Katalog

Pazartesi 5 Ekim 2015 EDİTÖR: ZEKİ TEZER TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 35 bin konutta tek günde büyük kazanç T KONTRA İ G YOK VER YOK ekonomi 9 Günlük kiralamada fiyatlar 50 TL ile 200 dolar arasında değişiyor. Evler saatlik bile veriliyor. Kontrat yapılmadığı için bu evler vergiden de muaf oluyor Bir yılan hikâyesi… alansız ve öngörüsüz yapılan sayısız konut projesi nedeniyle artan stoklar, 1+1 konut sayısının artması ve kiraya vermede sorun yaşanması ile yatırımcıların daha fazla para kazanma hırsı yüzünden kiralamada yeni bir model oluştu. Normal koşullarda kontrata bağŞehriban lı 1 yıl yapıKıraç lan kiralamalar, bir güne hatta bir gün içinde birkaç defa kiralamaya dündü. Özellikle Esenyurt, Halkalı, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Fatih, Avcılar, Ataköy bölgesinde yapılan birçok rezidansta ve 1+1 ve 1+0 projelerde günlük kiralama tercih ediliyor. Günlük kiralamada fiyatlar 50 TL ile 200 dolar arasında değişiyor. Fiyatların düşük ya da yüksek oluşunu konutun bulunduğu bölge ve akşam ile sabah mı kiraya verildiği de etkiliyor. Türkiye’nin her yerine hızla yayılan “günlük ev kiralama” birçok sorunu da beraberinde getiriyor. Türkiye genelinde sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte 35 bin civarında günlük P kiralık ev bulunuyor. Konut olmasına rağmen ticari işletme gibi kullanılan bu evlerin büyük bölümü İstanbul’da yer alıyor. Günlük ev kiralayanların arasında işadamları, öğrenciler, turistler buluyor. Evlerin özellikle kanun kaçaklarınca tercih edildiği, sık sık da fuhuş amaçlı kullanıldığı da iddia ediliyor. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, günlük ev kiralamanın bir sektör haline geldiğini balirterek “Bu evler genellikle emlakçılar üzerinden kiralanmıyor. Ya internetten kiralanıyor ya da ofis açıp onun üzerinden kiralama yapılıyor. Bu işi yapanlar ofisi sigortacı ya da muhasebe diye açıyor ama ağırlıklı olarak tek günlük ev kiralaması yapıyorlar. Tek günlük evlerin sadece yüzde 1’i emlakçılar üzerinden kiralanıyor” dedi. Aşa, günlük kiraya verilen evlerin genellikle eşyalı olduğunu, saatlik bile verildiğini bunun bir sektör haline geldiğini vurgulayarak, “Mesela bir siteden 10 daire alıyor sonra onları kiraya vermek için ofis açıyorlar. Burada müthiş bir kayıt dışılık var. Bu işi profesyonel olarak yapıyorlar. Bu işle uğraşan birinin bir daireden aylık kazancı en az 5 bin TL. Ev sahibine de 1000 TL veriyor” açıklamasını yaptı. Sahibinden.com verilerine göre İstanbul’un bir çok bölgesinde ev fiyatları artıyor. Bahçelievler’de yılllık artış yüzde 189’u buldu. edi yıldır, devam eden krizden ha çıktık ha çıkıyoruz söylemleri adeta bir yılan hikâyesine döndü. Dünya ekonomisi bir türlü toparlanamıyor. ABD Merkez Bankası (Fed) bir türlü faizleri artıramıyor. Bir sürü iyi haber, iyimser beklentiden sonra her seferinde dönüp dolaşıp aynı noktaya geliyoruz, ama bir farkla: O noktaya döndüğümüzde, hem görüntünün hem de uzun dönemli olasılıkların daha da kötüleşmiş, beklentilerin daha da kötümserleşmiş olduğunu görüyoruz. Geçen hafta yine böyle bir durumdaydık. Mali piyasalar, beklentilere ilişkin önemli bir sinyal oluştururlar. Geçen hafta borsalar son dört yılın en kötü üç ayını tamamlıyorlardı. Credit Suisse’in o günlerde yayımlanan “Küresel risk alma arzusu (iştahı)” başlıklı raporundaki indeks, 2012’den bu yana piyasaların ilk kez yeniden panik düzeyine geri döndüklerini gösteriyordu (The Market Watch 02/10/15). Raporda bu “panik düzeylerinin” yakın tarihi üzerine de bir grafik var. Özetle: 1980 Meksika krizi (büyük borç krizi başlıyor), 1987 Kara Pazartesi borsa krizi, 1997 Asya krizi, 2001 İkiz Kuleler saldırısı, 2008 Bear Sterns iflas etti, 2012 Avro Bölgesi dağılıyor mu? Credit Suisse’ın baş ekonomisti James Sweeney de “Küresel büyüme, şu sıralarda riskli varlıklara destek sunacak güçlü bir etken değil” diyor: Çin ekonomisi... Emtia fiyatları filan... Geçen hafta Dünya Ticaret Örgütü’nün IMF başkanı Lagarde’ın açıklamaları da Sweeney’i destekliyordu. DTÖ ekonomistleri, dünya ticaretinde bu yıl gerçeklemesini bekledikleri büyüme hızını yüzde 3.3’ten yüzde 2.8’e çektiler. DTÖ ekonomistlerine göre, “bu beklenti bile çok kırılgan, en kötümser beklentiler bile daha da kötümser düzeylere inebilir”. Aynı günlerde Lima’da konuşan IMF başkanı Lagarde da uyarıyordu: “Bu yıl küresel büyüme, geçen yılın da gerisinde kalabilir. 2016’da da mütevazı bir düzey de kalacak.” Wall Street Journal’ın aktardığına göre, Çin imalat sanayiine ilişkin son veriler olumsuz. Financial Times’a göre Japonya bir resesyona düşmek üzere. Yükselen piyasalar ekonomilerindeki (YPE) büyüme oranları beklenenden daha belirgin biçimde düşüyor. Lagarde’ı en çok da emtia fiyatlarındaki gerilemelerin, Fed’in faiz artırmasına ilişkin beklentilerin, doların değerlenmesinin olumsuz yönde etkilediği yükselen piyasalar ekonomileri kaygılandırıyormuş (Financial Times, 30/08/15). Credit Swiss raporunun bulgularıyla da ilişkili bir diğer kaygı verici konu da geride kalan 10 yılda, YPE mali sektör dışı şirket borçlanmalarının 2004’te 4 triyon dolardan, dört kattan fazla artarak, 2014’te 18 trilyon dolara yükselmiş olması. ABD faizlerindeki bir artış 1980’leri anımsatan yeni bir, bu kez özel sektör kaynaklı, borç krizine yol açabilir. Credit Suisse raporunun işaret ettiği ortamın en korkutucu göstergesi de Uluslararası Finans Enstitüsü’nün (IIF) sermaye hareketlerine ilişkin ekim raporuydu. Bu rapora göre YPE’de, 1988’den bu yana ilk kez net sermaye çıkışı gerçekleşiyor. IIF, yatırımcıların YPE’den yaklaşık 540 milyar dolar çıkarmalarını, yabancı kaynak girişinin 548 milyar dolarla 2008 düzeyinin bile geride kalmasını bekliyor. IIF, YPE’de yalnızca yabancı yatırımcıların değil, yerli yatırımcıların da sermayelerini dışarı çıkarmakta olduğuna dikkat çekiyor. IIF’ye göre, bu hareketler karşısında, Brezilya ve Türkiye en kırılgan ülkeler. IIF baş ekonomisti Charles Collyns’e göre, “2008 krizinden farklı olarak, bu kez sermaye hareketlerini yönlendiren etkenler esas olarak YPE’nin iç sorunlarına ilişkin” ve “bu etkenler kolay kolay ortadan kalkacak gibi değil” (Bloomberg, 01/10/15). Collyns’e göre, YPE’den toplam sermaye çıkışı bu yıl 1 trilyon doları geçecek. Mali krizin ardından, küresel ekonomik büyümenin motoru olma işlevini, YPE’nin üstlenmesi bekleniyordu. Bu motor da duruyor. Şimdi, yeniden “küresel resesyon mu?” gibi yorum başlıklarına rastlıyoruz (Samuelson, Washington Post, 29/09/15). Y Yeniden panik düzeyinde İnternetten kiralanıyor Maliye’ye cüzi ödeme Araba kiralayan ‘rent a car’cılar ve ticaret sicilinde turizm acentesi görünenler günlük kiralama sisteminin ana kurucuları olarak dikkat çekiyor. Yaklaşık 35 bin evin yüzde 80’inden fazlasında kiralanan evlerin kira gelir beyanları gerçek gelir üzerinden yapılmıyor. 1 evin günlük 60 liraya kiralandığı hesaplandığında yıllık kazanç 54 bin liraya denk geliyor. Ancak 54 bin liralık gelir, Maliye’ye çok cüzi miktarda yansıyor. Öte yandan sahibinden.com verilerine göre 2015’in ilk 9 aylık döneminde satılık konutlarda fiyatı en çok artan ilçe ortalama 666 bin TL satış fiyatıyla Kadıköy oldu. Kadıköy’ü ortalama 395 bin Çoğu İstanbul’da Fiyatlar artıyor TL’lik konut satış fiyatıyla Üsküdar takip etti. Sultanbeyli ve Büyükçekmece’de ise ortalama satılık konut fiyatı 245 bin TL olarak belirlendi. Bahçelievler, satılık konutlarda yıllık yüzde 189 artış ile metrekare fiyatının en çok yükseldiği ilçe oldu. Bahçelievler’i yıllık yüzde 182 artışla Kadıköy, yüzde 177 oranında artışla da Arnavutköy izledi. Küresel büyüme yine şüpheli 2019’da gazda kesinti olacak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ali Rıza Alaboyun, Rusya’dan gelen doğalgazın kış aylarında kesilmesi gibi bir ihtimalin olduğunu sanmadığını ancak 2019’dan sonra doğalgaz sıkıntısı olabileceğini söyledi. Alaboyun, Rusya’nın Ukrayna üzerinden gelen Batı Hattı’nı 2019’da keseceğine işaret ederek, “Buradan 14 milyar metreküp gaz alıyoruz. Bu yüzden 2019 sonrası gaz sıkıntısı yaşayabiliriz. Bizim temel kaygımız bu. Rusya dört boru hattından oluşan Türk Akımı’nı önerdi. Bir tanesi bize 14 milyar metreküp gaz taşıyacak. Biz bunun inşasını destekliyoruz. Gerisi gündemimizde değil” dedi. l Ekonomi Servisi Oteller 2015 yazını kayıpla kapattı TUROB’A GÖRE 2016EK C ZOR GEÇE uristik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB), Ağustos 2015 otel doluluklarının 2014’ün aynı dönemine oranla yüzde 3 düşüş gösterdiğini ve yüzde 72.9 olarak kaydedildiğini açıkladı. Ağustos 2014’te bu oran yüzde 75.1 olmuştu. TUROB, Türkiye’nin Avrupa ülkeleri arasında en fazla düşüş yaşayan ülke unvanını sürdürdüğünü kaydetti. Turizmin başkentleri İstanbul ve Antalya’da da doluluklar kan kaybetti. Türkiye otellerinde ortalama günlük satılan oda bedeli ise ağustosta geçen yılın aynı ayına göre Antalya’daki fiyat artışının da etkisiyle yüzde 3.5 yükselerek 128.4 Avro’dan 133 Avro’ya’ya ulaştı. Odabaşı elde edilen gelirlerde ise geçen yıl ağustosta 96.4 Avro olan rakam bu yıl ağustosta 96.9 Avro’ya çıktı. TUROB Başkanı Timur Bayındır, “Belirsizlik ve endişe ile geçirdiğimiz 2015’in ardından, Oteller yaz sezonunu ekside kapattı. Ağustos 2015’te doluluklar 2014’e göre yüzde 3 düştü. Doluluklarda en çok kan kaybı Türkiye’de T 4/C’li çalışanlar kadro istedi Bağımsız BüroSen, kamuda görev yapan yaklaşık 25 bin 4/C’linin özlük, mali ve sosyal haklarını ilgilendiren konularda hazırladıkları raporu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ahmet Erdem’e sundu. Raporda 4/C sistemine son verilerek çalışanların memur statüsünde kamuda görev yapmalarının sağlanması talep edilerek, ayrıca ortalama 1500 TL maaş alan 4/C’lilerin maaşlarının da en düşük memur aylığı seviyesine yükseltilmesi istendi. Bağımsız BüroSen Başkanı Remzi Kızılkaya, “4/C’liler yaklaşan seçimler öncesinde hükümetten kadro müjdesi bekliyor” dedi. l Ekonomi Servisi önümüzdeki 23 senenin kolay olmayacağı kesin. 2016 hedefimiz 2015’in altına düşmemek. Eğer şu anki olumsuz ortam bugün değişirse, işler 6 ay içinde normalleşir. Ancak aynı durum devam ederse veya daha da tırmanırsa, 2016 yılında işler maalesef 2015 yılının da oldukça gerisinde kalacak” dedi. Bu yıl Rusya pazarındaki kan kaybının sancılarını yaşayan Antalya’da da yılın en yüksek sezonunda doluluklar gerileme kaydetti. Antalya’da Ağustos 2015 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3.7 düşerek,  yüzde 85 olarak gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Avrupa’nın kaybedeni İstanbul İstanbul’da Ağustos 2015 otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 2 düşerek yüzde 76.7 oldu. İstanbul böylece tüm Avrupa’da bir önceki yıla göre en büyük düşüşü yaşayan nokta oldu. 2016 zor olacak Timur Bayındır David Scowsill Ayhan Bektaş Türkiye’nin gelecek yıllarda Dünya Turizm ve Sayehat Konseyi zirvesine ev sahipliği yapması konusunda görüş birliğine varıldı. lobal ve ulusal seyahat ve turizm kuruluşları sektörün geleceğini planlamak üzere Türkiye’de buluştular. G20 kapsamında Belek’te gerçekleştirilen T20 Turizm Bakanları toplantısı için Antalya’ya gelen BM Dünya Turizm Teşkilatı (UNWTO ) Genel Sekreteri Dr. Taleb Rifai, Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (WTTC) Başkanı ve Üst Yöneticisi (CEO) David Scowsill, OTI Holding Yö Tanıtıma uluslararası destek G netim Kurulu Başkanı Ayhan Bektaş ev sahipliğinde, Belek’teki Xanadu Resort High Class otelde bir araya geldi. Taleb Rifai, turizmin gelişmesi için kamu ve özel sektör arasında daha güçlü bağların kurulması gerktiğine işaret etti. Türkiye’nin önde gelen seyahat ve turizm şirketleri ve sivil toplum örgütlerinin de katıldığı toplantıda konuşan David Scowsill de “2015 sonunda seyahat ve turizmin Türk ekonomisine katkısının 215,9 milyar TL olması beklenmekte. Bu rakam Türkiye’deki GSYH’nin yüzde 12’sinden fazladır. Ayrıca 2.2 milyon kişiye istihdam sağlanacaktır” dedi. Toplantıda ayrıca Türkiye’nin gelecek yıllarda WTTC Global Zirvesine ev sahipliği yapması için her türlü çabanın gösterilmesi konusunda görüş birliğine varıldı. l Ekonomi Servisi Rus havayolu şirketi battı Rusya’nın ikinci büyük havayolu şirketi olan Transaero iflas etti. Şirket yükümlülüklerini yerine getirmek için, önümüzdeki aralık ayına kadar uçuşlarını sürdürecek. Kıbrıs Rum kesimi ile Rusya arasında haftada yaklaşık 40 sefer yapan Transaero’nun iflasının, Rum kesimi turizmini olumsuz etkileneceği belirtiliyor. Transaero, Güney Kıbrıs’a Rus turistlerin yüzde 75’ini götürüyordu. l Ekonomi Servisi C M Y B