Katalog

Türkiye’ye dört bir yandan uyarı , S&P, ’S Y D o o M E VE IMF, ÖzİnC DİnÇER 10 EKONOMİ EDİTÖR: ZEKİ TEZER DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 3.0150 1.2 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.3740 1 kuruş 11.46 0.09 puan 74.530 325 puan 722.87 2.32 lira 108.15 35 kuruş Cuma 2 Ekim 2015 Eğreti nesil... Eğitim ve ekonomik kalkınma.... kere 8 kaç eder? Türkiye hangi kıtada? Milattan Önce ne anlama geliyor? Malatya’da kent merkezinde yaşları 11 ile 15 arasında değişen bir grup öğrenci ile sohbette, sıraladığım bu soruların hiçbirine doğru yanıt alamadım ve bu kez bu şaşırtıcı gelmedi. Biliyorum ki Türkiye’nin birçok yerinde, batı bölgelerinde de çocukların önemli bir kısmının bilgi düzeyi farklı değil. Turizmciler gelir kaybından sızlandığı için geç açılan, Doğu ve Güneydoğu’da terör korkusundan öğretmenlerin gidemediği, mevsimlik tarım işçisi çocukların zaten yıllardır gecikmeli dahil olduğu 12 yılda 13 kez değiştirilen eğitim sisteminde gelinen nokta bu: Eğitimli cehalet... Sorun sadece okullaşmada değil... Yoksul ailelerden gelen çocuklar, niteliği daha düşük okullarda yoğunlaşıyor. Eğitim sistemi, toplumda var olan eşitsizlikleri gideremiyor, daha da derinleştiriyor. 4+4+4 kademeli sistemde 2014 yılında ortaokuldan mezun olan 36 bin 401 kız çocuğunun açık liseler de dahil olmak üzere hiçbir kuruma kayıt yaptırmadığı açıklandı. Şaşırtıcı mı? AKP iktidarının eğitimde 13 yıllık bilançosunu iki sözcükle özetleyebiliriz: Eğreti nesil... Gelelim, bu eğreti nesil ile küresel dünyada nasıl yol alınacağına... Dünyayı paylaştığımız 7 milyar insanla bir ölçüde kaderimizi de paylaşıyoruz. Karbondioksit salımının dizginlenememesinin iklim ve tarım üzerindeki etkilerinden, aşırı antibiyotik kullanımının antibiyotiğe dirençli hastalıklara yakalanma olasılığını artırmasına kadar... Dünyanın birçok ülkesinde öğrenciler aldıkları temel eğitim kapsamında belli başlı küresel etkileşim dinamiklerini de öğreniyor, bunların kendilerine getirdiği sorumlulukları irdeleme fırsatı elde ediyorlar. Sorgulayan, yaratıcı düşünen, sorun çözücü bireylerin yetişmesi ülkelerin geleceğinde en belirgin unsurlardan biri. Ve ne yazık ki biz, çocuk ve genç nüfusumuzu bozuk para harcar gibi harcıyoruz. Tony Blair İngiltere’de 2001 seçimlerinde kampanyasını 3 sözcük üzerine kurmuştu: “Eğitim, eğitim, eğitim.” Neden? Çünkü ülke ekonomisinin lokomotifinin nitelikli insan gücü olduğunun ayırdındaydı. 2015 yılının Türkiye’sinin Cumhurbaşkanı Erdoğan ise yeni eğitim öğretim döneminden beklentisini “bir Müslüman ölüsünü yıkayacak bilgiye erişmeli” diye açıkladı. Örneğin “Her gün elimizden düşürmediğimiz cep telefonunu üretecek bilgi ve teknolojiye sahip olmalıyız” hedefini koymanın önündeki engel ne? Yanıtın bir kısmı peş peşe açıklanan uluslararası verilerde... Küresel Rekabet Endeksi’nde 140 ülke arasında 45. sıradan 51’inci sıraya gerilememiz tesadüf değil. Tıpkı gelir dağılımı eşitsizliğinde OECD ülkeleri arasında beşinci, Avrupa’da birinci sırada oluşumuz gibi. Son OECD raporuna göre önümüzdeki 80 yılda gelişmekte olan ülkelerde her çocuğun eğitime erişmesi ve toplumsal yaşam için gerekli bilgi ve becerilere sahip olarak yetiştirilmesi o ülkenin GSMH’sini yılda ortalama yüzde 28 artıracak. Gelişmiş ülkeler için bu oran yüzde 16. OECD’ye göre günümüz öğrencileri için gerekli “21. yüzyıl becerileri” ise şunlar: Eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcılık ve dijital okuryazarlık. Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’ya göre ise her yıl endişe verici şekilde artan küresel istihdam açığının dizginlenebilmesi için 2019 yılına kadar 280 milyon yeni iş yaratılması gerekiyor. Sonuç: Eğreti nesil yetiştirerek ya da eğitimli cehaletle ekonomik kalkınma mümkün değil. Önümüzde yeni bir fırsat var. 1 Kasım seçimleri öncesinde şu konuyu kamuoyunda tartışmaya açabilsek... Dolardaki yükselişin belirsizliği ve kırılganlığı artıracağına dikkat çekilirken, uluslararası kuruluşlar dövize aşırı bağımlı bankacılıkta risk yaşanabileceğinin altını çizdi konomik göstergelerin her geçen kötüleştiği Türkiye için gerek uluslararası kuruluşlardan gerekse bankacı ve uzmanlardan uyarı üstüne uyarı geliyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Türk bankalarının dövize aşırı bağımlılıklarının ve dış finansman temiminin pahalılanmasının kredi büyümesini yavaşlatabileceğini belirtirken, Standart & Poor’s da Türkiye’nin de aralarında olduğu üç ülkeyi riskin en yüksek olduğu ülkeler olarak sıraladı. Moody’s tarafından hazırlanan raporda, Türk bankalarının döviz finansmanına olan ihtiyacının kredi büyümesini kısıtlayabileceği belirtildi. Moody’s, Türk bankalarının yabancı para cinsi fonlamaya ağırlık vermeleri ve bu fonlamanın maliyetinde beklenen artış nedeniyle bankaların kredi büyümesinin gelecek yıl yavaşlayabileceğini belirtti. Raporda, “Ancak yabancı yatırımcının ilgisindeki gerileme bankaların fonlamaya erişimini zorlaştırıyor ve kârlılığın zaten aşağı yönlü baskı altında olduğu bu dönemde risk primini artırıyor” ifadelerine yer verildi. 7 E Dinçer: Enflasyon kontrolden çıktı ski TÜSİAD Başkanı ve Sabancı Holding Perakende ve Sigorta Grup Başkanı Haluk Dinçer, doların yükselmesinin büyük türbülans yaratacağını, kur artışı nedeniyle enflasyonun kontrolden çıktığını söyledi. Türkiye ekonomisi Rezerv 100 milyar doların altına indi Merkez Bankası’nın brüt döviz rezervleri 25 Eylül itibarıyla 99.6 milyar dolara inerek, 3 yılın en düşük düzeyine indi. Bir önceki hafta rezervler 100.4 milyar dolardı. Rezervler en son 23 Kasım 2012’de 100 milyar doların altına inmiş ve 99.5 milyar dolar olmuştu. E ne ilişkin değerlendirmelerde bulunan, Haluk Dinçer’in dile getirdiği görüşler özetle şöyle; 4 Ülke ekonomisini küresel ekonomiden ayrı düşünmek mümkün değil. Fed’in faiz artırma sürecinin nasıl olacağı önemli. 4 Türkiye aslında şaşırtıcı derecede dirençli bir ekonomi. Bu seneyi yine biz yüzde 3’e yakın büyümede kapatacağız. Buna çok şükür demek lazım. Haluk Dinçer Türbülans yaratır 4 Türkiye ekonomisinde en sıkıntılı konu dolardaki yükseliş. 4 Türkiye’de ofis binala rı, alışveriş merkezleri kiraları döviz bazlı. 2.34’ten 9 ay içinde 70 kuruş artış ciddi problem. Faizler 2 puan aşağı yukarı artış var ama kur daha önemli. 4 Doların yükselmesi daha büyük türbülans yaratır. 4 Merkez Bankası’nın rezervlerine bakıldığında çok fazla atacak kurşunu olmadığı görülüyor. 4 Kur artışından dolayı enflasyon kontrol edilmekten çıktı. 4 Yapısal reformlar şart. Hükümete kim gelirse gelsin yapısal reform yapması gerekir. 4 Rekabet gücü artmalı ve yatırım ortamı hazırlanmalı. Dalga artacak Öte yandan IMF Başkanı Christine Lagarde, gelişen piyasalarda daha fazla dalgalanmanın muhtemel olduğunu söyledi. Endişe duymak için sebepler bulunduğunu belirten Lagarde, küresel büyüme için hayal kırıklığı ve dengesizlik uyarısında da bulundu. Özince: Büyüme imkânı kalmadı ş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince, son 10 yılda şahlanan Türk bankacılık sektöründe bu dönemin artık geride kaldığını, kur artışıyla büyüme olanaklarının azaldığını söyledi. BloombergHT’de bir programa katılan Özince, “Özkaynaklarımız Türk Lirası, an Risk yüksek Standard & Poor’s da (S&P), Avrupa, Orta Doğu ve Afrika bölgesinde para birimlerindeki zayıflamanın bankalar için riskleri artırdığını kaydetti. Kuruluş, Türkiye, Rusya ve Gürcistan bankaları için riskin yüksek olduğunu kaydetti. l Ekonomi Servisi İ cak finansman hep dövizden. Son kur artışıyla artık büyüme imkânı kalmadı. Banka sermayedarları da artık iştahlı değil. Türkiye için son 10 yıldaki o şahlanan bankacılık dönemini geride bıraktı diye düşünüyorum” diye konuştu. Mevcut kötü durumun daha da kötüye gitmesini bek lemediğini belirten Özince, “Yüzde 10’lu büyümelere ulaşacak dinamik var. Özkaynak kârlılığı hâlâ birçok ülkeye parmak ısırtacak düzeyde” şeklinde konuştu. Önümüzdeki dönem sektör sermaye temini açısından geçen 10 seneye göre sorun yaşayacağını öngördüğünü di le getiren Özince, ancak bir bankacılık krizi görmediğini, aksi halde ileride Amerika’da da bir bankacılık krizi olabileceğinden söz etmek gerektiğini belirtti. Ersin Özince Çengelköy’de önce ortak ayrıldı sonra proje değişti Vodafone sabit hattı cebe taşıdı Vodafone, sabit hatları cep telefonuna taşıyan “Vodafone Tek Telefon” servisini, Vodafone Red Business tarifeleri kapsamında işletmelerin hizmetine sundu. Sabit telefon cihazı ve kablolamaya gerek olmadan, işletmelerin sabit telefon numaralarına gelen aramaların mobil telefonlara iletilebilmesini sağlayan servisten, ayda sadece 1 TL ek ücretle yararlanılabiliyor. Tanıtım toplantısında konuşan Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Engin Aksoy, servisle, ek yönlendirme faturasına ve santral yatırımına gerek kalmadığına dikkat çekti. l Ekonomi Servisi William Turner ve Demirland GYG AŞ’nin ortak projesi Çengelköy Park Evleri’nde önce proje ortağı Selimoğlu Group ayrıldı, sonra da konsept değişti emirland GYG AŞ ile Selimoğlu Group’un kat karşılığı olarak 2013’ün ortalarında inşaatına başladığı Çengelköy Park Evleri başlangıçta sadece villa olarak tasarlandı. Ancak daha sonra Selimoğlu ortaklıktan çıktı ve fiyat konusunda daha ulaşılabilir olsun diye Çengelköy Park Evleri’nin konsepti değiştirildi. Projeye rezidans ve konaklar da eklendi. Projede daire fiyatları 250 bin dolar ile 1.5 milyon dolar arasında değişiyor. D Selimoğlu çıktı ‘Toplumsal Cinsiyet Eşitliği’ için ilk adım atıldı Cinsiyet eşitsizliğinin etkilerine dair farkındalık yaratmayı amaçlayan projeyi Türkiye’nin dört bir yanına taşıyacak bayi ağı çalışmalarını Türkiye Aile Sağlığı Planlaması Vakfı (TAP) Yönetim Kurulu Başkanı Caroline Koç’un katıldığı toplantıyla başlattı. Yapı Kredi’ye sendikasyon Yapı Kredi Bankası (YKB), 17 ülkeden 38 bankanın katılımıyla 1.2 milyar dolar sendikasyon kredisi sağladı. Sendikasyon kredisi, 295 milyon dolar ve 810.5 milyon Avro olmak üzere iki ayrı döviz cinsinden temin edildi. Vadesi 367 gün olan sendikasyon kredisinin maliyeti, “libor/euribor + yüzde 0.75” olarak gerçekleşti. Kredinin koordinatörlüğünü ve düzenleyiciliğini Bank of America Merrill Lynch üstlendi. l Ekonomi Servisi Rezidans, dubleks evler ve villalardan oluşan Çengelköy Park Evleri’nde, 27 villa, 116 çatı ve bahçe dubleksi ile 73 rezidans daireden oluşuyor. Projenin yatırım değeri 250 milyon dolar olurken rezidansların Ocak 2016’da, villaların ise Ağustos 2016’da sahiplerine teslim edilmesi planlanıyor. Çengelköy Park Yönetim Kurulu Üyesi İlker Dönmez, rezidansın yüzde 60’ının, villa ve konakların yüzde 40’ının satıldığını belirterek, “Arsayı Dosso Dossi’den 198 milyon TL’ye aldık. Şu anda yüzde 50’si bizde yüzde 50’sinin alımı için de taahhüdümüz var. Taahhüt tarihlerinde bizim o parayı ödememiz gerekiyor. Selimoğlu’da ortaklıktan çıkma kararı aldı. Biz de yola William Turner ile devam ediyoruz” dedi. Türk şirkete Pakistan’da rüşvet suçlaması Pakistan’da LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ihalelerine giren Global Energy Infrasture Ltd. adlı Türk şirketi rüşvet suçlamasıyla karşı karşıya. LNG ihalesine teklif sunan Türk konsorsiyum, ihaleye katılmak için Pakistan Halkların Partisi liderlerinden Asim Hussain’e 4050 milyon dolar ödemekle suçlanıyor. Şirket konuyla ilgili açıklamasında, suçlamaların direkt şirkete yönelik olmadığını savundu. Tüpraş’ta yeni dönem oç Holding tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yapılan açıklamada, şirketin bugün yönetim kurulu toplantısı yaptığı duyuruldu. Yönetim Kurulu toplantısında Koç Holding Enerji Grubu Başkanı olarak görev yapan Erol Memioğlu’nun, Koç Holding’in gelecek yıl yapılacak olan 2015 yılı olağan genel kurul toplantı tarihinde emeklilik dolayısıyla gö K revinden ayrılacak olması nedeniyle, Aygaz Genel Müdürü olarak görev yapmakta olan Yağız Eyüboğlu’nun yarın itibarıyla Koç Holding Enerji Grubu Başkan Vekili ve Memioğlu’nun görevden ayrılma tarihinden itibaren Koç Holding Enerji Grubu Başkanı olarak atanmasına karar verildiği belirtildi. Öte yandan açıklamada, Aygaz Mali Genel Müdür Yardımcısı olarak gö rev yapmakta olan Gökhan Tezel’in ise bugün itibarıyla Aygaz Genel Müdürü; yaş haddi nedeniyle 31 Aralık 2015’te emekliye ayrılacak olan Tüpraş Genel Müdürü Yavuz Erkut’un yerine de şirketin Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmekte olan İbrahim Yelmenoğlu’nun 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla Genel Müdür olarak atanmasına karar verildiği ifade edildi. Emekliye ömür boyu maaş yürürlükte Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) birikimleri bulunanların emekli olduklarında ömür boyu aylık almalarına olanak tanıyacak yıllık gelir sigortası uygulaması dünden itibaren yürürlüğe girdi. Yeni uygulamayla, 56 yaş ve üzeri kişilere Türk lirası cinsinden tek prim karşılığında, ömür boyu irat ödeyen yani tasarruf sahibi açısından aylık olarak nitelendirilebilecek ürünler sunulacak. C M Y B