Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 ŞUBAT 2015 ÇARŞAMBA 12 EKONOMİ [email protected] Enflasyonda yükseliş bekleyen Merkez, politika faizini piyasa faizinin altına çekerek kendisiyle çelişti Merkez’den riskli adım u Merkez, siyasilerin ‘cesur adım’ çağrılarına rağmen 25 baz puanlık ölçülü bir indirim yaparak ‘bağımsızlık’ mesajı verse de analistlere göre piyasa şartları faiz indirimini desteklemiyor. PELİN ÜNKER K İM N E D EMİŞTİ? Merkez Bankası (TCMB), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AKP çevreleri tarafından “cesur faiz indirimi” beklentisine karşın politika faizini 25 baz puan indirerek yüzde 7.50’ye çekti. TCMB faiz koridorunun üst bandını 50 baz puan indirerek yüzde 10.75’e, alt bandını ise 25 baz puan indirerek yüzde 7.25’e indirdi. Gecelik borçlanma imkânı faizini ise yüzde 10.75’ten yüzde 10.25’e çekti. Koridorunun üst bandında indirim beklentilerin üzerinde oldu. Merkez, seçim öncesi büyümenin desteklenmesini isteyen siyasilerin artan çağrılarına rağmen ölçülü bir indirim yaparak “bağımsızlık” mesajı verse de analistlere göre piyasa şartları faiz indirimini desteklemiyor. Analistler TL’deki son değer kaybının ve petrol fiyatlarındaki düşüşün durmasının hatta sınırlı yükselişlerin başlamasının da etkisiyle enflasyondaki düşüşün TCMB’nin tahmin ettiği kadar hızlı olmayabileceğinden endişe ediyorlar. Diğer yandan Fed belirsizliği de sürüyor. Para Politikası Kurulu (PPK) karar metninden “enflasyonun yıl ortasında hedefe yaklaşacağı” söylemini çıkarması da bu endişeleri destekliyor. TCMB Başkanı Erdem Başçı, şubat başında manşet enflasyonda 1 puanlık düşüşü erken bir indirim için işaret etmişti. Ancak PPK’de bunun yerine “çekirdek enflasyon” söylemine geçildi. Metinde “Uygulanan temkinli para ve maliye politikaları ile alınan makro ihtiyati önlemler özellikle enerji ve gıda dışı (çekirdek) enflasyon göstergelerini ve beklentilerini olumlu yönde etkiliyor” denildi. TCMB, gıda ve enerji fiyatlarındaki artan oynaklığı da dikkate alarak faiz oranlarındaki indirimin ölçülü tutulmasının uygun görüldüğünü belirtti. Diğer yandan Merkez, “para politikasındaki sıkı duruşun devam edeceği cümlesini de “para politikasında temkinli duruşun devam edeceği” şeklinde değiştirdi. Enflasyondaki düşüşün kalıcı olması için para politikasında temkinli bir yaklaşımın gerektiğine vurguladı. Dolar/TL karara ilk tepki olarak 2.4601’e kadar gerilese de kredibiliteye ilişkin soru işaretleriyle 2.4720’den kapandı,. Fed Başkanı Yellen’in hızlı sıkılaştırmaya işaret etmeyen açıklamaları TL’deki kaybı sınırladı. Kredibilite zarar görüyor Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, faiz kararının Merkez Bankası’nın getiri eğrisi tanımına uymadığını belirterek “Bardağın dolu tarafından bakarsak beklenenden daha düşük bir indirim oldu. Ancak piyasa şartlarına göre Merkez’in faizleri hiç değiştirmemesi daha doğruydu. Bu faizlerin hiçbir zaman indirilmeyeceği anlamına gelmiyor. Beş yıl tahvil faizi yüzde 7.80 iken politika faizi bunun altına çekildi. Enflasyon göstergelerinde artan petrol fiyatlarından dolayı düşüşün devamını getirecek bir eğilim yok. Kredibilite zarar görüyor” dedi. Para Politikası Kurulu karar metninde risklerin değişmiş gözüktüğünü vurgulayan Bürümcekçi şunlara dikkat çekti: “Metnin satır araları enflasyon görünümünde bozulmaya dikkat çekiyor, enflasyonun hedefe yıl ortasında yaklaşacağı cümlesi kalktı. Beklentimiz şubat ayında enflasyonun ocak ayındaki yüzde 7.24’ün üzerine çıkması. Tüm bunlara rağmen faiz indirimi yapıyorsanız bu kararı güvenilir bulmak zor.” Koridorun üst bandının kredi faizleri açısından bir gösterge olduğuna dikkat çeken Bürümcekçi, ancak bankaların bunu faizlere yansıtmayıp kâr marjlarını yükseltmek yönünde de kullanabileceğini belirtti. BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ ise “Enerji fiyatlarının yeniden artması, TL’deki değer kaybı ve gıda enflasyonundaki volatilite gibi nedenler daha büyük bir faiz indirimine engel oldu. Bizce politikacıların politika faizi ve üst banttaki indirimlerden memnun olmaları gerekiyor. Enflasyondaki düşüş eğilimine bağlı olarak daha fazla faiz indirimi görebiliriz, ancak bizce bu indirimler sınırlı olacak.” Siyasilerin TCMB’ye yönelik açıklamaları faiz kararının ardından da devam etti. Başbakan Ahmet Davutoğlu, faiz oranlarının düşme trendinde olmasının olumlu olduğunu ancak daha fazla bir ivmeyle seyretmesi gerektiğini söyledi. Faiz tartışmalarında daha önce şu görüşler dillendirilmişti: Tayyip Erdoğan: Ey Merkez Bankası daha neyi bekliyorsun? Merkez Bankası bağımsızsa, ben de bağımsızım. Gerekirse çağrıp konuşacağız. İnsanı böyle adeta çıldırtacaklar, enflasyon düşerse faizi düşüreceklermiş. Bu anlayış anlayış değil, bu yanlış bir mantık. Erdem Başçı: Yüksek enflasyon ve deflasyon büyümeyi zayıflatabilen unsurlardır. Merkez bankaları açısından büyümeyi desteklemenin en önemli yolu fiyat istikrarını sağlamaktır. Beşeri sermaye, istihdam piyasası, teknoloji, yenilikçilik ve fiziki altyapı alanında yapılacak reformlar Türkiye’nin büyüme potansiyelini artıracaktır. Yiğit Bulut: Cumhurbaşkanı bu ülkenin başıysa, bu ülkenin bir kurumu bağımsızlık arkasına sığınarak halkın kaynaklarının 5 bin gerçek ve tüzelkişinin cebine transfer olmasına seyirci kalamaz. Bunu yapamıyorum diyorsan o zaman kalkarsın, korkmayan biri oturur. Ali Babacan: Merkez Bankası’nda gayet yetkin bir ekibimiz var, ekibimize güveniyoruz. Merkezlerin kullanabileceği araçlar kısıtlı. Elinde sihirli değnek yok. Büyümeyi sağlamak hükümetlerin görevidir. Nihat Zeybekçi: Merkez Bankası’ndan piyasayı sürükleyen, piyasayı istedikleri yere götüren, cesur kararlar bekliyoruz. Faiz indirimine zaten geç kalındı. Dolar/ TL’nin yükselmesinin Türkiye’de faiz indirimi beklentileri üzerinde olumsuz bir etkisi olmaz. Mehmet Şimşek: Merkez Bankası bağımsızdır. Herkes kendi görüşünü tabii ki ifade eder. Bizim Merkez Bankası’na olan güvenimiz tamdır. ‘Meclis’ten Her An Cenaze Çıkabilir’ Bu ürpertici cümleyi, Meclis’te “İç Güvenlik Paketi” nöbeti tutan bütün muhalefet partisi milletvekillerinden duymanız mümkün. “Gerginlik” sözcüğü, ortamı anlatmakta yetersiz kalıyor. “Tokmak” dehşeti bile tansiyonu düşürmedi. TBMM Genel Kurul salonu, “yüksek çalışma riskli işler” sınıfına alınacak ölçüde tehlikeli hale gelmiş durumda. Şaka değil... Mesleği doktorluk olan muhalefet milletvekilleri, Genel Kurul’a stetoskop ve tansiyon ölçme cihazıyla giriyor. Astım, diyabet, kalp, tansiyon gibi kalıcı ciddi sağlık sorunları bulunan milletvekillerine arkadaşları, “Abi sen dur öne çıkma” uyarısında bulunma ihtiyacını hissediyor. CHP’li Aykut Erdoğdu, “Bir değil birkaç kayıp yaşamamız an meselesi” diyor. CHP’li Sezgin Tanrıkulu, “Ekranda izlediğiniz gibi değil. AKP milletvekillerinin gözünü şiddet bürümüş. Ortam öyle terörize ediliyor ki, damarları ortaya çıkıyor insanların. Kavgaya karışmaya gerek yok. O bağırış çağırışları duyan biri oturduğu yerde kalp krizi geçirebilir” diyor. HHH Nöbet tutan muhalefet vekillerinin ortak izlenimi şu: “İktidar milletvekillerinin her birinin kişisel iradesi ortadan kalkmış. Tehdit ve talimat sonucu adeta esir olmuşlar.” Sorun, Meclis İçtüzüğü’nün ihlaliyle sınırlı değil. Tanrıkulu, oturum yöneten AKP’li başkanvekilleri “sayesinde” teamülleri de altüst eden bir pratiğin yaşandığını vurguluyor. Gerek Sadık Yakut, gerekse Ayşenur Bahçekapılı’nın “talimata”, siyasi kimliklerine yenik düştüğünü; gerginliği yatıştırmaları gerekirken bizzat kendilerinin milletvekillerine sataştıklarını söylüyor. En şiddetli anların Bahçekapılı’nın yönettiği oturumlarda yaşandığına dikkat çeken Oğan, şöyle diyor: “Çok provokatif bir tarzı var. ‘Kadına şiddet uygulandı’ diye bağırarak arkadaşlarını kavgaya çağırıyor. Su bardağının alüminyum kabı yere düşerken bir arkadaşımızın eli eline değmiş. Bağırmasının sebebi bu. Bahçekapılı, adeta kan çıkmasını istiyor. Birimiz ölse hoşuna mı gidecek, anlamak mümkün değil.” Bu satırlar yazıldığı sırada, 132 maddeden 16’sı kabul edilmişti. “Kalan 116 maddenin görüşülme seyrinde bu şiddet sürer mi?” diye sorduğumda Tanrıkulu, “İyi değil. Tek yol, tasarının geri çekilmesi. İktidar grubu inadından vazgeçmezse, gerçekten kötü şeyler olabilir” diyor. “Peki bu ihtimal var mı?” soruma, ilginç bir yanıt veriyor: “Aslında vardı. O olaylı geceden sonra geçen hafta kuliste bu havayı biraz hissetmeye başlamıştık. Fakat Gül’ün çıkışından sonra, bu ihtimal ortadan kalktı. Erdoğan da Malatya’dan hemen cevap verdi biliyorsunuz. Bu ortamda ‘Gül’ün dediğini yaptılar’ denmesin diye hiç geri çekmeyecekler.” Aynı soruyu MHP’li Oğan’a da yöneltiyorum: “Muhalefet elinden geleni yapıyor. Ama bu direnişe vatandaş, STK’ler de destek vermeli. Bu kanun vatandaş için çıkıyor. Gezi türü bir eylem değil kastım. Ama vatandaş ‘biz bu kanunu istemiyoruz’ demeli.” Oğan’la konuşmamız şu sözleriyle noktalanıyor: “Anayasa, içtüzük, hukuk içinde kalarak bu yasayı Meclis’ten geçirmemek için elimizden geleni yapacağız. Hukukta çareler tükenmez. Şu anda size kopya vermeyeyim. Ama iktidar bu işin sayısal çoğunlukla, Kaçak Saray’dan gelen talimatla olmayacağını görecek.” HHH TBMM, nisanın ilk haftasında tatile giriyor. “İç Güvenlik Paketi”nin tamamlanması için yaklaşık bir aylık çalışma süresi var. “Paket”e 28 Şubat 1 Mart’ı kapsayan hafta sonunda iki günlük mola verilecek. İktidar açısından, “İç Güvenlik Paketi aciliyetinin önüne geçen gerekçe ne olabilir?” sorusunun yanıtı ise “Ne demokrasi ama” dedirtecek türden: AKP’nin “temayül yoklaması” çalışmaları. Üç gün sonra verilecek bu “mola”, 24 saatin 18.5 saatinde çalıştırılan milletvekilleri için soluklanma sayılabilir belki. Ama Meclis tarihinde eşi görülmemiş bir “şiddet maratonu”ndan söz ediyoruz. Durum, ekranda görünenden, şu satırların anlatmaya çalıştığından daha ciddi ve bu yazının başlığı gerçek olmamalı... Gazprom’dan Ukrayna’ya doğalgaz tehdidi Ekonomi Servisi Rus devlet petrol şirketi Gazprom, Ukrayna’ya doğalgaz sevkıyatını iki gün içinde kesme tehdidinde bulundu. Gazprom CEO’su (üst yönetici) Alexei Miller, Ukrayna’nın ödemelerini zamanında yapmadığını, doğalgazı kesmelerinin Avrupa’ya doğalgaz aktarımı için ciddi risk oluşturacağını söyledi. Ukrayna devlet doğalgaz şirketi Naftogaz ise Gazprom’u halihazırda parası ödenen doğalgazın sevkıyatını yapmamakla suçladı. Naftogaz’dan yapılan açıklamada, 114 milyon metreküp doğalgaz siparişine karşılık, kendilerine sadece 47 milyon metreküp gaz ulaştığı bildirildi. Şirket, bunun geçen ekim ayında Brüksel’de Rusya, Ukrayna ve Avrupa Komisyonu ile imzalanan anlaşmanın ihlali olduğunu da vurguladı. Gazprom geçen hafta Ukrayna’da Rusya yanlısı ayrılıkçıların denetimindeki bölgelere doğalgaz sevkıyatına başlamıştı. Rusya, Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacının üçte birini karşılarken bunun yaklaşık yarısı Ukrayna üzerinden ulaştırılıyor. Mobius iyimser Gelişen ülkelere yönelik yatırımlarıyla tanınan ünlü yatırımcı Mark Mobius, Yunanistan konusunda iyimser olduğunu söyledi. Mobius, “Yeni hükümetin planı Avrupa’yı tatmin edecektir. Avro’nun düşüşü başta Almanya olmak üzere ihracatçıyı destekler, Avrupa Merkez Bankası’nın agresifleşmesi de Avro Bölgesi için olumlu. Bence bankalar giderek daha çok kredi verecek ve ekonomiyi canlandıracak” diye konuştu. Gül’ün çıkışı neye yol açtı Avro Grup, Atina’nın önerilerini onayladı Ekonomi Servisi Yunanistan, Avrupa Birliği’nin (AB) kurtarma programına dört ay uzatma almasının ardından, kısa bir gecikmeyle de olsa “geniş kapsamlı” reform listesini sunarken Avro Grup Maliye Bakanları’ndan da listeye onay çıktı. Dün 19 bakanın oluşturduğu Avro Grup toplantısından sonra telekonferansla yapılan açıklamada, “reform listesinin dikkate almaya değer bir başlangıç noktası oluşturduğu” belirtildi. AB Komisyonu Avro Komiseri Valdis Dombrovskis kurtarma programının dört ay uzatılması karşılığında Atina’nın sunduğu listenin kabul edildiğini, bundan sonra dört aylık uzatmaya ulusal parlamentoların onay verme sürecinin başlayabileceğini söyledi. Atina’nın sunduğu listede, mali istikrar, ekonomide canlanmanın teşvikine yönelik önlemler, yolsuzluğa ve vergi kaçağına karşı mücadele, sosyal güvenliği güçlendirme ve bürokrasiyi azaltma hedefleri yer aldı. Yunan hükümet kaynakları reformların, 300 bin yoksul aileye ücretsiz elektrik, ücretsiz sağlık hizmeti, gıda ve toplu taşıma kuponları ve düşük emekli maaşı olanlara yardımı içerdiğini de duyurdular. Son gelişmelerin ardından Atina borsası yüzde 9.81 yükseldi. Avro Grup Başkanı Jeroen Dijsselbloem IMF Başkanı Christine Lagarde, Yunan hükümetinin taahhütlerine uyacağına ilişkin açık sinyaller görmediklerini belirterek, “Bazı alanlarda, belki de en önemlilerinde net güvenceler yok” dedi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi de reform listesinin “dikkate almaya değer bir başlangıç noktası oluşturduğunu” söylerken, bazı alanlarda mevcut programla farklılıklar gösterdiğine dikkat çekti. Draghi, Avro Grup Başkanı Jeroen Dijsselbloem’e yazdığı mektupta, bundan sonra yapılacak düzenlemelerin de mevcut taahhütlere uygun olması gerektiğini belirtti. Siyasi risk de yükseldi Ekonomi Servisi Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Refet Gürkaynak, Türkiye’nin son birkaç yıldır sadece siyasi değil, artan borçlar ve cari açık nedeniyle iktisadi risklerinin de ortaya çıktığını, “2015 volatilitesi yüksek bir yıl olacak” dedi. Yapı Kredi Portföy tarafından düzenlenen “2015 Makroekonomik Beklentiler” konulu konferansta konuşan Gürkaynak, eskiden sadece siyasi risklerden korkarken şimdi siyasi ve ekonomik risklerin birlikte hareket etmesinden korkulduğunu vurguladı. Sanayi üretimi yerine inşaat rantına kayılmasının önemli bir risk oluşturduğunu söyleyen Gürkaynak, ayrıca hanehalkı borçluluğunun yüksekliğine ve cari açığın da bir risk unsuru oluşturduğuna dikkat çekti. Gürkaynak, Merkez Bankası üzerinde siyasetin sürdürdüğü faiz indirimi baskıları ile ilgili olarak da Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürme konusunda üstlendiği rolün doğru olduğunu, bunun dışındaki sorumlulukların Merkez Bankası’na yıkılmasının doğru olmadığını söyledi. CarrefourSA fırsat kolluyor Ekonomi Servisi Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer, ciro hedefini yükselten şirketin satın alma fısatları kolladığını söyledi. Haluk Dinçer ve CarrefourSA Genel Müdürü Mehmet Nane’nin ev sahipliğinde düzenlenen toplantıda CarrefourSA’nın 2014 yıllık değerlendirmesi ve hedefleri paylaşıldı. Dinçer, ocak ayında İsmar Marketler Zinciri’nin 26 marketini bünyelerine kattıklarını hatırlatırken planlamaların organik büyüme üzerine yapıldığını, fırsat çıktıkça satın almaların devam edeceğini aktardı. Dinçer, Perakande Grubu’nun 2014 cirosunun 6 milyar lira civarında olduğunu ifade etti. CaarrefourSA, 2016’da 5 milyar liralık net satış ile 750 markete ulaşmayı hedefliyor. Samsung ArGe merkezi açtı Ekonomi Servisi Samsung, 17 ülkede bulunan 36 araştırma ve geliştirme merkezlerinin en yenisini Türkiye’de açtı. Bilgi ve iletişim teknolojileri şirketi SemperTech ortaklığıyla hayata geçen ArGe merkezinde başta sağlık ve eğitim yazılım ve uygulamaları olmak üzere, 4G teknolojileri çalışmaları yürütülecek. Yeni merkezde yılda ortalama 4 ila 5 projenin tamamlanması hedefleniyor. Samsung’un, Türkiye’de ilk kez yazılım geliştirmek üzere Teknopark İstanbul’da hizmete sunduğu ArGe merkezinin açılış töreni dün Samsung Electronics Türkiye Başkanı Yoonie Joung’ın ev sahipliğinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Davut Kavranoğlu ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Kurul Başkanı Dr. Tayfun Acarer’in de katılımıyla düzenlendi. Yoonie Joung törendeki konuşmasında, “Türkiye, küresel pazarlar içinde bizim için en önemli ülkelerden biridir. Türkiye pazarındaki varlığımız, yetenekli ve eğitimli genç bir nüfusa sahip olan bu dinamik ülkeden ‘öğrenmeyi’ de içermektedir” dedi. MERKEZ BANKASI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ ALIŞ 2.4766 1.9168 0.37535 2.8031 3.8187 2.6026 0.29327 1.9578 8.3222 0.32412 0.66032 2.0686 25 ŞUBAT 2015 EFEKTİF SATIŞ ALIŞ 2.4749 1.9080 0.37509 2.8011 3.8160 2.5987 0.29306 1.9506 8.1974 0.32389 0.65537 2.0609 SATIŞ 2.4847 1.9409 0.37806 2.8124 3.8444 2.6233 0.29699 1.9742 8.5576 0.32705 0.66647 2.0902 2.4810 1.9293 0.37719 2.8082 3.8386 2.6194 0.29631 1.9667 8.4311 0.32630 0.66151 2.0823 C M Y B