Katalog

23 OCAK 2015 CUMA CUMHURİYET SAYFA Mustafa Kemal 31 puanla birinci olmuş. Onu Çin’in önderi Mao Zedung ve ABD Başkanı Franklin Roosevelt 30’ar puanla izlemişler. Josef Stalin 29, Vladimir Lenin 28, Cevahirlal Nehru 25, Musavi Humeyni ve Fidel Castro 23, Vinston Churchill 22, Nelson Mandela 20, John F. Kennedy Onun adı “halkın başı” 15, Golda Meir 12 puan anlamında “cumhurbaşkanı” alabilmişler... olduktan sonra da 10 Kasım HHH 1938’e kadar halkından hiç Budapeşte’de gezerken kopmadı... Devlet adamları yerine bu kez yabancı yayınlarda karşıma bir parkta Kemal Atatürk adı ve büstü çıktı. Çek onun hakkında yazılanları genç Cumhuriyeti’nde ise kaplıcaları kuşaklara ve günümüz siyasa ile ünlü Karlovy Vary kentinde adamlarına anımsatalım! bir binanın 18 Haziran cephesinde 1922’de yine aynı İzmit’te adı gördüm. Mustafa Çanakkale Kemal Paşa ile Savaşı’ndan buluşan Fransız sonra, yazar Claude Samsun’a Farrere çıkmadan önce dünyayı 1918’de o, bu şu sözlerle kaplıcada tedavi uyarmıştı: görmüştü. “Eğer savaşı Dünyanın kazanmış pek çok ve daha da ülkesinde onun kazanacaksa, Claude Farrare ve O adını taşıyan o, barışı da sokaklar, yapacaktır. caddeler, alanlar, parklar, Sözüme inanın ve sizlere heykeller görürsünüz. Caddelere önceden haber vereyim ki o, örnekler: İtalya Roma, Hollanda bunu iyi yapacak; herkesin Oostzaan, Hollanda Rotterdam, düşündüğünden daha eksiksiz Hollanda Utrecht, Bangladeş ve şimdiye kadar kimsenin Dakka, Pakistan İslamabat, ulaşamadığı bir başarı ile Hindistan Yeni Delhi, Dominik yapacak!” Cumhuriyeti Santo Domingo. 1930’da ise şöyle demişti: Belçika’nın Vise, “Sevr’den sonra Türkiye’nin Türkmenistan’ın öldüğünü Aşkabat, sanmıştım. Romanya’nın Ama Türkiye Bükreş kentlerinde yaşıyor; hem, alanlar onun adını Mustafa Kemal taşırlar. Parklar başına geçeli ve heykellere beri öylesine gelince... Meksika canlı yaşıyor ki Meksico City, Lloyd George’un Şili Santiago, bütün çabaları, Venezüella bütün imkânları, Caracas, Küba sağduyuya Havana, Hollanda meydan okuyan Amsterdam, Yeni bu şiddetli Zelanda Vellington, yaşama isteğinin Romanya Bükreş, karşısında İsrail Be’er Şeva ve erimekten Yehud, Kazakistan Tunus pulu başka bir şey Astana, Kırgızistan yapamıyor...” Bişkek, ABD Nev Amerikalı Jersey, Azerbaycan Baku... yazar Ernest Hemingvay Çanakkale’de ona karşı 1922’yi şöyle anlatmıştı: savaşan Avustralyalılar biri “Marmara kıyısındaki sıcak, Canberra’da, ötekisi Albany toz toprak içinde, eciş bücüş kentlerinde anıtını dikmişler. yollu ikinci sınıf kıyı kasabası Türkiye’de çoğunlukla “at Mudanya’da, Batı ile Doğu üzerinde” anıtlaştırılan o, karşı karşıya geldiler. İsmet Japonya’da Kuşimoto’da da Paşa’yla görüşecek Müttefik at üzerinde... Heykelde o, generallerini taşıyan İngiliz ayaklarında çizmesi ile İstiklal sancak gemisi ‘Iron Duke’ün Savaşı ve frak, papyon, pelerini kül rengi öldürücü kulelerine ile Cumhuriyetin kurucusu rağmen, Batılılar buraya barış dilenmeye geliyordu; yoksa barış devlet adamı olarak birlikte yorumlanmış! istemeye ya da şartlarını dikte HHH ettirmeye değil... Bu görüşmeler, Osmanlı’dan Avrupa’nın Cumhuriyete Asya üzerindeki yalnızca Hereke egemenliğinin ipek, Feshane sonunu gösteriyor. yün, Bakırköy Çünkü Mustafa bez, Beykoz Kemal, herkesin deri fabrikaları bildiği gibi, miras kalmıştı. Yunanları silip O, Osmanlı’nın süpürmüştü.” yabancılara Çinli yazar Ma borçlarını ShaoCheng, ödemekle kalmadı, “Mustafa Kemal 29 Ekim 1923’ten yeni Türkiye’nin sonra kalkınma kalbidir. Eski, demek olan yıpranmış bir Avustralya’da... sanayileşme için toplumdan yepyeni, şu fabrikaları güçlü bir millet sıfırdan yarattı: yaratmış, eşsiz kişiliğiyle kendini Ankara fişek 1924, Gölcük herkese saydırmış, enerjisiyle Tersanesi 1924, Şakir herkesi kendine inandırmıştır.” İngiliz Sunday Times gazetesi: Zümre 1925, Eskişehir hava tamirhanesi 1925, Alpullu Uşak “O, benzeri olmayan bir devlet adamı idi. Diktatörlerin tahammül şeker 1926, Kırıkkale mühimmat 1926, Bünyan dokuma 1927, edemediği serbest bir nizamla, Eskişehir kiremit 1927, Kırıkkale demokrasilerin başaramadığı ve çelik 1928, Ankara çimento başaramayacağı işler yapmıştır. Tarihte böyle adamlar devirlerine 1928, Ankara havagazı 1929, Kayaş kapsül 1930, Kırıkkale kendi adlarını vermişlerdir.” elektrik santralı 1931, Eskişehir İsveç Nya Dagligt gazetesi: Turhal şeker 1934, Konya Ereğli “O olmasaydı modern Türkiye Bakırköy – Kayseri bez 1934, olmazdı. Onun sayesinde Bursa süt 1934, Türkler, onun İzmit şişe ve cam olağanüstü eserini 1934, Zonguldak izleyebilecekler antrasit 1934, ve zaten dünyaca Keçiborlu kükürt pek yüksek olan Isparta gülyağı onurlarını daha fazla 1934, İzmit kâğıt yükseltebileceklerdir.” 1934, Paşabahçe Amerikan cam 1935, Gemlik Kentucky suni ipek 1935, Üniversitesi’nden Keçiborlu kükürt Prof. Dr. Arnold 1935, Zonguldak Ludvig, 2002’de taşkömür 1935, “Çağın Kralı: Siyasal Ankara Çubuk Önderliğin Doğası” Barajı 1936, Barut adlı kitabında 20. yüzyıla damgasını Japonya’da at üzerinde tüfek ve top 1936, Nuri Demirağ uçak basmış 377 devlet 1936, Malatya adamını şu ölçütlere sigara Bitlis sigara 1936, göre değerlendirmiş: Nazilli basma Malatya bez “Sıfırdan ülke 1937, Karabük demir çelik 1937, yaratmak, toprakları Divriği demir ocakları 1938, genişletmek, iktidarda kalınan İzmir klor 1938, Sivas çimento süre, askeri başarı, toplumsal 1938, Bursa merinos 1938... tasarım gücü, ekonomik Acaba “sultanlığa” geçişte başarı, devlet adamlığı, ideoloji bunlara ne oldu? ortaya koyma,  ahlaken örnek olma, siyasal miras, ülkenin (*) Çankaya – (**) Beştepe nüfusu ölçütlerinden oluşuyor...”  DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 9 ‘Bellrock(*)’ – ‘Five Hills(**)’! (3) Dış Haberler Servisi İran’da eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın birinci yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi, görevde olduğu dönemde yaptığı yolsuzluklardan hapis ve para cezasına çaptırıldı. Rahimi’ye yönelik suçlamalardan biri işadamı Babek Zencani’yle olan yasadışı bağlantıları. Zencani’nin Türkiye’de rüşvet ve yolsuzlukla suçlanan Rıza Sarraf’la bağlantılı olduğu iddia edilmişti. İran’da Yargıtay eski hükümetin ikinci adamı olan Rahimi için bir önceki hükümet zamanında işlediği yolsuzluklardan dolayı 5 yıl 91 gün hapis cezası verdi. Rahimi’nin bir önceki mahkeme kararına yaptığı itiraz üzerine Yargıtay 11. Ceza Dairesi’nde görülen yolsuzluk davasında, eski cumhurbaşkanı yardımcısı hapis cezasının yanı sıra 10 milyar İran Riyali (yaklaşık 290 bin dolar) para cezası ödemeye de mahkum edildi. Rahimi ayrıca, 28 milyar 500 milyon İran Riyali (yaklaşık 826 bin dolar) değerindeki bir meblağı da geri ödemekle yükümlü kılındı. Daha önce İran yargısı yolsuzluğu affetmedi yardımcısı Rahimi’ye 5 yıl hapis cezası Eski Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın Tahran Ceza Mahkemesi Rahimi’yi 15 yıl hapis cezasına mahkum etmişti. Buna itiraz eden Rahimi davayı bir üst mahkeme olan yargıtaya taşımıştı. Yargıtay, para cezasında bir değişiklik yapmazken hapis cezasını 5 yıl üç aya indirdi. Yargıtayın verdiği hüküm kesin sayılsa da Rahimi’nin avukatı yaptığı açıklamada söz konusu karara Yargı Kurumu Başkanı nezdinde itiraz edeceklerini ifade etti. Rahimi hakkında 25 ila 29 yolsuzluk suçlaması bulunuyordu. Ancak, Rahimi’nin hangi suçlamalardan hüküm giydiği hakkında açıklama yapılmadı. İran medyası, Rahimi’ye yapılan başlıca suçlama olarak, ülkenin en büyük sigorta şirketi “İran” üzerinden yaptığı usulsüz işlemleri gösterdi. Rahimi ayrıca ülkedeki döviz fiyatları üzerinde yaptığı manipülasyonla da suçlanıyordu. Rahimi, İran’da milyar dolarlık yolsuzluk iddialarıyla hakkında soruşturma açılan işadamı Babek Zencani bağlantısı Zencani ile olan yasadışı bağlantıları nedeniyle de suçlanıyordu. İran medyasında çıkan haberlerde, Zencani’nin yurtdışına sattığı petrol konusunda Rahimi’nin rolünün olduğu iddia ediliyor.Aralık 2013’ten itibaren tutuklu yargılanan Zencani, yolsuzluk ve evrakta sahtecilik yaparak İran devletini 2.7 milyar dolar dolandırmakla suçlanıyor. Bu rakamın büyük bölümünün petrol satışından geldiği belirtiliyor. Türkiye’de rüşvet ve yolsuzluk suçlamasıyla Rahimi hak tutuklandıktan sonra kında 25 ila serbest kalan işada29 yolsuzluk mı Rıza Sarraf’ın suçlaması İran’daki iş ortavardı. (AP) ğının Zencani olduğu ileri sürülmüştü. Obama’dan Netanyahu’ya A randevu yok BD Kongresi’nde İran hesaplaşması yaşanıyor... İsrail Başbakanı’nın davet edilmesine Beyaz Saray’dan ‘protokol ihlali’ tepkisi geldi Dış Haberler Servisi ABD’den Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner, Beyaz Saray’a danışmadan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’ya haziran sonuna kadar sonuçlandırılması umulan nükleer müzakereleri olumsuz etkileyecek biçimde Amerikan Kongresi’ne hitap etmek üzere davetiye çıkartınca Beyaz Saray’ın tepkisiyle karşı karşıya kaldı. Başkan Barack Obama İran’a yeni yaptırımları veto edeceğini belirtmişken Netanyahu’nun davet edilmesine Beyaz Saray’dan “protokol ihlali” itirazı yükseldi. Netanyahu’nun Arjantin’de Yahudi toplumunmart ayındaki Kongre’nin davetini kabul dan 2 bin kişi “adalet” çağrıettiğini duyurmasının ardından ise Beyaz sıyla 1994’teki saldırının gerSaray’dan kendisiyle bu ziyaretinde görü çekleştiği alanda yürüyüş yaptı. şülmeyeceği açıklaması geldi. Gerekçe ise (REUTERS) İsrail’de yaklaşan seçimleri etkilememek. Boehner, davetini “Böylesi bir dönemde İsrail Başbakanı’na radikal İslam ve İran’ın güvenliğimize ve hayat biçimimize yönelik tehdidiyle ilgili Kongre’ye hitap etmesini istiyorum” diyerek duyurdu. İran meselesi Kongre ile Obama arasında açık diplomaDış Haberler Servisi Arjantik hesaplaşmaya dönüşmüşken çoğunluğunu tin Devlet Başkanı Cristina FerCumhuriyetçilerin oluşturduğu Kongre’nin iki nandez Kirchner’i İran ile gizlikanadındaki vekil ve senatörler nükleer müzace anlaşmaya varmakla suçlakereler sonuç vermezse bir dizi yeni yaptırıyan ve geçen pazar evinde canmı gündeme taşıyor. sız bedeni bulunan savcı Alberto Nisman’ın cinayete kurban Kongre’ye mart gitmiş olduğuna yönelik ülkeayında hitap et nin en üst düzey yetkilisinden mesi beklenen açıklama geldi. Bugüne kadar Netanyahu’nun CumNisman’ın intihar etmiş olabilehuriyetçi Mark Kirk ceği yönündeki kimi resmi deile Demokrat Robert mecin aksine, öldürüldüğünü Menendez’in hazırlasöyleyen isim Nisman’ın suçladığı yaptırım tasarısımalarının hedefindeki Kirchner. nın lehine konuşacaArjantin, Nisman’ın ölüDaveti kabul ettiğini ğı belirtiliyor. Beyaz münün ardından “intihar açıklayan Netanyahu, Saray Sözcüsü Josh mı, birilerince susturul2011’de de Kongre’ye du mu” sorularıyla sarEarnest ise “Protoseslenmişti. (AFP) sılıyor. Komplo teorilekol bir ülkenin lideri sürerken dün günrinin ziyareti söz konusu olduğunda diğer deme Facebook’tan ülkenin lideriyle temasını gerektirir. Başulusa açık mektukan Obama’nın ziyaretleri de böyle planbunda Kirchner’in lanır. Bu olay protokolden sapma anlaNisman’ın ölümümına gelir” dedi. Beyaz Saray Ulusal Güne ilişkin “Bunun Kirchner bir intihar olmadıvenlik Konseyi Sözcüsü de Obama’nın Neğına ikna oldum” tanyahu ile bu ziyaretinde görüşmeyeceğini açıklaması damgasını vurdu. şu ifadelerle belirtti: “Uzun geçmişe dayaKirchner, hakkındaki suçlamanan uygulama gereği, yabancı bir ülkedelara ilişkin Nisman’a birilerinin ki bir demokratik seçimi etkiliyor görünyalan belgeler verdiğini savunmekten kaçınmak için, seçimlere yakın tadu. Nisman’ın davasıyla ilgili iki rihlerde devlet başkanları ya da adaylakilit şahidin hükümet karşıtı olrıyla görüşmüyoruz.” duğunu, kendilerini ona istihbarat servisinde çalışıyor gibi Haaretz gazetesi ise İsrail istihbarat servisi göstererek yalan söylediklerini Mossad’ın Obama yönetimine ve ABD’li sebelirtti. Bunun hükümete yönenatörlere yeni yaptırımların İran’la müzakelik bir komplo girişimi olduğunu releri tehlikeye sokacağı ikazı yaptığını yazöne süren Kirchner, “Nisman’ın dı. Gazete Mossad’ın tutumunun Netanyahu suçlamaları düşmekle kalmadı, çizgisinden farklılığına dikkat çekti. Şam’dan BM’ye n Dış Haberler Servisi Suriye yönetimi, bir kez daha Türkiye’yi “yabancı savaşçıların geçişine topraklarını açmakla” suçladı, BM’ye şikâyet etti. Daha önce de Türkiye’ye yönelik benzer tepkilerini dile getiren Şam yönetimi bu kez Paris’teki saldırıların ardından BM Genel Sekreteri Ban Kimun ile BM Güvenlik Konseyi’ne bir mektup gönderdi. Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi tarafından kaleme alınan mektupta, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, Paris’teki saldırıları gerçekleştiren cihatçı bağlantılı saldırganlardan birinin kız arkadaşı, olayla ilgili olduğu sanılan Hayat Boumeddiene’nin Türkiye üzerinden Suriye’ye geçtiği yönündeki ifadelerine atıfta bulunuldu. Mektupta, “Bu Türkiye’nin Suriye’ye dünyanın dört bir yanından gelen yabancı teröristlerin ve paralı askerlerin ana giriş güzergâhı olduğunun resmi itirafıdır” denildi. Caferi, Konseyi Türkiye’yi kınamaya çağırdı. Bu arada “Suriye muhalefetinin oluşturduğu geçici yönetim”in başındaki isim Ahmed Tohme, kendilerine ABD’nin doğrudan ilk kez maddi yardım yaptığını, bunun 6 milyon dolar olduğunu söyledi. Paranın “ılımlı muhaliflerce ele geçirilen yerlerde kalkınma, gelişim projeleri, gıda yardımı ve yerel muhalif konseylere destek için kullanılacağını” kaydetti. Paris vurgulu Ankara şikâyeti Savcı intihar etmedi Kirchner’den şaşırtan açıklama: siyasi, hukuki skandala dönüştü” dedi. Nisman’ı kullananların amacının adını lekelemek olduğunu da kaydetti. Bu kişilerin “Nisman’ı yaşarken kullandığını, ardından da artık ölüsüne ihtiyaçları olduğu” ifadesini kullandı. Nisman, kanıtlarını Kongre’ye sunmasından bir gün önce evinde başından tabancayla vurulmuş halde bulunmuştu. Savcılık ön soruşturmanın intiharı işaret ettiğini söylemişti. Ancak dün Kirchner’in açıklamasının öncesinde olay günü, Nisman’ın evinin kapısını açan çilingirin dairedeki arka kapıyı neredeyse açık şekilde buldukları iddiası da dikkat çekti. Yan dairenin havalandırma borusunda bir ayak ve parmak izi nin bulunduğu da duyuruldu. Nisman bu hafta başında parlamentoda Kirchner de dahil kimi yetkilinin adının geçtiği soruşturmayla ilgili konuşacaktı. Savcı, yetkilileri Tahran ile ticari ilişkilerin zarar görmemesi için 18 Temmuz 1994’te Arjantinİsrail Derneği’ne düzenlenen 85 kişinin öldüğü bombalı saldırıda İran ile bağlantıları örtbas etmeye çalışmakla suçluyordu. Yemen’de yönetim istifa kartını çıkardı Sana’nın kilit bölgelerinden çekiDış Haberler Servisi lecek. Milisler, daha önce kaçırYemen’de Şii Husi milislerinin dıkları cumhurbaşkanlığı genel başkanlık sarayını ele geçirmesiysekreterini serbest bırakmayı da le doruğa ulaşan gerginlik önceki kabul etti. Ancak anlaşmada, Hugün taraflar arasında uzlaşı sağsilerin iktidarı ele geçirdiğine ilişlandığı haberleriyle biraz olsun kin bir ifade bulunmuyor. Anlaşazalırken bu kez Devlet Başkanı mada, oluşturulacak bir komisAbed Rabbo Mansur Hadi’nin yonun daha önceki yeni anayasa ve Bahhah hükümetinin istifa kaYemen’de eller tetikte. (AFP) taslağını değiştirmesi, anayasararı haberi gündeme düştü. Parlamentonun Hadi’nin istifasını kabul etmediği ama bu da Husilerin parlamento ve devlet kurumlarında temgün konunun oturumda görüşüleceği iddialar arasında. silinin artırılmasının garanti edilmesi de var. ABD DıHadi’nin kararı isyancıların taleplerini kabul ettiğini şişleri Bakanlığı da dün yaptığı açıklamada, “Yemen açıklamasının ardından geldi. Taraflar arasındaki anlaş kurumlarında bir çöküş gördüklerini, Hadi liderma uyarınca, Husilerin yönetimde daha fazla söz sahibi liğindeki yönetimi meşru kabul ettiklerini ve kenolması karşılığında milisler başkanlık sarayı ve başkent disiyle temasta olduklarını” belirtti C M Y B REUTERS Otobüs durağını Ukrayna’nın doğusunda ordu ile ayrılıkçılar arasında çatışmaların sürdüğü Donetsk’te dün ateşin hedefi otobüs durağı oldu; olayda 13 sivil yaşamını yitirdi. Bölgeden önceki gün itibarıyla 24 saat içinde bu son saldırıyla birlikte 10 askerin de aralarında olduğu 43 kişinin öldüğü haberleri gündeme düştü. Otobüs durağına saldırı, Berlin’de taraflara ateşkes çağrısının yapıldığı toplantının hemen ardından geldi. Olayın Rus yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna birlikleri arasında karşılıklı top ateşinin olduğu sırada otobüse yolcular binerken meydana geldiği duyuruldu. Kiev ve ayrılıkçıRusya cephesinden karşılıklı suçlamalar geldi. vurdular