Katalog

25 OCAK 2015 PAZAR CUMHURİYET SAYFA THY fiyatları indirecek Türk Hava Yolları (THY) Genel Müdürü Temel Kotil, “Petrol fiyatlarının düşmesiyle havayolunun gideri yüzde 10 düşmüş olacak. Tabii ki bizim bilet fiyatlarımız da düşecek” dedi. EKONOMİ [email protected] Yabancıların gözdesi İstanbul Yabancıların konut aldığı iller arasında Antalya liderliği bırakmazken, İstanbul farkı kapatıyor. İstanbul, yabancılara konut satışında yüzde 30 paya sahip oldu. İstanbul’da yabancılara konut satışı 2013 yılsonuna göre yüzde 128 arttı. 11 Tapuda rekor erkeklerin Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce, Türkiye’de en fazla gayrimenkulün erkeklerde olduğunu açıkladı. Buna göre; Ankara’da, 2 milyon 880 bin tapu sahibi kadınken, ‘4 milyon 494 bin tapu sahibi erkek. İstanbul’da ‘2 milyon 227 bin 336’ gayrimenkul kadınlarda, ‘4 milyon 145 bin 426’ gayrimenkul de erkeklerde. IndustriALL’ın Roche’ya uyarısını LabourStart internetten duyurunca, yerli ortak mesaj yağmuruna tutuldu Deva’ya protesto yağdı OLCAY BÜYÜKTAŞ Anılarla Karşılaştırma Günümüzde yaşanan baskı, yolsuzluk olayları, geçmişle karşılaştırılarak benzerlikler bulunmaya, belki de “böyle gelmiş böyle gider” anlayışıyla hafifsenmeye çalışılıyor. İki anımla günümüzde yaşananların, geçmişin benzeri olmadığını anlatmaya çalışayım. Yıl 1957, yetkili hesap uzman muavini olarak, kurul jargonu ile İzmir’de turne yapıyorum. Bana verilen vergi inceleme fişleri arasında bir kuru üzüm, incir ihracatçısı da bulunuyor. Turnenin sonlarına doğru elimde kalan inceleme fişi olarak mükellefin Alsancak’taki işyerine gittim. İşyerine gittiğimde mükellefin DP’nin ilçe başkanı olduğunu öğrendim; bazı fotoğraflar gösterilerek öğretildi. Vergi incelemesine başlama tutanağını tuttuk. Defterlerin muhasebecide olduğu söylendi. Muhasebeci de işyerindeydi. İlke olarak incelemelerin mükellefin işyerinde yapıldığını, defterlerin işyerinde bulundurulması gerektiğini hatırlatarak muhasebecilerin de gerekli açıklamalar için inceleme sırasında işyerinde bulunmasını istedim. Muhasebeci Musevi idi. “Bir sakrifis (sakrifice fedekârlık) yapalım” dedi. İzleyen günde işyerine gittiğimde, kaza olduğu, kazaen defter ve belgelerin de yandığı söylendi. Kanuni defterlerin ibraz edilmediğine ilişkin bir tutanak tutulup olay matrahın resen tespiti için takdir komisyonuna gönderilebilirdi. Kısa sürede defterlerin yanması bana inandırıcı gelmedi. Defter ve belgeler olmasa da belge ve bilgi toplayarak inceleme yapılabileceğini düşündüm. Üzüm, incir üreticilerine mektuplar yazdım, iletişim kurdum, borsada geçen işlemleri, ihracat kayıtlarını inceledim. Vergi dairesindeki geçmiş yıl vergi beyannamelerinden ve muhtasar beyannamelerinden de bilgi ve ipuçları sağladım. İnceleme uzadıkça, DP rozeti göstermeler arttı. Ankara’dan dönemin Maliye Bakanı Hasan Polatkan’dan söz edilmeye başlandı. Henüz çok genç olduğum, istikbalimle oynamamam gerektiği de hatırlatıldı. Belki göz korkutmak için söyleniyordu. Olayın Maliye Bakanlığı’na yansıtıldığı da doğru olmayabilirdi. İnceleme sırasında kuruldan bana en ufak ima gelmedi. Kurul Başkanımız Derviş Gilava’ya güvenim tamdı. Böyle bir baskı gelse dahi inceleme elemanına yansıtmayacağına inanıyordum. Turne sürem uzadı, ama inceleme raporunu da düzenledim. Kimse de incelemeyi bırak, devret, İstanbul’a görevine dön demedi. HHH Yıl 1960, 27 Mayıs sonrası Yassıada’da tutuklu DP’lilerden mal varlıkları incelenmek için servet beyannameleri alınmıştı. Beyannameleri incelemek üzere bir grup hesap uzmanı Ankara’ya çağrıldı. Alınan beyannameler bir salonda muhafaza ediliyordu. Beyannameler, dosyalar arasında büyük bir sandık dikkati çekiyordu. Sandığın Celal Bayar’ın belgelerine ait olduğunu öğrendik. Kurulun espri küpü Mülkiye’den sınıf arkadaşım rahmetli Özdemir Saran (Özbi) derhal espriyi patlattı. “Cello’nun sandukası”. Celal Bayar dönemin Cumhurbaşkanı idi; ayrıca İş Bankası’nda bir milyar TL mevduatı olduğu söylentileri yaygın olduğu için inceleme önemli idi. İnceleme görevi bana verildi. Celal Bayar görev yaptığı on yıl süre boyunca harcamaları belgelenmiş, günlük listeler düzenlenmiş, dosyalanmıştı. Bu nedenle sandık çok hacimli idi. Kayıtlar gayet düzgündü. Rahmetli Celal Bayar’ın Türkiye İş Bankası’ndaki bir milyar TL’lik mevduatına de açıklık getireyim. Türkiye İş Bankası, bankanın mevduatı bir milyar TL’yi aştığında ilk genel müdürü Celal Bayar’a olayın anısına bir plaket vermiş, bir de teşekkür yazısı yazmıştı. Plaket ve bankanın teşekkür yazısı, Celal Bayar’ın bankadaki mevduatı gibi algılanmıştı. Celal Bayar’ın eşi Reşide Bayar Hanımefendi’nin de gelir ve malvarlığı bulunuyordu. İstanbul Caddebostan’daki ev, köşk nasıl nitelerseniz, Sayın Celal Bayar’ın geliri, tasarrufu ile değil Reşide Bayar Hanımefendi’ye ait gayrimenkullerin satışı karşılığı alınmıştı. Haksız, kaynağı açıklanmayan bir mal edinme söz konusu değildi. On yıllık döneme ilişkin inceleme raporunu toparladım. Belleğim yanıltmıyorsa 60 bin TL dolayında bir fark oluştu. Bu farkın değerleme hatalarından, saptanamamış olaylardan doğabileceğini belirterek haksız kaynak, belirsiz edinim olmadığı kanısıyla raporu sundum. Kimse de bana milyar mevduat söylemi varken nasıl böyle bir rapor yazarsın demedi. Bu iki anı bile günümüzde medyaya yansıyan, çoğu da yansımayan olaylarla geçmişte yaşanan olayların farkını göstermeye yetecek nitelikte. Sütaş’ta işçiler Ekonomi Servisi Eski TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz’ın sahibi olduğu Sütaş’ta işten atılan Tek Gıdaİş sendikası üyelerinden 11’i hakkında işe iade kararı verildi. Bursa Karacabey’deki SÜTAŞ fabrikası önünde direnişlerini sürdüren işçiler, Tek Gıdaİş Sendikası’na üye oldukları için işten atılmıştı. Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, 11 işçinin Sütaş tarafından haksız olarak sendika üyeliğinden dolayı işten çıkartıldıkları kanaatine vardı. İşçilerin işe iadesine karar veren mahkeme, ayrıca Sütaş’ın her işçiye ayrı ayrı tazminat olarak, 12 aylık brüt ücretleri tutarında sendikal tazminat ve boşta geçen 4 aylık süreler için de net ücretlerinin ödenmesine hükmetti. Öte yandan, Sütaş’ta işten atılan işçilerin haklarında suç duyurusunda bulunduğu Sütaş Genel Müdür Yardımcısı Emin Çolakoğlu ve Sütaş İnsan Kaynakları Müdürü Ayhan Bedeloğlu hakkında dava açıldı. kazandı Küresel şirketlerin çalışma yaşamında gösterdikleri ikiyüzlü tavır bir kez daha gün yüzüne çıktı. Gelişmiş ülkelerde sendikalı çalışma koşullarına sonuna kadar uyan çokuluslu şirketlerin aralarında Türkiye’nin de olduğu gelişmekte olan ve daha az gelişmiş pazarlardaki faaliyetlerinde işçi haklarını görmezden gelen tavrını bu kez IndustriALL (Küresel Sendika) internet sitesinden duyurdu. Sitede yer alan habere ve Deva ilaç şirketinde yetki alan Petrolİş Sendikası örgütlenme servisinden alınan bilgiye göre Roche, Türkiye’deki iş ortağı Deva Holding’in işçilerin sendikalaşma girişimine saldırısını yasalara uygun gördüğünü açıkladı. IndustriALL Küresel Sendika da Roche’a tepki göstererek “Roche Türkiye’de işçilerin haklarını ihlale devam ediyor” dedi. Roche’a Türkiye’deki ortağı, Deva’nın sendika karşıtı tutumu için bir uyarı mektubu yazan IndtustriALL, koşullar düzeltilmezse şubatta küresel bir kampanya başlatacağını iletti. 89 sendika barajda boğuldu 12.1 milyon işçiden yalnızca 1.2 milyon işçinin sendikalı olabildiği Türkiye’de, milyonlarca işçi de sendikalı olduğu halde baraj nedeniyle toplusözleşme imzalayamıyor. MUSTAFA ÇAKIR Türkiye yönetimini aralık ortalarında Deva şirketi ile görüşmek üzere görevlendiren Roche, uluslararası normları ve kendi yükümlülüklerini göz ardı ederek Deva’nın Türkiye’deki yasalara uygun davrandığını öne sürdü. Roche işten atmalara ve diğer hak ihlallerine çözüm getirmedi. IndustriALL Genel Sekreteri Jyrki Raina 20 Ocak’ta Roche’a yazdığı uyarı mektubunda, “Deva işçilerinin önemli bir bölümünün onuru çiğneniyor ve sendikalaşma hakkı ihlal ediliyor. Şirketinizin yükümlülükleri bakımından da bu durum Roche için kabul edilebilir bir şey değildir. Eğer şubat sonuna kadar bu durum düzeltilmezse, IndustriALL bir kampanya başlatmak zorunda kalacak” dedi. Gelişmeler üzerine, uluslarara sı sendikal haber sitesi LabourStart, Deva işçilerini desteklemek için küresel bir kampanya açtı. Bu kampanya çerçevesinde, Deva yönetimine binlerce protesto mesajı gönderildi. Sendika olmayacak “Size dört şey söyleyeyim: Bunu kayda geçmeyin. Bu işyerinde asla sendika olmayacak. Şimdi sendikadan çıkın ve yüzde 30 zam alın. Sendikada kalın ve işten atılın.” Bu sözler, Çalışma Bakanlığı’nın işçilerin üye olduğu sendikayı şirketin tanımasına karar verdikten sonra, Deva’nın işçilere yaptığı açıklamaydı. Çalışma Bakanlığı 14 Ekim’de Deva’ya meşru taraf olan Petrolİş ile toplu sözleşme görüşmelerine başlama talimatı verdiğinden beri, şirket yönetimi sendika üyelerini işten atmaya devam et ti. Sendikadan ayrılan işçilere ücret zammı verdi, sendikadan ayrılmayı reddedenleri tehdit etti ve bir korku iklimi yaratıyor. IndustriALL üyesi Petrolİş bu ihlallere karşı mahkemeye dava açtı ama bu arada Deva sendikalı işçileri işten atmaya devam ediyor ve sendikadan ayrılanlara ücret zamları vaat ediyor. Davanın ilk duruşması 1 Nisan 2015’te yapılacak. Deva 8 ve 9 Ocak’ta da sendika üyesi iki işçiyi daha işten attı. 20 Haziran’dan bu yana Deva’da sırf sendikalı oldukları için işten atılan işçilerin sayısı 32’yi buldu. 2010’da Deva’nın Çerkezköy, Kartepe ve Topkapı’daki üç işyerinde Petrolİş’e yönelik sendikasızlaştırma operasyonunu izleyen yıllarda, çalışma koşulları kötüleşti. Zamları ödenmedi, işçilere psikolojik baskı uygulandı, haksız işten atmalar oldu ve iş sağlığı ve güvenliği koşulları kötüleşti. Bunun sonucunda işçiler 2014’te tekrar Petrolİş’te örgütlendiler. Özince: 3.5 ton altın var sermaye yok Ekononi Servisi İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince, yapılan tasarrufların sermayeye dönüştürülemediğine dikkati çekerek, “Ülkemizde yastık altında 3 bin 500 ton altın varmış. ‘Tasarruf yok’ diyenlere saygılarımla. (Tasarrufların) Çok ciddi bir bölümünün de gayrimenkulde olduğunu biliyoruz” dedi. Özince ayrıca “İmparatorluktan, Cumhuriyete daha 1 asır geçmemiş. Türkiye hâlâ sermaye birikimini sağlayamamış, kayıt düzenini tamamlayamamış, kişi hak ve özgürlükleriyle ilgili hala ciddi ajandası var” değerlendirmelerini yaptı. Feyziye Mektepleri Vak fı (FMV) tarafından düzenlenen “İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Mali ve İktisadi Sorunlar ve Çözümler ” konulu konferans ta konuşan Özince, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e ve bugünden yarına ciddi gelişmeler yaşanan bir dünyada, birikimi, bireysel tavrı ve inisiyatifi olan insanların yaptıklarının topluma nasıl katkı sağladığının arayışı içinde olduğunu söyledi. Özince, kurumların kurumsallaştırılabilmesi durumunda, devletin daha sürdürülebilir politikalara sahip olabileceğine işaret ederek, bugüne kadar sermayeyi oluşturup, kaydileştiren, verimli çalıştıran toplumların başaErsin rıyı yakalaÖzince dıklarını anlattı. ANKARA Türkiye’de işyerlerinde uygulanan işten atma tehditleri nedeniyle milyonlarca işçi sendikalara üye olamadığı için toplusözleşme imzalayamıyor. Son rakamlara göre 12 milyon 180 bin 945 işçiden sadece 1 milyon 297 bin 464’ü sendikalara üye. Toplam 147 sendikadan 98’inin Ekonomik ve Sosyal Konsey’e (ESK) üye sendikalara uygulanan yüzde 1 işkolu barajının altında kalması da acı gerçeği bir başka açıdan gözler önüne seriyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin Ocak 2015 istatistiklerini yayımladı. TebDİSK’e bağlı Nakliyatİş Sendikası’na üye Ürünleri AŞ’de nakliye ve montaj işinde çaliğe göre Türkiye’de toplam 147 işçi oldukları için işten atılan ve önceki gün Şiş lışan işçiler sendikaya üye olduktan sonra Tepe sendikası var. Bunlardan sadece 49’u li’deki Cevahir AVM önünde Home patronları tarafından işlerin taşerona yüzde 1 işkolu barajını aşabildiği için eylem yapan Tepe Home devredilmesi bahane edilerek işten atıldılar. toplusözleşme imzalayabilecek. GeriPak Eğitimİş 3’e işçileri, bugün de Ka Atılanlar arasında 1520 yıldır Tepe Home’a ye kalan 98 sendika baraj altında kaldıköy Nautilus AVM emek veren çalışanlar da vardı. Sendika önkatladı dığı için toplusözleşme yapamayacak. önünde eylem ya cülüğünde Tepe Home işçileri 20 Ocak’tan Cemaate yakın olduğu saAyrıca ESK’ye üye Türkİş, Hakİş pacak. Bilkent itibaren, “taşeron cehennemine son, sendivunulan ve isimlerinin başında ile DİSK’e bağlı sendikalar için ba“Pak” uzantısı bulunan sendikalar Holding’e bağ kamızla birlikte işimizi istiyoruz” talebi ile raj yüzde 1. Bağımsız sendikalar dan hiçbirisi işkolu barajını aşamadı. lı Tepe Home direnişe başlayan işçiler önceki gün Cevahir için baraj yüzde 3. Milyonlarca Ancak “ticaret, büro, eğitim ve güzel Mobilya ve AVM’deki Tepe Home mağazasından alışveriş işçi ya sendikası barajın altında sanatlar” işkolunda örgütlü bulunan Pak Dekorasyon yaparak kasayı kilitlediler. kaldığı için ya da sendikalara Eğitimİş Sendikası’nın üye sayısındaki arüye olamadığı için toplusözleş tış da dikkat çekti. Sendika üye sayısını yaklaşık 3 kat artırdı. Sendikanın temmuzmeden yararlanamayacak. da 8 bin 391 olan üye sayısı 24 bin 455’e Güvenlik iş kolunda sendikalı çıktı. Sendikanın yüzdelik oranı da 0.92 ollık oranı arttı. Özİş Sendikası’nın du. Ancak toplusözleşme için yüzde 3 üyesi 12 bin 289’a çıktı. Güvenlik barajını aşması gerekecek. “Banka, fiİstatistik ze çarpıyor. Aynı zaman 378’e çıktı. Buna karşın nans ve sigorta” işkolunda örgütlü ler incelendi da Hakİş Genel Başkanı Türkİş’e bağlı Belediyeİş Sendikası’nın üye sayısı da 5 bin 866’dan 11 bin 708’e yükseldi. bulunan Hakİş’e bağlı Öz Finansİş ğinde “Genel da olan Mahmut Arslan’ın İş Sendikası’nın üyesi saüye sayısındaki arişler” işkolun yönetimindeki Hizmetİş yısı 45 bin 775’ten 44 bin GüvenlikSen’in üye sayısı 451’den Sendikası’nın tış da sürüyor. Sendikanın üye da örgütlü bulu Sendikası’nın üye sayısın 945’e geriledi. DİSK’e bağlı bin 256’ya çıktı. Ancak GüvenlikSen sayısı temmuza göre 14 bin nan belediye sen daki hızlı artış dikkat çeki Genelİş Sendikası’nın üye toplusözleşme için gerekli olan yüzde 926’dan 23 bin 716’ya dikalarının üye sayı yor. Hizmetİş Sendikası’nın sayısı ise 45 bin 810’dan 53 çıktı. larındaki değişim gö üye sayısı 6 ayda 101 bin bin 756’ya yükseldi. 1 işkolu barajını aşamadı. Tepe Home işçisi bugün Kadıköy’de Hizmetİş yükseliyor Ekonomi Servisi Kabul edilen İç Güvenlik Paketi’ne göre adres ve evlenme bildirimlerini süresi içinde yapmayanlara uygulanan para cezası 436 TL’den 80 TL’ye, gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara verilen ceza da 875 TL’den 500 T’ye indirilecek. Kimlik kartı, uluslararası aile cüzdanı ve mavi kart bedeli müracaat sırasında tahsil edilecek. Doğum bildiriminin kanuni süresi içinde yapılması halinde, kimlik kartlarından değerli kağıt bedeli alınmayacak. Hatalı yazım nedeniyle iade edilen uluslararası aile cüzdanları ve mavi kartlar değerli kağıt bedelinden düşülecek. Hatalı üretim ya da yazım nedeniyle kimlik kartlarının değiştirilmesi halinde kimlik kartı bedeli alınmayacak. Tasarıyla, nüfus cüzdanlarını kaybedenler ve doğum olayını süresi içinde bildirmeyenlere uygulanan idari para cezasına son veriliyor. Ceza 436’dan 80 liraya indi İran dolar değil Türk Lirası kullanıyor Ekonomi Servisi İran Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Gulamali Kamyab, ülkesinin artık yabancı ülkelerle ticari işlemlerinde dolar kullanmadığını açıkladı. Tasnim Haber Ajansı’na konuşan Kamyab, “İran artık yabancı ülkelerle ticari ve mali işlemlerinde Türk Lirası, Çin Yuanı, Rus Rublesi ve Avro gibi diğer para birimlerini kullanıyor” dedi. İran, en büyük ticari ortaklarından Çin ile yaptığı petrol ticaretinde 2012’den beri dolar yerine Çin Yuanı kullanıyor. Diğer ticari ortaklarıyla da ticarette dolar kullanımından vazgeçme planları yapan İran’ın Petrol Bakanı Bicen Namdar Zengene, eylülde Tahran’da düzenlenen İranRusya Ekonomik İşbirliği Konseyi 11. Toplantısı’nda, Rusya ile ticarette dolar yerine riyal ve ruble kullanmayı planladıklarını bildirmişti. Türkiye ile İran arasında da milli para birimlerinin kullanılmasına ilişkin görüşmeler yapıldığı ve bu konuda olumlu ge Sözleşmeler 12 punto büyüklüğünde olacak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Elektrik, su, doğalgaz ve elektronik haberleşme sektörü dahil abonelik sözleşmeleri en az 12 punto büyüklüğünde, anlaşılabilir dilde, açık, sade ve okunabilir şekilde düzenlenecek. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın “Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği”ne göre, satıcı veya sağlayıcı, sunulan mal veya hizmete ilişkin olarak tüketici ile bir abonelik sözleşmesi kurmak zorunda olacak. Yazılı veya mesafeli olarak kurulan abonelik sözleşmelerinin bir örneğinin kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi gerekecek. Yönetmelik, üç ay sonra yürürlüğe girecek. lişme kaydedildiği belirtilmişti. Türkiye 2014’te İran’a 4 milyar dolarlık ihracat yaptı. İran geçen sene Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı 9. ülke oldu. Kemyab, İran’ın bazı ülkelerle “döviz takas anlaşmaları” yapmayı planladığını da dile getirerek, söz konusu anlaşmaların İran ve diğer ülkeler arasındaki ticari ve ekonomik işlemleri kolaylaştıracağını ifade etti. Denizbank’tan esnafa özel kredi Denizbank esnafın ihtiyaçlarına yönelik, tarifeli tıkır tıkır kredi kampanyası sundu. 75.000 TL’ye kadar 36 aya varan vade sağlayan kampanya mini, midi, maksi gibi tarifeler bulunduruyor. DenizBank KOBİ Bankacılığı Grubu Grup Müdürü Ali Nazmi Adalet, “Nisana kadar sürecek kampanyamızla esnaf hem kredisini kullanıyor hem de yılda 2.000 TL’ye kadar tasarruf sağlıyor.” dedi. Ali Nazmi Adalet Akbank gençler arasında tasarrufu teşvik etmek amacıyla dijital kanalların gücünü kullanarak, Türkiye’nin tasarruf konusundaki çalışmalarını destekleyecek. Akbank, Harvard Business School ile yürüttüğü FIELD programı kapsamında, proje konusu olarak “Gençlere yönelik dijital odaklı tasarruf projeleri” konusunu seçti. Akbank’tan, tasarruf seferberligi Worldcard’dan kış kampanyası Yapı Kredi Worldcard düzenlediği kış kampanyasıyla çeşitli fırsatlar sunuyor. Sömestr tatili ve şubat boyunca geçerli olacak kampanya ile kullanıcılar Yapı Kredi bireysel kredi kartları ve bireysel TLcard’lar, Albaraka, TEB ve Vakıfbank Worldcard’lar ile tek seferde yapacakları ilk 100 lira ve üzeri alışverişten sonra tek seferde yapacakları her 100 lira ve üzeri alışveriş için ek Worldpuan kazanacaklar. C M Y B