. haber 13 Zangger’e göre Troya’nın altındaki uygarlık Luviler gün ışığına çıkarılmayı bekliyor. (İLLÜSTRASYON: CHRISTOPH HAUSSNER) İsviçreli jeoarkeolog Zangger, Troya kalıntılarının altındaki Luvi Uygarlığı’nı ortaya çıkarmaya çalışıyor. Zangger’e göre çok başlı yönetim biçimiyle Avrupa Birliği’ni hatırlatan uygarlık Batı tarafından görmezden geliniyor. berhard Zangziyaret eden Zangger, ger, Stanford başta Güneş olmak Üniversiteüzere, yıldıztanrılasi’nde doktorasını yara tapan, Venüs’ü dişi pan bir jeoarkeolog. bir tanrı olarak gören Zangger, son aylarda ve taşıdıkları bölgesel EVRİM “Avrupa Birliği” asözerklik / krallık haALTUĞ lında Türkiye sınırliyle bugünkü Avrupa larının zaten içindeydi” düBirliği’ni alenen çağrıştıran şüncesine de dayanan, hayLuvi Uygarlığı’nın, M.Ö. ikinli ilginç bir jeoarkeolojik ci bin yılın büyük kısmında keşfe hayatını adamış. Bilim iskân edilmiş 340 yerleşim adamının meslektaşı Serdal yerini, sistematik olarak ilk Mutlu ile kaleme aldığı ve defa kayıt altına aldığını ileMersin Üniversitesi Kilikia ri sürüyor. Arkeolojisi Araştırma MerkeBizim hikâyemiz zi Yıllık Dergisi Olba’da yayımlanacak bir makaleye göZangger, antikçağdan Share, Batı Türkiye’deki Luvi kespeare dönemine kadar Uygarlığı, arkeolojik araştırvar olan Troya efsanesinin, malarda “tamamıyla görmez antikçağa ve ortaçağa ait meden gelinmiş”. Cumhuriyet’i tinler yoluyla günümüze ka E dar aktarılmış Bronz Çağı’na ait hakiki anıları temel aldığını söylüyor. Bunun anlamı şu: Hikâye aslında çok daha eskiye dayanıyor. Ve bu ‘Avrupai’ hikâye de aslen yine bizim hikâyemiz. Zangger, şöyle ilginç bir fikir daha ortaya koyuyor: “Arkeoloji, Avrupa’nın Osmanlı’yla mücadele ettiği dönemde ortaya çıktı. 20. yüzyıla kadarki paradigmalar Avrupa uygarlıklarını büyük gösterip Türkiye topraklarındakileri küçük göstermek amacıyla geliştirilirdi.” Bölgedeki olası buluntuların tümünü müzelere bırakacağını vaat eden Zang Radarlarla aradı ger, çoktan çalışmaya başlamış. Bir fon bulması halinde reel kazılarla da besleyeceği bu tezi belgelemek üzere Almanya’nın Hannover kentindeki Federal Jeoloji Bilimi ve Doğal Kaynaklar Enstitüsü’nün işbirliği ile radar tekniklerini kullanmış. Böylece, yerleşim katmanlarını ve birer medeniyet unsuru sayılabilecek sulama kanalları, ekin bölgeleri ve yapay limanları bulmak için, bugünkü ‘Troya’ düzlüğünde, ondan da eskiyi keşif için, helikopterli bir jeofiziksel keşif çalışması hazırlamış. İşte, Zangger’in kazı için destek bekleyen ilginç ve ‘radikal’ saptamalarından birkaçı: Kimse Luvileri anlatmadı Ö 2. binyıl boyunca Anadolu’nun büyük bölümünde anadili Luvice olan halklar yaşardı. Bu halklar Yunanistan ve Anadolu’nun en iyi tanınan halklarından olan Minoslar, Mikenler ve Hititlerin çağdaşı, ticari ortakları ve bazen de rakipleriydiler. Gerçekte Luviler yazıyı, Yunanistan’daki saraylarda kullanımından en az 300 sene önce kullanmaya başlamıştı. Luvilere ait bu yazılar Avrupalılar tarafından 19. yüzyılda, Miken, Minos ve Hitit belgelerinden çok daha önce keşfedildi. M Anadolu’ya dağıldılar nadolu’daki potansiyel A Luvi yerleşimleri bugün yaptığımız coğrafi tespit irçok bilim insanına göre Troya’nın önemi, Homeros’uneserlerinden ileri gelir. Oldukça gösterişsiz bir yerleşim alanı olmasına rağmen Troya’nın binlerce yıl boyunca bu kadar önemsenmesinin tek nedeni İlyada’dır. Ancak Troya’nın şöhretinin Homeros’tan kaynaklandığı tezine karşı birçok şey ileri sürülebilir. Her şeyden önce Homeros, Grek kökenli bir yazar olarak, Grek kahramanları üzerine Grek dilinde bir destan yazar ve bu destan Grek savaşçılarının zaferiyle son bulur. Bu durumda neden sonraki nesiller galip gelen Grekler yerine bu küçük yeri önemseyip yüceltmişlerdir? Eğer Troya savaşlarına Homeros’un destanları ün kazandırdıysa, o zaman Romalı aristokratların ve Avrupa halklarının soylarını Troya Savaşı’nı kaybedenlere değil, muzaffer Agamemnon’a ve doğum yeri olan Miken’e dayandırmaları gerekmez miydi? Troya’yı parlatan destan B ‘Muhabir banka’ya gitti Merkez Bankası: Biz teslim ettik, sorumlu değiliz ÇİĞDEM TOKER nceki gece, Türk Hava Yolları’nın (THY) tarifeli seferiyle Ankara’dan İstanbul’a gelen yolcu uçağının kargosundan düşerek aprona saçılan banknotların; Merkez Bankası’nca; yurtdışındaki bir “muhabir banka”ya gönderilen paralar olduğu açıklandı. Merkez Bankası yetkililerinden alınan bilgiye göre, ağırlıklı olarak yurtdışında yaşayıp Türkiye’ye gelecek olan kişilerin talebi nedeniyle oluşan TL banknot ihtiyacı, “muhabir bankalar” üzerinden karşılanıyor. Merkez Bankası’nın yurtdışındaki muhabir bankaları TL talep ettiğinde, “rutin bir şekilde”, istenen tutar kadar banknot, bankanın gösterdiği taşımacılık şirketine teslim ediliyor. Ö Biz yönetmedik Banka Sözcüsü Yücel Yazar, sorumuz üzerine; her muhabir bankanın ayrı bir kuryesi, taşıma şirketi olduğunu belirterek, “Merkez Bankası’nın sorumluluğu, parayı muhabir bankanın gösterdiği şirkete teslim ettikten sonra biter. O nedenle bizim yönettiğimiz bir operasyon değildir. Biz paraları usulüne göre teslim etmişiz. Bizim teslimimizden sonra, teslim ettikten sonra başlarına böyle bir olay geliyor” dedi. Yazar, saçılan paraların gönderildiği yerin bazı haberlerde yer aldığı gibi Zürih olup olmadığı sorumuza, “Ülke ve banka adı veremiyoruz” yanıtını verdi. l ANKARA Başka kaynak yok İkinci olarak, Troya’nın en parlak dönemi ile ilgili aktarılan birçok detayı Homeros’un eserinde görmek mümkün değildir. Dolayısıyla Homeros’un yanı sıra başka kaynaklar da söz konusu olmalıydı. Üçüncü olarak Troya konusu, özellikle ortaçağda, yani Homeros’un eserine erişimin mümkün olmadığı ve eserin kayıp olduğunun sanıldığı bir dönemde çok rağbet görmüştür. Luvice konuşan halk gruplarının yerleşim alanları Mikenlerin yerleşim alanlarından yaklaşık üç kat, Hititlerden ise beş kat büyüktü. Miken, Minos ve Hitit yerleşimlerinden çok daha fazla Luvi yerleşim alanının varlığından haberdarız. Dünyada büyük bir alanda kazısı yapılan ilk protohistorik buluntu yeri ve aynı zamanda dünyanın en önemli arkeolojik sit alanı olarak kabul edilen Hisarlık tepesi de, gene bir Luvi krallığı olan Troya’nın kraliyet sarayıdır. Hititlerin beş katı lere göre, Akın Höyük, İskele Höyük, Çaltılar Höyük, Karapazar, Büyük Höyük, Doğancı Höyük, Kozluca Höyük, Soğulcak, Kolossai ve Keskin gibi yörelerde bulunmaktadır. Bu topraklar aynı zamanda dönemin altın, bakır, kurşun ve gümüş yatakları olarak Luvi’yi zenginleştirdi. 520 işaretli Luvi yazısı ititlerin başkenti H Hattuşa’da bulunmuş ve Akatça çivi yazısında yazılmış H Haritalarda yoklar Buna rağmen, arkeoloji dünyasına Luviler konusuna hep bir belirsizlik hâkim oldu. Bronz Çağı’nın siyasi haritalarında gözükmedikleri gibi, bugüne kadar hiçbir protohistoryacı, Luvilerin bir zamanlar Ege’de önemli bir güç olduğunu söylemedi. 1999’da basılan ‘Atlantis Troya’dır’ kitabıyla tanınan jeoarkeolog Zangger, Luvilere ilişkin tezlerini Cumhuriyet’e anlattı. NATO misali Luvi donanması Luviler bir araya gelerek askeri bir birlik oluşturdular ve kısa zamanda saldırı amaçlı, hızlı ve kullanışlı gemilerden oluşan bir donanma kurdular. Luviler Hititlere karadan doğrudan saldırmak yerine, deniz yoluyla Hititlerin Kıbrıs ve Suriye’deki topraklarına ulaştılar. belgelerde, Luvi dilini konuşan halkların yaşadığı bölgeye Luwiya deniyordu. En az 900 yıl boyunca kullanımda kaldığı belgelenen Luvice, hiyeroglif işaretleriyle yazılırdı. Güney ve Batı Anadolu’nun tamamında konuşulurdu. İsviçreli Asurolog ve Hititolog Emil Forrer 1919 yılında ilk kez çivi yazılı arşivlerdeki Luvi dilini okumayı başardı. 1953’ten sonra Hattuşa’daki Luvi metinlerinin yayımlanmasıyla beraber Luvi çivi yazısı, Luvi hiyeroglifleri ile ilişkilendirildi ve 520 işaretten oluşan Luvi hiyeroglif yazısı anlaşılmaya başlandı. ititlerin büyük kralı II. Murşili’nin Luvi Seferi sırasında 66 bin kişiyi esir aldığı iddia edilir. Döneminin en zengin ve en güçlü firavunu III. Amenophis de ısrarla bir Luvi Prensesi ile evlenebilmeyi dilemiştir. Bunun yanında kendi mezar tapınağında, Grek kolonicilerinin bu coğrafyayı tanımalarından beş yüz yıl önce, Luviler ve İyonyalılar resmedilmiştir. Dünyanın yedi harikasından üçü eskiden Luvilere ait olan topraklarda yer aldığı gibi, Sokrates öncesi Ege filozoflarının hemen hepsi Luvilere ait devletlerde ortaya çıkmıştır. Harikalar diyarı Ayakkabı kutusunda bu kez sahte para ocaeli Emniyet Müdürlüğü ekiplerinin başta Kocaeli olmak üzere İstanbul, Bursa, Kastamonu, Samsun, Adana, Hatay, Diyarbakır ve Mardin’de yaptıkları eş zamanlı operasyonlarda “Suç işlemek amacıyla örgüt kurmak ve parada sahtecilik” suçlarıyla 61 şüpheli gözaltına alındı. Operasyonunda 61 kişi gözaltına alınırken, 1 milyon 177 bin 520 TL ve 79 bin 100 sahte ABD Doları ele geçirildi. Zanlıların sahte paraların bir bölümününü 17 Aralık operasyonunda gözaltına alınan dönemin Halkbankası Genel Müdürü Süleyman Aslan’ın yaptığı gibi ayakkabı kutuları içerisinde sakladığı ortaya çıktı. l Haber Merkezi K C M Y B