Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 ŞUBAT 2015 PERŞEMBE 8 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Gelir eşitsizliğinin her gün arttığını vurgulayıp işsizliğin kaygı yarattığına dikkat çekti Koç: Eşitsizlik derinleşti Faruk Çelik, ILO ve OECD raporlarına göre ücretlerin en çok arttığı, gelir eşitsizliğinin en hızlı düştüğü ülkelerin başında Türkiye’nin geldiğini belirtirken, Ali Koç iki çocuk babası olarak, çocuklar adına gidişattan endişe duymamanın mümkün olmadığını söyledi. Türkİş Başkanı Atalay da ‘Kefenin cebi yok’ dedi. Ali Koç MUSTAFA ÇAKIR Atina’dan bir iptal daha Ekonomi Servisi Avrupa Birliği’ne (AB) kurtarma paketini dört ay uzatma karşılığında reform listesi sunan Yunanistan hükümeti, listede yer alan taahhütlerinden birine uymayarak bir özelleştirmeyi iptal etti. Radikal sol SYRİZA önderliğindeki hükümetin Enerji Bakanı Panagiotis Lafazanis, kamu enerji şirketi PPC’nin enerji dağıtım şebekesi ADMIE hisselerinin yüzde 66’sının satılması planının uygulanmayacağını duyurdu. Lafazanis, Ethnos gazetesine yaptığı açıklamada, şirketlerin geçerli fiyat tekliflerinde bulunmadığını bu nedenle özelleştirmenin tamamlanmayacağını söyledi. Seçmenlere bazı özelleştirmelerin iptal edileceği vaadinde bulunan Yunan hükümeti, AB’ye sunduğu reform listesinde, tamamlanmış ya da devam etmekte olan özelleştirmelerin iptal edilmeyeceği taahhüdünde bulunmuştu. Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble ise taahhütlerini yerine getirmediği takdirde Yunanistan’ın AB’den “tek bir Avro” bile alamayacağını söyledi. Schaeuble, kurtarma planını dört ay uzatmanın Avro Bölgesi Maliye Bakanları için kolay bir karar olmadığını ve Atina’nın son reform taahhütlerinin gerçekte ne kadar güvenilir olduğu konusunda ciddi şüpheler bulunduğunu belirtti. Kurtarma planı Almanya parlamentosunda yarın milletvekillerinin onayına sunulacak. Doları zıplatan suçlama Babacan şimdilik istifa etmedi ama... ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) 24 Şubat tarihi ekonomi yönetimi için kritikti. Uzun süredir Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başını çektiği bir grup Merkez Bankası’na “faizi indir” baskısı yapıyordu. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ise “durumu ve koşulları gözden geçireceklerini” anlatıp “bağımsızlığa vurgu” yapıyordu. Aslında geçtiğimiz yıl Türkiye seçimlere giderken Erdoğan yine baskı yapmış ve Başçı faizlerde indirime gitmişti; ancak bu kez Erdoğan Köşk’teydi ve ekonominin en kritik ismi Bakan Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Başçı’nın yanında yer alıp ona destek vermişti. 24 Şubat günü Başçı baskıya rağmen faizi 25 baz puan indirdi. İpler ise bundan sonra koptu. Erdoğan dün öğleden sonra Merkez Bankası’nın faiz kararıyla ilgili ağır bir konuşma yaptı: “Merkez Bankası faiz konusunda yanlış yapıyor. Türkiye’nin gerçeğine uygun değildir. Güya riskleri azaltmak için uyguladıkları faiz politikasının kendisi bir risk haline dönüşmüştür. Ekonominin büyümesi için, refahın yükselmesi için bir ülkede istikrarın huzurun olması gerekiyor. Biz bugüne iki kavramla geldik. İstikrar ve güven kavramlarıyla geldik. Bir dönem Türkiye’de istikrar ve güven ortamı, bildiriyle muhtırayla, darbeyle tehdit edilirdi. Bu yollar kapanınca yeni yollar buldular. Çok açık konuşuyorum. Böyle kalkıp “Merkez Bankası’nın başındaki kişi iyidir, hoştur vesaire”, ben iyiliğe hoşluğa yaptıklarıyla bakarım, kendi fiziğiyle bakmam. Ne yapıyorsun, netice ne? Ben buna bakarım, uygulamaya bakarım.” İşte bu cümleler dün başta Erdem Başçı olmak üzere ekonomi yönetiminde tepkiyle karşılandı. Ekonomi yönetimi özellikle “darbe” kelimesiyle kendi politikalarının yan yana anılmasına içerledi. Ali Babacan’ın ekonomi yönetimine müdahale konusundaki rahatsızlığını bir süre evvel bir önceki Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e de ilettiği belirtiliyor. Babacan’ın akşamüstü Başbakan Davutoğlu ile daha önceden planlanmış bir randevusu vardı. Önümüzdeki hafta NewYork’a gidecek Davutoğlu’na brifing verecekti. Ancak görüşme 2.5 saat sürdü. Brifing verildi ama ağırlıklı konu Merkez Bankası kararının ardından yaşananlardı. Kulisler uzun süre Babacan istifa ediyor diye çalkalandı. Bu en azından şimdilik doğru değil. Rahatsızlığın önemli bölümü Başçı’nın devam etmek istememesinden kaynaklanıyor. Babacan’ın şimdilik onu da ikna ettiği söyleniyor. Hatta Erdoğan’ın dün kullandığı “Merkez Bankası’nın başındaki iyidir, hoştur diyorlar” diye başlayan cümlesi de Babacan’ın daha önce Cumhurbaşkanı’nın kızgınlığını gidermek için Başçı için anlattıklarından ortaya çıkıyor. Babacan da, Başçı da şimdilik istifa etmedi. Ancak evet ciddi bir kriz var. Dün gece Babacan’ın yakın çevresine sorulan ve yanıtsız kalan bir soru var: İstifa yok diyorsunuz, etraf yıkılıyor niye açıklama yapmıyorsunuz? ANTALYA Türkiye’nin dönem başkanı olduğu G20 ile OECD işbirliğinde düzenlenen Çıraklara Yönelik İşbaşında Kaliteli Eğitim Konferansı Antalya’da gerçekleştirildi. Küresel İşbaşında Eğitim Ağı’nın (GAN) ilk ulusal ağı, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) koordinasyonunda Türkiye’de kuruldu. İş Başında Kaliteli Eğitim Konferansı’nda konuşan Türkİş Başkanı Ergün Atalay, Türkiye’de sigortasız, sendikasız işçi çalıştıran kurumlar olduğunu söyledi. 13 milyon çalışanın bulunduğu Türkiye’de sadece 1 milyon sendikalı işçi olduğuna dikkat çeken Atalay, “Bu durum G20 dönem başkanlığını yapan Türkiye’ye yakışmıyor” dedi. Atalay, bu konuyu çözmeden G20’de övünülemeyeceğini vurguladı. Daha sonra işverenlere seslenen Atalay, “Geçen günlerde Cidde’ye gittim. Her yerde yeni kralın fotoğrafları var. Eski kral öbür tarafa hiçbir şey götürmemiş. Herkes aklını başına almalı” dedi. Atalay, sonrasında gazetecilerle sohbet ederken de yine işadamlarına gönderme yaparak “Kefenin cebi yok” diye konuştu. Konferansta söz alan B20 İstihdam Görev Gücü Koordinatör Eşbaşkanı, Koç Holding Yönetim Kurulu üyesi Ali Koç, dünyadaki gelişmelere dikkat çekti. 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana zenginliklerin arttığını, her bilgiye ulaşmanın olanaklı hale geldiğini belirten Koç, ancak buna karşın problemlerin de arttığını vurguladı. İşsizliğin yükseldiğini, gelir dağılımındaki eşitsizliğin derinleştiğini, orta sınıfın zayıfladığını kaydeden Koç, zenginlerin daha zengin, fakirlerin daha fakir hale geldiğini söyledi. Gençlerde işsizliğin artarak sürdüğüne işaret eden Koç, “Son krizler yaraları derinleştirdi. Zenginler daha zengin Umutlar yok oluyor. Hayatlar kararıyor. Dünya yaşanmaz hale geliyor. 68 yaşlarında iki çocuk sahibi bir baba olarak çocuklarımın geleceğinden endişe ediyorum” dedi. Koç, genç nüfus işsizliğinin normal işsizliğin 3 katına ulaştığına da dikkat çekti. Sorunlar karşısında tüm paydaşların işbirliği yapması halinde doğru noktaya ulaşılacağını belirten Koç, 21. yüzyıl sorunlarına 20. yüzyıl yaklaşımları ile çözüm bulunamayacağını dile getirdi. Koç, G20’de iki yıl süreli çift eşbaşkanlık önerdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, dünyada 75 milyon genç işsiz bulunduğunu, bazı ülkelerde genç işsizliğini yüzde 50’nin üzerine çıktığını söyledi. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun önümüzdeki günlerde yeni istihdam paketini açıklayacağını kaydeden Çelik, artan işsizliğin hem kayıp bir neslin ortaya çıkmasına hem de büyüme potansiyelinin boşa akıp gitmesine neden olduğunu bildirdi. GAN Türkiye kuruldu B20 Türkiye Başkanlığı’nda ilk somut adım atıldı. Gençlerin istihdamını artırmak için işverenleri teşvik etmeyi amaçlayan GAN’ın ilk Ulusal Yerel Ağı, TİSK koordinatörlüğünde Türkiye’de kuruldu. TİSK Başkanı Yağız Eyüboğlu, Türkiye’de gençlerin beşte birinin işsiz olduğunu, 1525 yaş grubunda işsizliğin yüzde 19.9’a çıktığını vurguladı. 4 genç kadından da birinin işsiz olduğuna işaret eden Eyüboğlu, çözüm için işbaşında eğitimin artırılması gerektiğini vurguladı. Eyüboğlu, GAN Türkiye’nin de genç nüfustaki işsizliği azaltmak amacıyla kurulduğunu vurguladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çelik, Türkiye’de 936 bin genç işsiz bulunduğunu, işsizlik oranının da yüzde 19’lar düzeyinde olduğunu söyledi. Çelik, işsizliğin düşürülmesi gerektiğini ifade etti. Ağa ilk etapta 21 şirket katıldı. Almanya yine sert çıktı Tören, Etiyopya Başbakanı Hailemariam Desalegn, Ulaştırma Bakanı Werkneh Gebeyehu, Etiyopya Demiryolları İdaresi Başkanı Dr. Arkebe Oqubay, Etiyopya Demiryolları İdaresi Genel Müdürü Dr. Getachew Betru, Yapı Merkezi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Arıoğlu, Yapı Merkezi İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu, Yönetim Kurulu Üyeleri Köksal Anadol ve Emre Aykar, Yapı Merkezi Genel Müdürü Özge Arıoğlu’nun katılımıyla gerçekleşti. u Cumhurbaşkanı Erdoğan “Lütfedip yarım puan indirmiş; bağımsızlık zırhına sığınarak bize tavır takınma, bir yerler mi nüfuz altına alıyor diye sorarız” dedi, dolar 2.49’a fırladı. KULİS Ukrayna Merkez’i bağımsız davrandı Ekonomi Servisi Ukrayna Merkez Bankası, hükümet karşı çıkmasına rağmen, döviz alımsatımını hafta boyunca büyük ölçüde durdururken Başbakan Arseny Yatsenyuk kendilerine danışılmadan alınan karar nedeniyle bankaya yüklendi. Merkez Bankası’nın internet sitesinden yapılan açıklamada, kararın, “döviz piyasasında istikrarı sağlamak ve gereksiz döviz talebini sınırlandırarak, bankalararası döviz piyasasında oluşan dengesizliği gidermeyi” amaçladığı belirtildi. Ukrayna para birimi Grivna önceki gün yüzde 11.1 değer kaybederken yılbaşından bu yana da dolar karşısında yarı yarıya değer kaybına uğradı. Merkez Bankası dün lütfetti… Yapı Merkezi Etiyopya’yı Ekonomi Servisi Gelişen ülke kurları ABD Merkez Bankası (Fed) iyimserliği ile gerilerken, dolar/TL yine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası’nı (TCMB) hedef alan açıklamalarıyla yükseldi. Kur 2.4670’ten 2.4911’e yükselerek iki haftanın zirvesini görürken, serbest piyasada dolar 2.4870 TL’den kapandı. Erdoğan, Merkez’in faiz konusunda yanlış yaptığını belirterek, bankanın “bağımsızlık zırhına sığınarak kendilerine tavır takınmaması” gerektiğini ve bu durumda “bankayı bir yerlerin nüfuz altına alıp almadığı” sorusunu yönelteceklerini söyledi. demir ağlarla örecek Neler yaptı? rdoğan: Başka yerlere mi bağımlılığın var? TESKOMB heyetini kabulünde TCMB’nin önceki günkü faiz kararını değerlendiren Erdoğan, “Merkez Bankası lütfetti, politika faizinde ve faiz koridorunda çeyrek puanlık bir indirim yaptı. Yıl boyunca yapılan indirimlerin hepsini topluyorsunuz 2.5 puan ediyor, halbuki geçtiğimiz yıl Ocak’ta bir kalemde 5.5. puanlık artış yapılmıştı. Hâlâ Ocak’taki artışın yarısı kadar dahi indirim yapılmış değil. Yani bize karşı bir bağımsızlık mücadelesi veriyorsun da başka bir yerlere karşı bağımlılığın mı var, bir de bunu söyle” dedi. Merkez Bankası’na “Bize karşı tavır takınma o zaman soru işaretlerini koyarız” diye seslenen Erdoğan “Bir dönem Türkiye’deki istikrar ve güven ortamı darbeyle, muhtırayla, bildiriyle tehdit ediliyordu. Bu dönem kapanınca yeni yollar, yeni yöntemler buldular” şeklinde konuştu. TCMB Başkanı Erdem Başçı dün ekonomistlerle yaptığı toplantıda şubatta yıllık TÜFE’de artış ihtimaline karşın faiz indirimlerinin devamı mesajı verdi. Faiz kararı metninde ocak ayına göre önemli değişikliklere giden Merkez, “Enflasyonun 2015 yılının ortalarında hedefle uyumlu seviyelere geleceği” ifadesini metinden çıkarmıştı. Bunun nedeninin Merkez’in şubatta yıllık TÜFE’de artış ihtimali görmesi olduğu belirtiliyor. Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Kaya Ardıç, “Hükümetin yüksek faizdüşük kur politikasını artık tam tersine yüksek kurdüşük faize çevirmek istediğini görüyoruz” dedi. JCR Eurasia Rating’in Başkanı Orhan Ökmen ise faizlerde yapılan son indirimin temelinin ekonomik gerekçelere dayanmadığını belirtti. E AYŞEGÜL ALTIN inşaat şirketi oldu. Ayrıca, Yapı Merkezi projeKOMBOLCHA nin finansmanı için Türk lYapı Merkezi Etiyopya’da, Türk şirkeEximbank ve Avrupalı fiTürkiye dahil 6 ti Yapı Merkezi Holding’in nansörlerini bir araya getiylı ülkede 39 ra inşa edeceği 1.7 milyar do sistem projesi yaptı. rerek Avrupa, Türkiye ve larlık ‘Awash WaldiaHaEtiyopya arasında finansal lYaptığı toplam ray uzunluğu 2 bin 600 ra Gabaya Demiryolu bir işbirliği yapılmasının da km. Projesi’ nin temeli atıldı. ilk adımını da atmış oldu. eleri sayesinde Amhara Eyaleti’nin Kom l Proj Geçen yıl proje için gerekgünde 2 milyon bolcha kentindeki törende li finansman için de anlaşinsan seyahat konuşan Etiyopya Başbamaları sağlayan şirket, kreediyor. kanı Hailemariam Desadinin ilk aşaması olan 1.25 l1980’lerden sonra Türkiye’deki raylı legn, demiryolu projesimilyar dolarlık finansmasistem projelerinin nin sadece ülkedeki kentnın 300 milyon dolarını yüzde 60’ını yaptı. leri birbirine bağlamayacaEximbank’tan sağlarken ğını, gelecekte Afrika ülkeyüzde 15’ini özkaynaklaleriyle de bir demiryolu ağı rından kalanını ise Avrukurmayı planladıklarını belirtti. pa Exim Bankalarından sağladı. Yapı Merkezi’nin 1.7 milyar dolarlık Yapı Merkezi Holding Yönetim Kuprojesinin, 42 ayda tamamlanması plan rulu Başkanı Ersin Arıoğlu, şu anda lanıyor. 389 kilometre uzunluğundaki Türkiye’yi temsil ettikleri söz konuAwash Waldia ile Hara Gabaya bölge su proje ile ülkede uygarlığın gelişmesi arasındaki demiryolu, istasyon ve ba si adına hizmet verdiklerini anlattı. Şu kım hatlarıyla 447 kilometreyi bulacak. ana kadar 6 ülkede 39 sistem yapımını 2012’de Etiyopya Demiryolları gerçekleştirerek 2 bin 600 km’lik deİdaresi’nin düzenlediği 2 bin 400 km’lik miryolu yapımı gerçekleştirdiklerini demiryolu ihalesinin 391 km’lik kıs belirten Arıoğlu, Türkiye’deki ağların mını alan Yapı Merkezi, Etiyopya’da yüzde 40’ının da kendi şirketleri taraönemli bir projeyi üstlenen ilk Türk fından yapıldığını söyledi. Ekonomi Servisi Eski Yunanistan Maliye Bakanı George Papaconstantinou, HSBC’nin İsviçre şubesinde akrabalarının para aklamasını örtbas etme suçlamasıyla ve müebbet hapis istemiyle dün mahkeme önüne çıktı. Papaconstantinou, bugünün IMF Başkanı, dönemin Fransa Maliye Bakanı Christine Lagarde tarafından 2010’da kendisine gönderilen HSBC İsviçre’de hesabı bulunan 2 bin Yunanlı arasındaki akrabalarının isimlerini listeden silmekle suçlanıyor. Eski bakana HSBC cezası Enflasyon itirafı Ekonomi Servisi Türkiye ve Dubai üzerinden uçuşlarla Mart 2014’ten beri İran’a 1 milyar dolar kaçırıldığı iddiası Meclis’te gündeme geldi. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu konuyla ilgili olarak bir soru önergesi verdi. Tanrıkulu verdiği önerge ile şu soruların yanıtlanmasını istedi: l Türkiye ve Dubai üzerinden ambargoyu delmek için İran’a 1 milyar dolar kaçırıldığı iddiası doğru mudur? l İddialar doğru ise, konu ile ilgili sorumluluğu bulunanlar kim ya da kimlerdir? Sorumluluğu bulunan kişi ya da kişiler hakkında işlem yapılmış mıdır ya da yapılacak mıdır? ‘İran’a kaçırılan para Meclis’te Türk Hava Yolları (THY) Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, petroldeki düşüşün bilet fiyatlarına etkisini değerlendirdi. Topçu, petrol fiyatlarındaki düşüşün 2015 yaz aylarında biletlere daha iyi yansıyabileceğini söyledi. THY, 201 4’te 1 milyar 819 milyon TL net kâr, 1 milyar 359 milyon TL esas faaliyet kârı elde etti. Şirket, 2014 yılı konsolide mali tabl olar derdi. Buna göre şirketin satış gelir ı Borsa İstanbul’a gönleri, de 29 artarak 24,2 milyar TL’ye ulaş önceki yıla göre yüztı. Geçen yıla göre esas faaliyet karı yüzde 10 artışla 1 mily ar 359 milyon TL olurken, net kar iki katından fazla artarak 1 milyar 819 milyon TL oldu. Bilet fiyatları yaza düşer Eczacıbaşı Yatırım Menkul Değerler satıldı Eczacıbaşı Yatırım Menkul Değerler’in Global Menkul değerlere satışı için iki şirket arasında anlaşma imzalandı. Sözleşmenin imzalanmasını Eczacıbaşı KAP’a yaptığı açıklama ile duyurdu. Topluluktan yapılan açıkla mayla şirketin tamamının Global Menkul Değerler’e satılmasına ve devredilmesine dair dün itibarıyla Pay Alım ve Satım Sözleşmesi imzalandığı duyuruldu. Hisse devrinin, Sermaye Piyasası Kurulu ve Rekabet Kurulu’nun izinlerinin ardından tamamlanacağı belirtilen açıklamaya göre, hisse devir bedeli, hisse devrinin tamamlandığı tarih itibarıyla hazırlanacak finansal tablo baz alınarak hesaplanacak ve kamuoyuna duyurulacak. Apple’a rekor ceza Teknoloji devi Apple, patent hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle 533 milyon dolarlık rekor ceza ödeyecek. Apple ürünlerinde bulunan iTunes yazılımının, Teksas merkezli patent lisans şirketi Smartflash’ın sahip olduğu üç patent anlaşmasını ihlal ettiği bildirilirken, Smartflash 852 milyon dolarlık mali zarara uğradığı gerekçesiyle Apple hakkında başvuruda bulunmuştu. Maliye: Gezici’ye baskın rutin İstanbul Haber Servisi Maliye Bakanlığı, Gezici Araştırma Şirketi’ne önceki gün yapılan baskınla ilgili açıklama yaptı. Bakanlık araştırma şirketi sahibinin konuyu çarpıttığı öne sürülerek işlemin “rutin bir yoklama” işlemi olduğunu kaydetti. Açıklamada vergi mahremiyeti nedeniyle haberde geçen konuyla ilgili detaylı açıklama yapılmayacağı belirtildi. Şirketin sahibi Murat Gezici de “Bu rutin bir işlem olabilir ama kira sözleşmesine kadar detaylı inceleme yapılır mı? Hangi araştırma şirketine bu soruları sormuşlar bana örnek göstersinler” diye sordu. C M Y B