Katalog

EKONOMİ 6 EDİTÖR: ZEKİ TEZER Yerli İHA’da test başladı Hacettepe Teknokent’te yüzde yüz Türk tasarımı İnsansız Hava Aracı (İHA) ve elektrikli otomobilin prototipleri üretildi. “TEO” adı verilen elektrikli otomobil ve “AVIPOD” adı verilen İnsansız Hava Aracı’nın test sürüşlerine başlandı. TASARIM: SERPİL ÜNAY ‘AVIPOD’ ‘TEO’ Pazartesi 19 Ekim 2015 Kayseri döviz şampiyonu Türkiye’de TL’den çok döviz mevduatı bulunan illerin başında Kayseri geliyor. Döviz müdavimi diğer dört ilin de İç Anadolu’da olması dikkat çekiyor ürkiye’deki 81 ilin 76’sında TL cinsi tasarruf mevduatı dövizi geçerken, 5 kentte bunun tam tersi bir durum var. Bu illerin başında Kayseri gelirken, Aksaray, Kırşehir, Yozgat ve Nevşehir de döviz müdavimi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Türkiye’deki mudilerin bankalarda yaklaşık 630 milyar 593 milyon liralık tasarruf mevduatı bulunuyor. Bu rakamın 382 milyar 932 milyonunu TL cinsi mevduat oluştururken, 247 milyar 661 T milyon liraya karşılık gelen diğer kısmını da döviz mevduatı oluşturuyor. Tasarruf mevduatının TL ve döviz dağılımına kent bazında bakıldığında, kentlerin büyük kısmında Türk lirası mevduatın dövize göre daha fazla olduğu görülüyor. Örneğin İstanbul’da 292 milyar 39 milyon lira olan toplam tasarruf mevduatının 157 milyar 540 milyon lirası TL cinsi, 134 milyar 498 milyon liraya karşılık gelen bölümü ise döviz cinsi mevduattan oluşuyor. Bu rakam Ankara’da 41 milyar 735 milyon liralık TL, 23 milyar 261 milyon liralık da döviz mevduatı olarak gerçekleşirken, Bursa’da 13 milyar 407 milyon liralık TL, 6 milyar 813 milyon liralık döviz, İzmir’de ise 32 milyar 369 milyon liralık TL, 14 milyar 312 milyon liralık da döviz mevduatı bulunuyor. Döviz depoları Türkiye’deki 5 kentte ise döviz mevduatı TL’yi geçiyor. Buna göre, Aksaray, Kayseri, Kırşehir, Yozgat ve Nevşehir’de yaşayan mudilerin tasarruf mevduatı hesap larında TL’den daha fazla döviz var. Söz konusu 5 kentin de İç Anadolu Bölgesi’nde yer alması dikkati çekiyor. Aksaraylılarda 952 milyon liralık TL, 1 milyar 457 milyon liralık döviz bulunurken, Kırşehirlilerde 635 milyon liralık TL, 778 milyon liralık döviz, Kayserililerde 3 milyar 390 milyon liralık TL, 3 milyar 886 milyon liralık döviz, Nevşehirlilerde 771 milyon liralık TL, 1 milyar 198 milyon liralık döviz, Yozgatlılarda ise 784 milyon liralık TL, 1 milyar 18 milyon liralık da döviz var. l Ekonomi Servisi Nobel ‘sipariş’i obel siyasiymiş. Nobel ödüllerinin nasıl verildiğini çoğumuz biliyormuşuz. Sipariş üzerine veriliyormuş. Yani “hak edip etmiyor”, böyle bir şey söz konusu değilmiş. Siparişmiş, sipariş... Ülkece kan banyosunda yıkandığımız şu günlerde, Nobel ödülleri kime gitti hatırlama zamanı: Nobel Edebiyat Ödülü, savaş tanıklıklarını aktardığı eserleri “zamanın acılarına ve yürekliliğine adanmış bir anıt” olduğu gerekçesiyle, gazeteci Svetlana Aleksiyeviç’e verildi. Aleksiyeviç, vatandaşı olduğu Belarus Hükümeti’ni eleştiren kimliğiyle tanınıyor. Nobel Kimya Ödülü kanser araştırmasında çığır açan çalışması nedeniyle Türk bilim adamı Prof. Aziz Sancar’a verildi. Ve nihayet Nobel Barış Ödülü, ülkelerinin “çoğulcu demokrasinin kurulmasına katkıları” nedeniyle Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü’ne verildi. HHH Nobel Barış Ödülü açıklandığında takvimler, 10 Ekim Ankara Katliamı’nın bir gün öncesini gösteriyordu. Nobel Komitesi, ödülü neden Tunus Diyalog Dörtlüsü’nün hak ettiğini şöyle anlatıyor: “Dörtlü; ülkenin sivil savaşın eşiğinde olduğu bir dönemde alternatif, barışçıl siyasi süreci başlattı. Böylece cinsiyet, siyasi görüş ya da dini inanış ayrımı yapmadan tüm halkın temel haklarının garanti altına alan bir anayasal hükümet sisteminin kurulmasına olanak tanıdı.” Barış Ödülü’nü kazanan Diyalog Dörtüsü, ülkenin sendikacıları, insan hakları savunucuları, avukatları ve zanaatkârlarından oluşuyor. Ödül Komitesi, Tunus toplumunun; çalışma hayatı ve refah, hukukun üstünlüğü ilkesi ve insan hakları olmak üzere farklı kesimlerini temsil ettiğini vurguladıktan sonra şöyle diyor: “Tunus’ta büyük bir ahlaki otoriteyle barışçıl demokratik gelişmenin sağlanmasında hem arabulucu hem de itici güç olarak rol oynadı.” Komite, 2010 yılında Tunus’ta başlayan Arap Baharı’nı anımsatıp devam ediyor: “Bu ülkelerden birçoğunda demokrasi ve insan hakları mücadelesi sekteye uğradı ya da başarısız oldu. Buna karşın Tunus, temel insan haklarına saygı talep eden coşkulu bir sivil toplum sayesinde demokrasiye geçişi başardı.” HHH Özetle Nobel Komitesi, savaşın canlı tanıklığı diyor, kanser tedavisinde umut veren araştırma diyor, iç savaş diyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan “sipariş” diyor. Nobel, çok önemli siyasi, ekonomik ve güvenlik sorunlarla karşı karşıya olan Tunus’un bu ödülü almasının ülkede demokrasinin korunmasının güvencesi olduğunu düşünüyor ve Ortadoğu, Kuzey Afrika ve dünyanın geri kalanında barış ve demokrasiyi teşvik edenler için bir ilham olmasını umduğunu belirtiyor. Erdoğan, “hak edip etmiyor, böyle bir şey yok” diyor. Nobel, “Her şeyden önce ödül, büyük zorluklara rağmen ulusal bir kardeşlik için zemin hazırlayan Tunus halkını cesaretlendirmeyi amaçlamaktadır. Diğer ülkelerin Tunus’u örnek alması umulmaktadır” diyor, Erdoğan Nobel ödülünün “siyasi” olduğunu söylüyor. Nobel Komitesi’nin, Barış Ödülü açıklamasının içinde tek kelime olsun, “İhvan” sözcüğü geçmiyor. Ama; o metnin her satırı, İhvan iktidarlarının hezimetiyle önce Ortadoğu “liderliği”, ardından “Anayasal başkanlık” hayali suya düşen bir rejimin, çıkış yolunu ölümle ve kanla terbiyede aradığı Türkiye’ye ağır bir ders niteliği taşıyor. Barışı ve demokrasiyi cesaretlendiren bu “sipariş”i desteklemek, barış yolunda kaybettiklerimize borcumuz olsun. N Enflasyon tahmini bahane faiz yükseltmemek şahane GM, 400 aracı geri çağırıyor Japon hava yastığı üreticisi Takata’nın ürünlerinde görülen arızalar nedeniyle geri çağrılan araçlara, General Motors’un 2015 yapımı 400 otomobili de eklendi. Takata’nın ürettiği hava yastıklarının patlayarak, sürücüler ve yolcular için ölümcül tehlike oluşturduğu, bu yüzden 8 kişinin hayatını kaybettiği, 100 kişinin de yaralandığı saptanmıştı. Bugüne kadar ABD’de, aralarında Honda ve Fiat Chrysler marka araçların da bulunduğu otomobillerde kullanılan 23.4 milyon hava yastığı kusurlu bulundu. Honda’nın hava yastıkları yüzünden geri çağırdığı araç sayısı 19.6 milyon. Toyota firması 8.1 milyon aracı geri çağırırken, Nissan yaklaşık 4 milyon aracı geri çağırmak zorunda kaldı. l Ekonomi Servisi Merkez Bankası, enflasyon beklentilerini sürekli yükseltmesine, piyasa faizleri çift haneye çıkmasına rağmen faiz artırımından hâlâ uzak u hafta çarşamba günü yine gözler Merkez Bankası’nın Para Politikası Kurulu toplantısında olacak. Uluslararası kuruluşlar ve analistler yükselen enflasyona karşı Merkez’in faPİYASA iz artırımına NOTLARI gitmesi gerektiği konusunda uyarıyor. Yüksek enflasyonun vatandaşa düşük gePelin lir ve işsizÜnker lik olarak döneceği biliniyor. Ancak iki ay önce faiz adımı atmak için ABD Merkez Bankası’nı izleyeceğini belirten bankanın, Fed’in faiz artırmayacağı beklentileriyle kur ve faizlerde son dönemde yaşanan gerilemeyi de göz önüne alarak faizleri yükseltmesi beklenmiyor. B Erdem Başçı başkanlığındaki Merkez Bankası, bugüne kadar tahminlerini yukarı yönlü güncellerken, hedeflere ise hiç yaklaşamadı. Kanunla belirlenmiş Merkez Bankası Kanunu’nda bankanın temel görevi ‘fiyat istikrarını sağlamak’ olarak belirlenmiş. Enflasyon hedefleri ise hükümetle birlikte üçer yıllık dönemler halinde belirleniyor. Diğer yandan enflasyon beklentileri, geleceğe yönelik politikaların şekillendirilmesinde kullanılıyor. Yani Merkez Bankası enflasyon beklentilerine gö re adım atmak zorunda. Burada da amaç enflasyon hedefine yaklaşmak olmalı. Buna rağmen Merkez, enflasyon beklentilerindeki artışa rağmen para politikası araçlarından faiz artırım silahını kullanmıyor. Piyasada oluşan 5 yıllık devlet faizi ocak ayı başında yüzde 6.94 iken şimdilerde yüzde 10’un üzerinde seyrediyor. Politika faizi ise yüzde 7.5 ile piyasa faizlerinin çok altında. Merkez, kısa vadeli faizleri artırarak ya da düşürerek piyasada oluşan uzun vadeli faizlere ve dolayısıyla enflasyona etki yapma şansına sahip. Ancak bunu yapmıyor. Tabii ki enflasyon beklentileri de yükseliyor. Bütün bunlar, hükümet ve özellikle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Merkez’e yönelik faiz baskısını akıllara getiriyor. Merkez hem öngörüler hem de bağımsızlık konusun da güven zedeliyor. Son iki yıldır enflasyon hedefini tutturamadığı için hükümete açık mektup göndermek zorunda kalan Başçı’nın bu yıl için de mektup göndermesi mümkün. Hedef hiç şaşmadı Merkez geçen hafta 2015 yıllık enflasyon beklentisini yüzde 8.25’e yükseltti. Yılın başında beklenti yüzde 6.82 idi. Yani enflasyon beklentileri yüzde 2.5’in üzerinde arttı. Yıllık enflasyon eylül verilerine göre yüzde 7.95. Hedef ise yüzde 5 olmayı sürdürüyor. 2011 yılında da yüzde 5.5’lik hedefe karşın yıl sonu enflasyonu yüzde 10.4 düzeyinde gerçekleşmişti. 2012’de hedef yüzde 5, enflasyon yüzde 6.16 oldu. 2013 ve 2014’te de yüzde 5’lik hedef kondu, ama yıl sonu gerçekleşmeleri sırasıyla yüzde 7.4 ve 8.17’ye ulaştı. Erdem Başçı Volkswagen’den belirsizlik itirafı Dizel araçlarda emisyon oranlarını düşük gösteren yazılım kullandığı ortaya çıkan Alman otomotiv devi Volkswagen, gelecekteki istihdam ve satış durumunun belirsiz olduğunu duyurdu. Şirketten, Alman haber ajansı DPA’ya yapılan açıklamada, satışlarda azalma olması, bunun da üretime ve istihdama yansıması halinde neler yapılacağının planlandığı belirtildi. Açıklamada, “Şu an için satış ve istihdam durumlarının gelişimi öngörülemiyor. Geçici bir istihdam gerilemesinin ortaya çıkması halinde, geçmişte olduğu gibi kısa vardiya sistemine geçilmesi mümkün” denildi. Şirket, mevcut kriz durumunda bile çalışanların istihdamını garantiye almak için her şeyin yapıldığını da savundu. l Ekonomi Servisi 3. havaalanına 42 milyonluk bütçe İhale sürecinde birçok şaibeli uygulama yapılan üçüncü havalimanı projesinde enerji altyapısına 42 milyon TL bütçe ayrıldı kolojik, teknik, hukuki ve ekonomik açıdan birçok sorun barındıran 3. havalimanı projesi enerji altyapısı için dev yatırım yapılacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alaboyun, 3. havalimanına enerji temin edecek Taşoluk Tali Merkezi’nin 2017 sonuna kadar tamamlanmasını öngördüklerini, yer tespitinin yapıldığını ve 42 milyon lira bütçe ayrıldığını söyledi. Alaboyun, “Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEAİŞ) yatırım programı kapsamına alınan 380/54 kV gücündeki Taşoluk Tali Merkezi yapımı devam eden üçüncü havalimanına enerji temin edecek. Bunun için yer tespiti yapıldı. Hazineye ait sahanın TEİAŞ’a devri de yakın bir tarihte tamamlanacak” dedi. Alaboyun, 4x100 megavolt amper (MVA) kurulu gücünde 154/33 kV’lik gaz izole transformatör merkezinin de yüklenici firma E İhale şartnamesi değiştirildi Havalimanı ihalesini kazanan konsorsiyum yetkilisinin ihalenin yapıldığı tarihte ihalelere katılmaktan yasaklı olduğunu söyleyen Erdoğdu, ihale şartnamesinin sonradan değiştirilmesi, sözleşmenin açık hükümlerine rağmen yapım ve işletme süresini uzatacak şekilde yer tesliminin 22 ay boyunca yapılmaması, proje müteahhitlerinin 630 milyon dolarlık rüşvet havuzu oluşturması gibi hukuka aykırı uygulamaları hatırlattı. tarafından tesis edileceğini ve işletileceğini, ayrıca 2x100 MVA kurulu gücünde bir trafo merkezi yapılacağını duyurdu. Bugün gerçekleştirilecek 3. havalimanı finansmanı imza törenine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun katılacağı açıklandı. CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu önceki gün yaptığı açıklamayla, 3. havalimanı ihalesinde yaşanan yolsuzluklara dikkat çekerek “Mega proje olarak gösterilmeye çalışılan bu proje bir mega felakettir” demişti. Erdoğdu, LimakKolinCengizMapaKalyon Ortak Girişim Grubu’na verilen projenin, İstanbul’un son kalan Kuzey Ormanları’nı yok edeceğini, uçuş tehlikesi yaratan hava koşulları ve kuş göç yolları üzerinde olması nedeniyle teknik bir felaket olduğunu belirtmişti. Vodafone ve Opet’ten işbirliği Vodafone ve Opet işbirliği ile akaryakıt sektörüne özel bir uygulama geliştirildi. OTOFİLO adını taşıyan bu uygulama ile Opet, müşterilerinin filo araçlarının yönetimini de yapacak. OTOFİLO Filo Yönetim Sistemi ile Opet müşterileri, filo araçlarının yönetimlerini, yakıt dolum ve tüketim bilgilerini, taşıt kilometresini ve coğrafi konum bilgilerini tek ekrandan izleyebilecek. l Ekonomi Servisi TEB’den kadınlara destek Türk Ekonomi Bankası (TEB), kadın patronlara destek olmak amacıyla Kadın Akademisi’ni hayata geçirdi. İlkini İstanbul’da düzenlediği Kadın Akademisi ile TEB, kadın patronlara işletmelerini büyütebilmeleri için gereken bilgiye ulaşma, yeni pazarlara erişim, networking kurma gibi kilit konularda yapılandırdığı hizmetlerinin yanı sıra özel eğitim, danışmanlık ve mentorluk hizmetleri sunuyor. C M Y B